In gesprek met ouders. Spel en ontwikkeling! (module 1 en 2) (module 3 en 4) Doel Verkrijgen van inzicht in het belang van spel en

Transcriptie

1 Peuters spelender wijs! Een praktische verdiepingscursus voor pedagogisch medewerkers in peuterspeelzalen en kinderdagverblijven

2 De ontwikkeling van jonge kinderen gaat snel. Ze zijn altijd op ontdekkingstocht om meer te leren. Ze spelen, bewegen, praten, zingen en ontdekken de hele dag. Hoe kun je de ontwikkeling die het jonge kind doormaakt zo goed mogelijk stimuleren? Hoe kun je de omgeving daarop aanpassen? En hoe ga je om met hun ouders? Het Marnix Onderwijscentrum heeft een cursus ontwikkeld voor professionals die werken met kinderen tussen de 2 en 4 jaar, zoals in de peuterspeelzaal of het kinderdagverblijf. Deze cursus is een verdieping op jouw opleiding tot pedagogisch medewerker en leert je op een andere manier te kijken naar kinderen. We maken gebruik van de nieuwste inzichten en gaan daarmee praktisch aan de slag door vooral veel te oefenen. Het programma bestaat uit zes vaste modules. In deze modules werken we samen aan spel, sociaal-emotionele ontwikkeling, opvallend gedrag en oudercontacten. Wil je nog meer verdieping? Dan zijn er vier keuzemodules: muziek, gesprekken met kinderen, senso-motoriek en honderd talen van het kind. Het Marnix Onderwijscentrum (MOC) is onderdeel van de hogeschool Marnix Academie, lerarenopleiding basisonderwijs, te Utrecht. Onze adviseurs hebben ruime kennis over de ontwikkeling van en het onderwijs aan jonge kinderen.

3 Spel en ontwikkeling! (module 1 en 2) In gesprek met ouders (module 3 en 4) Doel Verkrijgen van inzicht in het belang van spel en manieren waarop de spelontwikkeling gestimuleerd kan worden. Spelen is noodzakelijk voor het totale ontwikkelingsproces van jonge kinderen. Door spel leren peuters zichzelf en hun wereld kennen, ze oefenen hun motoriek en hun waarneming, leggen sociale contacten en leren rekening met elkaar te houden. Spelen daagt uit om mogelijkheden te verkennen en grenzen te verleggen en biedt volop kansen om te leren in de breedste zin van het woord. Vanaf de vroege peuterperiode speelt zich een proces af waarin de spelontwikkeling diverse stadia doorloopt. Spel is noodzakelijk en spelen is leuk! Maar spelontwikkeling gaat niet altijd vanzelf. Er zijn ook kinderen die blijven steken in hun spelontwikkeling. Dit kan nadelige gevolgen hebben voor de algehele ontwikkeling. Jij hebt als pedagogisch medewerker een belangrijke rol als het gaat om spel en spelontwikkeling van peuters. In de modules van Spel en ontwikkeling! komen de volgende onderwerpen aan bod: spelvormen, spelontwikkeling en spelkwaliteit, observeren van spel, spel en ontwikkelingsrisico. Doel Verkrijgen van kennis van diverse gesprekstechnieken, bewust worden van je eigen houding daarbij en oefenen van gespreksvaardigheden. Gesprekken met ouders zijn niet altijd even makkelijk. In kinderdagverblijven en peuterspeelzalen zijn er veel contactmomenten met ouders: tijdens het brengen en halen van het kind en tijdens de vooraf geplande gesprekken. Vaak verlopen die contacten goed, maar het kan ook lastig zijn. Dan schiet je in de verdediging of denk je achteraf: Had ik nu maar dit of dat gezegd. Als je werkt met kinderen is het beschikken over goede gesprekstechnieken in de communicatie met ouders onontbeerlijk. Het is de basis voor het creëren van een vertrouwensrelatie. Luisteren is van belang maar ook je gezicht, lichaam en stem spelen bij communicatie een grote rol. In deze modules doe je kennis en ervaring op over communicatie en gespreksvaardigheden. Na het volgen van deze modules kun je boodschappen van ouders beter begrijpen en jouw eigen boodschappen aan ouders beter ordenen en coördineren. We oefenen diverse gespreksvaardigheden, gaan aan de slag met actief luisteren, het stellen van vragen, het geven van ik- en jij-boodschappen en het voeren van slechtnieuwsgesprekken.

4 KEUZEMODULES Sociaal-emotionele ontwikkeling en opvallend gedrag (module 5 en 6) Muziek is waardevol en muziek is leuk! (keuzemodule 7) Doel Vergroten van inzicht in kinderen die moeite hebben met hun sociaal-emotionele ontwikkeling en vergroten van handelingsmogelijkheden op dit gebied. Peuters komen met verschillende achtergronden het kinderdagverblijf of de peuterspeelzaal binnen. Het ene kind past zich moeiteloos aan en de ander vertoont teruggetrokken of druk gedrag. Sommige kinderen vertonen dergelijk gedrag als gevolg van een stoornis als ADHD of autisme. Dan is het logisch dat je soms onmacht ervaart wanneer je een peuter graag wilt helpen, maar niet goed weet hoe te handelen. Het is van belang je af te vragen: wat laat het kind door middel van zijn gedrag zien? Met deze vraag als uitgangspunt kunnen we mogelijke problemen op sociaalemotioneel gebied zo snel mogelijk signaleren, analyseren en een plan van aanpak maken, met als doel dat de peuter goed in zijn vel komt te zitten en jij je competent voelt. In de modules wordt aandacht geschonken aan de sociaalemotionele ontwikkeling tot 4 jaar en de beschermende en bedreigende factoren in de ontwikkeling. We gaan aan de slag met signaleren en analyseren van opvallend gedrag en verdiepen ons in de manieren waarop sociaal-emotionele problematiek aangepakt kan worden. Doel De ontwikkelingswaarde van muziek vergroten door aan te sluiten bij de mogelijkheden van peuters. Muziek is leuk! Maar... muziek is ook belangrijk! Jonge kinderen zijn steeds bezig de wereld te verken- nen. Herhalen is hierbij een toverwoord: je oefent iets, je beheerst iets en geniet daarvan. De klank in de muziek zorgt voor motorische activiteit (in en met je lijf). Door muziek ben je bezig met emotie en gevoelens; de structuur van muziek geeft herkenning. Op deze manier draagt muziek weer bij aan ontwikkeling op veel gebieden: de muzikale ontwikkeling, de taalontwikkeling, de verstandelijke en sociaal-emotionele ontwikkeling. Wil je er voor kinderen echt iets uithalen, moet je aansluiten bij de ontwikkeling en de mogelijkheden van jonge kinderen. Dan wordt muziek nog meer een feestje! In deze module gaan we praktisch aan het werk met liedjes, muzikale spelletjes en materialen, die de volgende dag meteen in peuterspeelzaal of kinderdagverblijf te gebruiken zijn. Je hoeft geen muzikaal genie te zijn om de ontwikkeling van kinderen te stimuleren met muziek. 4

5 5 Wat zeg je? In gesprek met jonge kinderen (keuzemodule 8) Bewegen en ervaren, sensomotorische ontwikkeling in de peutergroep (keuzemodule 9) Doel Ontwikkeling van taal en woordenschat stimuleren door de dialoog met kinderen aan te gaan. Uit onderzoek blijkt dat veel praten met kinderen leidt tot een grotere woordenschat en een betere taalontwikkeling. Maar hoe pak je dat aan? In de ontwikkeling van het jonge kind speelt de taal een grote rol. Kinderen zijn volop bezig zich de taal van hun omgeving eigen te maken. Uitbreiding van de woordenschat en het hanteren van een goede zinsbouw zijn hierbij bekende onderdelen. Een belangrijke voorwaarde om tot deze taaluitingen te komen, ligt in de veilige situatie die je kinderen kunt bieden: krijgen de kinderen volop gelegenheid om te spreken en dúrven ze zich ook te uiten? Jij speelt hierin een belangrijke rol! In deze module houden we ons bezig met de dialoog. Het gaat om een manier van praten tussen leidster en peuters waarbij je uitgaat van de ervaring van de peuter. Wanneer het kind ervaart dat het gehoord wordt, durft het zich vaak makkelijker te uiten. We gaan samen oefenen en materiaal bekijken, waardoor je erachter komt hoe jij effectiever in gesprek kunt raken met peuters. Doel Het verkrijgen van inzicht in de senso-motorische ontwikkeling van het jonge kind en het aanreiken van concrete mogelijkheden voor het bevorderen van de motorische ontwikkeling. Als je naar het spel van de peuter kijkt, zie je dat kinderen in deze leeftijd zich vooral ontwikkelen door ervaringen op te doen met hun zintuigen en motoriek. Peuters zouden het liefst alles even willen voelen om te onderzoeken wat het is, hoe het voelt, hoe het ruikt en soms ook hoe het smaakt. Kortom jonge kinderen kijken hun ogen uit in de wereld. Maar kinderen kijken niet alleen, ze zijn ook de hele dag in beweging. Ook dat is een manier om de wereld te ontdekken: ontdekken wat je kunt, wie je bent en hoe jouw wereld eruit ziet. Het is belangrijk dat jij de gelegenheid biedt voor al deze ontdekkingen. In de module staan we stil bij de volgende vragen. Hoe bied je peuters een zodanig rijke omgeving dat zij uitgedaagd blijven om deze senso-motorische ontdekkingen te blijven doen? Maar ook: wat is er met kinderen aan de hand als zij zich niet laten uitdagen?

6 Kijken en luisteren naar de honderd talen van het kind (keuzemodule 10) Doel Vanuit écht kijken en luisteren naar kinderen komen tot handelen, zodat de vele talenten van kinderen bevorderd worden. Kinderen hoe klein ze ook zijn beschikken over wel honderd talen! Kinderen zijn vanaf hun geboorte omgeven door mensen en vanaf dat allereerste moment zijn zij gericht op interactie en communicatie. Het is belangrijk dat volwassenen zich in deze communicatie verdiepen en bereid zijn echt naar kinderen te kijken en te luisteren. We maken kennis met de visie van Reggio-Emilia. Dat is een visie die al veel mensen in de hele wereld heeft geïnspireerd om anders naar kinderen te kijken en te luisteren. Het kind wordt gezien als een rijk kind met, al vanaf de geboorte, vele mogelijkheden en talenten. Kinderen zijn in wezen al van jongs af aan bezig met leren; ze zijn nieuwsgierig en vol creativiteit. In deze module krijgen het luisteren en kijken, het observeren, veel nadruk. We stellen ons de vraag Wat houdt de kinderen bezig? in plaats van dat kinderen worden beziggehouden. Ook zullen we vanuit de visie van Reggio-Emilia kijken hoe je peuters een uitdagende omgeving kunt bieden. Kosten De zes vaste modules: 420 euro (inclusief materiaal- en administratiekosten en lunch) Keuzemodule: 70 euro per module (inclusief materiaal- en administratiekosten) Totaalpakket (10 modules): 630 euro (Eén dagdeel gratis! Prijs is inclusief materiaal- en administratiekosten en lunch) Duur De opleiding bestaat uit zes modules van 3 uur Voor verdieping of verbreding kan er gekozen worden voor één of meer extra modules. Data De zes verplichte modules vinden plaats op drie dagen: 1 februari, 1 maart en 29 maart 2010, allen en uur Keuzemodule 7: 15 maart uur Keuzemodule 8: 15 februari uur Keuzemodule 9: 15 februari uur Keuzemodule 10: 15 maart uur Contact Voor meer informatie kun je contact opnemen met onze adviseur: Edith Pijpers (e.pijpers@hsmarnix.nl) 6 Vogelsanglaan 1, Utrecht T F E moc@hsmarnix.nl

7 Marnix Onderwijscentrum Vogelsanglaan ZM Utrecht