Ouder worden in je eigen huurwoning Pilotproject: Lang zult u wonen voor huurders We zijn blij dat onze corporatie met ons heeft meegedacht over het ouder worden in onze huurwoning Een pilot van corporaties Welbions en Domijn
Ouder worden in je eigen huurwoning Pilotproject: Lang zult u wonen voor huurders De meeste huurders van 65 jaar en ouder willen het liefst in hun huidige woning oud worden. Om te blijven wonen waar ze nu wonen zijn vaak relatief kleine aanpassingen nodig. Dat blijkt uit de meer dan 60 gesprekken die woningcorporaties Welbions (Hengelo) en Domijn (Enschede) in 2016 voerden met bewoners. De insteek van de gesprekken: huurders helpen bij het maken van keuzes om zo lang mogelijk zelfstandig te wonen. De aanleiding Waarom deze pilot? Vertrekken uit de huurwoning waar je al meer dan 40 jaar woont? Veel 65-plussers moeten er niet aan denken om te verhuizen. Ze wonen prettig waar ze nu wonen, verhuizen is veel gedoe en bovendien is er nog geen directe noodzaak. Hoe het moet als ze ouder worden, dat is voor de meeste huurders van latere zorg. Het gevolg is dat van alle huurwoningen in Nederland een derde van bewoners ouder is dan 65. En hun aandeel stijgt in de toekomst. Voor de bewoners zelf, maar ook voor woningcorporaties is dat geen ideale situatie De huizen zijn in veel gevallen niet geschikt om veilig en comfortabel te blijven wonen op latere leeftijd. Ook Welbions en Domijn hebben te maken met vergrijzing van huurders. Domijn heeft in Haaksbergen zelfs te maken met een dubbele vergrijzing. Samen met Lang zult u wonen en vanuit het Platform WoON Twente zijn Welbions en Domijn een pilotproject gestart om meer inzicht te krijgen in de behoeften en wensen van hun oudere huurders. In het project is onderzocht welke werkwijze corporaties kunnen inzetten om huurders te ondersteunen bij het maken van keuzes bij rondom het ouder worden in hun eigen huurwoning.
De deelnemers Wie hebben er meegedaan aan de pilot? Welbions Welbions biedt betaalbare woningen aan in Hengelo en Borne. Ongeveer 25.000 mensen wonen in één van de 15.000 huurwoningen van Welbions. Bij Welbions werken ongeveer 140 medewerkers die zich dagelijks inzetten voor betaalbaar en tevreden wonen. www.welbions.nl Domijn Domijn zorgt voor goede en betaalbare woningen voor mensen met een lager inkomen. Er wonen ongeveer 30.000 mensen in de huurwoningen van de corporatie in Enschede, Haaksbergen en Losser. In totaal verhuurt, onderhoudt en beheert Domijn 15.500 woningen. Bij Domijn gaat het om meer dan alleen een huis. De corporatie wil haar huurders echt een thuis bieden. Met ruim 200 medewerkers zetten zij hier zich dagelijks voor in. www.domijn.nl Lang zult u wonen Lang zult u wonen is een adviesorganisatie die zich inzet om langer zelfstandig thuis te wonen te bevorderen. Dat doet Lang zult u wonen met bewustwordingscampagnes voor woningeigenaren en huurders. Lang zult u wonen adviseert overheden en partners op het gebied van wonen en zorg. www.langzultuwonen.nl De opdracht Met de huurder in gesprek over de toekomst extra persoonlijke aandacht geeft, op de hoogte is van de regels en het woningaanbod en de vele vragen kan beantwoorden. Een werkwijze die zowel Welbions als Domijn aanspreekt. Omdat er niet alleen over de huurder, maar vooral ook met de huurder wordt gesproken. Hoe en waar willen mensen het liefst wonen op hun oude dag? Willen ze blijven wonen waar ze wonen, of toch verhuizen? En welke belemmeringen ervaren ze bij het maken van die keuzes? Er is landelijk al veel onderzoek naar gedaan. Ook is bij andere corporaties geëxperimenteerd met de inzet van zogenaamde seniorenadviseurs en seniorenmakelaars. Een contactpersoon bij corporaties die oudere huurders De belangrijkste doelstelling van het project De zelfredzaamheid en eigen verantwoordelijkheid van huurders (en huurdersverenigingen) te stimuleren, door hen in staat te stellen na te denken over de wijze waarop zij op een veilige en comfortabele manier in hun huis ouder kunnen worden of wellicht toch een verhuizing naar een aangepaste woning moeten overwegen. Op tijd en preventief.
De pilot Wat is er precies gedaan? In gesprek gaan met oudere huurders vraagt om specifieke kennis. Zoals: wat is er allemaal mogelijk als het gaat om woningaanpassingen en in de woonomgeving? Maar ook ziektebeelden als dementie en de gevaren en risico s in en om het huis spelen een rol bij het levensloopbestendig maken van woningen. Om de medewerkers van Domijn en Welbions goed voorbereid op pad te sturen zijn de medewerkers getraind door Lang zult u wonen. Welbions heeft vervolgens: 130 persoonlijke brieven verstuurd aan huurders vanaf 55 jaar en ouder die in een De Jeu woning in de wijken Hengelose Es en Groot Driene wonen. Een interne projectleider aangesteld en een woonconsulent getraind om op huisbezoek te gaan bij oudere huurders en de wensen en behoeften in kaart te brengen. Een speciale brochure ontwikkeld met gelijkvloerse woningen in de wijk Hengelose Es om huurders in zicht te geven in een passend woningaanbod. Voor huurders die twijfelen over blijven wonen of verhuizen een video gemaakt van een huisbezoek. 35 huisbezoeken afgelegd bij huurders die in gesprek wilden met de woonconsulent van Welbions. Aandacht voor de pilot gegenereerd middels de lokale media. Domijn heeft: 250 inwoners van Haaksbergen van 65 jaar en ouder met een persoonlijke kaart uitgenodigd om in gesprek te gaan. Een projectleider benoemd en een team professionals met veel klantcontacten in Haaksbergen samengesteld om aan de slag te gaan met huisbezoeken bij oudere huurders. Een speciale brochure ontwikkeld met gelijkvloerse woningen in Haaksbergen. Aandacht gevraagd voor het pilotproject met columns op de website van Domijn en in de lokale media. 25 huisbezoeken afgelegd bij oudere huurders in Haaksbergen (in de pilot periode legt Domijn bijna 60 huisbezoeken af, hiervan zijn 25 geregistreerd volgens de pilot).
De resultaten Wat heeft het opgeleverd? Na in totaal 60 huisbezoeken is er bij Domijn en bij Welbions veel meer inzicht gekomen in de wensen en behoeften van oudere huurders. Dit soort projecten zijn de krenten in de pap, volgens projectleiders Sandra Smits (Domijn) en Carola Butink (Welbions). Het kost energie, maar levert ook veel energie op. De winst pak je niet direct, maar pas later. Bewustwording is een proces dat tijd nodig heeft. Langzaam maar zeker kunnen we beginnen met oogsten, zowel intern als extern. De belangrijkste uitkomsten op een rij: Er is bij beide woningcorporaties meer kennis en kunde over de wensen en behoeften van oudere huurders. Oudere huurders hebben behoefte aan persoonlijk contact met iemand van de woningcorporatie. Ze vinden het prettig om een gezicht te hebben bij hun woningcorporatie. Een grote drempel om te verhuizen voor de meeste oudere huurders is het achterlaten van de vertrouwde sociale omgeving. Veel ouderen willen het liefst in hun huurwoning blijven wonen en als het kan aanpassingen (laten) doen om de woning levensloopbestendig te maken. De aanpassingen waar oudere huurders behoefte aan hebben zijn relatief klein: een toilet op de bovenverdieping, beugels bij het toilet, een douchestoeltje of een traplift. Veel huurders zeggen dat ze zich niet bewust waren van de mogelijkheden die er zijn om zo lang mogelijk zelfstandig te blijven woningen in hun huurwoning. Veel huurders geven aan dat ze niet zelf het initiatief zouden nemen om dit gesprek aan te gaan met hun woningcorporatie. Ook de medewerkers van de corporaties waarderende pro-actieve werkwijze en de persoonlijke aandacht omdat het ze de gelegenheid geeft om met huurders in gesprek te gaan als er nog geen (grote) problemen zijn. Huurders ervaren de corporaties als dichterbij: ze weten nu met welke vragen ze allemaal terecht kunnen en waar ze terecht kunnen. De huurders waar gesprekken mee zijn gevoerd zijn zich nu bewuster van de mogelijkheden en van hun eigen verantwoordelijkheid om na te denken over de toekomst. In de pilot is door beide corporaties veel en goed samengewerkt met de afdeling WMO van de gemeenten Hengelo en Haaksbergen, om het aanbod nog beter af te stemmen richting huurders.
De praktijk Van dat ene gesprek tot concrete stappen Het pilotproject heeft niet alleen voor meer bewustwording gezorgd bij huurders. In een aantal gevallen is er door huurders ook concrete stappen gezet om de woning te verbeteren en zelfs om te verhuizen naar een andere woning. Aanpassingen en verhuiswensen Welbions: Bij Welbions bleek na 35 gesprekken dat 24 huurders in Hengelo het liefst willen blijven wonen in hun huidige huurhuis. In 15 van de 24 woningen willen mensen graag aanpassingen. In negen van de 35 huishoudens willen de bewoners graag verhuizen. Twee huishoudens zijn inmiddels verhuisd. Domijn: In Haaksbergen bleek na 25 gesprekken dat ook hier het grootste deel in de huidige woning wil blijven (18 huishoudens). Er was in vier van die huishoudens behoefte aan het plaatsen van een traplift en voor drie andere huishoudens zijn afspraken gemaakt met een opzichter om te kijken naar andere aanpassingen in en om het huis. Zeven van de 25 huishoudens in Haaksbergen willen verhuizen. De ervaringen Wat vonden de huurders van het pilotproject? De huurders die gesprekken hebben gevoerd met de medewerker reageren positief op het initiatief van hun woningcorporatie. Ze voelen zich gehoord en begrepen en vinden vooral de aandacht voor hun persoonlijke situatie prettig. Ik realiseer me nu dat jullie niet klaar staan met een gelijkvloerse woning als ik wil verhuizen maar dat ik zelf iets moet doen. [ Huurder Domijn ] Ik heb tijdens het huisbezoek voor mij onbekende informatie gekregen, met name over het mogelijke woningaanbod. Het gesprek heeft ertoe geleid dat we een appartement gekocht hebben. [ Huurder Welbions ]
Ik ben gewend om mijn zaakjes zelf te regelen maar dat wordt steeds ingewikkelder, dat heeft ook te maken met mijn leeftijd. Dus nu iemand met mijn persoonlijke situatie meedenkt ben ik heel blij. [ Huurder Domijn ] Het huisbezoek heeft ons wel aan het denken gezet over onze woning. We wonen hier goed en willen hier graag blijven. [ Huurder Welbions ] De conclusie Wat vonden de corporaties en Lang zult u wonen? Carola Butink - Welbions Door met mensen thuis in gesprek te gaan, hoor je meer en leer je hun situatie en leefwereld beter kennen. Je snapt beweegredenen van oudere huurders beter, weet wat hen bezighoudt, wat hun overwegingen zijn en hoe zij het ervaren om vele jaren in een woning en buurt te wonen. Je merkte dat er door sommige huurders wel eens over hun woonsituatie is nagedacht, maar dat mensen vaak geen verdere actie ondernamen. Dat ze wegwijs gemaakt worden in de mogelijkheden rondom langer zelfstandig wonen waarderen de mensen zeer. Het stimuleerde sommige mensen zelfs tot concrete acties. Carola Butink Sandra Smits - Domijn De pilot brengt zelfstandig wonen op latere leeftijd onder de aandacht. De meeste bewoners denken niet zo ver vooruit. Zoals het nu gaat, gaat het prima en anders zien we wel verder, denken ze vaak. Het thema wordt alleen af en toe in de veilige omgeving besproken. Door het kaartje dat per post is verstuurd denken mensen er nu toch over na. De andere communicatie en het gesprek draagt bij aan bewustwording. Sandra Smits Maria Walters - Lang zult u wonen Mooi is dat gemeenten en corporaties nu concreet samen optrekken rond het zelfstandig thuis wonen van ouderen. De gemeente Hengelo heeft onder andere haar stimuleringsregeling voor de huurders die deelnemen aan de pilot van Welbions opengesteld. In Haaksbergen zijn de Wmo consulent van de gemeente Haaksbergen en de woonconsulent van Domijn samen op huisbezoek gegaan, om van elkaar te leren en de huurder nog beter van dienst te zijn. Maria Walters
Voor meer informatie kunt u terecht bij: Welbions c.butink@welbions.nl 074-246 8300 Lang zult u wonen maria@langzultuwonen.nl 06-467 657 91 Domijn info@domijn.nl 0900-335 0 335 www.woontwente.nl ( 0,20 per gesprek) Deze pilot en publicatie zijn mede mogelijk gemaakt door provincie Overijssel. Lang zult u wonen info@langzultuwonen.nl www.langzultuwonen.nl