Pedagogisch plan van aanpak 2017 Vertrouwen, veilig voelen, gezien worden en interesse Pedagogisch plan van aanpak kindcentrum BuitenRijck maart 2017
INHOUDSOPGAVE Inleiding o Pedagogische kwaliteit BuitenRijck 3 o Voor wie is het PPA? 3 o BuitenRijck. 3 Pedagogische doelstellingen o Emotionele veiligheid 4 o Persoonlijke competentie 4 o Sociale competentie 5 o Normen en waarden. 6 Overige bedrijfsvoering o Gegevens BuitenRijck 7 o Groepssamenstelling 7 o Stamgroep 7 o Wennen 7 o Ondersteuning 8 o Achterwacht 8 o Vierogenprincipe 8 o Extra en ruilen. 8 PPA BuitenRijck / Januari 2017 2
INLEIDING Pedagogische kwaliteit van BuitenRijck Er zijn ondersteunende pedagogische documenten vanuit SRK: o Pedagogische visie In de visie worden pedagogische doelstellingen van SRK beschreven. o Pedagogisch Plan van Aanpak (PPA) Een PPA is een kindercentra specifieke en praktische uitwerking van de pedagogische visie. In kwaliteit boek 1 en 2 van SRK staan ondersteunend beleid en werkinstructies die pedagogisch medewerkers gebruiken om de pedagogische doelstellingen te realiseren. Voor wie is het PPA Het PPA is voor de pedagogisch medewerkers borging van het pedagogisch handelen. In het PPA staan pedagogische afspraken en uitgangspunten. Nieuwe pedagogisch medewerkers weten zo wat er van hen verwacht wordt. Het team gebruikt het PPA om hun eigen werkwijze te evalueren. Aan de hand van deze evaluatie kan het PPA aangepast worden. Evaluatie van het PPA is een agendapunt op de jaarlijkse agenda met de oudercommissie. SRK heeft een jaarplan opgesteld, ter bespreking met de Oudercommissie, waar het PPA onderdeel van is. Zo wordt het PPA periodiek besproken met de Oudercommissie. Het PPA wordt aan ouders gecommuniceerd in bijvoorbeeld gesprekken, nieuwsbrieven en bij ouderavonden. Het PPA is zichtbaar op de website van het kindercentrum en op te vragen bij de leidinggevende van het kindercentrum. BuitenRijck De gezamenlijke visie van het kindcentrum is een reis vol mogelijkheden en bestaat uit de drie pijlers: invloed op je eigen koers, in beweging en in gezamenlijkheid. Kernwoorden hierbij zijn: vertrouwen, veilig voelen, gezien worden en interesse. In beweging Met bewegen worden meerdere facetten bedoeld: Door concentratie en ontspanning goed af te wisselen, is er veel fysieke beweging mogelijk. Bewegen is een belangrijk aspect in de ontwikkeling van een kind. Hierbij vinden wij het naar buiten gaan in alle jaargetijden een belangrijk onderdeel voor het uitvoeren van al onze activiteiten. Rijswijk Buiten is een groeiwijk in alle betekenissen. Door het realiseren van uitdagende ruimtes en materialen geven we de mogelijkheid om te ontwikkelen en te werken in een optimale omgeving. Invloed op je eigen koers Het onderwijs en de opvoeding staan in dienst van het individuele kind. Er is veel aandacht voor de autonomie van het kind, maar wel binnen de kaders die afgesproken zijn. Hieronder vallen wettelijke eisen vanuit onderwijs en kinderopvang, maar ook de grens die ieder afzonderlijk kind kan hebben. Denk hierbij bijvoorbeeld aan meer structuur of extra ondersteuning bij het leren en ontwikkelen. Kinderen krijgen zo de kans om naast de cognitieve doelen (eigen niveau) ook creatieve, sociale en motorische vaardigheden te ontwikkelen om zo hun eigen talenten en kwaliteiten te ontdekken en uit te bouwen. Ook het personeel van het kindcentrum heeft invloed op zijn eigen koers. We willen graag gebruik maken van individuele kwaliteiten (o.a. creativiteit, muzikaliteit) van medewerkers en kijken ook naar de persoonlijke ontwikkeling van iedere individuele medewerker. Hierbij stellen we de vraag wat de individuele medewerker kan betekenen voor het kindcentrum. PPA BuitenRijck / Januari 2017 3
In gezamenlijkheid We streven ernaar om ons als één geheel te profileren: school, kinderopvang en onder meer ouders slaan samen de handen ineen om in de behoefte van het individuele kind te kunnen voorzien. Op ons kindcentrum is ook veel aandacht voor samenwerken, communiceren en probleemoplossend denken met kinderen onderling. We leren van elkaar en benutten elkaars kwaliteiten vanuit een veilige en overzichtelijke omgeving. Er is één team en één visie die we in het dagelijks handelen uitdragen. PPA BuitenRijck / Januari 2017 4
PEDAGOGISCHE DOELSTELLINGEN De basis van de pedagogische doelstellingen staat beschreven in de pedagogische visie van SRK. Hieronder staat hoe het team van Buitenrijck aan de vier doelstellingen werkt en hoe dit zichtbaar is in het dagelijkse handelen. Emotionele veiligheid o We stimuleren de ouders om een afscheidsritueel te ontwikkelen waardoor het kind weet wat er komen gaat. Wanneer een kind weet wat er komen gaat, geeft dit het kind houvast en veiligheid. o We werken op het kinderdagverblijf met familiemuren. De familiemuur draagt bij aan een gevoel van emotionele veiligheid en kan het kind troost en veiligheid bieden bij verdriet. o We vinden het belangrijk dat zowel kinderen als ouders zich thuis voelen bij ons. Om ouders te vertellen wat hun kind meemaakt krijgen ze eens per jaar een oudergesprek aangeboden. Dit gesprek wordt gevoerd aan de hand van de kind observatie die gedaan is. Uiteraard is er tijdens het brengen en halen ook een overdracht tussen pedagogisch medewerkers en ouders. o Signaleren wij bijzonderheden in de ontwikkeling/gedrag van het kind, dan maken wij dit kenbaar aan de ouders. Wij vinden het fijn om hiervoor een gesprek te plannen. Als ouders zelf behoefte hebben aan een gesprek, is er altijd een mogelijkheid om een extra gesprek in te plannen. o We bieden op alle groepen een rustige basis. Onder een rustige basis verstaan wij vaste gezichten op de groepen en het werken met vaste dagritmes. Hierdoor kunnen kinderen uitrusten en voelen ze zich veilig. Vanuit deze basis worden er activiteiten aangeboden, waaraan kinderen kunnen deelnemen als zij daar behoefte aan hebben. o Vanaf de kennismaking vinden we het belangrijk om een band op te bouwen met kinderen en hun ouders. We zorgen voor een warm gevoel door ouders en kinderen persoonlijk te benaderen, attent te zijn en aandacht te hebben voor persoonlijke ervaringen van kinderen. o Alle kinderen hebben een eigen plekje voor hun spullen met hun naam erop. Op deze manier merken kinderen dat ze een onderdeel zijn van de groep en kunnen ze hun eigen spulletjes of gemaakte knutselwerkjes opbergen. o We hebben oog voor de behoeftes van kinderen, staan stil bij verdriet en creëren eventueel een rustig plekje wanneer een kind daar behoefte aan heeft. o We creëren een huiselijke sfeer waardoor kinderen zich thuis kunnen voelen. We doen dit door kinderen de ruimte te geven om verhalen te vertellen en stimuleren kinderen om naar elkaar te luisteren. Wanneer er even geen tijd is om naar een verhaal te luisteren leggen we dit uit aan een kind en komen we er later op terug. Persoonlijke competentie o We bieden een vast dagritme (emotionele veiligheid) maar bieden zoveel mogelijk ruimte voor kinderen om zelf te kiezen. Bijvoorbeeld waar ze mee willen spelen, wat ze op brood willen of welke activiteit ze willen doen. o Wij geven de kinderen op BuitenRijck alle ruimte om zichzelf te ontwikkelen zowel in de zelfstandigheid als in de zelfredzaamheid. Wat de kinderen zelf mogen doen wordt afgestemd met de ouders en bij de oudere kinderen vastgelegd in een contract. o De pedagogisch medewerkers moedigen de kinderen aan bij het maken van hun eigen keuzes. We bieden activiteiten aan binnen een thema en zorgen voor uitdagende en afwisselende activiteiten die dicht bij de belevingswereld van de kinderen liggen. De thema s worden afgestemd in samenspraak met de kleutergroepen zodat er een doorgaande lijn ontstaat. We maken hiervoor gebruik van de ruimtes binnen en buiten bij BuitenRijck. PPA BuitenRijck / Januari 2017 5
o o o o We vinden het belangrijk dat kinderen trots op zichzelf durven zijn. We hangen daarom knutselwerkjes, foto s van het proces en dergelijke op zodat kinderen er naar kunnen kijken. Bij ongewenst gedrag wordt altijd het gedrag afgekeurd en nooit het kind zelf! Daarbij benaderen we de kinderen op een manier zoals wij zelf benaderd willen worden. Zo dragen wij bij aan de ontwikkeling van een positief zelfbeeld van de kinderen. We leggen kinderen geen woorden in hun mond. Door het stellen van vragen en het benoemen van wat ze zien, stimuleren we kinderen om zelf te vertellen. Wanneer de kinderen goed kunnen verwoorden wat ze willen, wordt hun mening gevraagd bij bijvoorbeeld het plannen van activiteiten. Hoe ouder de kinderen worden, hoe meer ruimte ze krijgen om dingen zelf te bedenken en vervolgens ook uit te voeren. In het kinderdagverblijf zijn vaste groepen. Binnen deze vaste groepen wordt gedifferentieerd naar ontwikkelingsniveau. Op deze manier krijgen alle kinderen een aanbod dat past bij hun ontwikkeling. De BSO groepen bestaan natuurlijk uit hun vaste basisgroepen, maar naast de gezamenlijk momenten wordt er gewerkt met activiteiten die kinderen zelf kunnen kiezen. Hierdoor kunnen kinderen zich vrij bewegen binnen de ruimtes die er zijn. Ieder kind heeft zijn/haar eigen mentor en weet bij welke basisgroep hij/zij hoort. We vinden het belangrijk om kinderen en ouders te laten zien wat we beleven op BuitenRijck. Daarom vertellen wij hierover, maken we foto s en hopen we dat ook de kinderen thuis vertellen van de leuke dag op ons kindcentrum! Sociale competentie o We stimuleren kinderen om sociaal vaardig te worden. We gebruiken de ruimtes die we hebben, we doen activiteiten waarmee we de sociale competentie stimuleren en vieren verschillende soorten feesten zoals verjaardag van de kinderen en medewerkers, sinterklaas en het voorleesontbijt. o De familiemuur geeft gelegenheid tot gesprekjes over gewoontes en rituelen thuis. Zo leren wij de kinderen dat iedereen anders is en dit ook mag zijn! o Samen spelen is voor sommige kinderen nog moeilijk. We stimuleren kinderen in samenspel, maar geven ook ruimte als een kind even alleen wil spelen. We leren kinderen om samen te spelen en samen te delen, zonder dat we hoeven te corrigeren. Soms koppelen we kinderen aan elkaar om ze te leren rekening te houden met elkaar en samen te leren spelen. o Wanneer het voorkomt dat twee kinderen onderling ruzie hebben, vraagt een pedagogisch medewerker aan de kinderen wat het met hun doet dat ze ruzie hebben. Door het in gesprek gaan met kinderen proberen we gezamenlijk te achterhalen wat er gebeurd is. Door kinderen zelf na te laten denken over hun gevoelens en over wat het met de ander zou kunnen doen, leren ze zich verplaatsen in de ander. o We leren de kinderen om sociaal weerbaar te worden door voor zichzelf op te komen. Hierbij vertellen we de kinderen dat we oplossen met onze mond. Lukt dit niet, dan zorgt de pedagogisch medewerker voor advies en hulp. o We vinden het belangrijk dat kinderen zich een onderdeel van de groep voelen. We besteden daarom aandacht aan het leren kennen van elkaar en elkaar te helpen. Daarnaast stimuleren we kinderen om aardige dingen over elkaar te zeggen Kijk ik mag er zijn en jij ook PPA BuitenRijck / Januari 2017 6
Normen en waarden o Om kinderen goed te kunnen leren welke normen en waarden belangrijk zijn, is het belangrijk dat de pedagogisch medewerkers demonstreren en uitleggen aan de kinderen wat wel kan en wat niet. Hierbij is een goede samenwerking tussen de pedagogisch medewerkers belangrijk. o Naast een goed voorbeeld geven aan kinderen, leren wij kinderen normen en waarden aan door middel van communicatie. Wanneer ze iets doen, wat niet of wel mag, benoemen we letterlijk wat er wel of niet goed aan is. Als een kind bijvoorbeeld samenwerkt met een ander kind en ze delen alles samen, benoemt een pedagogisch medewerker letterlijk dat hij/zij het goed vindt dat ze alles samen delen. Kinderen leren hierdoor wat ze wel en niet mogen doen. o We vragen kinderen naar hun mening en proberen daarbij aan te sluiten. Wanneer dat niet kan, leggen we hen uit waarom niet. Op deze manier willen we dat kinderen leren om hun eigen inbreng te geven, maar daar ook flexibel mee om te gaan wanneer iemand iets ander wil of er beperkingen zijn. o We leren kinderen van de verschillende leeftijden om rekening met elkaar te houden, door elkaar te helpen en op elkaar te wachten. o De huidige maatschappij kent veel verschillende (culturele) achtergronden. Diversiteit betekent voor ons omgaan met verschillen; we stralen uit dat alle mensen en kinderen gelijk zijn. In gesprek met ouders bespreken we de normen en waarden van BuitenRijck. Gezamenlijk maken we afspraken over dingen als trakteren, voeding en slaapgewoontes. Ook staan er onderwerpen op de agenda met de oudercommissie en luisteren we goed naar onze klanten. o De pedagogisch medewerkers zorgen ervoor dat kinderen zich veilig en gerespecteerd voelen, ongeacht culturele achtergrond, sekse of beperking. Dit betekent dat pedagogisch medewerkers kinderen helpen en begeleiden om samen te spelen en daarbij veel uitleggen en benoemen. Peuterplusgroep de Hagedissen In april 2017 starten we op Kindcentrum BuitenRijck met een peuterplusgroep. In deze groep bereiden we de kinderen spelenderwijs voor op de overgang naar het basisonderwijs. Samen met de andere peutergroep wordt er een activiteitenplan ontwikkeld waarbij ontmoeten en ontwikkelen centraal staat. De doorgaande lijn van peutergroep naar kleutergroep gaan we in 2017 verder ontwikkelen met de beide teams. We zullen de afspraken die hieruit ontstaan meenemen in het pedagogisch werkplan. Het dagprogramma van deze peuterplusgroep is gelijk aan de peutergroep de Kameleons. Vanaf 8.00u is de vaste pedagogisch medewerker aanwezig om de kinderen te ontvangen. Tussen 7.30u en 8.00u worden de kinderen ontvangen op de Kameleons. Om 8.00u gaan de kinderen van de peuterplusgroep naar hun eigen stamgroepruimte. Deze ruimte is speciaal ingericht voor peuters waarbij gelet is op het aanbod van speelmateriaal gericht op een peuterplusgroep. Zo is er voldoende materiaal gericht op de ontwikkeling van de ontluikende geletterdheid en gecijferdheid. Is er materiaal voor fantasie- en doen alsof spel. Om 9.00u wordt er gezamenlijk fruit gegeten en is er tijd voor ontmoeting aan tafel. Na een gezamenlijk verschoonmoment wordt er gekozen voor: Activiteiten die worden aangeboden op het leerplein van de onderbouw. Hierbij sluit de pedagogisch medewerker met de peuters aan bij de kleuters die spelen op het leerplein. De PPA BuitenRijck / Januari 2017 7
peuters zullen hierin eerst de tijd worden gegund om verkennend bezig te gaan. Ze ontmoeten de kleuters en sluiten aan in spel. Er worden, in overleg met de andere peutergroep, activiteiten georganiseerd in beide peutergroepen. Met de kinderen wordt gekeken waarbij ze willen aansluiten. Er zijn creatieve activiteiten, er is gelegenheid tot samenspelen, er zijn ontwikkelingsgerichte activiteiten enz. De pedagogisch medewerkers maken een wekelijks activiteitenprogramma die aansluit bij het thema waar dat moment aan wordt gewerkt. Zo ontstaat er een breed palet van activiteiten waarbij Eigen koers bepalen ( een van de pijlers van ons kindcentrum) hoog in het vaandel staat. In geval van goed weer zal er ook een buitenspeelmoment zijn. Er worden, naar aanleiding van de uitkomsten van de observatiemethode KIJK, ontwikkelingsondersteunende activiteiten georganiseerd. Hierbij kun je denken aan ondersteuning op sociaal gebied, op gebied van taalstimulering enz. Deze activiteiten worden georganiseerd door een pedagogisch medewerker en daarbij kijken we welke kinderen hiervoor in aanmerking komen. Dit zijn korte, speelse activiteiten waarbij we de kinderen spelenderwijs willen stimuleren in hun ontwikkeling. Ook zal er dagelijks een buitenspeelmoment zijn, zowel met goed als slecht weer omdat wij het belangrijk vinden dat de kinderen dagelijks meerdere momenten buiten kunnen spelen. Aan het einde van de ochtend gaan de kinderen in hun eigen ruimte samen aan tafel voor de lunch. Ook willen we de mogelijkheid bieden voor kinderen om af en toe zelf aan te geven waar ( in welke peutergroep) ze willen lunchen. Als kinderen met elkaar aan het spelen zijn en dan kiezen om samen te lunchen willen we kijken of hiervoor mogelijkheid is. Tussen de middag gaan de kinderen die nog willen rusten samen slapen in de slaapruimte. De kinderen die niet meer slapen gaan samen naar de ruimte van de peuterplugroep. Hier mogen de kinderen kiezen wat ze doen. Kunnen ze lekker rustig een boekje lezen, kunnen ze samen spelen. Ook zullen er activiteiten worden aangeboden die passen bij hun leeftijd. In deze periode zullen de pedagogisch medewerkers beurtelings met pauze gaan. Hierdoor is er telkens een van de pedagogisch medewerkers aanwezig bij de slapende kinderen in de slaapruimte. De andere pedagogisch medewerker onderneemt met de kinderen die niet slapen activiteiten in de peuterplusgroep. Om 15.00u wordt er weer in gezamenlijkheid een tussendoortje genuttigd en gedronken. Hierna is er wederom een wisselend activiteitenaanbod in samenwerking met de ander peutergroep. Ook zal er dagelijks een buitenspeelmoment zijn, zowel met goed als slecht weer omdat wij het belangrijk vinden dat de kinderen dagelijks meerdere momenten buiten kunnen spelen. Aan het einde van de dag zullen we er zoveel mogelijk voor kiezen om af te sluiten in de eigen groepsruimte. Hierdoor sluiten de kinderen rustig met elkaar af en is er gelegenheid voor ouders hun kinderen op te halen en een overdracht te krijgen van de pedagogisch medewerker. PPA BuitenRijck / Januari 2017 8
OVERIGE BEDRIJFSVOERING BuitenRijck Kindcentrum BuitenRijck is gevestigd aan van Rijnweg 7-11 te Rijswijk. Groepssamenstelling BuitenRijck heeft de volgende groepen: o babygroep de Schildpadjes, leeftijd 0-2,5 jaar, maximaal 12 kinderen o babygroep de Salamandertjes, leeftijd 0-2,5 jaar, maximaal 12 kinderen o peutergroep de Kameleons, leeftijd 2-4 jaar, maximaal 16 kinderen o peuterplusgroep de Hagedissen, leeftijd 3-4 jaar, maximaal 6 kinderen o BSO groep Krokodillen, leeftijd 4-12 jaar, maximaal 20 kinderen o BSO groep Leguanen, leeftijd 4-12 jaar, maximaal 20 kinderen Elke groep heeft eigen pedagogisch medewerkers die werken volgens een vast rooster, gebaseerd op de wetgeving die hiervoor geldt. Stamgroep Ieder kind heeft zijn eigen stamgroep. Dat is de eigen vaste groep van het kind. Er kunnen gezamenlijke activiteiten worden gedaan, waarbij de kinderen altijd worden begeleid door de eigen pedagogisch medewerkers. Ouders worden geïnformeerd. Een kind mag ten hoogste van twee stamgroep ruimtes gebruik maken. De ouder tekent hier dan voor op het formulier. Basisgroep Ieder kind heeft zijn eigen basisgroep. Dat is de eigen vaste groep van het kind, waar de gezamenlijke momenten plaats vinden. Tijdens activiteiten kunnen kinderen zich vrij bewegen. Door het zogeheten open deuren beleid kan ieder kind zijn eigen vrije tijd indelen. Een kind mag ten hoogste gebruik maken van twee basisgroepruimtes. De ouder tekent hier dan voor op het formulier. Wennen Wennen gebeurt bij BuitenRijck op maat. Tijdens een oudergesprek bespreken de medewerkers de situatie van het kind met zijn/haar ouders. De werkinstructie wennen wordt gebruikt als leidraad. Wanneer het wenselijk is. worden er aanvullende wenafspraken gemaakt. Bij het samenvoegen van groepen of bij het gebruik van twee stamgroepen door een kind, passen we het wennen aan het individuele kind aan. Voor het wennen op de BSO is meestal één middag voldoende. Ook wenkinderen tellen mee met onze beroepskracht-kind-ratio. Dat betekent dat er voor een kind in de groep plaats moet zijn om te wennen. Ondersteuning De pedagogisch medewerkers zijn allen volledig gediplomeerd. Ze hebben minimaal een SPW3 diploma of zijn daarvoor in opleiding. Daarnaast krijgt het team op de volgende manier ondersteuning: o Ieder groep heeft regelmatig een werkoverleg over alle zaken die van belang zijn om in de kinderopvang goed te regelen. Bijvoorbeeld de omgang met kinderen en hun ouders, de activiteitenprogramma s en observaties. o Pedagogisch medewerkers volgen de kinderen door middel van het intakegesprek, de observaties en evt. andere gesprekken en observaties. Wij zijn gestart met het observatiesysteem KIJK. Zo zorgen we samen met de basisschoolgedeelte van het kindcentrum voor een doorgaande lijn van de kinderen in ons kindcentrum. Pedagogisch medewerkers zijn hierin geschoold. o Pedagogisch medewerkers kunnen ondersteuning vragen aan pedagogen (staf Pedagogisch Werk) van SRK wanneer het gaat om kinderen, ouders, vermoeden van kindermishandeling, PPA BuitenRijck / Januari 2017 9
o o activiteitgericht werken etc. Kindbespreking is een vast punt op de agenda voor een groepsbespreking. In het geval van zorg worden de pedagogisch medewerkers ondersteund door de leidinggevende of staf Pedagogisch werk in de gespreksvoering en indien nodig bij doorverwijzing. Indien noodzakelijk kunnen medewerkers, eventueel samen met staf PW een beroep doen op de specifieke kennis en mogelijkheden van externe hulpinstanties. Op het servicecentrum van SRK werken allerlei ondersteunende afdelingen met collega s die mee kunnen denken en doen. Daar kunnen medewerkers te allen tijde een beroep op doen over allerlei vragen rondom wet-en regelgeving, plaatsing, financiën, communicatie, e.d. Achterwacht Er zijn altijd twee medewerkers in het kindcentrum aanwezig. Bij ziekte wordt door de pedagogisch medewerkers een naaste collega ingeschakeld. De leidinggevende is hiervoor eindverantwoordelijk. Vierogenprincipe o SRK gaat uit van een open en transparante organisatie waar iedereen (bij elkaar) welkom is en ieder kind veilig is. Hierbij verwacht SRK dat medewerkers elkaar aanspreken en elkaar beroepsmatig ter verantwoording roepen zoals omschreven in onze beroepscode kinderopvang. o SRK zorgt binnen de wettelijke kaders voor voldoende pedagogisch medewerkers op een groep. o Situaties waar een pedagogisch medewerker korte tijd alleen staat, wordt op een dusdanige wijze georganiseerd dat er regelmatig een collega of andere volwassenen binnen loopt. Kinderen die ruilen of extra komen Werken in combinatie met de zorg voor kinderen vraagt flexibiliteit van ouders. Het extra komen op de opvang of ruilen van dagen is mogelijk indien er plaats is én binnen de kaders van de wetgeving en de ruilregels die er gelden. Komt een kind extra op een andere stam of basisgroep, dan tekent de ouder hiervoor het formulier. PPA BuitenRijck / Januari 2017 10