Jaarverslag Schoolbestuur L&E 2008 JAARVERSLAG 2008 SCHOOLBESTUUR L&E Schoolbestuur L&E Noorderstraat 13 9989 ZG WARFFUM Telefoon: 0595-424955 Fax: 0595-425131 E-mail: schoolbestuur@lauwerseneems.nl Website : www.lauwerseneems.nl
Jaarverslag Schoolbestuur L&E 2008 INHOUDSOPGAVE JAARVERSLAG 2008 Inleiding 2 1. Bestuursverslag 3 1.1. Algemene informatie 1.2. Onderwijs, leerlingen en ouders 1.3. Personeel 1.4 Omgeving en maatschappij 1.5 Financiële resultaten en gevoerde financiële beleid 1.6 Bestuurssamenstelling 1.7 Bestuurskantoor & management 1.8 (Gemeenschappelijke) Medezeggenschapsraad 1.9 Organogram bestuur, management en medezeggenschap 1.10 Samenvatting jaarrekening 2008 2. Primair Onderwijs 10 2.1. Resultaten en opbrengsten 2.2. Personeelsmanagement 2.3. Middelenmanagement 2.4. Risicomanagement 2.5. Samenvatting exploitatie 2.6. Toekomstparagraaf 3. Voortgezet Onderwijs 31 3.1. Resultaten en opbrengsten 3.2. Personeelsmanagement 3.3. Middelenmanagement 3.4. Risicomanagement 3.5. Samenvatting exploitatie 3.6. Toekomstparagraaf 4. Administratie, Beheer en Bestuur en Financiën 58 4.1. Samenvatting exploitatie 4.2. Treasury 4.3. Weerstandsvermogen 5. Private middelen 61 6. Geconsolideerde jaarrekening 62 6.1. Resultaat en resultaatbestemming 6.2. Reserves Bijlagen: A: Kengetallen financiële positie en exploitatieresultaat B: Het managementmodel Instituut Nederlandse Kwaliteit (INK)
Jaarverslag Schoolbestuur L&E 2008 INLEIDING In het voorliggende jaarverslag worden de onderwijskundige doelstellingen, het personeelsmanagement en de besteding van middelen ten aanzien van de huisvestingsplanning, het inventarisbeheer en de materiële exploitatie getoetst aan de doelen en activiteitenplannen zoals gesteld in het jaarplan en de begroting 2008. De opzet van het jaarverslag is in de lijn van het veranderend toezicht, zoals dit is gepresenteerd door de Inspectie van het Onderwijs in het kader van de Wet op het Onderwijstoezicht (WOT). Een belangrijk uitgangspunt van de WOT is dat de onderwijsinstellingen zelf door een systematisch opgezette kwaliteitszorg de kwaliteit van hun onderwijs bewaken. Formeel gezien bestaat Schoolbestuur L&E uit twee schoolbesturen; Schoolbestuur L&E (Noord Groningen) (statutair: Schoolbestuur voor primair en voortgezet onderwijs tussen Lauwers en Eems, stichting) en Schoolbestuur L&E Uithuizermeeden en Godlinze (statutair: Schoolbestuur voor Neutraal primair onderwijs tussen Lauwers en Eems, stichting). In praktische zin wordt er gewerkt als één geheel. Daar waar de wet- of regelgeving dat niet toestaat is er voor beide besturen een aparte uitwerking. Wij presenteren hierbij het jaarverslag 2008. Aldus vastgesteld in de vergadering van het Schoolbestuur L&E op 15 juni 2009. mr. G.A.F.P. Giunta d Albani, voorzitter mr. T.A. Greven-Arnoldus, secretaris R.J. Brands, penningmeester 2
Bestuursverslag Schoolbestuur L&E 2008 1. Bestuursverslag 1.1. Algemene informatie Ook in 2008 is door leerkrachten, docenten, schooldirecteuren, conrectoren, sectordirecties, en bestuursleden actief de hand aan de ploeg geslagen om te komen tot goed onderwijs van onze leerlingen. Iedereen heeft op zijn/haar gebied en met zijn/haar expertise bijgedragen aan het onderwijs voor onze bijna 3.500 leerlingen binnen het primair en voortgezet onderwijs. De maatschappij is constant in beweging. Onze scholen bewegen mee, bieden de leerlingen kansen en staan midden in de maatschappij. Om de kinderen het best tot hun recht te laten komen wordt actief gewerkt aan een vertrouwde, veilige sfeer op de scholen met daarbij een uitnodigend en uitdagend schoolklimaat. Elk kind moet de beste kansen krijgen om zijn talenten te ontwikkelen. De kwaliteitsbewaking van ons onderwijs in het basis- en voortgezet onderwijs is een facet van de activiteiten die in 2008 in een innovatief veranderingstraject zijn geplaatst. 1.2. Onderwijs, leerlingen en ouders Onze leerkrachten en docenten hebben ook een voorbeeld- en een inspirerende functie voor de leerlingen en ook daarmee een belangrijke en verantwoordelijke rol voor de kinderen. Via competentiemanagement wordt op de scholen permanent gewerkt aan de kwaliteit van het primaire proces, dat wil zeggen aan het werken in de klas met de leerlingen. Dat staat altijd in onze scholenorganisatie voorop. Schoolbestuur L&E levert met zijn scholen passend onderwijs voor kinderen van 4 tot en met 18/19 jaar. Het gaat daarbij om basisonderwijs dat gericht is op de ontwikkeling van de talenten van het individuele kind, van hoogbegaafde leerlingen tot kinderen die extra begeleiding nodig hebben. Wij zetten wat de kinderen van nul tot vier betreft in op de ontwikkeling van goede samenwerking met de voorschoolse opvang en peuterspeelzalen. Het Voortgezet Onderwijs van het schoolbestuur bestrijkt ook een breed gebied: VWO (atheneum met Latijn); havo; vmbo en lwoo (leerweg ondersteunend onderwijs). In 2008 behoorde ons vmbo tot één van de twee beste scholen van Nederland! De leerlingen van atheneum en havo leverden eveneens uitstekende prestaties, het slagingspercentage in het vwo was zelfs 100%. Onze algemeen toegankelijke scholen voor basisonderwijs zijn zeer gevarieerd in de wijze waarop modern, eigentijds onderwijs gestalte gegeven wordt. Als bijzondere onderwijstypes hebben wij Dalton-, Jenaplan- en Montessorischolen. Onze vmbo-scholen in Uithuizen en Wehe den Hoorn werken volgens de Daltonmethode met een geïndividualiseerde onderwijsvorm. Alle basisscholen besteden centrale aandacht aan het taal- en rekenonderwijs. Deze vakken zijn erg belangrijk voor het geluk en de toekomstige loopbaanmogelijkheden van onze leerlingen! 1.3. Personeel Schoolbestuur L&E is werkgever van bijna 400 personeelsleden en daarmee één van de grotere werkgevers in Noord Nederland. Naast de verantwoordelijkheid van goed onderwijs heeft L&E ook de verantwoordelijkheid van goed werkgeverschap. Goed overleg met de MR/GMR en de Arbodienst speelt hierin een belangrijke rol. Een goede regeling van het zakelijke aspect dat samenhangt met de CAO is eveneens van cruciale betekenis. 3
Bestuursverslag Schoolbestuur L&E 2008 Voorts is in het jaarverslag van zowel de sector primair als voortgezet onderwijs te lezen dat integraal personeelsbeleid een belangrijk aandachtspunt is. Immers, nascholing, persoonlijke ontwikkeling en mobiliteit dragen bij aan het welzijn en de kwaliteit van onze onderwijsmedewerkers. De rector van de sector Voortgezet Onderwijs en de sectordirecteur Primair Onderwijs zijn verantwoordelijk voor de uitvoering van het personeelsbeleid, zoals vastgelegd in verschillende documenten en dat jaarlijks in het formatieplan wordt verwerkt en waar nodig bijgesteld. 1.4. Omgeving en maatschappij Onze scholen hebben ook in 2008 net als in andere jaren op allerlei manieren de inwoners van de dorpen betrokken bij hun (feestelijke) activiteiten. De scholen staan midden in de samenleving. De regionale kranten publiceren vrijwel wekelijks meerdere artikelen over de verschillende activiteiten van onze scholen. De activiteiten variëren van een bezoek aan de kinderboerderij, het halen van EHBO-diploma s, fancy fairs, het behalen van een technieksubsidie, de meest ondernemende basisschool, stagiaire van het jaar van de vmbo leerlingen, deelname aan sportevenementen en uitwisselingen met buitenlandse scholen. Een bezoek van de regionale radio of tv omroep is niet vreemd en draagt eraan bij dat onze scholen en leerlingen inderdaad midden in de maatschappij staan. In 2008 hebben we samen met leerlingen, ouders, medewerkers, oud-leerlingen, oud-medewerkers en vele genodigden op een aantal dagen de reünie en het feest beleefd ter gelegenheid van de 15de verjaardag van de fusie van Het Hogeland College en het 140-jarige bestaan van de voormalige HBS Warffum. Voor de verschillende vestigingen werden feestelijkheden georganiseerd. Een groot slotfeest in de Op Roakeldaishal vormde de kroon op de wel zeer goed georganiseerde en bezochte festiviteiten. Er werd een prachtig gedenkboek uitgegeven met geschiedenisfragmenten van de scholen in Uithuizen, Wehe den Hoorn en Warffum (Warffum bestond in 2008 honderdveertig jaar!) In ons Voortgezet Onderwijs was het in 2008 ook weer een dynamisch en actief jaar met behalve zeer goede school- en examenresultaten ook veel sociale, sportieve, creatieve en culturele activiteiten. In de laatste week voor de kerstvakantie had Warffum de befaamde tweejaarlijkse creatieve werkweek, Uithuizen de fantastische Alles is anders dagen en Wehe den Hoorn de bruisende landendagen. Het enthousiasme van onze basisscholen om behalve te werken aan degelijke schoolprestaties, ook aandacht te hebben voor het sociale, sportieve en culturele blijkt ook in 2008 weer uit de krantenberichten: Een willekeurige greep uit de krantenkoppen: Akkerwinde naar de bollen, Voetballers De Sterren succesvol!, Paaseieren van tuinafval op De Holm, Musical Lydinge Leens, Brunwerd winnaar paascup, Voorjaarsmarkt Mathenesseschool een groot succes, Judo op Soltecampe, Muziekproject Op Wier, Stoetbomen op Onnema, Sint Lucia op de Tiggeldobbe, Schoolgruiten op de Kromme Akkers. 4
Bestuursverslag Schoolbestuur L&E 2008 1.5. Financiële resultaten en gevoerde financiële beleid De verantwoording van de baten en lasten wordt boekhoudkundig in vijf onderdelen geregistreerd; Primair Onderwijs (PO), Voortgezet Onderwijs (VO), Administratie Beheer en Bestuur (ABB), Financiën en Private Middelen (schoolbankrekeningen). Het bestuur van Schoolbestuur L&E heeft altijd al gestreefd naar een gezonde bedrijfsvoering met de wetenschap dat een weerstandsvermogen noodzakelijk is voor de risico s die een onderneming met een omvang van bijna 3500 leerlingen, 400 personeelsleden en meer dan 25 schoolgebouwen met relatief kleine scholen heeft. In 2008 zijn in overleg met de sectordirecties risicoanalyses gemaakt en besproken. 1.6. Bestuurssamenstelling Het Stichtingsbestuur van Schoolbestuur L&E werd in 2008 gevormd door de volgende personen: Naam Dhr. mr. G.A.F.P. Giunta d Albani Mevr. mr. T.A. Greven-Arnoldus Dhr. R.J. Brands Mevr. Drs. A.I. Sijpkens-Luitjens Dhr. H. Boerhof Dhr. H. Welp Dhr. H.H. Boer Mevr. C. Veldman Functie Voorzitter Secretaris Penningmeester Lid Lid Lid Lid Lid Schoolbestuur L&E (Uithuizermeeden en Godlinze) 1.7. Bestuurskantoor & management Voor de dagelijkse bestuurlijke werkzaamheden voor het primair en voortgezet onderwijs en voor de contacten met het dagelijks bestuur heeft het bestuur de heer ir. J. Millekamp als directeurbestuurder aangesteld. Mevrouw H.A. Tanis-Vreugdenhil is bestuurssecretaris. Directie sector primair onderwijs Sectordirecteur Naam Mevr. H.I. Aalfs Functie Sectordirecteur Directeuren van de scholen Naam Mevr. G. van der Schoot Dhr. A. Osinga Mevr. F. Lieben Dhr. J. Rademaker Mevr. F. de Lang Mevr. B. Meinema Mevr. D. Tempel Mevr. S. Sietsema Functie Directeur obs Akkerwinde Ulrum Directeur obs Brunwerd Uithuizen Directeur obs De Getijden Pieterburen Directeur obs De Holm Den Andel Directeur obs Jansenius de Vries Warffum Directeur obs Klinkenborg Kantens en directeur obs Daltonschool De Schutsluis - Oldenzijl Directeur obs De Kromme Akkers Garnwerd Directeur obs Lydinge Leens en directeur obs Solte Campe - Zoutkamp 5
Bestuursverslag Schoolbestuur L&E 2008 Naam Mevr. M. Luimstra Dhr. F. van der Zee Mevr. E. van Hoogdalem Mevr. R. Vaartjes Mevr. J. Meijer Dhr. J. Lesman Mevr. G. Geluk Dhr. J. Rosema Dhr. F. van Ginkel Mevr. J. Ettes Functie Waarnemend directeur obs Mathenesseschool Rasquert Directeur obs De Negen Wieken - Winsum en directeur obs De Wierde Adorp Directeur van nbs De Sterren Uithuizermeeden en nevenvestiging Godlinze Directeur obs De Octopus Eenrum Directeur obs Onnema Zandeweer Directeur obs Roodschoul Roodeschool Directeur Samenwerkingsschool Op Wier Ezinge Directeur obs De Tiggeldobbe Winsum Directeur obs Usquert Usquert Directeur Jenaplanschool obs De Weerborg - Wehe den Hoorn en directeur ad interim basisschool Mandegoud Kloosterburen Directie sector voortgezet onderwijs De sector voortgezet onderwijs, Het Hogeland College, heeft vier vestigingen (scholen). De sectordirecteur voortgezet onderwijs is de rector van Het Hogeland College. De rector vormt samen met de conrectoren de schoolleiding: Naam Mevr. L.G. de Haan Dhr. J.W. Nanninga tot 1 augustus 2008 Mevr. E.J. Holsteijn Dhr. G.K. Vlak Dhr. P. Vreeman tot 1 januari 2009 Functie Rector (sectordirecteur) alle afdelingen Conrector bovenbouw afdeling atheneum-havo, Warffum Conrector onderbouw afdeling atheneum-havo, Warffum Conrector afdeling vmbo-lwoo, Uithuizen Conrector afdeling vmbo-lwoo, Wehe den Hoorn De ontstane vacature in verband met het vertrek van de conrector van de afdeling bovenbouw Warffum is inmiddels per 1 maart 2009 ingevuld met de heer drs. R. van der Veen. De per 1 januari ontstane vacature in verband met het vertrek van conrector van de afdeling Wehe den Hoorn zal in de loop van 2009 worden ingevuld. 1.8. (Gemeenschappelijke) Medezeggenschapsraad Primair onderwijs Iedere school heeft één vertegenwoordiger in de gemeenschappelijke medezeggenschapsraad (GMR). Het dagelijks bestuur bestaat uit: Naam Dhr. R. de Jong Mevr. J. Benning Mevr. H. Wolters Dhr. R. Bonder Functie Voorzitter (ouder) Secretaris (personeelslid) Lid (personeelslid) Lid (ouder) Iedere afzonderlijke basisschool heeft een MR, bestaande uit vertegenwoordigers van het personeel en ouders. 6
Bestuursverslag Schoolbestuur L&E 2008 Voortgezet onderwijs Het voortgezet onderwijs (Het Hogeland College) heeft één medezeggenschapsraad (MR), waarvan de zestien gekozen leden de diverse geledingen binnen de school vertegenwoordigen: 6 leden van het onderwijzend personeel, 2 leden door het onderwijsondersteunend personeel, 4 ouders en 3 leerlingen (1 vacature). Het dagelijks bestuur bestond in 2008 uit: Naam Dhr. H. Hoek Dhr. J. Meijer Dhr. H. Jansen tot 1 augustus 2008 Dhr. P van Dijk per 1 augustus 2008 Functie Voorzitter (ouder) Secretaris (personeelslid) Voorzitter personeelsgeleding (personeelslid) Voorzitter personeelsgeleding (personeelslid) 1.9. Organogram bestuur, management en medezeggenschap vcpo algemeen bestuur federatiebestuur * directeur-bestuurder GMR / PO sectordirectie PO LMT sectordirecteur VO (rector) MR / VO DO PO BDO directeuren / 23 locaties conrectoren teamvergadering per locatie 4 locaties MR per locatie teamvergadering per locatie 1. Bestuur en directeur-bestuurder voeren overleg over het besturen van de gehele organisatie en onderhouden, onder andere via het Gemeenschappelijk orgaan (G.O.), het contact met de gemeenten. 2. De directeur-bestuurder is voorzitter van het managementoverleg (LMT = leidinggevend management team) tussen hem en de sectordirecteuren. In deze driehoek wordt in beginsel overlegd over het integrale management van de organisatie en de integrale beleidsontwikkeling voor respectievelijk primair onderwijs (PO) en voortgezet onderwijs (VO) evenals over organisatie brede afstemming. 3. De sectordirecteur VO overlegt met de conrectoren VO over het management van de sector VO en de beleidsontwikkelingen daarbinnen (BDO). 4. De sectordirectie PO overlegt met de directeuren in het Directie Overleg Primair Onderwijs (DOPO). 5. De directeuren leiden het overleg op schoolniveau. 7
Bestuursverslag Schoolbestuur L&E 2008 6. De taken en verantwoordelijkheden van de schooldirecteuren, de sectordirecteur en de directeur-bestuurder zijn vastgelegd in het directiestatuut (managementstatuut). 7. De medezeggenschap is op schoolniveau en bovenschools vertegenwoordigd. De afzonderlijke PO-scholen kennen een medezeggenschapsraad (MR), waarin de lokale schoolbelangen worden behartigd. Bovenschools zijn de afzonderlijke medezeggenschapsraden voor PO vertegenwoordigd in de gemeenschappelijke medezeggenschapsraad (GMR). Hier worden de PO organisatie brede onderwerpen behandeld. In Ezinge en Kloosterburen is er sprake van een bijzondere situatie. Beide scholen zijn samenwerkingsscholen en hebben bestuurlijke elementen die afwijken van de andere scholen. 1. Samenwerkingsschool Op Wier. Deze school valt rechtstreeks onder het schoolbestuur L&E en heeft een federatiebestuur, waarin twee vertegenwoordigers van VCPO en twee van Schoolbestuur L&E zitting hebben. Het federatiebestuur is voor een aantal in de statuten omschreven aspecten van het schoolbeleid de gesprekspartner van de schooldirecteur. De school heeft een identiteitscommissie, die met de directeur (het schoolbestuur) spreekt over zaken die identiteitszaken betreffen, zoals de lessen voor levensbeschouwing en feesten. 2. Basisschool Mandegoud te Kloosterburen. Deze school is ontstaan na de fusie van de christelijke, katholieke en openbare school en heeft eveneens een identiteitscommissie. 3. Formeel gezien bestaat Schoolbestuur L&E uit twee schoolbesturen; Schoolbestuur voor primair en voortgezet onderwijs tussen Lauwers en Eems - stichting en het Schoolbestuur voor Neutraal primair onderwijs tussen Lauwers en Eems - stichting. In praktische zin wordt er gewerkt als één geheel. Daar waar de wet- of regelgeving dat niet toestaat is er voor beide besturen een aparte uitwerking. 1.10. Horizontale verantwoording Ten behoeve van de horizontale verantwoording wordt door de sectoren Primair Onderwijs en Voortgezet Onderwijs het jaarverslag uitgebreid besproken met de medezeggenschapsorganen. Een samenvatting van het Jaarverslag, het zogenaamde jaarbericht, wordt uitgereikt aan het personeel, extern betrokkenen en gepubliceerd op de website. Per sector worden personeelsleden periodiek geïnformeerd door middel van het HHC bulletin (Voortgezet Onderwijs) en het bulletin Primair (Primair Onderwijs). Verder vindt de horizontale verantwoording onder andere plaats door middel van bijeenkomsten (werkoverleg, vergaderingen), memo s, (school)jaarplannen en een schoolgids. Tevens wordt personeel op de hoogte gehouden van ontwikkelingen via de bestuurlijke website en de websites van de scholen. De verantwoording tegenover instanties als de MR, GMR en het bestuur vindt hoofdzakelijk plaats door middel van vergaderingen, documenten en rapportages. 8
Bestuursverslag Schoolbestuur L&E 2008 1.11. Samenvatting jaarrekening 2008 Balansgegevens (x 1.000,-) Activa 2008 2007 Passiva 2008 2007 Vaste activa Eigen vermogen Materiële vaste activa 1.838 1.847 Algemene reserve 12.122 13.014 Financiële vaste activa 8.047 8.172 Privaat 655 636 9.885 10.019 12.777 13.650 Vlottende activa Vorderingen 1.363 1.566 Voorzieningen 2.154 1.805 Liquide middelen 7.817 7.432 Langlopende schulden 57 71 9.180 8.998 Kortlopende schulden 4.077 3.491 Totaal activa 19.065 19.017 Totaal passiva 19.065 19.017 De cijfers 2007 zijn opgenomen met inachtneming van de doorgevoerde stelselwijziging. Samenvattend Exploitatieresultaat op bestuursniveau (x 1.000,-) Samenvatting bestuur Realisatie Begroting Realisatie 2008 2008 2007 Primair Onderwijs - 130-185 639 Voortgezet Onderwijs - 87 9 424 Administratie-, beheer en bestuur - 103 0 60 Financiën - 572 408 211 Private Middelen 19 0-10 Saldo exploitatie - 873 232 1.324 Het exploitatiesaldo over 2007 is vertekend door een buitengewone baat van 1.216.000 als gevolg van het vrijvallen van een deel van de onderhoudsvoorziening. Het saldo uit de gewone bedrijfsvoering van Schoolbestuur L&E bedraagt in 2007 108.000. 9
Jaarverslag Primair Onderwijs L&E 2008 2. Primair Onderwijs 2.1. Resultaten en opbrengsten De resultaten en opbrengsten worden per sector toegelicht aan de hand van de in de begroting en activiteitenplan 2008 opgenomen doelstellingen. De voornaamste doelstellingen voor 2008 waren: Doelstelling 1 Het inzichtelijk krijgen en analyseren van de ontwikkeling van het leerlingenaantal. Hiertoe zal onder andere een demografisch onderzoek worden uitgevoerd om het potentiële aantal leerlingen op de korte en lange termijn te bepalen. Demografisch onderzoek Voor de gemeenten De Marne, Winsum en Eemsmond is leerlingenprognose opgesteld voor de basisgeneratie voor het basisonderwijs tot en met 2025. Daarnaast is er een provinciaal onderzoek uitgevoerd naar de demografische ontwikkelingen binnen de gehele provincie. In een provinciale bijeenkomst zijn de resultaten toegelicht. Voor het voedingsgebied van de scholen van Schoolbestuur Lauwers en Eems zullen we rekening moeten houden met een terugloop van het aantal leerlingen tot 20% in de komende 10 jaren. De eerste gevolgen hiervan zijn nu al te zien door een lagere instroom in de onderbouw in de afgelopen twee jaren. Doelstelling 2 Het realiseren van een gezamenlijke koersbepaling sector primair onderwijs ten opzichte van de omgeving (in standhouden scholen, brede scholen, buitenschoolse opvang, samenwerking partners). Koersplan In 2008 is gestart met het formuleren van een strategisch beleidsplan voor de jaren 2009-2013. Het afnemen van een nulmeting, een miniconferentie en het gezamenlijk benoemen en aanscherpen van ambities hebben de basis gevormd voor het koersplan. In 2009 zal er een beknopte en toegankelijke versie worden geschreven en gepresenteerd. Samenwerking Met het oog op de te verwachten terugloop van leerlingen, het handhaven van het voorzieningenaanbod in de omgeving en het kunnen blijven bieden van kwalitatief goed onderwijs is een samenwerking gestart tussen meerdere schoolbesturen en een kinderopvangorganisatie in de regio om ons te oriënteren op verdergaande vormen van samenwerking. In 2009 zal hiertoe een convenant worden afgesloten. Kinderopvang Vanaf augustus 2007 bieden wij ouders naschoolse opvang. Wij hebben hiertoe met twee kinderopvangorganisaties een convenant gesloten. De kinderopvangorganisatie verzorgt het vervoer en de opvang van de kinderen in de kindercentra. Op een aantal locaties bieden wij in de school de naschoolse opvang. 10
Jaarverslag Primair Onderwijs L&E 2008 Doelstellingen 3 en 4 3. Het inzichtelijk krijgen van het imago van de scholen van de sector primair onderwijs intern en extern. 4. Het opstellen en uitvoeren van een gericht PR- en marketingplan primair onderwijs. PR In 2008 is besloten om als L&E scholen eenduidig naar buiten te treden. Hiertoe is een gezamenlijke advertentie opgesteld en zijn posters en flyers ontwikkeld. Daarnaast is een start gemaakt met een communicatie-pilot voor vijf scholen, waarbij aandacht is om de kwaliteit van de school beter onder de aandacht te brengen, en ook inzicht te krijgen in mogelijke verbeteringswensen van ouders en leerkrachten. De uitvoering van deze pilot staat gepland in het eerste kwartaal van 2009. Voor de interne communicatie zijn structureel de directiememo en de GMR-memo ingevoerd. Deze communicatiemiddelen hebben ook effecten voor de inhoud en verspreiding van de interne nieuwsbrief Nieuwsgierig. Doelstelling 5 Het realiseren van een koersbepaling en inrichting leerlingenzorg in relatie tot passend onderwijs. Leerlingvolgsysteem In 2008 is een gezamenlijk leerlingvolgsysteem ingevoerd op alle scholen. De intern begeleiders en de directeuren hebben hiervoor scholing en ondersteuning gekregen. Er worden nu op uniforme wijze (trend)analyses van opbrengsten op leerling en groepsniveau gemaakt. Inzicht in deze gegevens leidt ook tot het formuleren van scherpere onderwijsdoelstellingen. Er wordt in 2009 een bovenschoolse module aangeschaft, waarbij centraal inzicht verkregen wordt in de onderwijsopbrengsten van de afzonderlijke scholen, en de resultaten ten opzichte van elkaar. Passend onderwijs In het kader van Passend Onderwijs moet ieder schoolbestuur zich inspannen om met ingang van het schooljaar 2011-2012 alle leerlingen die op school worden aangemeld een passend onderwijsarrangement aan te bieden. In feite werken wij langer volgens dit doel. Op schoolniveau versterken we deze ontwikkeling door de zorgstructuur aan te scherpen, zoals effectieve handelingsplannen en leerlingbesprekingen, gebruik van het leerlingvolgsysteem en ook door deelname aan het landelijke taal- en rekenproject. Binnen het schoolbestuur is een bijzonder laag verwijzingspercentage voor speciaal onderwijs. Onze scholen zijn er op ingericht en onze leerkrachten zijn vaardig om kinderen met hoge begaafdheden, leerproblemen of andere beperkingen goed onderwijs te bieden. In gevallen waar dit laatste buiten de mogelijkheden ligt, wordt samenwerking gezocht met andere instellingen, zoals het speciaal onderwijs, het voortgezet onderwijs, de regionale expertisecentra, maar ook met organisaties voor maatschappelijke ondersteuning, gezondheidszorg en jeugdzorg. Deze samenwerking wordt in regio s georganiseerd. Gezien de geografische ligging van onze scholen participeert het schoolbestuur in twee regio s. 11
Jaarverslag Primair Onderwijs L&E 2008 Doelstellingen 6 en 7 6. De interne organisatie afstemmen op de gestelde strategische doelen. 7. Vastellen aansturing en inrichting scholen (management, leiderschap, taken, rollen en instrumenten) op basis van het schoolconcept en schoolplan, ook in relatie tot bovenschoolse aansturing en ondersteuning. Organisatiestructuur De inrichting van de interne organisatiestructuur zal een nauwe samenhang moeten hebben met de onder doelstelling 1 geconstateerde demografische ontwikkelingen. Om te komen tot een passend organisatiemodel heeft onder andere een evaluatie plaatsgevonden over het bundeldirecteurschap, is er een start gemaakt met een centraal kader voor het taakbeleid en is de werkgroep bovenschoolse structuur een aantal malen bijeen geweest. De inrichting van de schoolorganisatie kan niet los worden gezien van de bovenschoolse structuur. In 2008 is op bovenschools niveau voornamelijk met extern personeel gewerkt om de meest optimale directievoering te ontwikkelen. Bij de definitieve inrichting van de organisatiestructuur zal meer dan voorheen de onderlinge samenwerking tussen de scholen worden benut. Doelstelling 8 8. Het nader ontwikkelen van een integraal personeelsbeleid (functiebouwwerk, personeelsontwikkeling, training en scholing, verzuim, vervanging en strategische personeelsplanning). De ondernomen activiteiten en behaalde resultaten met betrekking tot deze doelstelling worden toegelicht in de personele paragraaf 2.2.1. Opgemerkt dient te worden dat de bovengenoemde doelstellingen niet op zich staan, maar dat de doelstellingen en de ontwikkelingen die hiermee gepaard gaan, nauw aan elkaar verwant zijn. 12
Jaarverslag Primair Onderwijs L&E 2008 2.1.1. Leerlingenaantallen Het aantal leerlingen, inclusief de leerlingen van de Neutrale Basisschool De Sterren (Schoolbestuur L&E Uithuizermeeden en Godlinze), is per 1 oktober 2008 gedaald van 2.205 naar 2.163, een daling van 42 leerlingen (1,9%). In de onderstaande tabel zijn de leerlingenaantallen van de afgelopen jaren opgenomen. Werkelijk aantal leerlingen op 1 oktober van elk kalenderjaar 1 oktober 2006 1 oktober 2007 1 oktober 2008 Schoolnaam 4-7 jaar 8 jaar e.o. totaal 4-7 jaar 8 jaar e.o. totaal 4-7 jaar 8 jaar e.o. totaal De Kromme Akkers 28 34 62 30 31 61 31 28 59 Klinkenborg 35 31 66 44 30 74 38 36 74 Usquert 73 68 141 68 64 132 57 67 124 De Holm 29 24 53 35 23 58 35 24 59 De Weerborg 24 19 43 22 21 43 18 19 37 Samenwerkingsschool Op Wier 34 41 75 37 37 74 41 34 75 Onnema 37 37 74 37 36 73 34 42 76 Mathenesse 47 47 94 46 46 92 45 44 89 Lydinge 27 34 61 24 31 55 25 28 53 De Negen Wieken 74 81 155 71 88 159 73 80 153 Tiggeldobbe 145 156 301 141 152 293 158 162 320 Schutsluis 26 22 48 24 26 50 23 27 50 Roodschoul 19 32 51 19 31 50 24 29 53 Brunwerd 102 84 186 104 93 197 100 100 200 De Wierde 55 45 100 60 48 108 54 46 100 Jansenius de Vries 78 72 150 70 75 145 63 73 136 Mandegoud 59 52 111 67 53 120 64 50 114 Solte Campe 28 33 61 35 25 60 35 28 63 Akkerwinde 25 25 50 26 26 52 21 22 43 De Octopus 88 102 190 80 98 178 78 92 170 De Getijden 27 24 51 24 23 47 21 22 43 Totaal 1060 1063 2123 1064 1057 2121 1038 1053 2091 NBS De Sterren 39 58 97 38 46 84 32 40 72 Totaal 1.099 1.121 2.220 1102 1103 2205 1070 1093 2163 Leerlingaantallen Schoolbestuur L&E (excl. NBS De Sterren) 2.350 Aantal leerlingen per 1 oktober 2.300 2.250 2.200 2.150 2.100 2.050 2.000 115 67 151 101 39 - - 2.214 2.202 2.164 2.124 2.126 2.128 2.123 2.121 2091 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 AZC PO 13
Jaarverslag Primair Onderwijs L&E 2008 2.1.2. Onderwijs, leerlingen en ouders Kwaliteitstraject In 2008 is een nieuwe impuls gegeven aan het kwaliteitstraject. Het traject is gestart met een nulmeting voor alle scholen. Er is met een aantal directeuren een miniconferentie gehouden waarin het nieuwe kwaliteitstraject is voorbereid. Dit kwaliteitstraject is tweeledig, het heeft als doelstelling de opbrengsten voor taal en rekenen voor de scholen te verbeteren en om een sluitend kwaliteitszorgsysteem in te voeren voor de gehele sector primair onderwijs. Het verhogen van de taal- en rekenopbrengsten wordt mede gefaciliteerd door de toegewezen subsidies vanuit het Platform kwaliteit van de PO raad. Op 26 januari 2009 is een startconferentie voor alle leraren van Schoolbestuur L&E gehouden met als thema: Taal, taal en nog eens taal. Leerresultaten In onderstaand schema is de doorstroom van leerlingen naar het voortgezet onderwijs weergegeven. 2006 2007 2008 2006 in % 2007 in % 2008 in % Vmbo 87 68 78 34,2% 25,1% 30,2% Vmbo tl (mavo) 58 75 69 22,8% 27,7% 26,7% Havo VWO, (Gymnasium en Atheneum) 109 128 111 43,0% 47,2% 43,1% Totaal 254 271 258 100% 100% 100% Onderwijsinspectie Vanaf 2008 is er sprake van vernieuwd toezicht door de Onderwijsinspectie. Voorheen werden scholen periodiek bezocht door de inspectie, vanuit het nieuwe toezicht zal de inspectie het bestuur aanspreken op de onderwijskwaliteit van de scholen. De inspectie baseert zich in principe op de CITO eindtoets gegevens en analyseert de opbrengsten. Indien dit aanleiding geeft voor de inspectie, zal zij hierover in gesprek gaan met het schoolbestuur en indien nodig een inspectieonderzoek uitvoeren. In 2008 zijn daarnaast een aantal thema onderzoeken uitgevoerd. Inspectieonderzoek heeft er toe geleid dat naar aanleiding van deze onderzoeken 1 school als zwak werd aangemerkt. Door adequate inzet van het schoolteam en ondersteuning vanuit de bovenschoolse directie en intern begeleiders zijn de tekortkomingen grotendeels opgeheven. Identiteit en onderwijskundig concept De scholen van Schoolbestuur L&E kunnen zich op eigen wijze profileren door identiteit of onderwijsconcept. Per school wordt dit beschreven in de schoolgids. Binnen onze scholen dragen een aantal scholen een predicaat zoals Dalton, Jenaplan of Montessori, andere scholen werken vaak wel met principes van de onderwijskundige stromingen, maar hebben dit niet op alle onderdelen binnen de school doorgevoerd. De meeste van de scholen zijn openbare scholen. Daarnaast zijn er binnen het schoolbestuur twee samenwerkingsscholen en een neutrale basisschool. De identiteitscommissies van deze scholen adviseren de school rondom de christelijke, katholieke en openbare invulling van de levensbeschouwelijke lessen. Methodes en materiaal Schoolbestuur L&E vindt het van belang dat de scholen methodes gebruiken, waarvan aangetoond is dat zij voldoen aan onze hoge normen van onderwijskwaliteit en die ondersteunend zijn aan adaptief onderwijs. Ook moeten de methodes goed aansluiten op het lesgeven in combinatiegroepen. Aantrekkelijke methodes en goed onderhouden materiaal is voor kinderen een stimulans om te leren. 14
Jaarverslag Primair Onderwijs L&E 2008 2.2. Personeelsmanagement 2.2.1. Personeel In deze personeel paragraaf wordt teruggeblikt op het verslagjaar 2008 en worden de ondernomen activiteiten en behaalde successen gepresenteerd. In het jaarplan 2008 is de volgende doelstelling op het personele vlak opgenomen: Het doorontwikkelen van een integraal personeelsbeleid en professionalisering (functiebouwwerk, personeelsontwikkeling, training en scholing, verzuim, vervanging en strategische personeelsplanning). Werving personeel Het vervullen van leerkrachtvacatures binnen het Schoolbestuur L&E is goed te realiseren. Zowel voor langdurige ziektevervanging of tijdelijke benoemingen zijn er voldoende en kwalitatief goede leerkrachten beschikbaar. Door hoge eisen te stellen aan onze invalpool, kunnen deze leerkrachten ervaring opdoen binnen ons bestuur en op onze scholen en hebben wij inzicht in hun kwaliteiten en competenties. Het vervullen van directievacatures is minder eenvoudig, er is te weinig belangstelling voor deze functies in onze regio. Deze trend is een landelijk herkenbaar probleem binnen het primair onderwijs, ondanks landelijke maatregelen om de beloning van schooldirecteuren te verbeteren. De omvang van de scholen speelt mogelijk in onze situatie een rol. Een directeur van een kleine school zal naast de directietaken ofwel een aantal lesgevende taken moeten vervullen ofwel bundeldirecteur moeten zijn. In 2008 zijn na herhaaldelijke procedures twee nieuwe directeuren benoemd. Eén vacature is per 31 december nog niet vervuld. Voor 2009 worden meerdere directievacatures verwacht. Directiestructuur Al meerdere jaren wordt binnen het schoolbestuur op een aantal scholen gewerkt met zogenaamde bundeldirecteuren, directeuren die in plaats van een aantal dagen lesgeven, directeur zijn van twee scholen. In 2008 is deze werkwijze geëvalueerd. Samenvattend is het oordeel positief, waarbij er wel een aantal aspecten zijn die aandacht nodig hebben waaronder de dubbele planverplichtingen en vergaderingen voor bundeldirecteuren en het organiseren van een aanspreekpunt voor leerkrachten en ouders bij afwezigheid van de directeur. Mede gezien de knelpunten in het vervullen van directeursvacatures zullen de uitkomsten van deze evaluatie betrokken worden bij het vormgeven van een passende directiestructuur voor de sector primair onderwijs. Subsidie onderwijs ondersteunend personeel In het kader van bovengenoemde subsidiemaatregel is vanuit het ministerie voor vier jaren subsidie beschikbaar gesteld. Vanuit deze regeling zijn twee banen ingevuld. Daarnaast zullen ook gemeentelijke of andere regelingen worden aangewend om ondersteunend personeel in te zetten op te scholen. Uitbesteding ziektevervanging In 2008 is het regelen van ziektevervanging tot grote tevredenheid uitbesteed aan een extern bureau dat dit tot haar kerntaak rekent. Naast de kantoortijden is dit bureau ook s avonds bereikbaar voor dringende ziektevervanging. Dit betekent dat het regelen van ziektevervanging ook op korte termijn geregeld kan worden. 15
Jaarverslag Primair Onderwijs L&E 2008 Taakbeleid Op onze scholen is het van belang om effectief en efficiënt met onze tijd om te gaan. Juist ook op de kleine scholen is het van belang inzicht te hebben in de werkzaamheden en per school een goede taakverdeling op te stellen. In 2008 is met een werkgroep een voorstel gemaakt voor het invullen van het taakbeleid op de scholen. Met ingang van het schooljaar 2009/2010 zal binnen uniforme kaders met deze systematiek worden gewerkt. Convenant Leerkracht van Nederland In 2008 is het Convenant Leerkracht van Nederland bekrachtigd. Enkele speerpunten uit dit convenant zijn het versterken van het lerarenberoep, het ontwikkelen van meer professionele scholen, het invoeren van een betere beloning voor leraren en werkdrukverlaging. Concrete maatregelen bestaan bijvoorbeeld uit het verkorten van de salarisschalen, het invoeren van een scholingsfonds en het benoemen van meer medewerkers in hogere docentfuncties. Met ingang van het jaar 2010 zullen scholen, volgens dit convenant, leraren volgens landelijke richtlijnen dienen te benoemen vanuit LA naar LB functies om een bepaald aantal van deze functies in de formatie te hebben, de zogenaamde functiemix. In 2008 hebben de directeuren en de leerkrachten uitleg gekregen over het convenant. 2.2.2 Personeelssamenstelling In onderstaande tabellen is de leeftijdsopbouw van de personeelsleden binnen de sector primair onderwijs van Schoolbestuur L&E opgenomen, evenals de verdeling van het aantal mannen en vrouwen over het jaar 2008. Het betreft hier zowel het personeel dat vast in dienst is als het personeel met een tijdelijke aanstelling. Mits anders aangegeven is de peildatum van de kengetallen 31 december 2008. De getallen geven de fulltimerequivalenten (FTE S) weer. 31 december 2006 31 december 2007 31 december 2008 DIR 20,38 15,52 17,03 OP 138,25 139,45 135,48 OOP 5,90 5,58 6,01 Totaal 164,54 160,54 158,52 Leeftijd Mannen Vrouwen Totaal % Directie OOP OP Totaal 0-24 0,00 2,30 2,30 1% 0,00 0,00 2,30 2,30 25-34 9,17 23,93 33,10 21% 1,00 0,00 32,10 33,10 35-44 1,93 26,59 28,52 18% 1,00 1,00 26,52 28,52 45-54 16,29 49,59 65,88 42% 8,76 4,68 52,44 65,88 55-59 4,69 14,96 19,64 12% 3,71 0,00 15,93 19,64 > 60 5,56 3,52 9,08 6% 2,56 0,33 6,19 9,08 Totaal 37,64 120,89 158,52 100% 17,03 6,01 135,48 158,52 2.2.3. Verwachte uitstroom in de komende 5 jaren in aantallen fte Bij het berekenen van onderstaande verwachte uitstroomgegeven is er vanuit gegaan dat medewerkers op 65 jarige leeftijd uitstromen. Categorie 2009 2010 2011 2012 2013 2014 Totaal OP 0,00 0,60 0,16 0,25 1,60 3,59 6,19 OOP 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,33 0,33 Directie 0,56 0,00 0,00 0,00 1,00 1,00 2,56 Totaal 0,56 0,60 0,16 0,25 2,60 4,92 9,08 16
Jaarverslag Primair Onderwijs L&E 2008 2.2.4. Functiebouwwerk In onderstaand schema is het aantal FTE per functie weergegeven per 31 december 2008. Functie Aantal fte 1 3,33 6 0,81 7 0,87 8 1,00 LA 135,48 DA 13,03 DB 2,00 DC 1,00 DD 1,00 Totaal 158,52 2.2.5. Gewogen Gemiddelde Leeftijd per 1 oktober OP GGL landelijk GGL L&E 2006 40,28 41,88 2007 40,21 42,40 2008 40,14 42,68 De gemiddelde gewogen leeftijd is van invloed op de bekostiging en kent per persoon een minimale waarde van 30 en een maximale waarde van 50. Uit de tabel blijkt dat de gemiddelde gewogen leeftijd van het primair onderwijs bij Schoolbestuur L&E hoger is dan het landelijke gemiddelde. Door een dalend aantal leerling is de komende jaren weinig nieuwe instroom van leerkrachten te verwachten waardoor de gemiddelde gewogen leeftijd zal blijven stijgen. 2.2.6. Flexibele formatie in fte Flexibele formatie betreft personeel met een aanstelling voor bepaalde tijd. Gronden waarop medewerkers een tijdelijke aanstelling krijgen zijn onder andere eerste indiensttreding en vervanging. Soort formatie Omvang flexibele contracten per 31-12-2008 Dir OP OOP Totaal Tijdelijk personeel en uitbreidingen 0,56 10,25 2,00 12,81 Instroom/ uitstroom personeel In de onderstaande tabel is het verloop van het personeelsbestand gedurende het verslagjaar weergegeven. Aantal personen In fte Aanvang verslagjaar 215 160,54 In dienst 7 4,52 Uit dienst 9 5,82 Einde verslagjaar 213 158,52 17
Jaarverslag Primair Onderwijs L&E 2008 2.2.6 Verzuimgegevens In 2008 is veel aandacht besteed voor het terugdringen van ziekteverzuim. Gerichte actie is ondernomen door begeleiding van zieke medewerkers, frequente afstemming en acties met de arbo-arts en het inzichtelijk maken van het taakbeleid en de gevolgen hiervan voor de ervaren werkdruk. Geconcludeerd kan worden dat door deze interventies in het terugdringen van ziekteverzuim een verschuiving heeft plaats gevonden van curatief naar preventief beleid. Het positieve effect hiervan is terug te zien in de verzuimcijfers. Het ziekteverzuimpercentage 1 is inclusief verzuim langer dan een jaar en bedraagt over 2008 7,00% ten opzichte van 8,71% in 2007. Het ziekteverzuimpercentage 2 is exclusief verzuim langer dan een jaar en bedraagt 5,20 ten opzichte van 6,81 in 2007. Het gemiddeld aantal verzuimdagen is gedaald van 28 naar 24. De ziekteverzuimpercentages zijn ten opzichte van 2007 fors gedaald. 10% 9% 8% 7% Procenten 6% 5% 4% 3% 2% 1% 0% Ziekteverzuim 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 Kalenderjaar Gemiddelde ziekteduur in dagen ZiekteVerzuim1 35 30 25 Aantal dagen 20 15 10 5 0 Ziekte Verzuim 2 ZV 1 landelijke Vervangingsfonds In het primair onderwijs is er nog sprake van een vervangingsfonds. Besturen kunnen de kosten voor vervanging bij ziekte declareren bij het vervangingsfonds. Een hoge declaratie door veel vervanging zal leiden tot het betalen van een boete, een toeslag. Onderstaand is de ontwikkeling van de premiedifferentiatie ten opzichte van de landelijke premies weergegeven. Door de daling van het ziekteverzuim heeft de sector primair onderwijs over 2007/2008 geen toeslag gekregen. Cursusjaar Premie % Premie Declaratie Verhouding Trede Toeslag Malus 2001/2002 6,75% 336.355 318.008 94,55 % 0 0,00% 0 2002/2003 6,75% 362.783 478.167 131,81% 3 1,72% 85.771 2003/2004 6,75% 368.327 538.171 146,11% 3 1,87% 92.614 2004/2005 6,75% 380.790 417.176 109,56% 1 0,50% 23.121 2005/2006 8,60% 454.038 491.838 108,33% 1 0,50% 24.685 2006/2007 8,83% 400.804 569.315 142,04% 3 1,87% 89.290 2007/2008 7,85% 405.710 403.690 99,50% 0 0,00% 0 18
Jaarverslag Primair Onderwijs L&E 2008 2.3. Middelenmanagement De materiële bekostiging vanuit het ministerie blijft achter bij de stijging van de vaste kosten van onderhoud aan de schoolgebouwen, energie en veiligheidsaspecten. De kosten voor automatisering blijven stijgen door meer gebruik van computers, wat ook weer een gevolg heeft voor het gebruik van energie. Daarnaast zal er rekening gehouden moeten worden met een stijging van licentiekosten, die onder andere ook aan leermethoden zijn verbonden. Huisvesting In 2008 heeft Schoolbestuur L&E een meerjaren onderhoudsplanning op laten stellen welke jaarlijks wordt geactualiseerd. Door jaarlijks aan de onderhoudsvoorziening te doteren worden de kosten geëgaliseerd. In de onderhoudsplanning is onderscheid gemaakt tussen kosten die voor rekening zijn van het schoolbestuur en kosten voor rekening van de gemeenten. Door onderwijskundige aanpassingen vanuit gemeentelijke financiering is in 2008 obs Jansenius De Vries in Warffum feestelijk heropend na een ingrijpende verbouwing. Ook OBS De Akkerwinde is weer volledig toegerust op modern onderwijs. De verbouwing wordt begin 2009 worden afgerond. Voor OBS De Wierde wachten de uitvoeringsplannen nog op formele inspraakprocedures. Behalve extra lokalen wordt bij deze school een aanvullende ruimte voor buitenschoolse opvang bijgebouwd. De nieuwbouw van NBS De Sterren in Uithuizermeeden is begin 2009 in gebruik genomen. Energie In 2008 heeft Schoolbestuur L&E een energieplan opgesteld, en wordt hieraan uitvoering gegeven. Het energieplan bestaat uit een aantal componenten: - Energiebesparend gedrag van medewerkers en leerlingen; - Meerjarige prijsafspraken met energieleverancier; - (Kleine) bouwkundige aanpassingen om energieverbruik terug te dringen. Maatstaf hierbij is dat de aanpassing binnen drie jaren de investering moet terugverdienen als rendement. Inventaris Met de invoering van de lumpsum financiering is er door een stelselwijziging gestart met een afschrijvingssystematiek. Binnen de organisatie wordt gewerkt met een meerjaren investeringsbegroting. Dit geeft overzicht in de aanwezige inventaris en de nog af te schrijven waarde. Voor de scholen gaat dit om computerapparatuur, meubilair en onderwijsleerpakketten. ICT/automatisering In 2008 is de standaardisatie van ict op de scholen afgerond. Alle scholen beschikken over minimaal één computer per zes leerlingen, een directiecomputer en een algemene computer voor de school. Alle computers zijn op dezelfde wijze ingericht, zodat in geval van storingen op afstand ondersteuning verleend wordt. De belangrijkste taak van de ICT-coördinatoren is hiermee komen te vervallen. Zij hoeven zich op de school niet meer met hardware bezig te houden, maar zijn uitsluitend gericht op het stimuleren van onderwijskundig gebruik binnen de groepen. In 2008 is door het bestuur een nieuwe ict stimulans geïnitieerd voor alle scholen en wordt begin 2009, afhankelijk van het leerlingenaantal, één of meerder digitale schoolborden op de scholen geplaatst. Verder beschikken alle scholen sinds 2008 over een eigen website. 19
Jaarverslag Primair Onderwijs L&E 2008 2.4. Risicomanagement 2.4.1. Aanleiding Om nader inzicht te verkrijgen in het risicoprofiel, het risicomanagement en het gewenste weerstandsvermogen per sector en voor het gehele Schoolbestuur L&E is in 2008 een risicoanalyse uitgevoerd. De risico s op korte en middellange termijn, intern als extern zijn geïnventariseerd en geanalyseerd. De bevindingen zijn vervolgens afgezet tegen de doelstellingen van het bestuur en de sector primair onderwijs. Na de inschatting en beoordeling van de risico s en de mogelijke gevolgen hiervan is het gewenste weerstandvermogen en de investeringsruimte vastgesteld. Het risicomanagement bestaat uit drie fasen, namelijk het strategisch risicomanagement, het bepalen van de jaarlijkse reservebuffer en het vaststellen van het benodigde weerstandsvermogen. De eerste fase, het strategisch risicomanagement is doorlopen in een aantal stappen, namelijk; 1. Beschrijving van de externe en interne omgeving; 2. Formuleren van belangrijkste doelstellingen van de sector; 3. Identificeren van gebeurtenissen, hier worden de risico s tegen de doelstellingen afgezet; 4. Risicobeoordeling, hier worden de risico s beoordeeld op waarschijnlijkheid en gevolgen; 5. Reactie op risico, worden risico s vermeden, geaccepteerd, verzekerd of beheerst; 6. Control activiteiten, Informatie & communicatie en bewaking, hier wordt een korte vooruitblik gegeven hoe de risicoanalyse binnen de planning en control cyclus past. 2.4.2. Externe ontwikkelingen De voornaamste externe ontwikkelingen voor de sector primair onderwijs zijn: - Demografische situatie, de demografische situatie in onze regio laat een duidelijke verwachte daling van de instroom van nieuwe leerlingen zien. De verwachting is dat het aantal leerlingen hiermee op termijn fors gaat dalen, tussen de 10-20%. De daling van het aantal leerlingen leidt tot kleinere scholen, een daling van de bekostiging ten opzichte van de vaste lasten van de gebouwen en noodzakelijke inkrimping van de formatie. - Concurrentie, het bestuur ondervindt de effecten van concurrentie met het bijzonder onderwijs. Er is een constante lijn waar te nemen ten opzichte van de deelnemings- en belangstellingspercentages waardoor dit risico waarschijnlijk niet gelijk grote gevolgen zal hebben, maar door de daling van het aantal leerlingen in de gehele regio zal er steeds meer druk ontstaan bij scholen en besturen om leerlingen te interesseren voor de eigen scholen; - Lokaal Educatieve Agenda, in de gemeenten waarin Schoolbestuur L&E onderwijs verzorgt is onvoldoende uniformiteit en daadkracht wat betreft de invulling van de lokale educatieve agenda en regionale activiteiten met betrekking tot passend onderwijs. Dit maakt het complex om eenduidige afspraken te maken en gerichte activiteiten te ontwikkelen. - Onderwijsgebouwen, de groepsafhankelijke baten van het ministerie, die voor gebouwonderhoud, energie, tuinonderhoud en schoonmaak zijn lager dan de vaste kosten voor het beheer van de gebouwen. Vooral de energielasten zijn fors hoger dan de baten. Zowel lokaal als landelijk is het complex om deze financiering van de gebouwen in balans te krijgen en te houden. Landelijk zal pas in 2011 de financiering worden geëvalueerd en wellicht worden aangepast. Lokaal zal er een langdurig accommodatiebeleid met de gemeenten afgesproken moeten worden om de vaste lasten voor onderwijshuisvesting voor alle denominaties terug te dringen. - Hoge kosten leerlingenzorg, er is een trend waar te nemen dat steeds meer leerlingen extra begeleiding nodig hebben. De scholen ontvangen alleen extra middelen voor onderwijsachterstanden en leerling gebonden financiering. De middelen die hiervoor beschikbaar zijn blijken in veel gevallen niet toereikend, omdat ook veel leerlingen die niet onder deze indicaties vallen toch meer specifieke begeleiding nodig hebben. 20
Jaarverslag Primair Onderwijs L&E 2008 2.4.3. Interne ontwikkelingen De voornaamste interne ontwikkelingen voor de sector Primair Onderwijs zijn: - Kwaliteitszorg, de kwaliteit van de L&E scholen is over het algemeen goed. Voor een aantal aspecten geldt dat de kwaliteit niet altijd goed inzichtelijk is en dat er onvoldoende inzicht in de ontwikkeling van de onderwijskundige opbrengsten per groep en per leerling. Door de invoering van een eenduidig leerlingvolgsysteem hebben de directeuren, interne begeleiders en bovenschoolse directie inmiddels inzicht in de kwaliteit en de onderwijsresultaten en - opbrengsten. - Kwetsbaarheid kleine scholen, van de 22 scholen zijn 18 kleiner dan 145 leerlingen, de norm die het ministerie hanteert voor een kleine scholen toeslag. Tien scholen hebben minder dan 75 leerlingen. De kwetsbaarheid van deze scholen is een belangrijk aandachtspunt, niet alleen de exploitatie van deze scholen, maar ook vooral de onderwijskwaliteit door relatief kleine teams, veel combinatiegroepen en lastige splitsingen van groepen. - Taken directie kleine school, doordat de directie van relatief kleine scholen vaak meerdere taken heeft buiten haar directietaken voeren zij werkzaamheden uit die niet bij hun inschalingniveau horen. Ook het aansturen van het team in combinatie met lesgevende of andere taken blijkt steeds lastiger doordat er steeds meer verwacht wordt van de schoolleiding. - Beperkte instroom/doorstroom, doordat er binnen de organisatie weinig uitstroom is en een daling van het aantal leerlingen worden geen nieuwe leerkrachten aangenomen. Hiermee is een natuurlijke input en actuele kennis van pedagogische - en didactische ontwikkelingen geen automatisme meer in de teams en zal dit op een andere wijze georganiseerd moeten worden. - Strategisch personeelsbeleid, het personeelsbeleid en de professionalisering zal op strategisch niveau verder doorontwikkeld moeten worden om te voldoen aan de verwachtingen van leerkrachten en de wettelijke verplichtingen zoals opgenomen in het Convenant Leerkrachten. - Competenties personeel en directie, de uitgezette koers en de door de politiek aangekondigde onderwijskundige ontwikkelingen stellen steeds hogere eisen aan de kwaliteiten en competenties van het personeel en het management. Er zal nadrukkelijk in moeten worden gezet op het blijven ontwikkelen en professionaliseren van personeel en management. - Verzuim personeel, het risico van verzuim is voor een deel te ondervangen doordat kosten die worden gemaakt met het vervangen van ziek personeel kan gedeclareerd kunnen worden bij het Vervangingsfonds. Hoge declaraties brengen wel een malus met zich mee. Hierbij dient opgemerkt te worden dat de continuïteit van het vervangingsfonds op dit moment openlijk ter discussie wordt gesteld waardoor het schoolbestuur in de toekomst waarschijnlijk volledig financieel verantwoordelijk wordt voor het verzuim. Veel verzuim betekent tevens veel wisselende gezichten voor de klas en een gevaar voor de continuïteit en kwaliteit. - Staat van gebouwen en inventaris, de huidige staat van de gebouwen en inventaris is niet in alle gevallen in overeenstemming met de onderwijskundige ambities van het schoolbestuur. - Staat infrastructuur ICT, elektra en klimaatbeheersing, ook hier geldt dat de ambities van het schoolbestuur lastig realiseerbaar zijn met in een aantal gevallen verouderde infrastructuur. 2.4.4. Gevolgen Het belang om op de juiste manier te anticiperen op de risico s wordt door het schoolbestuur onderkent. Er zijn een viertal mogelijkheden om met risico s om te gaan: accepteren, delen/verzekeren, vermijden en beheersen. Op een aantal risico s is in 2008 reeds geanticipeerd. In 2008 is de demografische situatie in de regio in kaart gebracht. Dit is van belang om tijdig te kunnen anticiperen op een eventuele daling van het aantal leerlingen. Verder is er actief op zoek gegaan naar samenwerkingsvormen om de huidige voorzieningen en kwalitatief goed onderwijs te kunnen blijven bieden. 21