Een ervaringsdeskundige voor de klas: werkt het? Mail Bas voor het rapport Bas van den Putte (s.j.h.m.vandenputte@uva.nl) Tessa Rutten Anneke de Graaf Gert-Jan de Bruijn
Een ervaringsdeskundige voor de klas: werkt het? Theo van der Sluijs, Stichting Voorkom Maike Smoorenburg, ervaringsdeskundige Bas van den Putte, UvA: onderzoek naar ervaringsdeskundige Vragen aan Theo, Maike en Bas Discussie 2
Aanleiding Aanleiding Veel middelbare scholen gebruiken drugs interventies Veel middelbare scholen bieden drugsinterventies aan Soms met inzet van ervaringsdeskundige (ED) Weinig bekend over de effectiviteit Soms met inzet van ervaringsdeskundige (ED) Weinig bekend over de effectiviteit 3
Theorie Mogelijke positieve gevolgen ED ED is negatief rolmodel (indirect ervarend leren) Meer bewustzijn van negatieve effecten Testimonials maken de consequenties van drugsgebruik geloofwaardiger en levendiger Meer inbeelding van risico s 4
Theorie Mogelijke negatieve gevolgen ED ED er is levende bewijs dat het mogelijk is om te herstellen Minder waargenomen gevaar van drugsgebruik De avonturen van de ED er kan het drugsgebruik romantiseren Meer nieuwsgierigheid 5
Methode Vragenlijst onder middelbare scholieren 57 klassen; tien scholen Bestaande lessen door Stichting Voorkom 6
Condities 1 e les 2 e les 3 e les Conditie 1 Voormeting Infoles 1 Infoles 2 ED Nameting Conditie 2 Voormeting Infoles 1 Infoles 2 Infoles 3 Nameting Conditie 3 Voormeting ED Nameting Conditie 4 Voormeting Nameting 7
Condities Aantal respondenten VMBO HAVO/VWO Totaal Conditie 1 122 168 290 Conditie 2 105 95 200 Conditie 3 80 123 203 Conditie 4 133 139 272 Totaal 440 526 966 Sekse: Vrouw: 53% / Man: 47% Leeftijd: Gem. 14.5 jaar (93% is 14-15 jaar) Cannabiservaring: 9.0% Harddrugs ervaring: 1.5% 8
Evaluatie voorlichting Gemiddelde evaluaties Jongen Meisje VMBO HAVO/VWO Evaluatie les* 4,24 3,96 4,19 4,03 Evaluatie preventiewerker* 4,35 4,07 4,24 4,26 Evaluatie ervaringsdeskundige* 4,39 4, 49 4,57 4,28 * Schaal van 1-5 9
Cannabis 10
Resultaten cannabis Positieve consequenties Negatieve consequenties Attitude Intentie Intentie in sociale situaties Nieuwsgierig Is verslavend Verandering overall Daling Stijging Daling Stijging 11
Ik vind het gebruik van cannabis: O Zeer onplezierig zeer plezierig O Zeer onwenselijk zeer wenselijk O zeer schadelijk zeer onschadelijk ATTITUDE CANNABIS 12
ATTITUDE CANNABIS 0,5 0,4 0,3 0,2 0,1 0-0,1-0,2-0,3-0,4-0,5-0,16-0,06-0,08-0,08 1 2 3 4 1: Infoles + ED 2: Alleen infoles 3: Alleen ED 4: Controlegroep Significant veranderd Niet significant Gemiddelde voormeting: 1,85 (schaal van 1 t/m 5) 13
POSITIEVE CONSEQUENTIES CANNABIS Als ik cannabis ga gebruiken. heb ik meer plezier in mijn leven vinden anderen me stoer krijg ik meer vrienden ga ik me rustiger voelen 14
POSITIEVE CONSEQUENTIES CANNABIS 0,5 0,4 0,3 0,2 0,1 0-0,1-0,2-0,3-0,4-0,5 0,05-0,11-0,13-0,07 1 2 3 4 1: Infoles + ED 2: Alleen infoles 3: Alleen ED 4: Controlegroep Significant veranderd Niet significant Gemiddelde voormeting: 2.29 (schaal van 1 t/m 5) 15
NEGATIEVE CONSEQUENTIES CANNABIS Als ik cannabis ga gebruiken. is dat schadelijk voor mijn hersenen krijg ik vaker problemen met mijn vrienden krijg ik geldproblemen krijg ik vaker problemen met mijn ouders is dat schadelijk voor mijn hart wordt mijn geheugen slechter vinden anderen me een loser 16
NEGATIEVE CONSEQUENTIES CANNABIS 0,50 0,40 0,30 0,20 0,10 0,00-0,10-0,20-0,30-0,40-0,50 0,30 0,27 0,10 0,01 1 2 3 4 1: Infoles + ED 2: Alleen infoles 3: Alleen ED 4: Controlegroep Significant veranderd Niet significant Gemiddelde voormeting: 3.90 (schaal van 1 t/m 5) 17
INTENTIE CANNABIS IN SOCIALE SITUATIES Als mijn vrienden cannabis zouden gaan gebruiken, dan ga ik waarschijnlijk ook 1 of meer keren cannabis gebruiken Als ik op een feestje bent, waar je gratis cannabis kan krijgen, dan ga ik waarschijnlijk ook wat cannabis gebruiken 18
INTENTIE CANNABIS IN SOCIALE SITUATIES 0,5 0,4 0,3 0,2 0,1 0-0,1-0,2-0,3-0,4-0,5 0,05 0,02-0,09-0,11 1 2 3 4 1: Infoles + ED 2: Alleen infoles 3: Alleen ED 4: Controlegroep Significant veranderd Niet significant Gemiddelde voormeting: 1,95 (schaal van 1 t/m 5) 19
NIEUWSGIERIGHEID NAAR GEBRUIK CANNABIS Ik ben nieuwsgierig naar hoe het is om cannabis te gebruiken Ik wil wel weten hoe het voelt om cannabis te gebruiken 20
NIEUWSGIERIGHEID NAAR GEBRUIK CANNABIS 0,5 0,4 0,3 0,2 0,1 0-0,1-0,2-0,3-0,4-0,5 0,12 0,05 0,06-0,06 1 2 3 4 1: Infoles + ED 2: Alleen infoles 3: Alleen ED 4: Controlegroep Significant veranderd Niet significant Gemiddelde voormeting: 1,28 (schaal van 1 t/m 5) 21
Conclusie cannabis Meest effectief in het weerbaar maken van leerlingen tegen cannabis: - Standaard lesvariant: combinatie info-les en ED - Lesvariant met alleen de ervaringsdeskundige, zonder info-les Effecten inzet van deze twee lesvarianten: - Men ziet minder positieve consequenties van cannabisgebruik - Men ziet meer negatieve consequenties van cannabisgebruik - Negatievere attitude (alleen bij standaard lesvariant) - Afname cannabis intentie te gebruiken in sociale situaties - Meer bewustzijn dat cannabis verslavend is 22
Harddrugs 23
Conclusie harddrugs Meest effectief in het weerbaar maken van leerlingen tegen cannabis: - Standaard lesvariant (combinatie info-les en ervaringsdeskundige) Effecten inzet van deze standaard lesvariant: Men ziet meer neg. consequenties van gebruik harddrugs Afname intentie harddrugs te gebruiken Meer bewustzijn dat harddrugs verslavend zijn 24
RISICOGROEP 25
INTENTIE CANNABISGEBRUIK 0,5 0,4 0,3 0,2 0,1 Voormeting: intentie>1 Risicogroep 0,06 1: Infoles + ED 2: Alleen infoles 3: Alleen ED 4: Controlegroep 0-0,1-0,2-0,3-0,4-0,23 Voormeting: totaal geen intentie -0,5-0,6-0,45-0,52 1 2 3 4 0,5 0,4 0,3 0,2 0,1 0,12 0,11 0,18 0,16 0-0,1-0,2 Significant veranderd Niet significant -0,3-0,4-0,5 1 2 3 4 26
INTENTIE HARDDRUGS GEBRUIK 0,5 0,4 0,3 0,2 0,1 0-0,1-0,2-0,3-0,4-0,5-0,6-0,7 Voormeting: intentie>1 Risicogroep -0,04-0,46-0,53-0,69 1 2 3 4 Significant veranderd Niet significant 0,50 0,40 0,30 0,20 0,10 0,00-0,10-0,20-0,30-0,40-0,50-0,60 1: Infoles + ED 2: Alleen infoles 3: Alleen ED 4: Controlegroep Voormeting: totaal geen intentie 0,05 0,06 0,08 0,10 1 2 3 4 27
Eindconclusie - De combinatie van informatielessen en les van een ervaringsdeskundige leidt tot de meest gewenste effecten in het weerbaar maken tegen cannabis en harddrugs - De ervaringsdeskundige speelt hierbij een belangrijke rol - De inzet van alleen informatielessen is vaak niet effectief 28
Slotopmerkingen - De conclusie is gebaseerd op informatieve lessen en inzet van ervaringsdeskundige zoals uitgevoerd door Stichting Voorkom - De effecten zijn klein - Effecten zijn onmiddellijk na laatste les gemeten 29