Besturing van autonomie Over de mythe van bestuurbare onderwijsorganisaties INFINITE LUSTRUMCONFERENTIE 27 MAART 2014 PROF. DR. EDITH HOOGE
Drie ontwikkelingen Optimalisering Eis van risico-beheersing Groeiende zorgen over legitimiteit van onderwijsbesturen 2
Class schedule: 1 st Bell: introduction to the standaridized test. 2 nd Bell, preparation for the standardized test. 3rd Bell, standardized test answers...
We have considered every potential risk, except the risk of avoiding all risks.
All in favor?
Spanningsveld Laag vertrouwen Hooggespannen verwachtingen 6
Uitweg uit het spanningsveld? O ja, we besturen onderwijs! O ja, wat mensen doen en hun interactie, daar heb je niet zomaar grip op! O ja, financiële sturing niet op zichzelf! 7
Besturen van onderwijs meervoudig in doelbereiking; meervormig; sociale interactie; iteratie van betekenis geven, interpreteren en leren. co-creatie van leerlingen en hun ouders, leraren, andere professionals en direct leidinggevenden 8
Pedagogische opdracht Kwalificatie Persoons -vorming Maatschappelijke opdracht Socialisatie Functies en opdrachten van onderwijs
Besturen van onderwijs als balancing act Verschillende oriëntaties: - Onderwijsinhoudelijk: goed onderwijs, doeleinden, opbrengsten, toegevoegde waarde, gezien opgave leerlingpopulatie en omgeving; - Professioneel: goede mensen, juiste plek, professionalisering, lerende organisatie; - Bedrijfseconomisch: vermogenspositie (verplichtingen, buffer), bestendigheid toekomst (risico s), financiële situatie koppelen aan ambities/beleid; - Maatschappelijk: eisen en verwachtingen van ouders, community, stakeholders, overheid; - Overheid: rechtmatigheid, publiek belang, compliance
Besturen van onderwijs: integraliteit Financiën Onderwijskwaliteit Huisvesting Identiteit Risico s Professionalisering HRM 11
Grip? Onderzoek afgelopen decennium laat zien: Bestuurlijke processen zijn van invloed op onderwijskwaliteit en opbrengsten, maar.. INDIRECT GELAAGD - MEERVOUDIG Structuur- Cultuur- Leiderschap 12
? Besturen en managen Organisatie structuur, cultuur en leiderschap Capaciteiten onderwijspersoneel en staf Procesgang / opbrengsten onderwijs/ beroepsvorming 13
Primaire risico s: onderwijskwaliteit Voldoende bestuurlijk handelen Onvoldoende bestuurlijk handelen Voldoende kwaliteit(szorg) Geen risico Matig risico Onvoldoende kwaliteit(szorg) Risico Groot risico 14
Secundaire risico s: financieel/mensen/middelen Financieel: krimp, groot vermogen Personeel: vergrijzing,part-timers, opleidingsniveau Middelen: gebouwen, ict-infrastructuur 15
Risicomanagement als geruststellingsmachine? http://www.youtube.com/watch?v=lrcoirgpeem http://www.youtube.com/watch?v=b0apgjpdytq
Risicomanagement als geruststellingsmachine? Verkokerde aanpak Eenzijdig informatiegebruik Kloppen de data? Data-literacy zorgpunt Scenario s, what if, handelingsrepertoire Rol intern toezicht 17
Leren en feedback 18
Informatie als grondstof hard & zacht Abstracte gestandaardiseerde systeeminformatie: meetbaar Marap, leerlingvolg- en kwaliteitszorgsystemen, risicomanagement, P&C-cyclus, excell-sheets financiën, zelfevaluaties Professionele, pragmatische en ervaringsgerichte informatie: moeilijk meetbaar Van (groepen) personen binnen en buiten de organisatie, impliciet & stickey, achter bureau vandaan, diep in de organisatie. 19
Sturen van autonomie? Onderwijsbestuur moet vanwege de beperkingen nauw aansluiten bij: - het vermogen tot zelfbestuur en zelforganisatie van diegenen die bestuurd worden; - de kennis, inzichten, ervaring, motivatie en toewijding van diegenen die het onderwijs dagelijks maken.
Sturen van autonomie? Beperk overmaat regelgeving en incentives Uniformerend Crowding out Ruimte geven & verantwoording vragen & toerusten (capacity-building)
Dank voor uw aandacht! E.H.HOOGE@TIASNIMBAS.EDU TWITTER: @EDITHHOOGE