Volgno. : 25-2008 Domein : SCZ Datum : 4 maart 2008 Raadscie : Breed Welzijn Korr.no. : 2008-7443 Steller : Karin Martens/350 3131 Stedelijk Kompas Gemeente Maastricht:centrumgemeente voor de regio Maastricht- Heuvelland "Van de straat door zorg op maat". AAN DE GEMEENTERAAD 1. Doel van het raadsvoorstel, samenvatting en besluiten. Het Stedelijk Kompas is: Een concretisering van het geformuleerde GSB-en WMO-beleid; Een intensivering van het beleid ten aanzien van dak- en thuislozen. In de nota Stedelijk Kompas wordt voorgesteld om n.a.v. de signalen uit het veld, naast het continueren van het bestaande aanbod, extra te investeren in: preventie professionalisering Persoonsgerichte aanpak kwantiteit en kwaliteit van de opvangvoorzieningen; participatie van de meest kwetsbare groepen. Het Stedelijk Kompas moet gericht zijn op: het verminderen van het aantal daklozen, de doorstroming naar een zo zelfstandig mogelijk bestaan, verbetering van de kwaliteit van leven van de gehele doelgroep het verminderen van overlast. Uitgangspunt is dat het zorgkantoor en woningcorporaties de plannen van het Stedelijk Kompas mee onderschrijven. Deze beide partijen zijn, samen met de gemeente, verantwoordelijk voor de (financiering van) voorzieningen binnen de keten. Met het zorgkantoor zal een meerjarig contract worden afgesloten over de samenwerking met de gemeente. Hierin zullen afspraken worden vastgelegd m.b.t. AWBZ-gefinancierde woonvoorzieningen zoals DOMUS, ambulante woonbegeleiding en de financiering van dagbesteding. Tussen gemeenten en kernpartners van de OGGZ werd in het voorjaar 2007 een convenant afgesloten ten behoeve van de Persoonsgerichte aanpak. Beslispunten: 1. De gemeenteraad gaat akkoord met de bijgevoegde raadsnota (inclusief financiën) Stedelijk Kompas Gemeente Maastricht:centrumgemeente voor de regio Maastricht-Heuvelland 2008-2011 Van de straat door zorg op maat. Bij een gewijzigde financiële situatie door respectievelijk de herverdeling van het landelijke budget Maatschappelijke Opvang en/of door een niet toekennen van de AWBZ-middelen door het Zorgkantoor Sittard, worden aan uw raad voorstellen gedaan met betrekking tot eventuele nieuwe inhoudelijke afwegingen binnen de dan nieuw ontstane financiële kaders.
Blad 2 Volgno. : 25-2008 2. De gemeenteraad gaat akkoord met de aanvraag van een derde AWBZgefinancierde DOMUS-voorziening voor verslaafde dak- en thuislozen. 2. Situatie / aanleiding / probleem. Op 7 februari 2006 heeft de toenmalige staatssecretaris van VWS het Plan van Aanpak Maatschappelijke Opvang G4 & Rijk aan de Tweede Kamer aangeboden. De centrumgemeenten Maatschappelijke Opvang werden uitgenodigd om ook een Plan van Aanpak op te stellen. De huidige staatssecretaris van VWS heeft deze uitnodiging herhaald. Dat biedt de centrumgemeenten de uitdaging in een tijdspanne van zeven jaar (2008 2014) ook een forse impuls te geven aan de aanpak van dak- en thuisloosheid. Dat kan door bij de planvorming te profiteren van de ervaringen en instrumenten van de G4, en tevens kan dit omdat voor deze centrumgemeenten dezelfde financiële condities gelden als voor de G4. In nauw overleg met het Zorgkantoor kan een goed onderbouwd plan voor een deel uit AWBZ-middelen worden gefinancierd. De onderbouwing betreft vooral het aantonen van de zorgbehoefte van de doelgroep, de noodzakelijke aanpak en het aantonen van de extra benodigde middelen. De overkoepelende naam N.v.t.van dit Plan van Aanpak Maatschappelijke Opvang (in alle 43 centrumgemeenten) is Stedelijk Kompas. 3. Relatie met bestaand beleid. In deze raadsnota gaat het om specifiek beleid op het gebied de Maatschappelijke Opvang, Ambulante Verslavingszorg en Vrouwenopvang, waarbij de richtinggevende documenten van de gemeente Maastricht als mede als uitgangspunt zijn gehanteerd: Stadsvisie 2030, de Sociale Visie en het Bestuursakkoord 2006-2010, WMO-beleidsplan 2008-2011, Businessplan: Activering en Dagbesteding, 2007 2009 voor OGGZ-doelgroepen, regio Maastricht Heuvelland. 4. Gewenst beleid en mogelijke opties. De vaste populatie van de nachtopvang heeft in bijna alle gevallen te kampen met verslavingsproblematiek, gecombineerd met verschillende andere problemen zoals schulden, gezondheid. Deze groep feitelijk dak- en thuislozen komt om die reden in aanmerking voor een AWBZ-gefinancierde woonvorm met intensieve 24-uurs begeleiding. De gemeente Maastricht heeft eind 2007 twee aanvragen voor DOMUSvoorzieningen van elk 20 plekken ingediend. In het kader van het Stedelijk Kompas wordt een derde aanvraag voor dertig DOMUSplekken bij de koepel van Zorgverzekeraars ingediend. Er wordt in eerste instantie flink geïnvesteerd in de groep van feitelijk daklozen. Het betreft een groep van een zestigtal personen die op structurele basis frequent gebruik maakt van de nachtopvang. Deze personen worden gehuisvest in de toekomstige DOMUS-voorzieningen. Naast een plek om te wonen en een persoonlijk plan van aanpak, worden dagactiviteiten aangeboden. Tijdens de gesprekken met de verschillende betrokken partijen 1 kwamen de volgende aandachtspunten binnen het huidige OGGZ-aanbod aan de orde: 1. Preventie uithuiszettingen 2. Preventie alcoholmisbruik 3. Verbeteren kwaliteit van sommige accommodaties opvangvoorzieningen 4. Uitbreiding van de vervolgtrajecten dagbesteding 5. Cliënten(raden) meer betrekken 1 (verslaafde) dak- en thuislozen, zorg- en opvanginstellingen, buurtbewoners, cliëntenraden..
Blad 3 Volgno. : 25-2008 5. Aanbestedingen. N.v.t. 6. IBORbeheersparagraaf. N.v.t. 7. Financiën. De bestaande kosten en dekkingsmiddelen (rijkssubsidies) van de maatschappelijke opvang in Maastricht zijn in de programmabegroting 2008 (programma 5 Zorg en Gezondheid) en verder geraamd. Samengevat zien de bestaande kosten en dekkingsmiddelen voor maatschappelijke opvang er als volgt uit.: A) Bestaand aanbod Maatschappelijke Opvang/Ambulante verslavingszorg en Vrouwenopvang Tabel 1: kosten en dekkingsmiddelen M.O/verslavingszorg en V.O. (bedragen x 1.000) Kostensoort 2008 2009 2010 2011 Maatschappelijke 2.483 2.546 2.609 2.674 Opvang (Leger des Heils, Impuls, Wieckerhoes..) Zwerfjongeren 552 566 580 595 Vrouwenopvang 1.708 1.751 1.795 1.840 Verslavingszorg 1.430 1.466 1.503 1.540 Heroïne 413 413 413 413 Sociale 314 322 330 338 activering Totaal 6900 7064 7230 7400 Dekking GSB III 6900 7064 7230 7400 Saldo 0 0 0 0 Conclusie: Als gevolg van deze nota worden geen verschuivingen voorgesteld in het bovenstaande bestaande kosten- en dekkingsplaatje. In deze nota worden enkele beleidsintensiveringen/acties, inclusief financiële consequenties, voorgesteld. Onderstaande tabellen (b en c) verduidelijken enerzijds de structurele beleidsintensivering en anderzijds de incidentele beleidsintensivering en het bijbehorende kostenplaatje.
Blad 4 Volgno. : 25-2008 B) Beleidsintensivering Stedelijk Kompas structureel Tabel 2:kosten en dekking structurele beleidsintensivering Stedelijk Kompas (bedragen x 1.000) Kostensoort 2008 2009 2010 2011 Preventie 25 26 26 27 PMH 50 51 53 54 PGA/training 35 36 37 38 Intervisie PGA/(F)act 200 205 210 216 Participatie 40 41 43 54 Totaal 350 359 369 389 Dekking 350 359 369 389 gemeente extra OGGZ middelen Saldo 0 0 0 0 Toelichting tabel 2: Vanaf 1 januari 2007 is het GSB-III budget maatschappelijke opvang/ambulante verslavingszorg van de gemeente Maastricht structureel opgehoogd met 666.000. Een deel van deze extra middelen ( 314.000,- zie tabel 1) wordt vanaf 2007 ingezet ten behoeve van Sociale Activering (op 18-09-2007 door de gemeenteraad goedgekeurde Businessplan: Activering en Dagbesteding, 2007 2009). Het resterende deel ( 350.000,-) wordt structureel ingezet ten behoeve van de beleidsintensivering Stedelijk Kompas. Conclusie tabel 2: De structurele beleidsintensiveringen in het kader van het Stedelijk Kompas wordt volledig uit de aanvullende rijksmiddelen OGGZ gedekt. Er wordt dus geen aanspraak gedaan op middelen uit de gemeentebegroting. C) Beleidsintensivering Stedelijk Kompas incidenteel Tabel 3: Kosten en dekking incidentele beleidsintensivering Stedelijk Kompas (bedragen x 1.000) Kostensoort 2008 2009 Innovatiebudget 90 90 PGA Verbouwing 100 Xonar Participatie 20 Totaal 210 90 Dekking 210 90 overschot OGGZ GSB III 2007 Saldo 0 0 Conclusie tabel 3: De resterende middelen OGGZ GSB III 2007 worden incidenteel ingezet ten behoeve van de (incidentele) beleidsintensivering Stedelijk Kompas. D) Domushuizen Verder wordt in de nota voorgesteld om drie nieuwe Domushuizen te realiseren. Deze Domushuizen worden geëxploiteerd voor rekening en risico van het Leger des Heils (LdH). Het LdH zal voor de dekking van de exploitatie kosten extra AWBZ-middelen aanvragen bij het Zorgkantoor Zuid Limburg. Deze extra AWBZmiddelen komen onder drie voorwaarden ter beschikking:
Blad 5 Volgno. : 25-2008 a. de gemeente waarin de Domushuizen worden gerealiseerd hebben een door het rijk geaccordeerd Stedelijk Kompas, en b. de gemeente draagt voldoende gemeentelijke middelen bij aan de maatschappelijke opvang, en c. de toekomstige bewoners van de domus-huizen dienen een zorgindicatie te hebben van het CIZ In onderstaande tabel zijn de geraamde kosten en dekkingsmiddelen voor de drie Domushuizen opgenomen. Tabel 4: kosten en dekking exploitatie/huisvesting drie Domushuizen (bedragen x 1.000) Kostensoort 2008 2009 2010 2011 Exploitatiekosten 2700 2700 2700 2700 Leger des Heils Extra AWBZmiddelen (Leger des Heils) -2700-2700 -2700-2700 Onrendabele top Domushuizen 350 Dekking -350 onrendabele top uit GSB III Saldo 0 0 0 0 Conclusie tabel 4: Maastricht voldoet naar verwachting aan alle drie voorwaarden, zodat er behalve de onrendabele top. 2 geen extra gemeentelijke middelen in de exploitatie van de huizen hoeven te worden gestopt. Indien we uitgaan van zestig toekomstige bewoners, komt dit overeen met 2,7 mln structureel aan extra AWBZ middelen die voor de exploitatie van de huizen ter beschikking komt. Dekking van de onrendabele toppen geschiedt uit de beschikbare vrije middelen GSB III en uit resterende extra OGGZ-middelen 2007. De gemeente hoeft, behoudens de dekking van de onrendabele toppen, geen financiële bijdrage aan de realisatie van de Domushuizen te leveren. Resumerend: Uit bovenstaande analyse blijkt dat de uitvoering van het Stedelijk Kompas geheel gedekt kan worden uit bestaande en nieuwe rijksmiddelen. Risicoparagraaf: a) Theoretisch bestaat er een mogelijkheid dat het voorliggende plan niet geheel wordt gehonoreerd wordt door het rijk waardoor minder dan de gevraagde 2,7 mln. AWBZ middelen beschikbaar komen. b) Herverdeling van landelijk budget maatschappelijke opvang wordt in de loop van de 2008 ten gunste of ten ongunste van de gemeente. Indien een van deze of beide risico s zullen optreden zal uw raad hierover worden geïnformeerd en zal aan uw raad voorstellen worden gedaan met betrekking tot eventuele nieuwe inhoudelijke afwegingen binnen de dan nieuw ontstane financiële kaders. 2 Onrendabele top: het verschil in contante waarde tussen de kostendekkende huur die de eigenaar nodig heeft en de huur die het LdH binnen zijn exploitatie kan betalen.
Blad 6 Volgno. : 25-2008 8. Voorstel. Beslispunten: 1. De gemeenteraad gaat akkoord met de bijgevoegde raadsnota (inclusief financiën) Stedelijk Kompas Gemeente Maastricht:centrumgemeente voor de regio Maastricht-Heuvelland 2008-2011 Van de straat door zorg op maat. Bij een gewijzigde financiële situatie door respectievelijk de herverdeling van het landelijke budget Maatschappelijke Opvang en/of door een niet toekennen van de AWBZ-middelen door het Zorgkantoor Sittard, worden aan uw raad voorstellen gedaan met betrekking tot eventuele nieuwe inhoudelijke afwegingen binnen de dan nieuw ontstane financiële kaders. 2. De gemeenteraad gaat akkoord met de aanvraag van een derde AWBZgefinancierde DOMUS-voorziening voor verslaafde dak- en thuislozen. 9. Planning / uitvoering en evaluatie. De beleidsintensiveringen/acties die in dit stedelijk kompas zijn opgenomen worden vanaf 2009 jaarlijks, aan de hand van resultaten en indicatoren, toegelicht in de gemeentelijke programmabegroting. Tevens worden, conform de bevindingen vanuit de persoonsgerichte aanpak en Public Mental Health, de jaarlijks productafspraken met de opvang- en zorginstellingen geëvalueerd en bijgesteld. Burgemeester en Wethouders van Maastricht, De Secretaris, Drs. J.D. Nauta. De Burgemeester, Drs. G. Leers.
Blad 7 Volgno. : 25-2008 10. Communicatie. Communicatie is een wezenlijk onderdeel van de voorgestelde aanpak met betrekking tot het Stedelijk Kompas. Goede communicatie met en tussen de verschillende doelgroepen die bij dit beleid en de uitvoering zijn betrokken, is noodzakelijk. Het is een belangrijk middel om het doel van het Stedelijk Kompas te bereiken in nauwe samenhang met en ter ondersteuning van de andere, aangegeven maatregelen. De communicatie bestaat uit drie onderdelen: 1. Algemene communicatie over het uitvoeren van beleid en de daaruit voortvloeiende activiteiten het Stedelijk Kompas. Doel is om bekendheid te geven aan dat beleid en bijbehorende activiteiten bij de burgers in het algemeen. 2. Specifieke communicatie als middel voor de versterking (empowerment) van de betrokken buurt(-bewoners), waar mogelijke activiteiten (voorzien) zijn. Dit door bekendheid te geven aan en actieve betrokkenheid te krijgen bij die activiteiten. 3. Specifieke communicatie voor de partners die bij het Stedelijk Kompas zijn betrokken ( gemeenten, woningcorporaties, politie en zorginstellingen). Doel is de onderlinge samenwerking en actieve betrokkenheid te bevorderen. Het gaat hierbij om Alle neuzen in één richting te krijgen en te houden. De communicatie moet helder, eenduidig, activerend én gestructureerd zijn. Daarnaast zal vooral gewerkt worden met praktische voorbeelden (ervaringen) om het beleid te verduidelijken. Belangrijke uitgangspunten bij de inhoud en vorm van de communicatieactiviteiten zijn de percepties van de bewoners over onderwerpen met betrekking tot het Stedelijk Kompas versus de realiteit. Het voorstel is om e.e.a. door middel van kwalitatief onderzoek op te volgen. De verantwoordelijkheid van de communicatie ligt bij alle betrokken partners. Het is een gezamenlijk proces. De gemeente zal in dit proces de regie voeren met de deskundige inbreng van bijvoorbeeld de betrokken welzijns- en zorginstellingen, de woningcorporaties én - met name - de ervaringsdeskundigheid van de buurtkaders. Er zal op korte termijn een communicatie doe groep komen, die een praktisch en bondig communicatieactieplan zal maken en de uitvoering hiervan begeleiden op basis van de voorliggende planning van het Stedelijk Kompas. De gemeente Maastricht neemt hiervoor het initiatief.
Bijlage : I Blad 8 Volgno. : 25-2008 DE RAAD DER GEMEENTE MAASTRICHT, gezien het voorstel van Burgemeester en Wethouders d.d. 4 maart 2008, domein SCZ, no. 2008-07443; gehoord de commissie Breed Welzijn; BESLUIT: 1. De gemeenteraad gaat akkoord met de bijgevoegde raadsnota (inclusief financiën) Stedelijk Kompas Gemeente Maastricht:centrumgemeente voor de regio Maastricht-Heuvelland 2008-2011 Van de straat door zorg op maat. Bij een gewijzigde financiële situatie door respectievelijk de herverdeling van het landelijke budget Maatschappelijke Opvang en/of door een niet toekennen van de AWBZ-middelen door het Zorgkantoor Sittard, worden aan uw raad voorstellen gedaan met betrekking tot eventuele nieuwe inhoudelijke afwegingen binnen de dan nieuw ontstane financiële kaders. 2. De gemeenteraad gaat akkoord met de aanvraag van een derde AWBZgefinancierde DOMUS-voorziening voor verslaafde dak- en thuislozen. Aldus besloten door de raad der gemeente Maastricht in zijn openbare vergadering van 25 maart 2008. De Griffier, De Voorzitter,