Betrokkenheid als kompas Begeleiding van spel Annerieke Boland, Hogeschool ipabo LANDELIJKE IKC-DAG, 29 SEPTEMBER 2017
Van baby tot volwassene
Jonge kind en educatie?
Jonge kind en educatie?
Verschoolsing Jonge kind en educatie?
Jonge kind en educatie?
Pre-cool (Leseman & Veen, 2016) Begeleiding van spel, verrijking van fantasiespel > positief effect op ontwikkeling van aandacht, woordenschat en rekenvaardigheid. i.t.t. gerichte taal- en rekenactiviteiten.
Tijd voor spel? Voorschool: Groepen 1-2: 25% = Spel 11% = Spel Spel = Exploreren (zand, water) Fantasiespel Bouwen Puzzel / bordspel Overig vrij spel (ook spel buiten) NIET: buiten fietsen / rennen / klimmen of ontwikkelingsmateriaal met nadrukkelijk taal- / rekendoel (Henrichs & Leseman, 2016)
Tijd voor spelbegeleiding? Kinderopvang: professionals 1,7% van de tijd betrokken bij doen-alsofspel Singer & De Haan (2013) Groepen 1-2: Professionals 5% van de tijd betrokken bij doen-alsofspel Leseman, Rollenberg & Rispens (2001)
Spelformat van een activiteit Spel is verbonden met de sociaalculturele wereld waarin kinderen opgroeien. Drie kenmerken>> (Van Oers, 2011) 16
1. Hoge betrokkenheid
2. Regels in het spel 1. Sociale regels 2. Technische regels 3. Conceptuele regels 4. Strategische regels (Van Oers, 2013, 2014)
3. Vrijheidsgraden
3. Vrijheidsgraden Initiatief nemen Intrinsieke motivatie Experimenteren Expressie Eigen bedoelingen Creëren Plannen maken Verbeelden Problemen oplossen Betekenisverlening Sociale interactie Verbinding 20
Spelen = leren Hoge betrokkenheid Regels in het spel Vrijheidsgraden 21
Begeleiden van spel Betrokkenheid verhogen Aandacht versterken voor bepaalde regels in het spel Omgang met vrijheid ondersteunen: zelfsturing, ondernemingszin
Hoe? Met materialen en inrichting Door met kinderen te plannen en reflecteren: vooruitkijken en terugkijken. Input: spelideeën aanreiken die aansluiten bij spel van kinderen Meespelen
Vooruitkijken speelwerken - terugkijken
Vooruitkijken Plannen maken in de (kleine) groep Beeld laten vormen, mentale representatie Plan in woorden laten vertellen Visuele ondersteuning met beeld, b.v. picto s, tekening Ondersteunen van structuur in het plan, stappen 25
Terugblikken Reflecteren op ervaringen in de (kleine) groep Ervaringen laten verwoorden en delen Aandacht voor gevoelens en persoonlijke betekenis Verband: plan handelingen- resultaat Wat heb je ontdekt? Evt. vastleggen en vooruitblikken 26
Meespelen: de drie V s Verkennen Verbinden Verrijken (Dorian De Haan, 2013)
Verkennen Rust nemen, nabijheid Kijken en luisteren Empathie, inleven (o.a. Singer, 2013; De Haan, 2013; Kaleidoscoop)
Verbinden Togetherness Kindinitiatief volgen Spiegelen Verwoorden Observeren Andere kinderen betrekken
Professional Neemt er tijd en rust voor Gaat mee in betekenissen van het kind Spiegelt gedrag van het kind Koppelt taal aan spelervaring
Verrijken Verdiepen Taaldenken stimuleren Probleem inbrengen Iets nieuws inbrengen
Onderzoek: taal-in-spel Marnix Academie, Hogeschool ipabo, De Activiteit, Kohnstamminstituut In de papierfabriek: ik heb vijf pagina s nodig voor mijn boek
Probleem benadrukken: mijn handen zijn zo plakkerig www.taal-in-spel.nl
Ondersteuning bij problemen Problemen laten gebeuren Geen hulp opdringen Luisteren, empathisch zijn Kind zelf laten verwoorden Oplossingen van het kind accepteren 35
Professionalisering Ik ben de kinderen veel beter gaan leren kennen. Ik sta er versteld van wat ze allemaal kunnen De band met de kinderen is versterkt Er is een meisje in mijn groep dat anders nogal teruggetrokken is, maar gisteren Er is veel meer rust in de groep Ik heb het plezier weer teruggekregen Als ik het niet weet, vraag ik het gewoon aan de kinderen. Ze helpen elkaar. 36
ANNERIEKE BOLAND: A.BOLAND@IPABO.NL