De Balans Wat is een balans? Een balans laat zien hoe een onderneming er op een bepaald moment voor staat. Je kunt het vergelijken met een foto. Aan de linkerkant (debet) staan de bezittingen. Aan de rechterkant (credit) de schulden De schulden noemen we Vreemd Vermogen (VV). Net als bij een echte balans is het bij een boekhoudkundige balans de bedoeling dat de balans in evenwicht is. Je moet als het ware zorgen dat aan beide kanten in totaal een gelijk geldbedrag staat. Als je bedrijf gezond is zijn de bezittingen groter dan de schulden Om de balans in evenwicht te brengen plaats je dan aan de rechterkant het een bedrag. Dit bedrag (bezittingen minus schulden) noemen we het Eigen Vermogen (EV). Simpel geformuleerd is je eigen vermogen het bedrag dat je overhoudt wanneer je van je bezittingen je schulden aftrekt. Laten we aan de hand van een voorbeeld een balans opbouwen. Stel je gaat het bedrijf Kabouterland beginnen dat handelt in kinderspeelgoed. Je begint met het storten van op een rekening ten name van Kabouterland. Als je dan een balans gaat opstellen ziet die er als volgt uit. giro Eigen Vermogen De volgende stap is natuurlijk dat je een voorraad gaat kopen. Laten we zeggen voor 10.000 voorraad. Die voorraad betaal je per giro. De giro gaat dus met 10.000 naar beneden; dat is een vermindering van je bezit. Daar staat tegenover dat je bezit aan voorraden met datzelfde Eigen Vermogen bedrag toeneemt. De geldswaarde van je totale bezit verandert hierdoor niet; het balanstotaal en je eigen vermogen verandert niet. Je hebt nu artikelen om te verkopen, maar je wilt ook de winkel leuk aankleden. Wat stellingen om het speelgoed uit te stallen, verlichting, een toonbank, kassa, noem maar op. Dat noemen we inventaris. Stel de kosten daarvan op 4.000. Daarnaast wil je ook een bedrijfswagen hebben. Die kun je tweede hands kopen voor een bedrag van 5.000. De verscheidenheid aan bezittingen op de balans begint al aardig te groeien, maar nog steeds geldt dat de waarde van bezittingen plus het saldo op de giro nog steeds gelijk is aan je beginkapitaal. giro 1.000 Eigen Vermogen Balans blad 1
Het geld op de giro begint aardig te slinken, en je wilt eigenlijk nog wat voorraad er bij kopen. Je besluit daarom maar eens met je suikeroom te gaan praten, en te kijken of hij je wat geld kan lenen. Dat lukt; hij wil je wel 10.000 lenen. Dat bedrag wordt op de giro gestort. Het gevolg is dat de giro toeneemt en dat aan de rechterkant in de vorm van een lening een schuld wordt genoteerd. giro 11.000 Eigen Vermogen Daarna koop je voor 4.000 voorraad. Je krijgt de mogelijkheid om de betaling drie weten uit te stellen (betalingstermijn drie weken). Daar maak je graag gebruik van. Wanneer de voorraad wordt afgeleverd neemt de voorraad toe. Er gaat nog geen geld van de giro, want betaling vindt pas over drie weken plaats. Wel heb je de verplichting om te gaan betalen. Je hebt een schuld. De schulden staan aan de creditkant; de schuldeisers worden dan ook crediteuren genoemd. giro 11.000 34.000 Eigen Vermogen crediteuren 4.000 34.000 Wanneer je drie weken later de rekening betaalt dan wordt de giro verlaagd, en verdwijnt de post crediteuren weer. Eigen Vermogen Na de inrichting blijkt dat je wat wat teveel inventaris hebt gekocht. Je verkoopt een deel dat je over hebt tegen de inkoopprijs aan een buurman. De waarde is 500. Je ontvangt het geld contant, waardoor de balanspost kas ontstaat. Kas 500 Eigen Vermogen Balans blad 2
Tot nu toe ben je heel druk bezig geweest, maar er is nog geen cent verdiend. Nu komt de eerste klant binnen. Die koopt een hobbelpaard voor 200. Je hebt dat paard indertijd zelf ingekocht voor 100, dus je maakt 100 winst. De klant betaalt contant dus de kas neemt met 200 toe. De voorraad neemt met 100 af, want dat is het bedrag waarvoor je indertijd dat hobbelpaard gekocht hebt, en waarvoor je het toen op de balans hebt geplaatst. En nou de winst. Wanneer je nu je Eigen Vermogen zou uitrekenen (bezit - schuld) dan zou je ontdekken dat dat met 100 is toegenomen; je winst. Die winst wordt dus toegevoegd aan je Eigen Vermogen. De veranderingen aan je Eigen Vermogen zijn natuurlijk erg interessant. Die worden nog eens apart vermeld in de Verlies & Winst-rekening. Dit wordt ook wel de Resultatenrekening genoemd. Zelf geef ik de voorkeur aan de naam V&W want dit geeft meteen aan wat aan welke kant staat. In dit geval is er een winst op verkopen gerealiseerd. Dit wordt verkoopresultaat genoemd. Inkomsten staan aan de rechterkant, en het winstsaldo (om de balans weer in evenwicht te krijgen) staat dan dus aan de linkerkant. voorraad 13.900 30.100 Eigen Vermogen 20.100 30.100 winstsaldo 100 verkoopresultaat 100 100 100 Een kleuterschool wil allerlei speelgoed kopen. Het totale verkoopbedrag is 3000. Je spreekt af nog diezelfde dag te leveren, en een factuur te geven met als voorwaarde betaling na drie weken. Zoals bij iedere verkoop boek je de inkoopwaarde van de goederen af van de voorraad. Dat is 1500. Je krijgt een vordering op de kleuterschool van 3000. Dat is een vorm van bezit. Zij hebben er voor getekend te zullen betalen, dus in principe krijg je dat geld. Je schulden aan schuldeisers stonden credit als crediteuren, de schuldenaren staan met hun vorderingen aan de debetkant onder de post debiteuren. De winst die je boekt wordt weer toegevoegd aan de Eigen vermogen. En als je Eigen Vermogen wijzigt, wordt dit ook in de V&W-rekening genoteerd. voorraad 12.400 debiteuren 3.000 3 Eigen Vermogen 2 3 winstsaldo verkoopresultaat Balans blad 3
Drie weken later wordt de rekening betaald. Het geld wordt op de giro ontvangen. Die stijgt dus met 3.000. De post debiteuren komt te vervallen omdat dit de enige debiteur was. voorraad 12.400 3 Eigen Vermogen 2 3 winstsaldo verkoopresultaat Het totaal van de overige verkopen in de eerste maand bedraagt 7000.Dit kwam binnen in de kas. (normaliter stort een ondernemer dit dagelijks op de bank, maar dat laten we hier maar zitten). De inkoopwaarde van de verkochte waren bedroeg 3.500. Behalve dat er geld binnenkomt heb je als ondernemer helaas ook uitgaven, zoals huur, advertentie, nutsbedrijven (gas / elektra / water) en benzinekosten. 3 Eigen Vermogen 2 3 huur 900 verkoopresultaat winstsaldo 3.550 Balans blad 4
Bij de koop werden de bedrijfswagen en inventaris als bezit opgevoerd waardoor er geen kosten waren (het Eigen Vermogen veranderde immers niet). Dit is niet helemaal waar. Ze worden beide langzaam aan minder waard. Die geleidelijke waardevermindering smeer je als kosten uit over een aantal jaren. Dus niet in de eerste maand alle kosten, maar slechts een klein deel. Laat de inventaris in 5 jaar afgeschreven worden dan is dat 3.500 / (5*12) = 60 per maand. Omdat de bedrijfswagen al een tweede handsje is schrijf je die af in 3 jaar. Dat is 5.000 / (3*12) = 150. (de bedragen zijn naar boven afgerond. De laatste termijn kan de afschrijving dan weer iets minder zijn) inventaris 3.440 bedrijfswagen 4.850 34.890 Eigen Vermogen 24.890 34.890 huur 900 verkoopresultaat afschr inventaris 60 afschr bedrijfswagen 150 winstsaldo 3.340 Van een begin met niets hebben we nu de meest voorkomende wijzigingen behandeld die leiden tot veranderingen in een balans. In het begin heb ik verteld dat een balans gezien kan worden als een momentopname, een foto. De V&W.-rekening geeft weer hoe de verandering van het Eigen Vermogen van de ene momentopname naar de andere tot stand is gekomen. Een V&W-rekening gaat dus over een bepaalde periode. Wanneer je van deze onderneming een maandverslag zou opstellen, zou dit er als volgt uitzien. 3 1-1-2000 1-1-2000 31-1-2000 1-1-2000 Eigen Vermogen 24.890 inventaris 3.440 bedrijfswagen 4.850 34.890 34.890 huur 900 verkoopresultaat afschrijving inventaris 60 afschr. bedrijfswagen 150 winstsaldo 3.340 Balans blad 5