Audit Bovenlokaal Functioneel Fietsroutenetwerk (BFF)- District Berchem 17 september 2014 Provincie Antwerpen - dienst Mobiliteit Veelzijdig vooruit
INHOUD INHOUD...2 VOORWOORD...4 1 KENNISMAKING...5 1.1 Provinciaal mobiliteitsbeleid... 5 1.2 Team fietsbeleid... 5 2 BOVENLOKAAL FUNCTIONEEL FIETSROUTENETWERK (BFF)...6 2.1 Wensbeeld... 6 2.2 Functionele fietsroutes... 6 2.3 Vademecum voor Fietsvoorzieningen... 7 2.4 GIS (Geografisch Informatie Systeem)... 8 3 ONDERZOEK BFF...9 3.1 Doelstellingen... 9 3.2 Middelen voor een veilig en kwalitatief BFF... 9 3.2.1 Gemengd verkeer... 9 3.2.2 Niet conforme fietspaden... 10 3.2.3 Infrastructurele en Veiligheidsknelpunten... 10 3.2.4 Beoordeling kruisingen en kruispunten... 10 3.3 Methodiek... 11 3.3.1 Inventarisatie... 11 3.3.2 Analyse... 13 3.3.3 Overleg... 14 3.3.4 Product... 14 3.3.5 Verdere stappen... 15 3.4 Subsidies voor fietsinfrastructuur... 15 3.4.1 Fietsfonds: 80% subsidies... 15 3.4.2 Samenwerkingsovereenkomst met AWV... 15 3.4.3 Prioriteiten... 15 4 BFF IN Berchem... 16 4.1 Algemeen... 16 4.2 Cartografische analyse van Berchem... 17 4.2.1 Berchem BFF-DATABANK... 17 4.2.2 Meetfietsgegevens Fietsersbond... 19 4.2.3 MOW Vlaanderen: ongevalgegevens... 22 4.2.4 Fietstellingen... 23 2
5 ACTIETABEL... 25 5.1 Conformiteit... 25 5.1.1 Situatie conform... 25 5.1.2 Situatie niet conform... 26 5.1.3 Situatie gemengd verkeer... 26 5.2 Quick Wins:... 27 5.2.1 Acute comfortproblemen: 28/05 11/06/2014 (registratie)... 27 5.2.2 Ontbrekende tweerichtingspijlmarkeringen (registratie 28/05/2014-11/06/2014)... 29 5.2.3 Ontbrekende fietspadmarkering... 31 6 DETAILANALYSE TERREINBEZOEK EN MEETFIETSAUDIT Berchem... 33 6.1 Elisabethlaan... 34 6.2 Fruithoflaan... 36 6.3 Guldenvliesstraat... 38 6.4 Gitschotellei... 41 6.5 Fietsostrade Antwerpen-Mechelen (Posthofbrug en Roderveldlaan)... 44 6.6 Ringlaan... 46 6.7 Fietsostrade Antwerpen-Lier... 47 6.8 Ringfietspad van Posthofbrug tot grens district Antwerpen... 49 6.9 Borsbeeksebrug... 51 6.10 Ringfietspad van Posthofbrug tot Floraliënlaan... 53 6.11 Binnensingel van station Berchem tot Lt.Lippenslaan... 55 6.12 Grotesteenweg van Boomgaardstraat tot Ring... 56 6.13 Binnensingel van Generaal Lemansstraat tot station Berchem... 58 6.14 Grotesteenweg van Ring tot grens Mortsel... 60 FIGURENLIJST... 62 3
VOORWOORD Antwerpen Fietsprovincie! Op het moment dat we dit document schrijven, wijzen de cijfers al uit dat Antwerpen dé Fietsprovincie in Vlaanderen is, wanneer het gaat over functioneel fietsverkeer. Toch is er nog veel werk aan de winkel. Een uitdaging die de medewerkers van de provinciale dienst Mobiliteit graag aangaan. Van Antwerpen dé Fietsprovincie maken, kan de provincie niet alleen. Elk gemeentebestuur kan zijn steentje bijdragen. Ok, vaak gaat het eerder om grote stenen die zwaar doorwegen op het gemeentelijk budget. Maar niet alle inspanningen zijn even groot en een aantal inspanningen worden in de vorm van subsidies mee door de provincie gedragen. Samenwerking is de sleutel tot succes. Laten we er dus een gezamenlijke doelstelling van maken, Antwerpen Fietsprovincie! Team Fietsbeleid Dienst Mobiliteit provincie Antwerpen T: 03 240 66 25 E: steunpuntfiets@admin.provant.be W: www.antwerpenfietsprovincie.be 4
1 KENNISMAKING 1.1 Provinciaal mobiliteitsbeleid De dienst mobiliteit van de provincie Antwerpen werkt rond vier thema s: Het team mobiliteitsplanning ondersteunt en begeleidt gemeenten bij de opmaak en uitvoering van de mobiliteitsplannen. Daarnaast neemt het initiatieven bij de opmaak van gebiedsgerichte mobiliteitsstudies. Het team mobiliteitsmanagement ondersteunt en begeleidt werkgevers met gratis mobiliteitsadvies op maat. Dit betreft algemene informatie over duurzaam woonwerkverkeer, ondersteuning bij het uitwerken van een duurzaam mobiliteitsbeleid, een analyse van het woon-werkverkeer op de betrokken vestiging(en) of hulp bij het indienen van een subsidiedossier bij het Vlaamse Pendelfonds. Het team educatie en sensibilisatie werkt educatieve projecten uit voor verschillende doelgroepen. Het zet volop in op het 10op10-label, een kwaliteitslabel dat basisscholen uit de provincie Antwerpen kunnen verdienen als ze zich actief inzetten voor veiligheid, leefbaarheid en bereikbaarheid in en rond de schoolomgeving. Het team fietsbeleid werkt rond het thema fiets in brede zin. Je kan bij hen terecht met vragen over fietsen via het Steunpunt Fiets en voor de subsidiering van fietsvoorzieningen op het Bovenlokaal Functioneel Fietsroutenetwerk (BFF). 1.2 Team fietsbeleid Belangrijke pijlers voor het team fietsbeleid zijn: Investeren: De provincie Antwerpen legt in eigen beheer de fietsostrade Antwerpen-Essen, Antwerpen-Mechelen en Herentals-Balen aan. Het team fietsbeleid volgt deze aanleg van a tot z op. Subsidiëren: Gemeenten kunnen rekenen op financiële steun van de provincie en de Vlaamse overheid bij de aanleg of verbetering van fietsvoorzieningen op het BFF. Het Fietsfonds voorziet 80% subsidie, waarvan de provincie en de Vlaamse overheid elk 40% voor hun rekening nemen. Adviseren: Het team fietsbeleid adviseert geplande projecten, treedt op als kwaliteitsbewaker van fietsprojecten en screent in dit kader het BFF. Informeren: Via het Steunpunt Fiets en het E-zine Antwerpen Fietsprovincie informeert het team fietsbeleid gemeenten en burgers op maat, bij concrete vragen en in het algemeen over nieuwe regelgeving en andere interessante fietsgerelateerde onderwerpen. 5
2 BOVENLOKAAL FUNCTIONEEL FIETSROUTENETWERK (BFF) 2.1 Wensbeeld De provincie beheert in opdracht van de Vlaamse overheid het Bovenlokaal Functioneel Fietsroutenetwerk (BFF). Dat is een netwerk met gemeentegrensoverschrijdende functionele fietsroutes. De provincie Antwerpen mag zichzelf een goede fietsprovincie noemen. We hebben maar liefst 2948 km functionele fietsroutes! Er zijn echter nog heel wat inspanningen nodig om het volledige netwerk van de juiste fietsinfrastructuur te voorzien of andere verkeerssituaties aan de fietser aan te passen. De provinciale dienst Mobiliteit heeft als één van zijn kerntaken het wensbeeld van die functionele fietsroutes te (helpen) realiseren. Een gemeente kan ook vragen om het voorziene netwerk te wijzigen 1, mits daarvoor een geldige reden kan gegeven worden. 2.2 Functionele fietsroutes Het BFF is ideaal voor fietsverplaatsingen van meer dan vijf kilometer, voor woon-werk-, woonschool- en woon-winkelverkeer. Het zijn gemeentegrensoverschrijdende fietsroutes die een verbinding vormen tussen verschillende (woon)kernen en attractiepolen zoals scholen, bedrijven, sportcentra, ziekenhuizen, culturele centra en stations. Het BFF bestaat uit drie soorten routes: de fietsostrades, de functionele fietsroutes en de alternatieve fietsroutes. Fietsostrades vormen de ruggengraat van het BFF. Het zijn langeafstandsroutes langs rechtlijnige infrastructuren zoals spoorlijnen en kanalen. Functionele routes zijn de verbindingen tussen woonkernen en attractiepolen zoals stations, scholen, bedrijventerreinen, winkelcentra, sportaccommodaties. Het zijn de kortste verbindingen en lopen daardoor meestal langs de bestaande gewestelijke en gemeentelijke verbindingswegen. Alternatieve routes lopen parallel aan de functionele fietsroutes, maar langs rustigere, aangenamere, autoluwe wegen. Figuur 1: schema met soorten routes op BFF Figuur 2: soorten routes op BFF 1 Meer informatie hierover vind je op http://www.provincieantwerpen.be/content/dam/provant/drom/dienstmobiliteit/fietsbeleid/no_procedure_wijzigingen_20140617_tg.pdf 6
2.3 Vademecum voor Fietsvoorzieningen Om te komen tot kwaliteitsvolle fietsinfrastructuur in heel Vlaanderen, heeft de Vlaamse overheid richtlijnen voor allerlei fietsvoorzieningen geformuleerd. Die richtlijnen zijn gebundeld in het Vademecum voor Fietsvoorzieningen 2 (hierna Vademecum). Het bevat onder andere uniforme normen en afspraken over de vormgeving van fietsinfrastructuur. Die houden rekening met de functie van de weg, de intensiteiten en snelheid van gemotoriseerd verkeer en de verwachte intensiteiten van het fietsverkeer. Figuur 3: Inrichtingscriteria fietsinfrastructuur cfr. Vademecum Fietsvoorzieningen 4 De fietsroute in gemengd verkeer valt niet onder het vademecum, omdat het vademecum slechts over specifiek ingericht fietsinfrastructuren gaat. Over de kwaliteit van een fietsroute in het gemengd verkeer gelden andere voorwaarden. 2 Je kunt het Vademecum voor Fietsvoorzieningen raadplegen en downloaden op http://www.mobielvlaanderen.be/vademecums/vademecumfiets01.php?a=17 4 Met een voldoende verticaal scheidend element (bv haagblok) tussen rijweg en fietspad kan een fietspad met smallere tussenstrook strikt genomen ook als vrijliggend beschouwd worden, maar dat wordt niet aanbevolen. Zo n scheidend element is ook bij bredere tussenstroken aangeraden. 7
2.4 GIS (Geografisch Informatie Systeem) Figuur 4: kaart conformiteit BFF provincie Antwerpen 2012 De BFF databank wordt beheerd in een GIS-omgeving. Deze ruimtelijke databank 5 bewaart uiteenlopende gegevens over de fietsroutes van de algemene toestand (conform, niet conform het Vademecum en afwezigheid van een specifieke fietsinfrastructuur) tot details over de aanwezige weginrichting. Het wordt op die manier mogelijk om geïntegreerd de realisatiegraad van het BFF op te volgen, de kwaliteit van het BFF te monitoren, de gebruiksintensiteit van het BFF te evalueren. 5 Je kunt de databank raadplegen via het geoloket. 8
3 ONDERZOEK BFF Correcte informatie is essentieel om tot een correcte beoordeling van het BFF te komen. Daarom evalueert de provinciale dienst Mobiliteit in samenwerking met de lokale overheid de informatie in de BFF-DATABANK op fouten. Ze registreert in samenwerking met de Fietsersbond alle BFF routes op het terrein op conformiteit en status (breedte, afscheiding, snelheid gemotoriseerd verkeer, categorisering rijweg, rijrichting). De fietsersbond meet voor ons eveneens de kwaliteit van de routes (trilcomfort, materiaal), registreert punten met acute veiligheids- en kwaliteitsproblemen, en inrichting van de kruisingen. Bovendien bekijkt zij de interactie met gemengd verkeer. Fietsgerelateerde ongevallen worden in het GIS in beeld gebracht en fietstellingen tonen de intensiteit van het fietsverkeer eventueel in verhouding tot het gemotoriseerd verkeer in gemengd verkeer. 3.1 Doelstellingen De doelstellingen zijn: het verhogen van het kwaliteit en de veiligheid voor de fietser door: o o o het beoordelen van alle BFF-routes. Dit voor alle vormen van fietsinfrastructuur (zoals fietspaden) maar ook voor fietsroutes in gemengd verkeer. het aanduiden van onveilige situaties het aanduiden van lokale infrastructurele knelpunten het verhogen van de realisatiegraad van het BFF door: o o o nieuwe of aangepaste infrastructuur uitdrukkelijke en beargumenteerde vaststelling dat de fietser zich vlot en veilig in het gemengd verkeer kan bewegen (een goede afweging en eventuele flankerende maatregelen zijn belangrijk!) flankerende maatregelen toepassen op het gemengd verkeer, waardoor de fietser zich vlot en veilig kan bewegen. 3.2 Middelen voor een veilig en kwalitatief BFF Een veilig en kwalitatief BFF realiseer je niet alleen door het aanleggen van fietspaden. Het gemengd verkeer is mogelijk een kwalitatief BFF indien aan bepaalde voorwaarden wordt voldaan. Soms is het (her)aanleggen van een fietspad de enige manier om kwaliteit te verkrijgen. Bovendien moet ook opgemerkt dat conformiteit niet noodzakelijk veiligheid of kwaliteit betekent. Om die reden worden ook betrokken knelpunten en kruisingen op het BFF opgelijst en in kaart gebracht. 3.2.1 Gemengd verkeer Soms is het aanpassen of aanleggen van fietsinfrastructuur niet nodig, omdat andere maatregelen kunnen worden doorgevoerd. Zo kan een fietsroute in gemengd verkeer aanvaard worden, als er aan enkele voorwaarden kan voldaan worden. Belangrijke voorwaarden hierbij 9
zijn het aftoetsen van de concrete situatie aan het afwegingskader, zoals de categorisering van de rijweg en de toegelaten snelheid. De meetfietsaudit geeft ook een score aan de BFF-routes in gemengd verkeer. Deze score helpt bij de beoordeling of een aparte fietsinfrastructuur al dan niet noodzakelijk is. Hierbij wordt rekening gehouden met de breedte van de weg, effectieve snelheid (spitsuren, normaal), intensiteit voertuigen (piek, normaal), parkeeractiviteit en de aan/afwezigheid van een fietssuggestiestrook. Voor gemengd verkeer geldt dat snelheid maximum 50km/u mag zijn en dat een controle kan aantonen dat 85% van de bestuurders die snelheidsbeperking respecteert (V85) (hierboven, Figuur 3). Indien dit niet zo is zijn flankerende maatregelen noodzakelijk. Bovendien worden volgende wegen aanvaard: een doodlopende weg of een weg met alleen plaatselijk auto-, fiets-, landbouw- of dienstverkeer, een jaagpad, of een weg met lage verkeersintensiteit (minder dan 3000 pae/dag). Hiervoor zijn gewogen scores gemaakt, die in 6. DETAILANALYSE TERREINBEZOEK EN MEETFIETSAUDIT worden opgenomen en worden indien beschikbaar gegevens van de politie geïntegreerd. 3.2.2 Niet conforme fietspaden In sommige gevallen is het voldoende voor een niet-conform fietspad om flankerende (minder kostelijke) maatregelen te treffen voor het bereiken van conformiteit, door o.a. snelheidcontroles en het aanpassen van snelheidsbeperkingen. In andere gevallen is de aanleg van een nieuwe infrastructuur de enige optie. De audit stelt een lijst op met te ondernemen acties (5), en de Dienst mobiliteit ondersteunt u hier eveneens in advies betreffende de beschikbare subsidies (3.4 Subsidies voor fietsinfrastructuur). 3.2.3 Infrastructurele en Veiligheidsknelpunten Conformiteit t.a.v. het Vademecum betekent niet noodzakelijk dat het fietsnetwerk veilig of kwalitatief is. In dit kader werden bij het terreinbezoek door de Dienst mobiliteit en door de Fietsersbond ook acute kwaliteit/ en veiligheidspunten geregistreerd en geïntegreerd met de ongevalgegevens van de Vlaamse overheid, Departement Mobiliteit en Openbare Werken. Deze bepalen niet de conformiteit Vademecum, maar beïnvloeden wel de keuze voor de fiets omdat de veiligheid of het fietscomfort niet altijd optimaal zijn. Deze knelpunten worden mee opgenomen in de 6. DETAILANALYSE TERREINBEZOEK EN MEETFIETSAUDIT. 3.2.4 Beoordeling kruisingen en kruispunten Kruisingen en kruispunten zijn onderdeel van de BFF-routes. Knelpunten zoals doorstroming voor de fietsers en het risico op ongevallen worden eveneens opgelijst en in beeld gebracht. Volgende kenmerken worden bij kruisingen en kruispunten geregistreerd: type kruising verkeersregeling markering type fietsinfrastructuur wachttijd en groentijd bij kruisingen met verkeerslichten Figuur 5: Borden B22 en B23 mogelijkheid voor borden B22 of B23 (Figuur 5: Borden B22 en B23) 10
3.3 Methodiek 3.3.1 Inventarisatie We beschikken over een BFF databank (MOW Vlaanderen) dat voor en door de Vlaamse provincies wordt beheerd. Dit virtuele BFF wordt doorlopend geactualiseerd, afhankelijk van de realisaties en wijzigingen, die op het fietsroutenetwerk plaatsvinden. Vandaag wordt een meer uitgebreid BFF systeem (FIETSGIS) voorbereid, waarbij tot nog toe niet voorziene kenmerken van fietsroutes toch kunnen geïntegreerd worden. Op basis van deze gegevens gaan de provinciale diensten mobiliteit de huidige staat van het BFF na. Afhankelijk van de status, gaan zij - data actualiseren. - flankerende maatregelen suggereren - infrastructurele aanpassingen adviseren Terreinbezoek (Provincie) De huidige staat wordt beoordeeld door een provinciale medewerker die de situatie ter plaatse bekijkt. Dat terreinbezoek vond plaats in Berchem op 6/8/2013, 27/11/2013, 11/12/2013 en 13/02/2014. Het verslag ervan is achteraan deze nota onder 6. DETAILANALYSE TERREINBEZOEK weergegeven. Dit terreinonderzoek werd ervaren als onvolledig en weinig genuanceerd, en daarom werd ook een intensieve en gemeten evaluatie van het bestaande BFF uitgevoerd door de fietsersbond met als doelstelling een kwantitatieve score en registratie van elk BFF-routesegment. Meetfiets (Fietsersbond) De meetfietsaudit van de Fietsersbond werd in Berchem in mei 2014 uitgevoerd. De meetfiets van de Fietsersbond registreert systematisch en meet doorlopend onderstaande variabelen voor elke 12,5m fietsroute, met een fotografische registratie per 40m. Registratie: Type weg, wegbeheerder, snelheidszone, classificatie fietsroute, type tracé, type fietspad, technische kenmerken fietsroute, type verhoging, materiaal (verharding, kleur), legverband klinkers, richting (eenrichting, tweerichting), verhoging, verlichting, buffer, ouderdom. Meting: o o o Afscheiding Breedte Trillingscomfort Acute veiligheids- en kwaliteitpunten worden eveneens geregistreerd Type Kruising o o o o Verkeersregeling (voorrang, wacht en groen tijden) Overzicht en ontbreken van markeringen Verticale en horizontale positie fietstracé (gelijkgronds, ingedaald, verhoogd/aanliggend, vrijliggend) Reglementaire/niet reglementaire kruisingen bij 70km/u 11
Gewogen score gemengd verkeer (Parkeeractiviteit, weginrichting, fietssuggestiestrook, snelheid) De dienst mobiliteit integreert eveneens beschikbare informatie van de Vlaamse overheid van fietsgerelateerde ongevallen en zal in de toekomst ook de fietstellingen van de provinciale fietsbarometer toevoegen. Ongevallen en gevaarlijke punten (MOW Vlaanderen) Ongevalgegevens laten toe locaties toe te voegen die kunnen wijzen op probleemsituaties met betrekking tot de veiligheid. Voor de geaggregeerde locaties wordt een prioriteitswaarde berekend, die aangeeft of de betreffende locatie een gevaarlijk punt (voor de fiets) betreft of niet. De prioriteitswaarde wordt berekend gebruik makend van volgende definitie: P = 5* aantal doden + 3* aantal zwaargewonden + 1* aantal lichtgewonden. Indien deze prioriteit 9 is en binnen een periode van 3 jaar minimaal 3 verkeersongevallen met (brom)fietsers hebben plaatsgevonden, spreekt men van een gevaarlijk punt voor (brom)fietsers. De kruispunten in Berchem die als gevaarlijk voor fietsers worden aangeduid worden mee opgenomen in de actielijst. 12
3.3.2 Analyse Methodiek BFF- Databank Ongevalgegevens Terreinbezoek Vlaams Gewest Meetfiets Fietstellingen Provincie Antwerpen Fietsroute Gemeente/District/ andere Aftoetsen Kwaliteit (vademecum, comfort) Flankerende maatregelen Actualiseren data Advies Infrastructurele aanpassing Externe factoren Prioriteit Overleg Uitvoering aanpassing 13
In bovenstaande procesdiagram kan de gemaakte analyse gevolgd worden. De BFF- DATABANK is een systeem dat doorlopend aangepast en aangevuld wordt, op basis verschillen tussen databank en observaties, aanpassingen in de infrastructuur. De beschikbare gegevens, gemeten en getoetst aan het fysieke fietsroutenetwerk weerspiegelen ook ruimtelijk de conformiteit van infrastructuur, de veiligheid en kwaliteit van het netwerk. Conformiteit, type route, veiligheid en kwaliteit wordt gecontroleerd door fietsersbond en door eigen terreinbezoek. De oplijsting van acute knelpunten samen met de ongevalgegevens geven inzicht in de locatie en de aard van veiligheidsproblemen. Een conforme route is verwezenlijkt en moet als zodanig aan de BFF databank worden toegevoegd. Een niet conforme route moet nog aangepast. Routes in gemengd verkeer moeten afgetoetst worden voorwaarden met betrekking tot snelheid, categorie rijweg, intensiteit van het gemotoriseerd verkeer en flankerende maatregelen. Afhankelijk van het type route en de score op veiligheid worden prioriteiten gegeven aan de uit te voeren aanpassingen. Let wel, een conforme route scoort wel als verwezenlijkte fietsroute, maar kan nog steeds ernstige veiligheids- of kwaliteitsknelpunten hebben. Ook hier ijveren we naar een betere infrastructuur en afhankelijk van de score in de metingen kan een route conform BFF in de actietabel nog steeds onder een bepaalde prioriteit komen. Externe factoren (o.a. dit overleg, beschikbare financiering, andere grondgerelateerde ruimtelijke wijzigingen) bepalen mee hoe er met deze prioriteiten kan worden omgegaan. Het is de bedoeling om in de nabije toekomst alle gegevens te integreren in de BFF- DATABANK, waardoor de metingen van de Fietserbond automatisch kunnen worden vergeleken met de bestaande databank. Dit biedt de mogelijkheid om nog een betere evaluatie uit te voeren, om de fietstracés in meer detail of vaker te monitoren, te analyseren en gerichtere aanbevelingen te geven en prioriteiten te duiden. 3.3.3 Overleg De analyse vormt de basis voor het overleg van de provinciale dienst Mobiliteit met het betrokken gemeente- en/of districtsbestuur en stelt een concrete actietabel met prioriteiten voor. Deze bevat aanbevelingen voor de niet-conforme routes en suggesties voor acute kwaliteit/veiligheidsproblemen. In functie van een vlotter overleg werd reeds een voorbereidend overleg gepleegd tussen de consulent openbaar domein van het district Berchem en de GIS deskundige van de Dienst mobiliteit van de provincie Antwerpen waarin de bestaande knelpunten werden besproken. 3.3.4 Product In hoofdstukken 5 (ACTIETABEL) en 6 (DETAILANALYSE TERREINBEZOEK EN MEETFIETSAUDIT Berchem) worden de BFF routes in het district één voor één geanalyseerd. Hun conformiteit wordt nagekeken, veiligheids- en kwaliteitsknelpunten worden opgelijst en in kaart gebracht. De actietabel geeft eerst een oplijsting van de conformiteit en vervolgens een beargumenteerde prioriteit van voorgestelde acties. In de lijst van prioriteiten zijn eveneens de relevante metingen van de fietsersbond toegevoegd en samen met de acute knelpunten geregistreerd door fietsersbond en de gerelateerde ongevalgegevens. 14
Deze actietabel is een leidraad om stapsgewijs de realisatiegraad van het BFF te verhogen. Enerzijds gebeurt dit met de aanleg of aanpassing van fietsinfrastructuur. Anderzijds is het mogelijk dat geen fysieke wijziging van de infrastructuur nodig is en zijn flankerende maatregelen om bvb de snelheid te handhaven voldoende om de route groen (conform) te kleuren (zie hierboven 3.2.1. en 3.2.2) en veiliger te maken. In geval van gemengd verkeer bestaat nog de mogelijkheid dat aan alle voorwaarden wordt voldaan, en de route dus in orde is. 3.3.5 Verdere stappen De provinciale dienst Mobiliteit helpt u aan de realisatie van het BFF binnen uw gemeentegrenzen. Om alle BFF-routes conform, veilig en kwalitatief te maken, kunt u bij ons terecht voor advies over fietsinfrastructuur en, onder bepaalde voorwaarden, ook tot 80% financiële ondersteuning. De provinciale dienst mobiliteit vraagt uitdrukkelijk om dit document ter kennisname aan het districtscollege voor te leggen, om in overleg te bespreken waar enkel flankerende maatregelen nodig zijn en dit te laten bekrachtigen. 3.4 Subsidies voor fietsinfrastructuur De gemeenten en districten kunnen beroep doen op subsidies voor het realiseren van het BFF door de aanleg van fietsvoorzieningen. Afhankelijk van de wegbeheerder klop je hiervoor aan bij de provincie of bij het agentschap Wegen en Verkeer (AWV) 3.4.1 Fietsfonds: 80% subsidies De provincie is het aanspreekpunt voor het Fietsfonds 6. Dit is een samenwerkingsovereenkomst tussen de Vlaamse overheid en de Vlaamse provincies om de realisatie van het BFF op niet-gewestwegen te ondersteunen. Voor elke euro die de Vlaamse overheid uitgeeft aan subsidiëring van fietsinfrastructuur, legt de provincie Antwerpen een euro bij. Een gemeentebestuur kan zo 80% subsidie krijgen. De provincie en de Vlaamse overheid betalen elk 40%. 3.4.2 Samenwerkingsovereenkomst met AWV Voor de aanleg van fietsinfrastructuur langs gewestwegen is subsidie vanuit het Fietsfonds niet mogelijk, maar financiële ondersteuning is mogelijk in een rechtstreekse samenwerkingsovereenkomst tussen gemeentebesturen en het AWV. Deze projecten zijn de voormalige moduleprojecten. 3.4.3 Prioriteiten Om de beschikbare financiële middelen zo goed mogelijk aan te wenden, is het toekennen van prioriteiten aangewezen. In het volgende hoofdstuk geeft de provinciale dienst Mobiliteit een aanzet voor een actietabel. Een aantal projecten wordt daarin naar voor geschoven omdat de dienst Mobiliteit ze graag gerealiseerd ziet. 6 Meer informatie op http://www.provincieantwerpen.be/mobiliteit/fietsen/functioneel_fietsen/subsidies/fietsfonds/index.jsp 15
4 BFF IN Berchem 4.1 Algemeen In Berchem bedraagt het aandeel conforme fietsinfrastructuur op het bovenlokaal functioneel fietsroutenetwerk 70%. In vergelijking met de provincie Antwerpen (35%) en Vlaanderen (32%) is dit zeer hoog. Ook het aandeel waar (nog) geen fietsinfrastructuur aanwezig is, is klein (14%) in vergelijking met de de provincie en Vlaanderen. Onder 4.2 16
Cartografische analyse van gaan we dieper in op de concrete betekenins van deze waarden in Berchem. Som van lengte Berchem 14% 16% 70% Figuur 6: toestand BFF 2012 in Berchem, de provincie Antwerpen en Vlaanderen Betreft het beheer van het BFF in Berchem kan de tabel hiernaast inzicht verschaffen BFF lengte in m beheer status Totaal awv groen 9300 oranje 250 Totaal awv 9550 gemeente groen 5100 oranje 1300 rood 2550 Totaal gemeente 8950 Eindtotaal 18500 17
4.2 Cartografische analyse van Berchem 4.2.1 Berchem BFF-DATABANK Berchem heeft 18,5 km fietsroutes op het BFF waarvan 9 km in gemeentelijk en 9,5 km in gewestelijk beheer. Daarvan is 13 km conform het Vademecum (groen). De rode stukken (2,5 km) geven weer waar er op dit moment geen fietsinfrastructuur aanwezig is en voor Berchem bevinden deze routes zich allemaal in gemengd verkeer. in dit geval moet in eerste instantie gekeken worden of een fietsinfrastructuur wel nodig is. Wanneer op het terrein blijkt dat op deze rode stukken geen aparte fietsinfrastructuur nodig is, gelden enkele richtlijnen die de befietsbaarheid bepalen (zie 3.2.1). De grote uitdaging zit in hoofdzaak in 3 km niet conforme infrastructuur, meer bepaald voor Berchem: de Mechelsebrug, de Ringlaan, de Borsbeekbrug, de Gitschotellei en de Vosstraat. Hieronder is de conformiteit voor Berchem in ruimtelijke context gevisualiseerd. Figuur 7: BFF augustus 2014 (conform [groen] - niet conform [oranje] en geen infrastructuur [rood- gemengd verkeer]) in Berchem 18
Wanneer het BFF wordt bekeken vanuit de categorisering van BFF type dan zijn er 12,2km functionele routes, en 6,3 hoofdroutes. In het geval van Berchem is o.a. de fietsostrade Antwerpen Mechelen zo n hoofdroute, maar ook het Ringfietspad. In het BFF wensbeeld is ook de Saffierstraat een hoofdroute, voor de fietsostrade Antwerpen- Lier. Figuur 8: BFF type routes in Berchem 19
4.2.2 Meetfietsgegevens Fietsersbond Ter vergelijking worden de meetgegevens van de Fietsersbond toegevoegd, omdat die een veel genuanceerder beeld geven van de aspecten die conformiteit van een fietspad bepalen. (gebaseerd op registraties van 2011 en mei/juni 2014) Figuur 9: Fietsersbond Breedte (groen is in orde, blauw is minimum vereiste, roos, rood en zwart staan voor onvoldoende) Belangrijke opmerkingen bij deze kaart zijn de te smalle fietspaden op de Posthofbrug (waar al maatregelen worden getroffen), de westkant van de Roderveldlaan (niet de fietsostrade) en de Vosstraat. Let wel, de breedte van een fietspad staat in relatie tot de richting waarin wordt gereden (een dubbelrichtingsfietspad moet minstens 2m breed zijn). 20
Op onderstaande kaart (Figuur 10: Fietsersbond Afscheiding BFFFiguur 10) is de afscheiding van de fietspaden gevisualiseerd. In het bijzonder de afscheiding op Mechelsebrug en Posthofbrug is opmerkelijk. Figuur 10: Fietsersbond Afscheiding BFF 21
Figuur 11: Fietsersbond Trilcomfort BFF Trilcomfort wordt ingemeten door de meetfiets van de Fietsersbond en is een objectief gemeten waarde voor de kwaliteit van een fietspad, in het bijzonder voor de vlakheid van de verharding. De kwaliteit van de verharding is geen deel van conformiteit, maar bepaalt wel het fietscomfort. Hier is in het bijzonder op te merken dat op de bruggen, de Elisabethlaan, de Grote Steenweg binnen de Singel en de oostkant van de Grotesteenweg buiten de Singel verbeterstappen kunnen gebruiken voor aangenamer fietsen. De fietsersbond registreerde eveneens acute knelpunten voor comfort en veiligheid, maar deze zijn met enkele kleinere ingrepen snel verholpen. De lijsten van deze verbeterpunten zijn te vinden onder 5.2 Quick Wins:. 22
4.2.3 MOW Vlaanderen: ongevalgegevens Zeer belangrijk bij het stellen van prioriteiten is de frequentie en de ernst van fietsgerelateerde ongevallen voor het verleden. Hier moet wel bij opgemerkt worden dat de onderstaande kaart de situatie voor 2010-2012 weergeeft. Dat betekent dat de geplande infrastructurele aanpassingen op o.a. de kruispunten van Posthoflei met de Binnensingel de veiligheid van dit punt zullen bevorderen. Wat ook opvalt is dat er veiligheidsproblemen zijn buiten het BFF en dat conformiteit van een fietspad niet betekent dat de verkeerssituatie veilig is. Kijk hiervoor in het bijzonder naar het kruispunt Grotesteenweg Klauwaertstraat en ook op de Binnensingel tussen Borsbeeksebrug en Zurenborgbrug. Deze laatste is mogelijk verbeterd met de aanleg van het Singelfietspad. Verder, los van het BFF vallen twee punten op aan de Zurenborgbrug en Wapenstilstandlaan, die verder wel kwalitatieve fietspaden hebben met voldoende afscheiding, breedte en trilcomfort. Het MOW stelt ook dat er een prioriteitswaarde van 9 moet gehaald worden alvorens men over een gevaarlijk punt voor (brom)fietsers spreekt. Dat zijn dus eigenlijk alleen de rode en oranje punten. Figuur 12: MOW prioriteitswaarde fietsgerelateerde ongevallen in Berchem 2010-2012 (kleur is prioriteit, getal = aantal fietsgerelateerde ongevallen) 23
4.2.4 Fietstellingen De provincie werkt aan een fietsbarometer waarbij vaste en tijdelijke tellers de intensiteit van het fietsverkeer op strategische plaatsen zal opmeten. Dit is een studie in een pril stadium, maar op basis van het eindwerk van Yves Goossens kunnen we al enkele interessante resultaten voor Berchem noteren. Zo werd er in Berchem op de Posthofbrug gemeten aan beide zijden van de brug, alsook op de afslag van de Roderveldlaan naar het Ringfietspad. Algemene opmerkingen: De fietsostrade wordt zeer intensief gebruikt: op een ochtendspits noteren we 115 fietsers per kwartier (om 8:00) in de richting van Antwerpen. s Avonds zien we dan een piek van 83 fietsers per kwartier (17:15) in de richting van Mechelen. Figuur 13: Fietstellingen op fietsostrade Wanneer we hierbij de groen- en wachttijden op het kruispunt van de Binnensingel integreren is een congestie van fietsverkeer objectief te verwachten. De wachttijd van Antwerpen naar Mechelen op het BFF (fietsostrade Antwerpen-Mechelen) is 83 seconden afwisselend met 35 seconden groentijd. De doeltreffendheid van de tellingen kan hierbij 24
gebruikt worden om flankerende of infrastructurele maatregelen te treffen en voor Berchem werden die al genomen. 100% 16 3 63 322 135 309 115 0% 8 301 401 403 413 rijrichting Antwerpen rijrichting Mechelen Figuur 14: aantal fietsers per telslang op de fietsostrade Antwerpen-Mechelen Verder bieden de tellers met dubbele meetslangen eveneens de mogelijkheid om het gebruik van enkele en dubbele richtingsfietspaden te meten. Zo zien we dat er op de ochtenpiek aan Stanleystraat (Antwerpen)(slang 301), en aan beide zijden van de Posthofbrug (slangen 401 & 403) dat tussen 1 en 5% van de fietsers tegen de richting fietst, terwijl er wel fietspaden aan beide zijden aanwezig zijn. We zien op de afslag van de Roderveldlaan naar het Ringfietspad (slang 413) een 40/60 verhouding van komend en gaand verkeer. Het aantal fietsers heeft hier eveneens implicaties voor de vlotheid van het fietsverkeer, in verhouding tot de beschikbare breedte van het fietspad. 25
5 ACTIETABEL De actietabel vat de toestand van het BFF in Berchem samen en suggereert te ondernemen acties. In eerste instantie wordt de conformiteit van fietsinfrastructuur opgelijst. Al is conformiteit geen garantie op kwalitatieve fietsroutes, dan is het toch een goede indicatie hiervan. De fietsroutes, waar geen fietsinfrastructuur bestaan, worden geëvalueerd op basis van befietsbaarheid enerzijds, en in geval van routes waarbij de fietser zich in gemengd verkeer bevindt, wordt een uitspraak gedaan over de voorwaarden waarbinnen gemengd verkeer kan worden aanvaard. Onder Quickwins worden acute probleempunten opgelijst, ontbrekende pijlmarkeringen, verkeersborden. Meer details en argumentatie betreft non-conformiteit of problematische situaties in gemengd verkeer staan in 6 DETAILANALYSE TERREINBEZOEK EN MEETFIETSAUDIT Berchem. 5.1 Conformiteit Conformiteit betekent niet noodzakelijk dat er geen prioriteiten kunnen bestaan betreft het onderhoud en de algemene kwaliteit van de bestaande fietsinfrastructuur. Zo kan een conform fietspad beschadigd zijn, een oneffen oppervlak hebben of kan er plantbegroeiing over het fietspad in de weg hangen. 5.1.1 Situatie conform Conformiteit betekent niet noodzakelijk dat er geen prioriteiten kunnen bestaan betreft het onderhoud en de algemene status van de bestaande fietsinfrastructuur. Zo kan een conform fietspad een beschadigd of oneffen oppervlak hebben of kan er plantbegroeiing over het fietspad bestaan. Hyperlink Straatnaam Segment Opmerking 6.1 Elisabethlaan Grote Steenweg grens Wilrijk Zie quickwins: ontbrekende tweerichtingspijlmarkeringen 6.5 Fietsostrade Antwerpen - Mechelen Grens Mortsel - Binnensingel 6.8 Ringfietspad Posthofbrug tot grens district Antwerpen Zie Acute comfortproblemen: 28/05 11/06/2014 (registratie) 6.10 Ringfietspad Posthofbrug tot Floraliënlaan 26
6.11 & 6.13 Singelfietspad 6.12 Grotesteenweg Boomgaardstraat tot Ring 6.14 Grotesteenweg Elisabethlaan - grens Mortsel Let op de kruispunten met Singel en Ring/ ook het fietscomfort kan beter 5.1.2 Situatie niet conform Hyperlink Straatnaam Segment Opmerking 6.12 Mechelsebrug Binnensingel tot Elisabethlaan Zie ook 4.2.2 6.6 Ringlaan Grens Wilrijk tot Grotesteenweg 6.9 Borsbeeksebrug Binnensingel tot Diksmuidelaan Te smal 6.4 Gitschotellei Diksmuidelaan tot grens Borgerhout Afscheiding en breedte kunnen beter Te smal 6.5 Posthoflei Boomgaardstraat tot Binnensingel In aanleg 6.15 Vosstraat Hofstadestraat tot Alfred Oststraat Te smal 5.1.3 Situatie gemengd verkeer Hyperlink Straatnaam Segment Opmerking 6.3 Guldenvliesstraat Binnensingel - Stanleystraat 6.7 Saffierstraat Edgar Tinelstraat - Deurnestraat 6.2 Fruithoflaan Grotesteenweg - Roderveldlaan Voldoet niet aan voorwaarden voor fietsroutes in gemengd verkeer Voldoet waarschijnlijk aan voorwaarden fietsroutes in gemengd verkeer Objectieve telgegevens voor verkeersintensiteit en V85 zijn nodig voor beter inzicht 27
5.2 Quick Wins: Onderstaande lijsten zijn de verwerkte gegevens van de registraties van de Fietsersbond 5.2.1 Acute comfortproblemen: 28/05 11/06/2014 (registratie) Link ( 6) Straat Van Tot Acuut Comf Afst Tot Start (in m) 1(6.10) Ringfietspad Floraliënlaan n kmp --- Grotesteenweg n kmp Overhangende takken 0 2(6.10) Ringfietspad Grotesteenweg n kmp --- Posthofbrug n kmp Overhangende takken 0 3(6.5) Posthoflei Boomgaardstraat n kmp --- 4(6.5) Posthofbrug 5(6.5) Posthofbrug Van Vaerenberghstraat n kmp -- - Van Vaerenberghstraat n kmp -- - Van Vaerenberghstraat n kmp R1 n kmp R1 n kmp Markering sterk vervaagd Markering sterk vervaagd Markering sterk vervaagd 6 Vosstraat Diksmuidelaan n kmp --- Saffierstraat n kmp Overhangende takken 0 7(6.12) Grotesteenweg Singel n kmp --- Boomgaardstraat n kmp 8(6.9) Borsbeeksebrug Singel n kmp --- Diksmuidelaan n kmp 9(6.13) Singel Mechelsebrug n kmp --- Posthofbrug n kmp Markering sterk vervaagd Markering sterk vervaagd Markering sterk vervaagd 16,3 67,2 138,5 33,5 32,7 55 28
8 3 4-5 7 9 2 6 1 Figuur 16: acute comfortproblemen: cartografisch 29
5.2.2 Ontbrekende tweerichtingspijlmarkeringen (registratie 28/05/2014-11/06/2014) Link ( 6) Straat Van Tot Afst Van Start in m Type Kruising Positie Fie tspad Regeli ng Marke ring 10(6.1) Elisabethlaan 11 Elisabethlaan 12 Elisabethlaan 13 Elisabethlaan 14 Elisabethlaan 15(6.12) Mechelsebrug 16 Mechelsebrug 17(6.13) Ringfietspad 18 Ringfietspad 19(6.8) Singel 20 Singel Grotesteenweg n kmp --- Grotesteenweg n kmp --- Grotesteenweg n kmp --- Grotesteenweg n kmp --- Grotesteenweg n kmp --- Uitbreidingstraat n kmp --- Uitbreidingstraat n kmp --- Borsbeeksebrug n kmp --- Grotesteenweg n kmp --- Grotesteenweg n kmp --- Mechelsebrug n kmp --- Hindenstraat n kmp Hindenstraat n kmp Hindenstraat n kmp Hindenstraat n kmp Hindenstraat n kmp Elisabethlaan n kmp Elisabethlaan n kmp Luitenant Lippenslaan n kmp Posthofbrug n kmp Generaal Lemanstraat n kmp Posthofbrug n kmp 599,4 913,8 Bypass 985 1056,3 306 256 Bypass 29,4 385,6 41,6 38,2 55 4-taks standaard (tussen 5,5-7m) 4-taks standaard (tussen 5,5-7m) 3 taks standaard (tussen 5,5-7m) 4-taks 2x2 of meer rijvakken met tussenzone 4-taks 2x2 of meer rijvakken met tussenzone 4-taks >7m 2x1rijvak met tussenzone 4-taks 2x2 of meer rijvakken met tussenzone 4-taks 2x2 of meer rijvakken met tussenzone 4-taks 2x2 of meer rijvakken met tussenzone Ingedaalde vrijliggende fietsvoorziening Ingedaalde vrijliggende fietsvoorziening Ingedaalde vrijliggende fietsvoorziening Ingedaalde vrijliggende fietsvoorziening Ingedaalde aanliggende fietsvoorziening Verhoogde dwarsing (geen parallelweg) Ingedaalde vrijliggende fietsvoorziening Dwarsing op plateau (geen parallelweg) Ingedaalde vrijliggende fietsvoorziening Ingedaalde vrijliggende fietsvoorziening Ingedaalde vrijliggende fietsvoorziening Fietser op hoofdweg Fietser op hoofdweg Fietser op hoofdweg Fietser op hoofdweg Verkeerslichten+fietslichten Fietser op hoofdweg Verkeerslichten+fietslichten Fietser op hoofdweg Verkeerslichten+fietslichten Verkeerslichten+fietslichten Verkeerslichten+fietslichten Fietspadmarkering + rode coating Fietspadmarkering + rode coating Fietspadmarkering + rode coating Fietspadmarkering + rode coating Fietspadmarkering + rode coating Fietspadmarkering + rode coating Fietspadmarkering Fsuggestiestrook in rode coating/materiaal Fietspadmarkering Fietspadmarkering + rode coating Fietspadmarkering + rode coating 30
19 20 15& 16 18 17 14 10 11 12 13 Figuur 17a & b: ontbrekende 2Rpijlmarkeringen 31
5.2.3 Ontbrekende fietspadmarkering link (zie ook 6) straat van tot afst vanaf start in m type kruising positie fietspad regeling markering richting 21(6.9) Borsbeeksebrug Singel n kmp - -- Diksmuidelaan n kmp 53,2 Bypass Verhoogde dwarsing (geen parallelweg) Fietser op hoofdweg Fsuggestiestrook in rode coating/materiaal Eenrichting 22 Borsbeeksebrug Singel n kmp - -- Diksmuidelaan n kmp 143,1 3-taks groot (breder dan 7m) Ingedaalde vrijliggende fietsvoorziening Fietser op hoofdweg Blokmarkering Eenrichting 23(6.4) Gitschotellei Diksmuidelaan n kmp --- Apollostraat n kmp 29,1 Bypass Verhoogde dwarsing (geen parallelweg) Fietser op hoofdweg Fsuggestiestrook in rode coating/materiaal Eenrichting 24 Gitschotellei Diksmuidelaan n kmp --- Apollostraat n kmp 211,9 3-taks beperkt (tussen 3,5-5,5m) Ingedaalde vrijliggende fietsvoorziening Fietser op hoofdweg Fsuggestiestrook in rode coating/materiaal Eenrichting 25 Gitschotellei Diksmuidelaan n kmp --- Apollostraat n kmp 374 3-taks beperkt (tussen 3,5-5,5m) Ingedaalde vrijliggende fietsvoorziening Fietser op hoofdweg Blokmarkering Eenrichting 26(6.14) Grotesteenweg Fruithoflaan n kmp --- Elisabethlaan n kmp 1323,5 3-taks beperkt (tussen 3,5-5,5m) Ingedaalde aanliggende fietsvoorziening Fietser op hoofdweg Geen markeringen Eenrichting 27(6.8) Ringfietspad Borsbeeksebrug n kmp --- Luitenant Lippenslaan n kmp 385,6 4-taks >7m 2x1rijvak met tussenzone Dwarsing op plateau (geen parallelweg) Fietser op hoofdweg Fsuggestiestrook in rode coating/materiaal Tweerichting 28(6.6) Ringlaan Grotesteenweg n kmp --- Floraliënlaan n kmp 235,9 3 taks standaard (tussen 5,5-7m) Gelijkgrondse aanliggende fietsvoorziening Fietser op hoofdweg Fsuggestiestrook in rode coating/materiaal Eenrichting 29 Vosstraat Alfred Oststraat n kmp --- Diksmuidelaan n kmp 448,7 3 taks standaard (tussen 5,5-7m) Gelijkgrondse vrijliggende fietsvoorziening Fietser op hoofdweg Fsuggestiestrook in rode coating/materiaal Eenrichting 32
27 21 22 23 24 25 Figuur 18: ontbrekende fietspadmarkering 26 29 28 33
6 DETAILANALYSE TERREINBEZOEK EN MEETFIETSAUDIT Berchem Onderstaand kaartje geeft een overzicht van welke routes op het terrein bezocht zijn. De nummering geeft de volgorde in het verslag weer. Figuur 19: kaart terreinbezoek Berchem (nummering komt overeen met de onderstaande paragrafen) 34
6.1 Elisabethlaan Huidige situatie: - 70 km/u - Vrijliggend dubbelrichtingsfietspad op middenberm - 2 m breed 35
- Ter discussie: - Conform - Aanpassen in databank Situatie conform Opvolging: Ontbrekende tweerichtingspijlmarkering op locaties (zie 5.2.2) 36
6.2 Fruithoflaan Huidige situatie: - 50 km/u - Gemengd verkeer 2x2 rijstroken - wegcategorie L2 Ter discussie: - snelheidscontroles - Plaats van de fietser op de Fruithoflaan? 37
Locatie Trace Wegbreedte Snelh Piek Intens Piek Basis Score Score + Argum+ Argum- Score - Corr_ Score 2600 Fruithoflaan van Berchemboslaan - tot Grotesteenweg - Rijweg 5-7m (1+1 rijvak) hele breedte beschikbaar Effectief meer dan 55 km/u Piek: voertuig om de 5-11 seconden 0 +0 0.Geen reden tot opwaardering 1b. Intense parkeeractivit eit -0.5 -,5 2600 Fruithoflaan van Grotesteenweg - tot Oogststraat - Rijweg 5-7m (1+1 rijvak) hele breedte beschikbaar Effectief tussen 40 en 55 km/u Piek: voertuig om de 5-11 seconden 0 +0 0.Geen reden tot opwaardering 1b. Intense parkeeractivit eit -0.5 -,5 2600 Fruithoflaan van Oogststraat - tot Roderveldlaan - Rijweg 4-5m Effectief meer dan 55 km/u Piek: voertuig om de 5-11 seconden 0 +0 0.Geen reden tot opwaardering 1b. Intense parkeeractivit eit -0.5 -,5 2600 Fruithoflaan van Oogststraat - tot Roderveldlaan - Rijweg 5-7m (1+1 rijvak) hele breedte beschikbaar Effectief meer dan 55 km/u Piek: voertuig om de 5-11 seconden 0 +0 0.Geen reden tot opwaardering 1b. Intense parkeeractivit eit -0.5 -,5 2600 Fruithoflaan van Roderveldlaan - tot Berchemboslaan - Rijweg 5-7m (1+1 rijvak) hele breedte beschikbaar Effectief meer dan 55 km/u Piek: voertuig om de 5-11 seconden 0 +0 0.Geen reden tot opwaardering 1b. Intense parkeeractivit eit -0.5 -,5 Gewogen score voor het gemengd verkeer in de Fruithoflaan (Fietsersbond) 38
6.3 Guldenvliesstraat 39
Huidige situatie: - 50 km/u - Gemengd verkeer Huidige situatie: - 50 km/u - Gemengd verkeer Ter discussie: - Invoegen vanaf fietspad naar gemengd verkeer is onveilig Prioriteit hoog Opvolging: Ter discussie: - Onveilig fietsen door te kleine beschikbare ruimte - Afstand tot tram te klein - Gevaar om in de sporen te rijden - Kasseien maken fietsen onmogelijk Prioriteit hoog Opvolging: Locatie Trace Wegbreedte Snelh Piek Intens Piek Basis Score Score + Argum+ Argum- Score - Corr _Sc ore 2600 Guldenvliesstraat van Singel -1 tot Stanleystraat -1 Rijweg 5-7m (1+1 rijvak) hele breedte beschikbaar Effectief minder dan 40 km/u Piek: voertuig om de 5-11 seconden 1 +0.5 1b. Goede fietssuggestiestrook/- zone aanwezig 1b. Intense parkeeractiviteit -0.5 1 2600 Guldenvliesstraat van Singel -1 tot Stanleystraat -1 Rijweg 5-7m (1+1 rijvak) hele breedte beschikbaar Effectief minder dan 40 km/u Piek: voertuig om de 5-11 seconden 1 +0.5 1a. Goede weginrichting 1b. Intense parkeeractiviteit -0.5 1 2600 Guldenvliesstraat van Stanleystraat - 1 tot Singel -1 Rijweg 5-7m (1+1 rijvak) hele breedte beschikbaar Effectief tussen 40 en 55 km/u Piek: voertuig om de 5-11 0 +1 2e. Fietssuggestiestrook/- zone + geen/weinig parkeeractiviteit Geen reden voor neerwaardering -0 1 40
seconden 2600 Guldenvliesstraat van Singel -1 tot Stanleystraat -1 Rijweg 5-7m (1+1 rijvak) hele breedte beschikbaar Effectief minder dan 40 km/u Piek: voertuig om de 5-11 seconden 1 +0 0.Geen reden tot opwaardering 1b. Intense parkeeractiviteit -0.5,5 2600 Guldenvliesstraat van Stanleystraat - 1 tot Singel -1 Rijweg 4-5m Effectief tussen 40 en 55 km/u Piek: voertuig om de 5-11 seconden 0 +0.5 1d. Geen/weinig parkeeractiviteit Geen reden voor neerwaardering -0,5 2600 Guldenvliesstraat van Stanleystraat - 1 tot Singel -1 Rijweg 5-7m (1+1 rijvak) hele breedte beschikbaar Effectief tussen 40 en 55 km/u Piek: voertuig om de 5-11 seconden 0 +0.5 1d. Geen/weinig parkeeractiviteit Geen reden voor neerwaardering -0,5 41
6.4 Gitschotellei 42
Huidige situatie: - 50 km/u - aanliggend eenrichtingsfietspad - 1,30 m breed Ter discussie: - Fietspad is te smal - Afstand tot tram is onveilig - Veel fietsers Oversteek Dianalaan: - Ongelijke oversteek door diepe goot niet conform Opvolging: niet conform Opvolging: Fietsroute Antwerpen-Borsbeek over Gitschotellei, fietsroute met hindernissen: Grondgebied Berchem: fietspaden te smal en te dicht bij tramsporen. 43
44
6.5 Fietsostrade Antwerpen-Mechelen (Posthofbrug en Roderveldlaan) Roderveldlaan Begroeiing: Aan volkstuintjes Posthofbrug: Heraanleg voorzien 45
Huidige situatie: - 50 km/u - Oostzijde: vrijliggend dubbelrichtingsfietspad 3,50 m (dit is de fietsostrade) - Westzijde fietspad is geen BFF en Ter discussie: Situatie conform Opvolging: Posthofbrug en aan overzijde Belgacom hangt de begroeiing meer dan 80 cm over het fietspad Prioriteit hoog samen met bouw van fietsbrug over Singel Prioriteit hoog 46
6.6 Ringlaan Huidige situatie: - 50 km/u - Aanliggend eenrichtingsfietspad 1,50 m breed Ter discussie: - Tussenstrook in biggenruggen is te smal (20 cm) - Verharding is oneffen (asfalt op kasseien) niet conform Opvolging: 47
6.7 Fietsostrade Antwerpen-Lier 48
Voetgangersbrug over Ring Huidige situatie: - Voetgangersbrug met trappen Ter discussie: - Tussenstrook in biggenruggen is te smal (20 cm) - Verharding is oneffen (asfalt op kasseien) Prioriteit middel Afweging fietsinfrastructuur nodig? Opvolging: Saffierstraat Huidige situatie: - 50 km/u - Gemengd verkeer - Wegbreedte = 8 m - Voetpadbreedte = 2,40 m Ter discussie: - Is er nog ruimte in de spoorwegberm voor een fietsostrade? - Verharding is oneffen (asfalt op kasseien) Prioriteit middel Opvolging: 49
6.8 Ringfietspad van Posthofbrug tot grens district Antwerpen Huidige situatie: knelpunten 50
- Fietsweg - Nieuwe toplaag in 2012 Ter discussie: wortelopdruk: onder Posthofbrug is het asfalt beschadigd door wortelopdruk Prioriteit hoog Situatie conform Opvolging: 51
6.9 Borsbeeksebrug 52
Huidige situatie: - Vrijliggende eenrichtingsfietspaden - Afgescheiden van rijweg door busparking/parkeerstrook Ter discussie: - Verharding in dals - Conflicten met buspassagiers: voorstel om fietspad achter voetpad te leggen - Fietspad te smal - Richting Borsbeek wordt veel als dubbelrichtingsfietspad gebruikt knelpunten - Invoegen vanaf fietspad naar gemengd verkeer is onveilig Prioriteit niet conform 53
6.10 Ringfietspad van Posthofbrug tot Floraliënlaan Huidige situatie: knelpunten 54
- Fietsweg - Nieuwe toplaag in 2012 Situatie conform Ter discussie: begroeiing: Aan de volkstuintjes van de Polygoonstraat is een deel van de begroeiing flink gesnoeid, maar over een lengte van 20 m is deze niet gesnoeid. Dit hangt over het fietspad (net in een bocht) tussen Grotesteenweg en Floraliënlaan hangt de begroeiing op diverse plaatsen 50 tot 100 cm over het fietspad Prioriteit Opvolging: Prioriteit wortelopdruk: onder Posthofbrug is het asfalt beschadigd door wortelopdruk Prioriteit Opvolging: 55
6.11 Binnensingel van station Berchem tot Lt.Lippenslaan Huidige situatie: - 70 km/u Situatie conform 56
6.12 Grotesteenweg van Boomgaardstraat tot Ring 57
Huidige situatie: - Vrijliggend eenrichtingsfietspad in betonstraatstenen - Breedte 175 cm Situatie conform Ter discussie: - Verharding in BSS is oncomfortabel en bevat heel wat oneffenheden - de oversteken dienen aangepast te worden met vloeiende overgangen Prioriteit knelpunten brug over Ring staduitwaarts: - Dubbelrichtingsfietspad is te smal - Kruispunt met Elisabethlaan: auto s zien fietsers slecht aankomen omdat er elektriciteitskasten in de weg staan - Vanaf Elisabethlei richting stad: fietser kan linksaf en DR-fietspad aan de linkerzijde van de brug gebruiken. Dit fietspad is te smal en aan kruispunt Singel moet fietser dan toch oversteken, wat hij vaak niet doet, dus tegenrichting op Grotesteenweg richting stad Prioriteit brug over Ring stadinwaarts: - het hoogteverschil bij de oversteek aan de afrit van de Ring is aan te passen Prioriteit hoog 58
6.13 Binnensingel van Generaal Lemansstraat tot station Berchem Huidige situatie: - 70 km/u begroeiing: - Op enkele plaatsen werd onvoldoende Roosters tunnel: De roosters liggen dieper dan voor de 59
- Vrijliggende eenrichtingsfietspaden - 3 m breed gesnoeid, de takken hangen over het fietspad vernieuwing waardoor de overgang zeer lastig is Ter discussie: - Situatie conform - aanpassen in databank na voltooiing heraanleg - oversteek Ringzijde richting noord: 2X 1,5 min wachttijd verkeerslichten om rechtdoor te rijden. - oversteek tramsporen is in erg slechte staat 60
6.14 Grotesteenweg van Ring tot grens Mortsel Huidige situatie: - 70 km/u - Vrijliggend Aan Marie-Joséelaan richting Mortsel: - Putje nutsleiding Aan nr 646 ter hoogte van kerk/klooster: - verzakking 61
eenrichtingsfietspad - 1,54 m breed betonstraatstenen - Diverse verzakkingen door nutsmaatschappijen verzakt Prioriteit Prioriteit Ter discussie: Situatie conform fietsroute Mortsel-Antwerpen via Grotesteenweg: - doorstroming is goed, weinig tijdverlies aan verkeerslichten -oversteken aan zijstraten oncomfortabel over het hele traject op grondgebied Berchem met extremen aan oversteken Ring en Singel richting Stad 62
FIGURENLIJST Figuur 1: schema met soorten routes op BFF... 6 Figuur 2: soorten routes op BFF... 6 Figuur 4: kaart conformiteit BFF provincie Antwerpen 2012... 8 Figuur 5: Borden B22 en B23... 10 Figuur 7: BFF augustus 2014 (conform [groen] - niet conform [oranje] en geen infrastructuur [rood- gemengd verkeer]) in Berchem... 17 Figuur 8: BFF type routes in Berchem... 18 Figuur 9: Fietsersbond Breedte (groen is in orde, blauw is minimum vereiste, roos, rood en zwart staan voor onvoldoende)... 19 Figuur 10: Fietsersbond Afscheiding BFF... 20 Figuur 11: Fietsersbond Trilcomfort BFF... 21 Figuur 12: MOW prioriteitswaarde fietsgerelateerde ongevallen in Berchem 2010-2012 (kleur is prioriteit, getal = aantal fietsgerelateerde ongevallen)... 22 Figuur 13: Fietstellingen op fietsostrade... 23 Figuur 14: aantal fietsers per telslang op de fietsostrade Antwerpen-Mechelen... 24 Figuur 16a & b: ontbrekende 2Rpijlmarkeringen... 30 Figuur 17: ontbrekende fietspadmarkering... 32 Figuur 15: kaart terreinbezoek Berchem (nummering komt overeen met de onderstaande paragrafen)... 33 63