P rogramma van T oetsing en A fsluiting. HAVO-4 vakinhoudelijk en algemeen deel cursus

P rogramma van T oetsing en A fsluiting HAVO-4 vakinhoudelijk en algemeen deel

Heerenveen, september 2017 Dit PTA bevat het vakinhoudelijk deel waarin per vak wordt beschreven welke toetsen tot het schoolexamen behoren en welk gewicht ze binnen dat schoolexamen hebben. In het PTA is verder het algemene deel van het PTA opgenomen, waarin overige regels en afspraken zijn opgenomen die bijvoorbeeld gelden voor het schoolexamen, de bevordering en het overstappen van de ene afdeling naar de andere. Dit PTA is met de meeste zorgvuldigheid samengesteld. Mochten er desondanks fouten in voorkomen, dan zullen deze via een erratum bekendgemaakt worden. Voor vragen kunt u terecht bij ondergetekende. M. Louwerse-de Vries Examensecretaris Lyceum PS Verder is het Examenreglement nog van belang. Dit bevat de regels die gelden voor het schoolexamen en het centraal examen. Dit document wordt afzonderlijk van het PTA gepubliceerd. 2

HAVO-4 vakinhoudelijk deel 30 september 2017 3

VAK: AARDRIJKSKUNDE aantal lessen per week: 2 TOETS / PRAKTISCHE OPDRACHT OMSCHRIJVING TOETSSTOF / PRAKTISCHE OPDRACHT HULPMIDDELEN HERKANSING 1 ONDERDEEL? 1 T4.1 Wereld GB 60 NEE T 1 NEE - 2 P4.2 Wereld 50 P 1 NEE - T4.2 Wereld en Groot-Brittannië & India GB 90 NEE T 1 JA 1 3 T4.3 Aarde Endogeen GB 60 NEE T 1 JA 1 4 T4.4 Aarde Exogeen en Klimaten GB 90 NEE E 1 JA 1 SO s o Maximum aantal overhoringen (schriftelijk en mondeling) per periode: 3 (totaal tussen 9 en 12). o Het gemiddelde van de overhoringen vormt het SO-cijfer. JA X 2 NEE - OVERGANGSCIJFER: HET GEWOGEN GEMIDDELDE VAN ALLE CIJFERS UIT HAVO-4. 1 T/ P = herkansing te benutten na periode 3; E / E (P) = eindejaarsherkansing te benutten in havo-5; X = herkansing is niet mogelijk. 4

VAK: BEELDENDE VORMING (BV) / KUNST BEELDENDE VORMING (KUBV) aantal lessen per week: in periode 1 en 2: 2; in periode 3 en 4: 2. PRAKTISCHE OPDRACHT OMSCHRIJVING PRAKTISCHE OPDRACHT HULPMIDDELEN HERKANSING 2 ONDERDEEL? 1 P4.1 Werkstuk naar twee- of driedimensionale module 44 P 2 JA 2 2 P4.2 Werkstuk naar twee- of driedimensionale module 3 P 2 JA 2 3 P4.3 Werkstuk naar twee- of driedimensionale module 13 P 2 JA 2 4 P4.4a Groepswerk naar twee- of driedimensionale module 25 E(P) 2 JA 2 P4.4b Inleveren van een beeldend portfolio 25 E(P) 1 JA 1 OVERGANGSCIJFER: HET GEWOGEN GEMIDDELDE VAN ALLE CIJFERS UIT HAVO-4. OVERIGE OPMERKINGEN: Heeft een leerling het vak BEELDENDE VORMING in combinatie met het vak KUNST-ALGEMEEN, dan telt het cijfer van BEELDENDE VORMING voor 50% mee in cijfer KUNST-BEELDEND op het overgangsrapport. De andere 50% wordt gevormd door KUNST-ALGEMEEN De afzonderlijke cijfers voor KUNST-ALGEMEEN en BEELDENDE VORMING blijven dan op de overgangslijst van havo-4 buiten beschouwing. Heeft een leerling BEELDENDE VORMING in het vrije deel (dus zonder de combinatie met KUNST-ALGEMEEN), dan is het afsluitende cijfer in havo-5 het -cijfer. Er is dan geen sprake van een CE. Let op: in dat geval kan het cijfer voor BEELDENDE VORMING niet als compensatie dienen bij de bepaling van de examenuitslag! Het cijfer wordt ook niet vermeld op de eindlijst, maar wel op een apart certificaat. 2 T/ P = herkansing te benutten na periode 3; E / E (P) = eindejaarsherkansing te benutten in havo-5; X = herkansing is niet mogelijk.. 5

VAK: BIOLOGIE (BIOL) aantal lessen per week: 2. TOETS / PRAKTISCHE OPDRACHT OMSCHRIJVING TOETSSTOF / PRAKTISCHE OPDRACHT HULPMIDDELEN HERKANSING 3 ONDERDEEL? 1 T4.1 Nectar 3 e editie 4 HAVO, H1 + H7 + relevant lesmateriaal Binas / NGR 60 NEE T 2 JA 1 2 T4.2 Nectar 3 e editie 4 HAVO, H3 + H4 + relevant lesmateriaal Binas / NGR 60 NEE T 4 JA 2 3 T4.3 Nectar 3 e editie 4 HAVO, H5 + H6 + relevant lesmateriaal Binas / NGR 60 NEE T 4 JA 2 4 T4.4 Nectar 3 e editie 4 HAVO, H2 + H8 + relevant lesmateriaal Binas / NGR 60 NEE E 4 JA 2 PO Het gewogen gemiddelde van lesopdrachten en practica, zoals vermeld in de studiewijzers JA X 4 JA 2 SO s o Maximum aantal SO s per periode: 2. o Wijze waarop de SO s meetellen: het gemiddelde van alle SO s vormt het SO-cijfer. JA X 1 NEE - OVERGANGSCIJFER: HET GEWOGEN GEMIDDELDE VAN ALLE CIJFERS UIT HAVO-4. 3 T/ P = herkansing te benutten na periode 3; E / E (P) = eindejaarsherkansing te benutten in havo-5; X = herkansing is niet mogelijk. 6

VAK: CULTURELE EN KUNSTZINNIGE VORMING (CKV) aantal lessen per week: 1. TOETS / PRAKTISCHE OPDRACHT OMSCHRIJVING PRAKTISCHE OPDRACHT HULPMIDDELEN HERKANSING 4 ONDERDEEL? 1 P4.1a Cultureel zelfportret 1 44 n.v.t. X 1 JA 2 P4.1b Praktische opdracht 1 44 n.v.t. X 1 JA 3 2 P4.2 Praktische opdracht 2 2 n.v.t. X 1 JA 3 3 P4.3 Praktische opdracht 3 10 n.v.t. X 1 JA 3 P4.4a Praktische opdracht 4 20 n.v.t. X 1 JA 3 4 P4.4b Grote onderzoeksopdracht 24 n.v.t. X 2 JA 4 P4.4c Cultureel zelfportret 2 24 n.v.t. X 1 JA 2 Overgangscijfer: O/V/G (O = cijfer is lager dan 5,5; V= cijfer is 5,5 t/m 7,4; G = cijfer 7,5 of hoger) OVERIGE OPMERKINGEN: Het overgangscijfer moet voldoende zijn voor overgang naar havo-5. Het vak CKV wordt afgesloten in havo-4. Het gemiddelde cijfer aan het eind van havo-4 is daarom tevens -cijfer. Dit cijfer maakt in havo-5 samen met het cijfer voor godsdienst, maatschappijleer en het PWS, deel uit van het combinatiecijfer. 4 T/P = herkansing te benutten na periode 3; V5/6 = herkansing te benutten na periode 3 in vwo-5 of -6; X = herkansing is niet mogelijk. 7

VAK: DUIT TAAL EN LITERATUUR (DUTL) aantal lessen per week in periode 1 en 2: 3; in periode 3 en 4: 3. TOETS OMSCHRIJVING TOETSSTOF HULPMIDDELEN HERKANSING 5 ONDERDEEL? 1 T4.1 Hoofdstuk 1-60 NEE T 1 NEE - 2 T4.2 Hoofdstuk 2-60 NEE T 2 NEE - 3 T4.3 Hoofdstuk 3-90 NEE T 2 NEE - 4 T4.4a Schrijfvaardigheid WB NE-DU grammaticaoverzicht 55 JA X 2 NEE - T4.4b Hoofdstuk 4-60 NEE X 2 NEE - SO s o Het gemiddelde van alle SO-cijfers vormt het SO-cijfer. JA X 2 NEE - GV o Gespreksvaardigheid (GV) wordt op afspraak getoetst. JA X 2 NEE - LRV o Het gemiddelde van max. 4 luistervaardigheidstoetsen vormt het LRV-cijfer. JA X 2 NEE - LSV o Het gemiddelde van max. 4 leesvaardigheidstoetsen vormt het LSV-cijfer. JA X 2 NEE - OVERGANGSCIJFER: HET GEWOGEN GEMIDDELDE VAN ALLE CIJFERS UIT HAVO-4. 5 T/ P = herkansing te benutten na periode 3; E / E (P) = eindejaarsherkansing te benutten in havo-5; X = herkansing is niet mogelijk. 8

VAK: ECONOMIE (ECON) aantal lessen per week: 3. TOETS / PRAKTISCHE OPDRACHT OMSCHRIJVING TOETSSTOF / PRAKTISCHE OPDRACHT HULPMIDDELEN HERKANSING 6 ONDERDEEL? 1 T4.1 Module 1 + Module 2 H1 en H2 NGR 60 NEE T 1 NEE - 2 T4.2 Speciaal onderwerp Arbeidsmarkt + Module 2, H2 en 3 + Module 3, H1 NGR 60 NEE T 2 NEE - 3 T4.3 Module 3, H2 en H3 + Module 4, H1 en H2 NGR 60 NEE T 2 NEE - 4 T4.4 Module 4, H3 en H4 + Module 5 helemaal NGR 60 NEE X 2 NEE - SO s Er zijn maximaal 8 SO s waarvan 4 aangekondigd (1 per toetsperiode) en maximaal 4 onaangekondigd (verspreid over het jaar). Elke SO heeft een gewicht van 1. Het gemiddelde van de SO s vormt het SO-cijfer. JA X 2 NEE - OVERGANGSCIJFER: HET GEWOGEN GEMIDDELDE VAN ALLE CIJFERS UIT HAVO-4. 6 T/ P = herkansing te benutten na periode 3; E / E (P) = eindejaarsherkansing te benutten in havo-5; X = herkansing is niet mogelijk. 9

VAK: ENGEL TAAL EN LITERATUUR (ENTL) aantal lessen per week: 2. TOETS OMSCHRIJVING TOETSSTOF (ZIE OOK OPMERKINGEN!) HULPMIDDELEN HERKANSING 7 ONDERDEEL? 1 T4.1 Route 66 in ibook + event. ander (tekst)materiaal - 60 NEE T 1 NEE - 2 3 4 T4.2a Route 66 in ibook + event. ander (tekst)materiaal - 60 NEE T 2 NEE - T4.2b Boek 1: Engelstalige roman - 55 JA T 1 NEE - T4.3a Route 66 in ibook + event. ander (tekst)materiaal - 60 NEE T 2 NEE - T4.3b Boek 2: Engelstalige roman - 55 JA T 1 NEE - T4.4a Route 66 in ibook + event. ander (tekst)materiaal - 60 NEE X 2 NEE - T4.4b LRV: Cito-materiaal luistervaardigheid. - 60 NEE X 1 NEE - Zie volgende pagina voor het vervolg ENTL >>> 7 T/ P = herkansing te benutten na periode 3; E / E (P) = eindejaarsherkansing te benutten in havo-5; X = herkansing is niet mogelijk. 10

VAK: ENGEL TAAL EN LITERATUUR (ENTL) VERVOLG TOETS OMSCHRIJVING TOETSSTOF (ZIE OOK OPMERKINGEN!) HULPMIDDELEN HERKANSING 8 ONDERDEEL? GV Gespreksvaardigheid (GV) wordt gedurende het hele jaar uitsluitend in de lessen beoordeeld. min. 5 JA X 1 NEE - SO s LSV Maximum aantal SO s per periode: 2. Stof voor de SO s is opgenomen in ibooks. Het gemiddelde van de SO s vormt het SO-cijfer. Het gemiddelde van max. 4 leesvaardigheidstoetsen vormt het LSV-cijfer. De (maximaal 4) SO s leesvaardigheid vinden gewoonlijk plaats in een voorlaatste les voor de toetsweek. Wanneer een leerling een eerder SO uit de periode op dat moment inhaalt wordt die SO LSV alleen gemaakt als daarvoor in die les voldoende tijd overblijft. JA X 2 NEE - JA X 1 NEE - OVERGANGSCIJFER: HET GEWOGEN GEMIDDELDE VAN ALLE CIJFERS UIT HAVO-4. OVERIGE OPMERKINGEN: o Als na een toets blijkt dat bepaalde onderdelen niet voldoende beheerst worden, kunnen die als toetsstof terugkomen in een volgende toets. o Voor boek 2 moet een boekopdracht gemaakt en digitaal ingeleverd worden volgens instructie van de docent. De toets levert een 1.0 op als je je niet aan de opdracht of inlevermoment houdt. Na inlevering van het verslag op de juiste manier kan een herkansing worden aangevraagd. 8 T/ P = herkansing te benutten na periode 3; E / E (P) = eindejaarsherkansing te benutten in havo-5; X = herkansing is niet mogelijk. 11

VAK: FRAN TAAL EN LITERATUUR (FATL) aantal lessen per week: 3 TOETS OMSCHRIJVING TOETSSTOF HULPMIDDELEN HERKANSING 9 ONDERDEEL? 1 T4.1 Grandes Lignes Chapitre 1-60 NEE T 1 NEE - 2 T4.2 Grandes Lignes Chapitre 2 + 3-60 NEE T 2 NEE - 3 T4.3 Grandes Lignes Chapitre 4-60 NEE T 2 NEE - 4 T4.4a Gespreksvaardigheid mondeling - 10 NEE X 2 NEE - T4.4b Grandes Lignes Chapitre 5 + 6 + leesvaardigheid - 90 NEE X 2 NEE - SO S Maximum aantal SO s per periode: 4. Wijze waarop de SO s meetellen: 1 of 2 keer; wordt per SO bekendgemaakt en vermeld op de studiewijzer. De SO s worden verrekend met de toets in de aansluitende toetsweek; de toets telt dan drie keer mee. SO s kunnen niet worden herkanst. Inhalen van SO s vindt plaats tijdens de laatste les van een periode. LRV Het gemiddelde van de cijfers behaald op luistervaardigheid vormt het LRV-cijfer. JA X 2 NEE - LETT Het gemiddelde van de cijfers behaald op letterkunde/leesvaardigheid vormt het LETT-cijfer. De letterkunde toets telt hierbij 2x mee, de overige toetsen 1x. JA X 2 NEE - OVERGANGSCIJFER: HET GEWOGEN GEMIDDELDE VAN ALLE CIJFERS UIT HAVO-4. 9 T/ P = herkansing te benutten na periode 3; E / E (P) = eindejaarsherkansing te benutten in havo-5; X = herkansing is niet mogelijk. 12

VAK: GESCHIEDENIS (GES) aantal lessen per week: 2 TOETS / PRAKTISCHE OPDRACHT OMSCHRIJVING TOETSSTOF / PRAKTISCHE OPDRACHT HULPMIDDELEN HERKANSING 10 ONDERDEEL? 1 T4.1 Feniks H1 t/m 4 + k.a. 1 t/m 16 (17) Bronnenblad WB Ne-Ne 60 NEE T 1 NEE - 2 T4.2 Feniks H5 en H6 + k.a. 18 t/m 26 Bronnenblad WB Ne-Ne 75 NEE T 2 NEE - 3 T4.3 Feniks H7 en H8 + k.a. 27 t/m 36 4 T4.4 SO s Feniks H9 (60 minuten) + k.a. 37 t/m 44 Dossier: Kennen en Kunnen (30 minuten) + k.a. 1 t/m 44 Bronnenblad WB Ne-Ne Bronnenblad WB Ne-Ne Dossier: Kennen en Kunnen In iedere periode wordt er een SO / Webquest / PO afgenomen. Het gemiddelde hiervan vormt het SOcijfer. Het op tijd en volledig inleveren van je dossier Kennen en Kunnen kan je telkens een ½ punt extra opleveren op het behaalde SO-cijfer. 75 NEE T 2 NEE - 90 NEE E 2 JA 1 JA X 2 NEE - OVERGANGSCIJFER: HET GEWOGEN GEMIDDELDE VAN ALLE CIJFERS UIT HAVO-4. 10 T/ P = herkansing te benutten na periode 3; E / E (P) = eindejaarsherkansing te benutten in havo-5; X = herkansing is niet mogelijk. 13

VAK: GODSDIENST (GD) aantal lessen per week: 1. TOETS / PRAKTISCHE OPDRACHT OMSCHRIJVING TOETSSTOF / PRAKTISCHE OPDRACHT HULPMIDDELEN HERKANSING 11 ONDERDEEL? 1 P4.1 Thema 1 n.v.t. P - NEE - 2 P4.2 Thema 2 n.v.t. P - NEE - 3 P4.3 Thema 3 n.v.t. P - NEE - 4 P4.4 Formatieve evaluatie 23 X - NEE - Overgangscijfer: na je formatieve evaluatie krijg je een O/V/G gericht op de ontwikkeling van je vaardigheden gedurende het schooljaar. 11 A = anders, zie overige opmerkingen; T/ P = herkansing te benutten na periode 3; E / E (P) = eindejaarsherkansing te benutten in havo-5; X = herkansing is niet mogelijk. 14

VAK: KUNST ALGEMEEN (KUA) aantal lessen per week: periode 1 + 2: 0 en periode 3 + 4: 1. 3 TOETS / PRAKTISCHE OPDRACHT P4.3 OMSCHRIJVING TOETSSTOF / PRAKTISCHE OPDRACHT Privé-keuze (specialisatie) uit een discipline van beeldend, dans, muziek of drama HULPMIDDELEN HERKANSING 12 13 P 1 JA 1 T4.3 Cultuur van Romantiek en Realisme in de 19e eeuw (1 e gedeelte) - 60 NEE T 1 JA 1 ONDERDEEL? 4 P4.4 Privé-keuze (specialisatie) uit een disciplines van beeldend, dans, Muziek of drama 25 E(P) 1 JA 1 T4.4 Cultuur van Romantiek en Realisme in de 19e eeuw (2 e gedeelte) - 60 NEE E 1 JA 1 OVERGANGSCIJFER: HET GEWOGEN GEMIDDELDE VAN ALLE CIJFERS UIT HAVO-4. OVERIGE OPMERKINGEN: Heeft een leerling KUNST-ALGEMEEN samen met MUZIEK of BEELDENDE VORMING dan wordt aan het eind van de cursus het overgangscijfer KUNST-MUZIEK of gevormd KUNST-BEELDEND gevormd. In dit cijfer wordt het cijfer naast het cijfer voor KUNST-ALGEMEEN (50%) het cijfer voor MUZIEK (50%) of BEELDENDE VORMING (50%) verwerkt. De afzonderlijke cijfers voor KUNST-ALGEMEEN en BEELDENDE VORMING of MUZIEK blijven dan op de overgangslijst van havo-4 buiten beschouwing. 12 T/ P = herkansing te benutten na periode 3; E / E (P) = eindejaarsherkansing te benutten in havo-5; X = herkansing is niet mogelijk. 15

VAK: LICHAMELIJKE OPVOEDING (LO) aantal lessen per week: in periode 1 en 2: 2; in periode 3 en 4: 1. PRAKTISCHE OPDRACHT OMSCHRIJVING PRAKTISCHE OPDRACHT HULPMIDDELEN HERKANSING 13 ONDERDEEL? 1 P4.1 Atletiek en spel JA X 1 JA 1 2 P4.2 Bewegen en regelen (lesgeven in tweetallen) JA X 1 JA 1 3 P4.3 Spel, turnen en zelfverdediging, bewegen op muziek JA X 1 JA 1 4 P4.4 Atletiek en spel JA X 1 JA 1 OVERGANGSCIJFER: HET GEWOGEN GEMIDDELDE VAN ALLE CIJFERS UIT HAVO-4. HET OVERGANGSCIJFER IS TEVENS -CIJFER ALS IN DE EXAMENKLAS NAAR BEHOREN IS DEELGENOMEN AAN HET SOK-PROGRAMMA. OVERIGE OPMERKINGEN: Leerlingen die een blessure hebben of om andere reden niet mee kunnen doen, krijgen een vervangende opdracht. Het eindcijfer voor LO moet een voldoende (³ 5,5) of goed (³ 7,5) zijn, anders kan de leerling niet bevorderd worden (zie bevorderingsnormen). Het cijfer voor elk van de onderdelen komt tot stand door een combinatiecijfer van - de motorische vaardigheden; - functioneringscijfer (zelfstandig (samen)werken, inzet, presentie); - vervullen van diverse rollen (scheidsrechter, coach, hulpverlener, instructeur). 13 T/ P = herkansing te benutten na periode 3; E / E (P) = eindejaarsherkansing te benutten in havo-5; X = herkansing is niet mogelijk. 16

VAK: MAATSCHAPPIJLEER (MAAT) aantal lessen per week in periode 1 en 2: 1; in periode 3 en 4: 2 TOETS / PRAKTISCHE OPDRACHT OMSCHRIJVING TOETSSTOF / PRAKTISCHE OPDRACHT HULPMIDDELEN HERKANSING 14 ONDERDEEL? 1 T4.1 Wat is maatschappijleer & Rechtsstaat - 60 NEE T 1 JA 1 2 T4.2 Parlementaire democratie + actualiteiten - 60 NEE T 1 JA 1 3 T4.3 Pluriforme samenleving - 60 NEE T 1 JA 1 4 T4.4 Verzorgingsstaat + actualiteiten - 60 NEE E 1 JA 1 OVERGANGSCIJFER (= -CIJFER): HET GEWOGEN GEMIDDELDE VAN ALLE CIJFERS UIT HAVO-4. OVERIGE OPMERKINGEN: Het vak maatschappijleer wordt afgesloten in havo-4. Het overgangscijfer is daarom tevens -cijfer. Dit cijfer maakt in havo-5 samen met het cijfer voor godsdienst, maatschappijleer en het PWS deel uit van het combinatiecijfer. 14 T/ P = herkansing te benutten na periode 3; E / E (P) = eindejaarsherkansing te benutten in havo-5; X = herkansing is niet mogelijk. 17

VAK: MAATSCHAPPIJWETENSCHAPPEN (MAW) aantal lessen per week: 2 TOETS / PRAKTISCHE OPDRACHT OMSCHRIJVING TOETSSTOF / PRAKTISCHE OPDRACHT HULPMIDDELEN HERKANSING 15 ONDERDEEL? 1 T4.1 Vorming deel 1 en onderzoek doen WB Ne-Ne 60 NEE T 2 JA 2 2 P4.2 PO Vorming 51 JA P 1 NEE - T4.2 Vorming geheel en wetenschap WB Ne-Ne 60 NEE T 2 JA 2 3 P4.3 PO kernconcepten T4.3 - Verdelingsvraagtuk en bindingsvraagstuk - Hoofd- en kernconcepten semester 1 inleveren vóór aanvang toetsweek 3 JA P 1 NEE - WB Ne-Ne 60 NEE T 2 JA 2 4 T4.4 - Verhoudingsvraagstuk en vormingsvraagstuk - Alle hoofd- en kernconcepten. WB Ne-Ne 60 NEE E 2 JA 2 SO s Gedurende elke periode vindt er ten minste 1 (max. 2) beoordeling plaats van inzet en logboek door de docent en/of de leerling zelf en/of dmv peer-assessment. Het gemiddelde van deze cijfers telt voor de overgang (gewicht 3) mee als SO. JA X 3 NEE - OVERGANGSCIJFER: HET GEWOGEN GEMIDDELDE VAN ALLE CIJFERS UIT HAVO-4. 15 T/ P = herkansing te benutten na periode 3; E / E (P) = eindejaarsherkansing te benutten in havo-5; X = herkansing is niet mogelijk. 18

VAK: MANAGEMENT EN ORGANISATIE (M&O) aantal lessen per week: 2. TOETS OMSCHRIJVING TOETSSTOF / PRAKTISCHE OPDRACHT HULPMIDDELEN HERKANSING 16 ONDERDEEL? 1 T4.1 In Balans H 1, 2, 3 en 14 NGR 60 NEE T 1 NEE - 2 T4.2 In Balans H 4, 5, 6, 7 en 8 NGR 60 NEE T 2 NEE - 3 T4.3 In Balans H 9, 10, 11, 12 en 13 NGR 60 NEE T 2 NEE - 4 T4.4 In Balans H 15, 16, 17, 18 en 19 NGR 60 NEE X 2 NEE - SO s - Maximum aantal SO s: 8, waarvan maximaal 4 onverwacht. - Het gemiddelde van alle SO s vormt cijfer SO-cijfer. - SO s kunnen niet worden herkanst. Bij geldige afwezigheid wordt een SO ingehaald op een nader te bepalen moment. Bij niet-geldige afwezigheid wordt het betreffende SO-cijfer een 1.0. - Elke SO heeft het gewicht van 1. JA X 2 NEE - OVERGANGSCIJFER: HET GEWOGEN GEMIDDELDE VAN ALLE CIJFERS UIT HAVO-4. 16 T/ P = herkansing te benutten na periode 3; E / E (P) = eindejaarsherkansing te benutten in havo-5; X = herkansing is niet mogelijk. 19

VAK: MUZIEK (MU) / KUNST MUZIEK (KUMU) aantal lessen per week in periode 1, 2 en 3: 2; in periode 4: 0 (excl. muziekschool). TOETS / PRAKTISCHE OPDRACHT OMSCHRIJVING TOETSSTOF / PRAKTISCHE OPDRACHT HULPMIDDELEN INLEVERDATUM HERKANSING 17 ONDERDEEL? 1 T4.1 Blues- en jazzgeschiedenis - n.v.t. JA n.v.t. 1 NEE - 2 T4.2 Klassieke muziekgeschiedenis - n.v.t. JA n.v.t. 1 NEE - 3 T4.3 De leerling als docent - n.v.t. JA n.v.t. 1 NEE - MUZ Muziekschool - JA n.v.t. 2 NEE - VOOR Voorspeeluren - JA n.v.t. 2 NEE - VRIJ Praktijk: vrijdagopdrachten - JA n.v.t. 3 NEE - OVERGANGSCIJFER: HET GEWOGEN GEMIDDELDE VAN ALLE CIJFERS UIT HAVO-4. OVERIGE OPMERKINGEN: o MUZ, VOOR en VRIJ worden gaandeweg het jaar gedaan en zijn dus pas aan het eind van het jaar bekend. o Heeft een leerling dit vak in combinatie met KUNST-ALGEMEEN, dan wordt aan het eind van de cursus het overgangscijfer KUNST-MUZIEK gevormd. In dit cijfer wordt het cijfer voor MUZIEK (50%) en KUNST-ALGEMEEN (50%) verwerkt. o De afzonderlijke cijfers voor KUNST-ALGEMEEN en MUZIEK blijven dan op de overgangslijst van havo-4 buiten beschouwing. 17 T/ P = herkansing te benutten na periode 3; E / E (P) = eindejaarsherkansing te benutten in havo-5; X = herkansing is niet mogelijk. 20

VAK: NATUURKUNDE (NAT) aantal lessen per week: 3. TOETS / PRAKTISCHE OPDRACHT OMSCHRIJVING TOETSSTOF / PRAKTISCHE OPDRACHT HULPMIDDELEN HERKANSING 18 ONDERDEEL? 1 P4.1 Practicum periode 1 T4.1 H1 Elektriciteit en H6 Vaardigheden Binas Rekenmachine 45 JA P 1 JA 1 60 NEE T 5 NEE - 2 3 4 P4.2 Practicum periode 2 4 JA P 1 JA 1 T4.2 H2 en H4 Sport en verkeer Binas Rekenmachine 60 NEE T 5 JA 5 P4.3 Practicum periode 3 13 JA P 1 JA 1 T4.3 H3 Materialen en katern technische automatisering Binas Rekenmachine 60 NEE T 5 JA 5 P4.4 Practicum periode 4 26 JA E (P) 1 JA 1 T4.4 H5 Straling en gezondheid. H6 Deel 2 Binas Rekenmachine 60 NEE E 5 JA 5 SO S Per periode worden maximaal 2 SO s gegeven. Het gemiddelde van alle SO s vormt het SO-cijfer. JA X 1 NEE - OVERGANGSCIJFER: HET GEWOGEN GEMIDDELDE VAN ALLE CIJFERS UIT HAVO-4. 18 T/ P = herkansing te benutten na periode 3; E / E (P) = eindejaarsherkansing te benutten in havo-5; X = herkansing is niet mogelijk. 21

VAK: NATUUR LEVEN EN TECHNOLOGIE (NLT) aantal lessen per week: 2. PRAKTISCHE OPDRACHT OMSCHRIJVING PRAKTISCHE OPDRACHT HULPMIDDELEN HERKANSING 19 ONDERDEEL? 1 P4.1 Module 1 45 P 1 JA 1 2 P4.2 Module 2 4 P 2 JA 1 3 P4.3 Module 3 13 P 2 JA 1 4 P4.4 Module 4 26 E (P) 2 JA 1 OVERGANGSCIJFER: HET GEWOGEN GEMIDDELDE VAN ALLE CIJFERS UIT HAVO-4. OPMERKINGEN: Bij NLT wordt modulair gewerkt. Voor leerlingen die een jaar overdoen geldt: o Als in het tweede jaar dezelfde module aangeboden wordt als het eerste jaar, mag het cijfer van het eerste jaar blijven staan als het een voldoende is. De leerling mag de module overdoen. In dat geval telt het laatst behaalde cijfer. o Als in het tweede jaar een nieuwe module wordt aangeboden, volgt de leerling die nieuwe module. 19 T/ P = herkansing te benutten na periode 3; E / E (P) = eindejaarsherkansing te benutten in havo-5; X = herkansing is niet mogelijk. 22

VAK: NEDERLAND TAAL EN LITERATUUR (NETL) aantal lessen per week: 3. TOETS / PRAKTISCHE OPDRACHT OMSCHRIJVING TOETSSTOF HULPMIDDELEN HERKANSING 20 ONDERDEEL? 1 2 T4.1a Leesvaardigheid - 1 NEE - 75 NEE T T4.1b WIC (zie opmerking over WIC onderaan de tabel) - 1 NEE - P4.2 Literatuurgeschiedenis - JA P 1 JA 1 T4.2 WTSI: taalfouten - NEE T 1 NEE - 3 P4.3 Mondelinge taalvaardigheid (flitspresentatie) - 5 JA X 1 NEE - P4.4 Eindopdracht havo-4 - JA X 2 JA 1 4 T4.4a WTSI: spellingtoets - 55 JA X 1 NEE - T4.4b Leesvaardigheid - 75 NEE X 4 NEE - OVERGANGSCIJFER: HET GEWOGEN GEMIDDELDE VAN ALLE CIJFERS UIT HAVO-4. OVERIGE OPMERKINGEN: WIC (= Woordenschat) wordt getoetst bij de toetsen leesvaardigheid, maar levert een afzonderlijk cijfer op. 20 T/ P = herkansing te benutten na periode 3; E / E (P) = eindejaarsherkansing te benutten in havo-5; X = herkansing is niet mogelijk. 23

VAK: LOB (OSB) aantal lessen per week: n.v.t. INHOUDSOMSCHRIJVING Informatie via bornego.dedecaan.net en verslaglegging van de Studievoorlichting Friesland in Leeuwarden (5 slu) Studievoorlichting Friesland in Leeuwarden (12 slu) Bezoek aan de HanzeXperience van de Hanzehogeschool in Groningen (8 slu) 1 t/m 4 Bezoek van een voorlichtingsdag, informatie van de decaan en bornego.dedecaan.net, monitor bij het decanaat en indien van toepassing de studiemarkt (8 slu) Op aanvraag zijn gesprekken met de decaan mogelijk. De leerlingen spreken tevens geregeld met hun mentor. Ook daar kan LOB besproken worden. 24

VAK: REKENTOETS (RKT) Aantal lessen per week: n.v.t. De organisatie van rekentoets in cursusjaar 2017-2018 is in handen van de rekencoördinator (mevrouw Ponstein) en de examensecretaris (mevrouw Louwerse). Communicatie met de leerlingen verloopt voornamelijk per mail en SOM via de rekencoördinator. De wiskundedocent is de contactpersoon voor leerlingen aangaande rekenen in het algemeen. Voor leerlingen zonder wiskunde (sommige havo-leerlingen met CM-profiel) is de rekencoördinator de contactpersoon. De examensecretaris organiseert de afnamemomenten voor de rekentoets en verwerkt de resultaten. Er zijn per cursusjaar drie afnamemomenten, te weten januari, maart en juni. Het Examenreglement biedt onder meer informatie aan de leerlingen omtrent regels wat betreft de rekentoets, slaag-zakregeling en kernvakkenregeling in combinatie met de rekentoets. Iedere leerling krijgt vier keer de mogelijkheid om de rekentoets af te leggen. Alle leerlingen van het pre-examenjaar (havo-4 en vwo-5) maken in januari 2018 in ieder geval de rekentoets 3F. Leerlingen worden hier automatisch voor aangemeld. Bij onvoldoende resultaat biedt de school een licentie voor Smartrekenen en rekenlessen aan vanaf de publicatie van de resultaten tot het derde afnamemoment in juni 2018. Hiermee kunnen de leerlingen zelfstandig oefenen. Dit wordt gecommuniceerd door de rekencoördinator. Deze leerlingen krijgen de mogelijkheid om in juni 2018 hun cijfer te verbeteren. De overige kansen om de rekentoets met voldoende resultaat af te sluiten zitten in het examenjaar (twee of drie, afhankelijk van het aantal pogingen in het pre-examenjaar). Aanmelden voor de rekentoets tijdens afnamemoment twee, drie en vier geschiedt digitaal. Leerlingen worden via een berichtje in SOM uitgenodigd om zich aan te melden. In het examenjaar worden door school rekenlessen aangeboden voor leerlingen met onvoldoende resultaat. Leerlingen die gebruik willen maken van de ER-toets moeten kunnen laten zien dat ze er alles aan gedaan hebt om het 3F-niveau te halen. Ze moeten aan kunnen tonen dat ze het geprobeerd hebben. Hierdoor dienen ze de eerste poging de rekentoets 3F te maken. Voor de ER-toets is het zaak dat leerling en rekencoördinator gezamenlijk een dossier opbouwen, waaruit blijkt dat de leerling de ER-toets mag maken. Vanaf de bekendmaking van de resultaten van de in januari afgelegde rekentoets wordt bekeken welke leerlingen mogelijk in aanmerking komen voor de ER-toets. De ouders moeten toestemming geven voor het ER-traject. Voordat de ER-toets wordt afgenomen dienen zij daartoe een verklaring te ondertekenen. Voor alle leerlingen geldt dat ze kunnen oefenen via www.cito.nl (oude rekentoetsen) https://www.hetcvte.nl/item/rekenopgaven_etalage (database rekenopgaven) en via http://oefenen.facet.onl (digitale rekentoets, oefenen met afname op de computer). Meer informatie over de rekentoets is te vinden op https://www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/taal-en-rekenen en http://www.steunpuntvo.nl. 25

VAK: SCHEIKUNDE (SCHK) aantal lessen per week: 2. TOETS / PRAKTISCHE OPDRACHT OMSCHRIJVING TOETSSTOF / PRAKTISCHE OPDRACHT HULPMIDDELEN HERKANSING 21 ONDERDEEL? 1 2 3 4 S4.1 SO H1 Reactievergelijkingen en rekenwerk in klas 3 - JA X 1 NEE - T4.1 Chemie, leerboek 4 HAVO H2 Schatkamer aarde Binas / NGR 60 NEE T 2 NEE - P4.2 Practicum - JA X 1 NEE - T4.2 Chemie, leerboek 4 HAVO H3 Brandstoffen / H4 Zouten uit zee Binas / NGR 60 NEE T 2 NEE - P4.3 Practicum - JA X 1 NEE T4.3 Chemie, leerboek 4 HAVO H5 Chemisch rekenen / H6 Water Binas / NGR 60 NEE T 2 NEE -- S4.4 SO H7 PH-berekeningen - JA X 1 NEE - T4.4 Chemie, leerboek 4 HAVO H7 Brandend maagzuur / H8 Onderzoek doen Binas / NGR 60 NEE X 2 NEE - OVERGANGSCIJFER: HET GEWOGEN GEMIDDELDE VAN ALLE BEHAALDE CIJFERS UIT HAVO-4. 21 T/ P = herkansing te benutten na periode 3; E / E (P) = eindejaarsherkansing te benutten in havo-5; X = herkansing is niet mogelijk. 26

VAK: WISKUNDE A aantal lessen per week in periode 1 en 2: 2; in periode 3 en 4: 3 TOETS / PRAKTISCHE OPDRACHT OMSCHRIJVING TOETSSTOF / PRAKTISCHE OPDRACHT HULPMIDDELEN HERKANSING 22 ONDERDEEL? 1 2 3 4 S4.1 SO H1 Rekenen JA X 1 NEE - T4.1 H1 Rekenen H2 Tabellen en grafieken Vaardigheden 1 GR 60 NEE T 2 NEE - S4.2 SO H3 Statistische vraagstellingen GR JA X 2 NEE - T4.2 H3 Statistische vraagstellingen H4 Systematisch tellen Vaardigheden 2 GR 60 NEE T 3 JA 1 S4.3 SO H5 Lineaire en exponentiële groei GR JA X 2 NEE - T4.3 H5 Lineaire en exponentiële groei H6 Grafieken en vergelijkingen Vaardigheden 3 GR 60 NEE T 3 JA 1 S4.4 SO H7 Statistische verwerking GR JA X 2 NEE - T4.4 H7: Statistische verwerking H8 Grafieken en veranderingen Vaardigheden 4 GR 60 NEE E 3 JA 1 OVERGANGSCIJFER: HET GEWOGEN GEMIDDELDE VAN ALLE CIJFERS UIT HAVO-4. 22 T/ P = herkansing te benutten na periode 3; E / E (P) = eindejaarsherkansing te benutten in havo-5; X = herkansing is niet mogelijk. 27

VAK: WISKUNDE B aantal lessen per week: 3. TOETS / PRAKTISCHE OPDRACHT OMSCHRIJVING TOETSSTOF / PRAKTISCHE OPDRACHT HULPMIDDELEN HERKANSING 23 ONDERDEEL? 1 2 3 4 S4.1 SO H1 Vergelijkingen JA X 1 NEE - T4.1 H1 Vergelijkingen H2 Functies en grafieken Vaardigheden 1 GR 60 NEE T 2 NEE - S4.2 SO H3 Machtsfuncties GR JA X 2 NEE - T4.2 H3 Machtsfuncties H4 Exponentiële functies Vaardigheden 2 GR 60 NEE T 3 JA 1 S4.3 SO H5 Afstanden en hoeken GR JA X 2 NEE - T4.3 H5 Afstanden en hoeken H6 Afgeleide functies Vaardigheden 3 GR 60 NEE T 3 JA 1 S4.4 SO H7 Lijnen en afstanden GR JA X 2 NEE - T4.4 H7 Lijnen en afstanden H8 Periodieke functies Vaardigheden 4 GR 60 NEE E 3 JA 1 OVERGANGSCIJFER: HET GEWOGEN GEMIDDELDE VAN ALLE CIJFERS UIT HAVO-4. 23 T/ P = herkansing te benutten na periode 3; E / E (P) = eindejaarsherkansing te benutten in havo-5; X = herkansing is niet mogelijk. 28

HAVO-4 vakinhoudelijk deel cursus 2016-2017 30 september 2016 29

PTA ALGEMEEN DEEL In dit algemene deel van PTA worden regels en regelingen besproken die naast het Examenreglement van toepassing zijn. Deze regels en regelingen zijn van toepassing zijn op alle toetsen en opdrachten, of ze deel uitmaken van het schoolexamen of niet. 1. ALGEMEEN Dit algemene deel van het programma van toetsing en afsluiting (PTA) wordt jaarlijks aangevuld met de eisen van het betreffende jaar: het vakinhoudelijk deel. Het examenreglement en het PTA inclusief het vakinhoudelijke deel, zijn vanaf uiterlijk 1 oktober van enig jaar te raadplegen op de site van de school. Van alle hier genoemde documenten kan tevens een exemplaar worden geraadpleegd bij de vestigingsdirecteur en de afdelingsleiders, en in de mediatheek. Voor 1 oktober worden het PTA en het Examenreglement naar de Inspectie voor het onderwijs gestuurd. Rond dezelfde tijd ontvangenper alle ouders en leerlingen beide documenten via de mail. 2. SCHOOLEXAMENDOSSIER / PTA (PROGRAMMA VAN TOETSING EN AFSLUITING) 2.1. schoolexamendossier Het schoolexamendossier bestaat uit de verzameling cijfers van alle toetsen en opdrachten die horen bij het schoolexamen. Een leerling kan pas een -cijfer voor een vak krijgen als hij/zij alle toetsen en opdrachten afgerond heeft. 2.2. PTA De stofomschrijving voor elk vak wordt in het vakinhoudelijk deel gepubliceerd. Zij kan jaarlijks worden gewijzigd. In het vakinhoudelijke deel van het PTA worden alle onderdelen van een vak per cursusjaar beschreven. Hierin wordt ook duidelijk gemaakt welke onderdelen tot het schoolexamen behoren, en op welke wijze toetsen en opdrachten meetellen voor het schoolexamen. 3. BEVORDERING 3.1. algemeen De bevorderingsnorm is afgeleid van de uitslagnorm van het eindexamen. De vakken die deel uitmaken van het combinatiecijfer tellen voor de bevordering als zelfstandige vakken mee. Het PWS-cijfer wordt pas in het examenjaar definitief vastgesteld en telt daarom niet mee voor de overgang van havo-4 naar havo-5 of van vwo-5 naar vwo-6. Het cijfer voor kunst-algemeen wordt indien mogelijk gecombineerd met het cijfer voor muziek of beeldende vorming en vormt daarmee het cijfer kumu of kubv. De afzonderlijke cijfers voor muziek of beeldende vorming tellen dan niet mee voor de overgang. Indien alleen het vak beeldende vorming, kunst-algemeen of muziek gevolgd werd, tellen de voor dit vak behaalde cijfers niet mee in de compensatieregeling. Beoordelingen voor lo en ckv worden, afhankelijk van het jaargemiddelde, aan het eind van het cursusjaar omgezet in onvoldoende, voldoende of goed. Gemiste toetsen en andere opdrachten moeten vóór het vaststellen van de cijfers voor de overgangsvergadering of vóór het definitief vaststellen van de cijfers voor het centraal examen ingehaald worden. Als einddatum om toetsen en andere opdrachten af te ronden in 2017-2018 is in de nietexamenklassen hiervoor 6 juli 2018 vastgesteld en voor examenklassen 17 april 2018. Als toetsen niet op tijd zijn ingehaald, wordt dat gezien als een onregelmatigheid (zie ook Eindexamenreglement) en wordt door de vestigingsdirecteur besloten dat voor het niet-gemaakte werk het cijfer 1.0 wordt

cursus 2014-2015 gegeven. 3.2. bevorderingsnormen havo-4, vwo-4 en vwo-5 De bevorderingsnorm wordt toegepast op het overgangsrapport. Het overgangsrapport bevat alle op een geheel getal afgeronde cijfers. Een uitzondering wordt gevormd door de vakken lo en ckv; deze vakken wordt beoordeeld met o (onvoldoende), v (voldoende) of g (goed). Een leerling wordt bevorderd als a) de cijferlijst compleet is én b) de vakken lo en ckv beoordeeld met een v of een g én c) op het overgangsrapport maximaal één 5 voor een van de vakken Nederlands, Engels en wiskunde voorkomt en geen cijfer lager dan een vijf, én d) op het overgangsrapport voor alle vakken geldt dat alle cijfers een 6 of hoger zijn, of één 5 voorkomt en de overige cijfers een 6 of hoger zijn, of één 4 voorkomt, de overige cijfers een 6 of hoger zijn en het gemiddelde van alle cijfers een 6,0 of hoger is, of twee keer een 5 voorkomt, de overige cijfers een 6 of hoger zijn en het gemiddelde van alle cijfers een 6,0 of hoger is, of één 5 en één 4 voorkomt, de overige cijfers een 6 of hoger zijn en het gemiddelde van alle cijfers een 6,0 of hoger is. of hoger is, of twee keer een 5 voorkomt, de overige cijfers een 6 of hoger zijn en het gemiddelde van alle cijfers een 6,0 of hoger is, of één 5 en één 4 voorkomt, de overige cijfers een 6 of hoger zijn en het gemiddelde van alle cijfers een 6,0 of hoger is. Als een leerling op grond van bovenstaande normen niet bevorderd kan worden, kan hij/zij in bepaalde gevallen besproken worden in de overgangsvergadering. Een leerling wordt besproken als a) lo of ckv beoordeeld is met een v of een g en b) er op het overgangsrapport o maximaal twee keer een 5 of één keer een 4 voorkomt voor een van de vakken Nederlands, Engels en wiskunde, en o in totaal maximaal vier onvoldoendes staan, waarvan maximaal één drie en geen cijfer lager dan een 3 en daarnaast maximaal één vier; of o er in totaal maximaal vier onvoldoendes staan, waarvan maximaal twee keer een 4 en geen cijfers lager dan een 4. 31

cursus 2014-2015 In de overgangsvergadering wordt op grond van de bespreking een van de volgende beslissingen genomen. De leerling 1. vervolgt zijn/haar schoolopleiding op een ander (lager) niveau; 2. blijft zitten; 3. wordt buiten de normen om bevorderd. N.B. 1 Een leerling die niet in aanmerking komt voor bespreking omdat hij niet aan de normen voldoet, vervolgt zijn/haar schoolopleiding altijd op een lager niveau. 2 Een leerling mag niet in twee opeenvolgende leerjaren blijven zitten. 4. HERKANSINGEN De herkansingsregeling (= artikel 2.15 van het Examenreglement) is als volgt: 1. Elke toets of praktische opdracht die meetelt voor het schoolexamen kan in principe herkanst worden, tenzij anders vermeld in het PTA. 2. Elke herkansbare toets of praktische opdracht van het schoolexamen kan maximaal één keer herkanst worden. 3. In een niet-examenjaar mag elke kandidaat na de derde periode twee toetsen uit dat jaar herkansen evenals één praktische opdracht. In vwo-5 mag een leerling er ook voor kiezen een toets uit de vierde toetsweek van vwo-4 te herkansen. Er mag niet twee of drie keer voor hetzelfde vak een herkansing aangevraagd worden. 4. Elke kandidaat mag in het examenjaar het eind (na periode 3) twee -toetsen en één praktische opdracht herkansen. 5. De herkansingen in het examenjaar mogen benut worden voor alle toetsen en praktische opdrachten die deel uitmaken van het schoolexamen. Dit kunnen ook -toetsen of praktische opdrachten die tot het behoren, uit niet-examenjaren zijn. 6. Praktische opdrachten die bestaan uit een aantal aparte deelopdrachten die gezamenlijk tot een cijfer leiden, vormen samen één praktische opdracht en worden als zodanig herkanst. 7. De herkansing van een praktische opdracht bestaat uit een gelijksoortige, nieuwe opdracht of een opdracht ter vervolmaking van de oorspronkelijke opdracht, zulks ter beoordeling van de examinator. 8. Als een herkansing gedaan is, telt het hoogte van de twee behaalde cijfers. 9. De herkansingen worden digitaal aangevraagd bij de examensecretaris en verwerkt door de leerlingbegeleider. 10. Een herkansing die te laat wordt aangevraagd, kan niet meer in behandeling genomen worden. 32

cursus 2014-2015 5. WIJZIGEN VAN VAKKENPAKKETTEN, DOUBLEREN EN OVERSTAPPEN 5.1. algemeen Bij doubleren, bij overstappen naar een andere afdeling en voor kandidaten van een andere school die in of na klas 4 zijn toegelaten is, geldt in principe het volgende: Indien hierna sprake is van het niet overdoen van vakken die reeds volledig zijn afgesloten, dan geldt dat de bijbehorende beoordelingen blijven staan. Bij verandering van afdeling of doubleren valt iemand onder het nieuwe regime. De wegingsfactoren van individuele toetsen en opdrachten kunnen soms veranderen. Dat geldt niet voor reeds afgesloten vakken. De overstap van vwo-4 naar havo-4 kan tot uiterlijk 1 december 2017, mits er voldoende ruimte is in de havo-klassen. Een wijziging van profiel in havo-4 en vwo-4 kan eveneens tot uiterlijk 1 december 2017. Het kan voorkomen dat een kandidaat door over te stappen naar een andere afdeling, bij verhuizing of bij verandering van profieldeel ingeval van doubleren, nog geen profielwerkstuk heeft gedaan of een profielwerkstuk heeft gemaakt voor een niet toegestaan vak of vakkencombinatie. Hij zal dan alsnog of opnieuw een profielwerkstuk moeten maken. Leerlingen die instromen in vwo-5 moeten als zij op de school van herkomst de vakken ANW of CKV niet gevolgd hebben of dit vak nog niet afgesloten hebben, moeten dit vak/deze vakken alsnog afronden. Indien zij maatschappijleer hebben afgesloten op de school van herkomst, wordt dit cijfer mits voldoende overgenomen. 5.2. vakkenpakketwijzigingen Een leerling die een wijziging wil aanbrengen in zijn vakkenpakket, doet dat altijd in overleg met de decaan van zijn afdeling. Een leerling in havo-4 of vwo-4 kan eventueel een vak laten vallen als de studielast dat cursusjaar daardoor niet in gevaar komt. Als dat wel het geval is, kan een leerling uit vwo-4 het gewenste vak pas ná de bevordering naar het volgende leerjaar laten vallen. Bij vakkenpakketveranderingen moet in principe alle stof worden ingehaald en moeten de bijbehorende toetsen (inclusief praktische opdrachten) worden gedaan. De beoordelingen hiervoor tellen mee voor de bevordering en voor het examen, voor zover van toepassing. 5.3. overstappen van een andere school tijdens het cursusjaar Bij een overstap van een andere school tijdens het cursusjaar worden de beoordelingen die op die andere school zijn behaald zo goed mogelijk ingepast in het systeem van het Bornego College. Ontbrekende stof die noodzakelijk is voor het school- en/of centraal examen moet worden ingehaald. Over deze stof kunnen een of meer toetsen over worden afgenomen. Indien leerlingen die instromen in vwo-5 of vwo-6 CKV en/of ANW en/of maatschappijleer nog niet hebben afgesloten, dienen zij het vak/de vakken in te halen. 5.4. overstappen van een andere school na afloop van een cursusjaar Bij een overstap van een andere school na afloop van een cursusjaar wordt de kandidaat geplaatst in de klas waartoe hij in zijn vorige school is toegelaten. Beoordelingen voor vakken die afgesloten zijn, en die op het Bornego College in de voorgaande klas zijn afgesloten, blijven staan. Ontbrekende stof die noodzakelijk is voor het schoolexamen en/of het centraal examen moet worden ingehaald. 33

cursus 2014-2015 5.6. doubleren in vwo-4 Een leerling die in vwo-4 doubleert, moet alles over doen. Op verzoek, bij volledige afsluiting en een voldoende eindcijfer, kan het vak CKV en/of ANW en/of NLT overgedaan worden. Voor NLT geldt: o Als in het tweede jaar dezelfde module aangeboden wordt als het eerste jaar, mag het cijfer van het eerste jaar blijven staan als het een voldoende is. De leerling mag de module overdoen. In dat geval telt het laatst behaalde cijfer. o Als in het tweede jaar een nieuwe module wordt aangeboden, volgt de leerling die nieuwe module. Het cijfer dat op de nieuwe module gehaald wordt, vervangt dat van de oorspronkelijke module. 5.7. overstappen van vwo-4 naar havo-5 Een leerling die de wens heeft om over te stappen van vwo-4 naar havo-5, kan dat alleen als hij aan het eind van vwo-4 bevorderd is naar vwo-5. De cijfers voor CKV en maatschappijleer blijven staan, net als de beoordeling voor godsdienst en lo. Wat betreft de overige vakken of onderdelen van vakken die in vwo-4 niet gevolgd zijn en die wel in havo-4 zijn gegeven en behoren tot het schoolexamen: deze moeten worden ingehaald. 5.8. doubleren in vwo-5 Een leerling die doubleert in vwo-5 doet alles uit vwo-5 over, behalve op verzoek, bij volledige afsluiting en een voldoende eindcijfer het vak muziek en/of het vak CKV en/of maatschappijleer. Voor NLT geldt: o als in het tweede jaar dezelfde module aangeboden wordt als het eerste jaar, mag het cijfer van het eerste jaar blijven staan als het een voldoende is. De leerling mag de module overdoen. In dat geval telt het laatst behaalde cijfer; o als in het tweede jaar een nieuwe module wordt aangeboden, volgt de leerling die nieuwe module. Het cijfer dat op de nieuwe module gehaald wordt, vervangt dat van de oorspronkelijke module. 5.9. overstappen van vwo-5 naar havo-5 Een leerling die overstapt van vwo-5 naar havo-5, of hij aan het eind van vwo-5 nu wel of niet bevorderd is, moet onderdelen uit havo-4 die meetellen voor het, inhalen. Verder geldt: o maatschappijleer: het cijfer voor dit vak blijft staan. o muziek: indien gewenst, blijft het cijfer voor dit vak staan. o CKV: het cijfer voor dit vak blijft staan. 5.10. overstappen van vwo-6 naar havo-5 Overstappen tijdens het cursusjaar is niet mogelijk. Een leerling die is afgewezen voor het eindexamen vwo en plaatsneemt in havo-5, moet onderdelen uit havo-4 die meetellen voor het, inhalen. Verder geldt: o de beoordelingen voor lo, CKV, maatschappijleer en godsdienst blijven staan; o beoordelingen van vakken die in vwo-5 of vwo-6 zijn afgerond, kunnen desgewenst blijven staan; o het PWS-cijfer blijft staan. 34

cursus 2014-2015 5.12. doubleren in havo-4 Een leerling die in havo-4 doubleert, doet het volledige programma van havo-4 opnieuw, behalve op verzoek, bij volledige afsluiting en een voldoende eindcijfer, de vakken maatschappijleer en CKV. Voor NLT geldt: o als in het tweede jaar dezelfde module aangeboden wordt als het eerste jaar, mag het cijfer van het eerste jaar blijven staan als het een voldoende is. De leerling mag de module overdoen. In dat geval telt het laatst behaalde cijfer; o als in het tweede jaar een nieuwe module wordt aangeboden, volgt de leerling die nieuwe module. Het cijfer dat op de nieuwe module gehaald wordt, vervangt dat van de oorspronkelijke module. 5.13. doubleren in het examenjaar Bij doubleren van het examenjaar geldt de volgende bepaling: Indien de definitief voor het eindexamen afgewezen kandidaat in het volgende schooljaar opnieuw deelneemt aan het eindexamen, dient hij deel te nemen aan het volledige leerplan van dat nieuwe schooljaar met inbegrip van alle theoretische toetsen en praktische opdrachten, en de rekentoets. Het voorgaande is, voor zover de kandidaat dat wenst, niet van toepassing op: o vakken waarin geen centraal examen is en die zijn afgesloten; o vakken die bij het voorgaande schoolexamen zijn beoordeeld met voldoende of goed. Verder geldt: o alle beoordelingen voor het schoolexamen van toetsen uit een of meer jaren vóór het laatste schooljaar waarin aan het centraal examen werd deelgenomen, blijven geldig. 5.14. instromen in vwo-5 met een havo-diploma Een leerling met een havo-diploma kan tot vwo-5 worden toegelaten als zijn gemiddelde voor de afgeronde cijfers op de volgende vakken een 6,8 of hoger is: o de vakken uit het gemeenschappelijk deel; en o de profielvakken; en o het keuze-examenvak of het vak uit het vrije deel (hierbij mag het hoogste cijfer gekozen worden). Daarnaast kan voor leerlingen die op het Bornego College een havo-diploma hebben behaald, maar niet voldoen aan bovenstaande norm, het advies van de lerarenvergadering een rol spelen bij de toelating. Verder geldt het volgende: o Deze leerling is in vwo-5 vrijgesteld van het volgen van onderwijs in de vakken ANW, CKV en maatschappijleer. o Wat betreft het PWS: het PWS dat op havo-niveau gemaakt werd, wordt door een commissie, bestaande uit de afdelingsleider vwo, een docent die het vak geeft waarvoor het PWS is gemaakt en een andere docent beoordeeld. Besloten kan worden dat delen van het PWS opnieuw gemaakt worden, dat er delen moeten worden toegevoegd en dat het hele PWS opnieuw gemaakt moet worden. o En voor NLT geldt: een leerling die afkomstig is uit H5 en instroomt in V5 met NLT als nieuw vak, bespreekt met de docent welke vaardigheden uit vwo-4 ingehaald moeten worden in de loop van vwo-5. Het behaalde cijfer/de behaalde cijfers op de in te halen module(s) komt/komen vervangen de vwo-4 cijfers. 35

cursus 2014-2015 5.16. overstappen van wiskunde B naar wiskunde A bij de overgang van vwo-4 naar vwo-5 Een leerling die aan het eind van vwo-4 de wens heeft over te stappen van wiskunde B naar wiskunde A, meldt dit bij de decaan en de betrokken docent. In de zomervakantie krijgt de leerling de mogelijkheid zich voor te bereiden op een toets waarin getoetst wordt of de leerling de opgegeven leerstof voldoende beheerst. Haalt hij op de toets een 5,5 of hoger, dan kan hij zonder meer wiskunde A gaan volgen. Haalt hij op de toets een cijfer lager dan een 5,5, dan wordt de opgegeven leerstof toegevoegd aan de leerstof van de eerstvolgende toets voor wiskunde A in T5.1. 5.17. overstappen/bevorderd worden met een taak Een leerling die buiten de overgangsnormen om bevorderd wordt naar een hoger jaar in dezelfde of een andere afdeling of overstapt naar een andere afdeling kan daarbij voor een of meer vakken een taak krijgen. In de zomervakantie krijgt de leerling de mogelijkheid zich voor te bereiden op een toets waarin getoetst wordt of de leerling de opgegeven leerstof voldoende beheerst. Haalt hij op de toets een 5,5 of hoger, dan kan hij zonder meer het betrokken vak/de betrokken vakken gaan volgen. Haalt hij op de toets een cijfer lager dan een 5,5, dan wordt de opgegeven leerstof toegevoegd aan de leerstof van de eerstvolgende toets voor het betrokken vak/de betrokken vakken in de eerstvolgende toetsperiode. 36