VVE-RAPPORT DEFINITIEF RAPPORT VAN HET ONDERZOEK IN HET KADER VAN DE VOOR- EN VROEGSCHOOLSE EDUCATIE PEUTERSPEELZAAL DE BLAUWE COATI Locatie : Plaats : Cothen Registratienummer : 3470393 Onderzoeksnummer : 10845 Datum onderzoek : 11 oktober 2012 Datum vaststelling rapport : 28 november 2012 VVE-rapport 10845 Onderzoeksdatum: 11-10-2012 Pagina 1 van 8
1. INLEIDING Dit rapport is het verslag van een onderzoek van de Inspectie van het Onderwijs naar de kwaliteit van de voor- en vroegschoolse educatie (VVE). VVE is bedoeld voor jonge kinderen die onvoldoende zijn toegerust voor een soepele instroom in groep 3 van het basisonderwijs, waardoor ze grote kans lopen om achterop te raken. Dit rapport maakt onderdeel uit van de bestandsopname in de gemeente Wijk bij Duurstede. In deze gemeente hebben alle voor- en vroegscholen die te maken hebben met VVE een vragenlijst ingevuld waarin zij de stand van zaken op hun (voor)school weergeven. Alle locaties krijgen automatisch een zelfrapportage. Enkele locaties zijn vervolgens bezocht door de Inspectie van het Onderwijs ter verificatie van deze zelfevaluaties. Alle bezochte locaties ontvangen een rapportage met de bevindingen van de Inspectie. Het definitieve rapport wordt gepubliceerd op de website van de Inspectie: www.onderwijsinspectie.nl. De uitkomsten van alle zelfevaluaties en de bevindingen van de Inspectie van het Onderwijs naar aanleiding van de locatiebezoeken worden samengevat in een gemeentelijk rapport. Dit geeft een totaalbeeld weer van VVE in de gemeente Wijk bij Duurstede. Dit rapport wordt, als het definitief is vastgesteld, samen met de locatierapporten, gepubliceerd op de website van de Inspectie: www.onderwijsinspectie.nl. Werkwijze onderzoek is een van de voorscholen die bezocht is door de Inspectie van het Onderwijs. Daarbij hebben de volgende activiteiten plaatsgevonden: groepsbezoeken gesprekken met leidsters en/of leerkrachten gesprekken met ouders gesprekken met locatieleiding, coördinatie en directie Dit rapport geeft de bevindingen van de Inspectie over de kwaliteit van VVE op deze locatie weer. Inhoud rapport In dit rapport worden de volgende onderwerpen besproken: De voorwaarden van VVE De ouders De kwaliteit van de educatie Het VVE-programma, zoals dat wordt aangeboden Het pedagogisch klimaat Het educatief handelen De ontwikkeling, zorg en begeleiding De kwaliteitszorg De doorgaande lijn tussen de voor- en vroegschool De resultaten van VVE Elk van de VVE-kwaliteitsaspecten is uiteengelegd in indicatoren. Als een indicator beoordeeld wordt, gebeurt dat doorgaans met de volgende oordelen: 1. Staat in de kinderschoenen: verbeteringen zijn dringend nodig Deze kwalificatie geeft aan dat er écht iets verbeterd dient te worden. 2. Enigszins ontwikkeld: verbeteringen zijn wenselijk Deze kwalificatie geeft aan dat het wenselijk is dat iets verbeterd wordt. VVE-rapport 10845 Onderzoeksdatum: 11-10-2012 Pagina 2 van 8
3. Voldoende 4. Goed ontwikkeld: een voorbeeld voor anderen Deze kwalificatie geeft aan dat dit aspect in orde is, en wel op een zodanige manier dat andere voor- en/of vroegscholen hiervan kunnen leren. Dit rapport is gebaseerd op het VVE-toezichtkader (zie de internetsite van de onderwijsinspectie). Opbouw van het rapport Hoofdstuk 2 beschrijft het totaalbeeld van het onderzoek. De beoordeelde onderwerpen (indicatoren) staan in hoofdstuk 3, met eerst de oordelen en daarna een toelichting als dat nodig is. Daarbij kunnen de overeenkomsten en verschillen tussen de zelfevaluatie van de locatie en de bevindingen van de Inspectie eveneens worden geduid. Als er op basis van dit onderzoek afspraken gemaakt zijn, staan die in hoofdstuk 4. Groepsinformatie peutergroepen Aantal peuters in groep a: 14, waarvan 2 doelgroeppeuters (=14,3%) Aantal peuters in groep b: 13, waarvan 2 doelgroeppeuters (=15,4%) Aantal peuters in groep c: 14, waarvan 0 doelgroeppeuters (=0%) Aantal peuters in groep d: 13, waarvan 2 doelgroeppeuters (=15,4%)* Aantal peuters in groep e: 7, waarvan 0 doelgroeppeuters (=0%) *Deze groep is door de inspectie bezocht VVE-rapport 10845 Onderzoeksdatum: 11-10-2012 Pagina 3 van 8
2. HET TOTAALBEELD Peuterspeelzaal behoort tot kinderopvangorganisatie SKON Kinderopvang. De stichting kent meerdere kinderopvangvormen: kinderdagverblijf, buitenschoolse opvang en peuterspeelzaal. De peuterspeelzaal is sinds 2008 samen met de kinderopvang, de buitenschoolse opvang en basisschool De Toermalijn gehuisvest in één pand. Ongeveer 50% van de peuters stroomt uit naar basisschool De Toermalijn en 50% naar de Carolusschool. De thema s van de voorschool worden samen met deze twee basisscholen afgestemd in een jaarrooster. Het aantal doelgroeppeuters op peuterspeelzaal is gering. De leidsters van de peuterspeelzaal hebben een scholing in Piramide gevolgd. De leidsters hebben geen thema- of dagplanning van de activiteiten. Het is dan ook niet zichtbaar in hoeverre Piramide als programma leidend is bij de groepsactiviteiten. Het is nodig activiteiten die gericht zijn op de brede ontwikkeling van de kinderen vast te leggen in een planning. Daarnaast is er een belangrijke stap te zetten in het plannen van activiteiten voor zowel de grote als de kleine groep op basis van de kindobservaties. De ouders van de peuterspeelzaal ontvangen via e-mail een nieuwsbrief. De leidsters informeren de ouders bij binnenkomst over de activiteiten die zij gaan doen. Zo worden namen van liedjes die gezongen worden en de boeken die aan bod komen op een groot vel papier geschreven zodat de ouders dit kunnen lezen. Uit het gesprek met de ouders blijkt dat zij de contacten tijdens het halen en brengen van de kinderen en de wijze waarop zij geïnformeerd worden over het verloop van de dag als prettig ervaren. VVE-rapport 10845 Onderzoeksdatum: 11-10-2012 Pagina 4 van 8
3. DE OORDELEN MET EEN TOELICHTING ALS DAT NODIG IS 3 Naam gemeente Wijk bij Duurstede A CONDITIES A0.0 Samenwerking met voor/vroegschool ja A0.1 Er is een recent GGD-rapport beschikbaar 3 A0.2 In het rapport zijn de basisvoorwaarden voor voorschoolse educatie 3 getoetst A1 Een integraal VVE-programma A1.1 Naam/namen van programma(s) Piramide A2 De groepsgrootte voldoet aan de maximumeisen (voorschool) 3 A3 Leidster - kind ratio ("dubbele bezetting") 3 A4 Voldoende VVE-tijd A4.1 De peuters bezoeken de voorschool gedurende voldoende tijd (per week) 3 A4.2 Wat is doorgaans de beginleeftijd voor VVE? 2,5 jaar A5 Kwaliteit leidsters/leerkrachten A5.2 Alle leidsters/leerkrachten zijn toereikend gekwalificeerd (opleiding) 3 A5.3 Alle leidsters spreken voldoende Nederlands 3 A5.4 Alle leidsters zijn toereikend geschoold (voor het VVE-programma) 3 A5.5 Er is een jaarlijks VVE-opleidingsplan 2 A0.1 Het GGD-rapport is van 21 mei 2012. In het rapport zijn de basisvoorwaarden voor voorschoolse educatie getoetst. A5.5 Er is geen locatiespecifiek scholingsplan opgesteld. B OUDERS B1 Gericht ouderbeleid 2 B2 Ouders zijn vooraf adequaat geïnformeerd 3 B3 Intake 2 B4 Stimuleren om thuis ontwikkelingsstimulerende activiteiten te doen 2 B5 Participatie in VVE-activiteiten in de voor/vroegschool 2 B6 Informeren over de ontwikkeling van hun kind 2 B7 Rekening houden met de thuistaal 3 B1 Er is geen locatiespecifiek ouderbeleid opgesteld dat is gebaseerd op de ouderpopulatie van peuterspeelzaal. B3 Peuterspeelzaal heeft voor alle kinderen een inschrijfformulier ingevuld. Het inschrijfformulier betreft met name algemene gegevens en bevat te weinig onderwerpen die zich richten op de achtergrond en ontwikkeling van het kind. Het ontbreekt aan onderwerpen als gezinssituatie, specifieke kindkenmerken en wijze van opvoeding en ontwikkelingsstimulerende activiteiten zoals voorlezen. B4 De ouders van de peuterspeelzaal krijgen één keer per drie maanden een nieuwsbrief via e- mail. Er zijn geen ontwikkelingsstimulerende activiteiten opgenomen die de ouders met hun kind kunnen doen in het verlengde van het aanbod in de groep. VVE-rapport 10845 Onderzoeksdatum: 11-10-2012 Pagina 5 van 8
B5 Elk dagdeel is er de mogelijkheid voor ouders om tijdens de inloop samen met hun kind activiteiten te ondernemen. Daarnaast organiseert de peuterspeelzaal één of twee keer per jaar een ouderactiviteit zoals een gezamenlijk feest. De frequentie van relevante ouderactiviteiten, zoals informatiebijeenkomsten over VVE of een thema-afsluiting, is onvoldoende. B6 Een gesprek met een aantal ouders van peuterspeelzaal leert dat ouders erg tevreden zijn over de wijze waarop zij tijdens het halen en brengen van hun kind geïnformeerd worden over het verloop van de dag. Er worden echter geen oudergesprekken georganiseerd waarin de ontwikkeling van het kind op basis van de observatiegegevens wordt besproken. Dit gebeurt wel in een afrondend gesprek aan het einde van de peuterperiode bij de overdracht naar de basisschool. C KWALITEIT VAN DE UITVOERING VAN VVE C1 Kwaliteit van de educatie: het aangeboden programma C1.1 Een integraal VVE-programma 2 C1.2 Werken met een doelgerichte planning 2 C1.3 Het aanbod gericht op de taalontwikkeling is voldoende dekkend 2 C1.4 Het aanbod klimt op in moeilijkheidsgraad en er wordt gedifferentieerd 2 C2 Kwaliteit van de educatie: het pedagogisch klimaat C2.1 Het pedagogisch handelen van de leidsters/leerkrachten is respectvol 3 C2.2 De leidsters/leerkrachten hanteren duidelijke pedagogische 3 gedragsgrenzen C2.3 De leidsters/leerkrachten stimuleren de sociale vaardigheden en de 3 persoonlijke competenties van de kinderen C2.4 De leidsters/leerkrachten tonen respect voor de autonomie van het kind 3 C2.5 De inrichting van de ruimte is aantrekkelijk, uitdagend en spel- en taaluitlokkend 2 C3 Kwaliteit van de educatie: het educatief handelen C3.1 Het educatief handelen van beide leidsters/leerkrachten is goed op elkaar 2 afgestemd C3.2 Er worden de hele 'dag' effectieve en gerichte activiteiten voor de 2 taalontwikkeling uitgevoerd C3.3 De leidsters/leerkrachten bevorderen de interactie met en tussen kinderen 3 C3.4 De leidsters/leerkrachten stimuleren actieve betrokkenheid van de kinderen 3 en verrijken het spelen en werken C3.5 De leidsters/leerkrachten bevorderen de ontwikkeling van aanpakgedrag 3 (strategieën) bij de kinderen C3.6 Het gedrag van de leidsters/leerkrachten met de kinderen is responsief 3 C3.7 De leidsters/leerkrachten stemmen de activiteiten af op verschillen in de 2 ontwikkeling van de individuele kinderen C1.1 De leidsters van peuterspeelzaal maken gebruik van de activiteiten van Piramide. Het is niet zichtbaar in hoeverre Piramide leidend is in het activiteitenaanbod. C1.2 Er is een jaarrooster. Er is geen planning van activiteiten in een week- of dagplanning. Het is dan ook niet zichtbaar of activiteiten doelbewust worden gekozen en of er voldoende aandacht is voor de brede ontwikkeling (taal, rekenen, motoriek en de sociaal-emotionele ontwikkeling). C1.3 Vanwege het ontbreken van een planning van de groepsactiviteiten is het niet inzichtelijk of het aanbod gericht op de taalontwikkeling voldoende dekkend is. Tijdens de groepsobservatie is een taalactiviteit waargenomen. VVE-rapport 10845 Onderzoeksdatum: 11-10-2012 Pagina 6 van 8
C1.4 Door het ontbreken van een planning is niet zichtbaar of en hoe activiteiten opklimmen in moeilijkheidsgraad. Er is geen sprake van differentiatie in subgroepen op basis van de observatieof toetsgegevens. C2.5 De ruimte is onvoldoende spel- en taaluitlokkend ingericht. Er zijn geen wisselhoeken die aansluiten bij het thema. Het ontbreekt met name aan echte materialen in de speelhoeken, die voortkomen uit het thema dat in de groep centraal staat. C3.1 De afspraken tussen de leidsters zijn niet structureel vastgelegd. C3.2 Het is niet zichtbaar of er dagelijks gerichte activiteiten voor de taalontwikkeling plaatsvinden. C3.7 Tijdens het groepsbezoek is geen variatie gezien in individuele activiteiten en activiteiten in subgroepen, die zijn afgestemd op de ontwikkeling van het kind. Dit is ook niet zichtbaar in de planning. D ONTWIKKELING, BEGELEIDING EN ZORG D1 Ontwikkeling, begeleiding en zorg binnen de groep D1.1 Volgen van de brede ontwikkeling van alle kinderen 2 D1.2 De begeleiding is planmatig voor: de hele groep, de kleine (tutor)groep en 2 het individuele kind D1.3 De evaluatie van de aangeboden begeleiding en zorg 2 D1.4 Specifieke aandacht bij de begeleiding en zorg voor de taalontwikkeling 2 D2 Ontwikkeling, begeleiding en zorg in de bredere zorgketen D2.1 Leidsters/leerkrachten hebben een overzicht van de kinderen die zorg 2 nodig hebben die de voor- resp. vroegschool niet kan leveren, en van de aard van die zorg D2.2 Leidsters/leerkrachten melden kinderen aan voor externe zorg wanneer de 3 voor- resp. vroegschool de gewenste zorg niet kan leveren D2.3 De leidsters/leerkrachten blijven de ontwikkeling van kinderen met extra 2 zorg bijhouden D1.1 Vanaf drie jaar wordt de Cito-toets voor peuters afgenomen. De ontwikkeling van de kinderen wordt echter niet in beeld gebracht met behulp van een observatie-instrument. De inspectie is van mening dat het volgen van de brede ontwikkeling van kinderen met behulp van een observatiesysteem nodig is om interventies te kunnen plegen. D1.2 Vanwege het ontbreken van een dagplanning is niet zichtbaar of de informatie over de ontwikkeling van het kind wordt gebruikt bij het begeleiden van kinderen op individueel en (sub)groepsniveau. D1.3 De effecten van de aangeboden begeleiding en zorg kunnen niet worden geëvalueerd door het ontbreken van een plan van aanpak. D1.4 Het is niet zichtbaar of er specifieke aandacht is voor de taalontwikkeling. D2.1 Er is geen overzicht van de kinderen die externe zorg nodig hebben. Ouders worden door de leidsters begeleid en doorverwezen. Er vindt hiervan geen verslag plaats. D2.3 Het is niet zichtbaar of de leidsters in het dagelijks handelen aansluiten bij de externe zorg die wordt verleend. VVE-rapport 10845 Onderzoeksdatum: 11-10-2012 Pagina 7 van 8
E KWALITEITSZORG BINNEN DE VOOR- C.Q. VROEGSCHOOL E1 Er is VVE-coördinatie in de voor- c.q. vroegschool 3 E2 De voor- c.q. vroegschool evalueert de kwaliteit van VVE regelmatig 2 E3 De voor- c.q. vroegschool evalueert de opbrengsten van alle kinderen 2 E4 De voor- c.q. vroegschool formuleert op basis van evaluaties 2 verbetermaatregelen en voert die aantoonbaar en planmatig uit E5 De voor- c.q. vroegschool borgt de kwaliteit van haar educatie 2 E2 VVE is op de peuterspeelzaal nog geen expliciet onderwerp van evaluatie. E3 Er is geen beeld van de opbrengsten van VVE of wat VVE bijdraagt aan de ontwikkeling van de kinderen. E4 In het kader van VVE worden nog geen verbetermaatregelen geformuleerd of uitgevoerd. E5 VVE vormt nog geen onderdeel van de kwaliteitszorg, waardoor de kwaliteit van VVE nog onvoldoende geborgd is. F DOORGAANDE LIJN F1 Er is VVE-coördinatie tussen de voor- en vroegschool 3 F2 Er is concreet beleid om zoveel mogelijk kinderen te laten doorstromen naar 2 een vroegschool F3 De voor- en vroegschool zorgen voor een warme overdracht 3 F4 Het aanbod van de voor- en de vroegschool zijn op elkaar afgestemd 3 F5 Het pedagogisch klimaat en het educatief handelen van de voor- en 2 vroegschool is op elkaar afgestemd F6 De manier om met ouders om te gaan op de voor- en de vroegschool is op 2 elkaar afgestemd F7 De interne begeleiding en zorg op de voor- en vroegschool zijn op elkaar 2 afgestemd F2 Er is geen concreet beleid om zoveel mogelijk kinderen te laten doorstromen naar een vroegschool. F5-F7 Peuterspeelzaal De Blauwe is samen met het kinderdagverblijf inpandig met basisschool De Toermalijn (sinds 2008). Er is een VVE-coördinator aangesteld die de thema s in een jaarrooster afstemt tussen de voorschool en de basisscholen De Toermalijn en de Carolusschool. Er vinden geen gesprekken plaats met als doel afstemming te bereiken in educatief handelen, de wijze waarop met ouders wordt omgegaan en de wijze waarop de interne begeleiding en zorg is geregeld. 4. VERVOLGAFSPRAKEN Het bezoek heeft geen aanleiding gegeven voor het maken van vervolgafspraken. VVE-rapport 10845 Onderzoeksdatum: 11-10-2012 Pagina 8 van 8