RISICOMANAGEMENT IN DE PRAKTIJK

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "RISICOMANAGEMENT IN DE PRAKTIJK"

Transcriptie

1 RISICOMANAGEMENT IN DE PRAKTIJK Michel Kee 10e Nationale Dag van Commissarissen en Toezichthouders Doorn Discussie over hoe risicomanagement waardevol vorm te geven aan de hand van praktijkvoorbeelden 1

2 PERSOONLIJKE INTRODUCTIE Michel Kee RA Partner Mazars / Governance, Risk & Internal Control praktijk (heden) Verantwoordelijk voor internal audit bij internationale bedrijven: Heineken/9 jaar, TNT/4 jaar en Orpic/Oman/3 jaar ( ) KPMG/ accountancy en advies praktijk ( ) 5 jaar bestuurslid van Instituut van Internal Auditors (IIA), waarvan 3 jaar voorzitter ( ) Voorzitter Raad van Advies IIA (heden) 2

3 GROEP INTRODUCTIE Graag even de handen in de lucht Publieke sector? Private sector? Commissaris of Toezichthouder? 3 jaar of minder in rol? 5 jaar of langer in rol? 3

4 SCHETSEN CONTEXT Wat speelt er voor Commissarissen en Toezichthouders? Diversiteit Cultuur, ethiek en gedrag Beloning senior management Aanpassingsvermogen van organisaties Meer regelgeving Aansprakelijkheid 4

5 VRAAG VOOR DE GROEP Even stemmen Oneens Eens De herziene Corporate Governance Code is niet relevant voor mij

6 STAKEHOLDERS PERSPECTIEF Stakeholders vragen om versterking van risicobeheersing en cultuur Corporate governance codes Herziene Nederlandse Corporate Governance Code Code Banken en Code Verzekeraars Branch-specifieke governance codes in (semi) publieke sector Commissarissen/toezichthouder, in het bijzonder Audit Commissies Credit rating, investeerders en banken 6

7 MANAGEMENT PERSPECTIEF Effectief risicomanagement nodig om succesvol te zijn Ondernemerschap heeft natuurlijke focus op kansen met impliciete aandacht voor risico s Meer gestructureerde/expliciete risicobenadering nodig door toenemend risicoprofiel: Groei en meer spreiding van business, ook internationaal Meer afhankelijkheden door partnerships Regels/boetes/reputatieschade Organisatieveranderingen volgen elkaar op Opkomende risico s (cyber security) Perceptie is dat risicomanagement een dure compliance exercitie is Vraag is hoe het van meerwaarde kan zijn? 7

8 CONCRETE PRAKTIJKVOORBEELDEN Van Wat naar Hoe - 7 bouwstenen van risicomanagement * Risicocultuur Risicomanagementproces Risicobereidheid Oorzaak en gevolg analyse Ontdekken risico s Performance management Continuïteit operatie 8 * Referentie: RIMS Risk Management Maturity Model

9 VRAAG VOOR DE GROEP Even stemmen Oneens Eens Management moet vooral het goede voorbeeld geven over risicomanagement en interne beheersing

10 1 RISICOCULTUUR Gedragscode is alleen stuk papier, klokkenluider in nek aangekeken CFO twee handen op één buik met opportunistische CEO Afrekencultuur, problemen blijven onder de pet Finance op het tweede plan; de commercie voert de boventoon Manager serieus gefraudeerd, maar blijft in dienst omdat hij commercieel goed is Gedragscode leeft, ethiek zit in dna, klokkenluider beschermd Goede balans in Management Team voor gecontroleerde groei Open en transparant, lerende organisatie Finance heeft gewicht en is goede sparring partner Zero-tolerance voor fraudeurs, ethische waarden staan hoog in het vaandel 10

11 VRAAG VOOR DE GROEP Even stemmen Oneens Eens Onze dialoog met management over de belangrijkste risico s is onvoldoende

12 2 RISICOMANAGEMENTPROCES Organisatie werkt in silo s Samenwerking van functies met focus op effectieve procesgang Specialisten verantwoordelijk voor risicomanagement/interne beheersing Ongestructureerd, ad hoc, informele en geïsoleerde activiteit Top 10 risico update voor jaarverslag opgesteld door controller alleen Geen risicobeoordeling bij grote projecten Business management pro actief met managen risico s/interne beheersing Gestructureerd, continue, geïntegreerd en geformaliseerd proces Top 10 risico update discussie per kwartaal in MT, met input uit organisatie Risicobeoordeling en monitoring onderdeel van project-aanpak 12

13 3 RISICOBEREIDHEID Geen gesprek over risicobereidheid, is moeilijk en blijft impliciet Risicobereidheid helder gedefinieerd en gecommuniceerd Besluitvorming op buikgevoel Besluitvorming op basis van goede risico (en kansen) afweging Angst, alles dichttimmeren, bureaucratie Gecalculeerd risico voor optimaal lange termijn succes Zero-tolerance voor veiligheidsrisico s In scenario s denken 13

14 4 OORZAAK EN GEVOLGANALYSE Kop in het zand steken bij debacles en problemen Bij problemen worden symptomen bestreden, niet de oorzaken Analyse blijft aan de oppervlakte, richt zich op de harde kant (systeem/proces) Managers en medewerkers geven elkaar feedback en willen leren Lessen trekken uit debacles/problemen op basis van oorzaak/gevolg analyse Analyse met goede diepgang (5Why s) en dekt ook de zachte kant (cultuur) Weinig kritisch vermogen in organisatie Kritisch, analytisch, objectief en teamwerk Geen evaluatie na afloop projecten Evaluatie na afloop projecten / wat kan volgende keer beter? 14

15 VRAAG VOOR DE GROEP Even stemmen Oneens Eens Wij ontvangen goede rapportages over de belangrijkste risico s

16 5 ONTDEKKEN RISICO S Management wordt geconfronteerd met risico s/issues; leed is al geleden Geen inzicht in proceskwaliteit en klanttevredenheid Geen onafhankelijke/objectieve assessments/audits Performance contract is eenzijdig gericht om groei/commercie Management anticipeert op mogelijke risico s en heeft minder verassingen Reguliere monitoring van proceskwaliteit en klanttevredenheid Audits/assessments voor verbeterslagen en om in control te blijven Performance contract is in balans, met oog voor processen en kwaliteit Geen oog voor data Data analyse ingezet voor opsporen knelpunten/leemtes in processen 16

17 6 PERFORMANCE MANAGEMENT Organisatiedoelstellingen zijn niet helder geformuleerd Doelstellingen, KPIs en targets zijn helder en basis voor risicobeoordeling Plannen/KPIs niet aangesloten Plannen/KPIs aangesloten/geïntegreerd Gebrek aan eigenaarschap Eigenaarschap helder, inclusief risico s Business plan zonder risicoparagraaf Risicobeoordeling geïntegreerd in business plan Risico niet op agenda tijdens MT bespreking van kwartaalresultaat Risico s en responses op de agenda tijdens MT bespreking kwartaalresultaat 17

18 7 CONTINUÏTEIT OPERATIE Geen geïntegreerd plan voor bewaken continuïteit van de bedrijfsvoering Bij een crisis ontbreekt het bij management aan een goed overzicht Continuïteitsrisico s zijn bekend, maatregelen getroffen en bewaakt Management team voorbereid om een crisis te bezweren 18

19 RISICOMANAGEMENT IN DE PRAKTIJK Michel Kee 10e Nationale Dag van Commissarissen en Toezichthouders Doorn Het was een nuttige sessie? Oneens Eens 19

Gedragseffecten in de (internal) audit-professie. 25-jarig jubileum Internal Auditing & Advisory 29 juni 2018

Gedragseffecten in de (internal) audit-professie. 25-jarig jubileum Internal Auditing & Advisory 29 juni 2018 Gedragseffecten in de (internal) audit-professie 25-jarig jubileum Internal Auditing & Advisory 29 juni 2018 1 Introductie John Bendermacher RA CIA 57 jaar Chief Audit Executive ABN AMRO Voorheen SNS REAAL,

Nadere informatie

Meerwaarde Internal Audit functie. 16 maart 2017

Meerwaarde Internal Audit functie. 16 maart 2017 Meerwaarde Internal Audit functie Even voorstellen: Jantien Heimel 2 Even voorstellen: Jeannette de Haan 3 Inhoud 1. Kennismaking 2. Hoe kijken commissarissen aan tegen Internal Audit? Filmpje 3. Wat is

Nadere informatie

Seminar! BETEKENIS VAN INTERNE AUDIT voor specifieke verzekeraars! Informatiebeveiliging the next level!

Seminar! BETEKENIS VAN INTERNE AUDIT voor specifieke verzekeraars! Informatiebeveiliging the next level! Seminar! BETEKENIS VAN INTERNE AUDIT voor specifieke verzekeraars! Informatiebeveiliging the next level! 1! 1. Introductie Agenda! 2. Stand van zaken in de Cyber Security wereld 3. Verschillende soorten

Nadere informatie

Matrix Comply-or-Explain Code Banken 2017

Matrix Comply-or-Explain Code Banken 2017 Matrix Comply-or-Explain Code Banken 2017 In oktober 2014 heeft de Nederlandse Vereniging van Banken de herziene Code Banken (de "Code Banken"), onderdeel van een pakket met de naam "Future Oriented Banking"

Nadere informatie

Wim Eysink Deloitte IIA Raad van Advies. Voorstellen herziene Corporate Governance Code

Wim Eysink Deloitte IIA Raad van Advies. Voorstellen herziene Corporate Governance Code Wim Eysink Deloitte IIA Raad van Advies Voorstellen herziene Corporate Governance Code De voorstelllen voor de nieuwe corporate governance code Compliance versus impact Zeist, 8 juni 2016 Commissie Peters

Nadere informatie

Commitment without understanding is a liability

Commitment without understanding is a liability Commitment without understanding is a liability Accent Organisatie Advies Risicocultuur tastbaar maken Propositie van Accent Organisatie Advies Frank van Egeraat Januari 2017 Nederlandse Corporate Governance

Nadere informatie

Goed mkb-bestuur en de rol van de accountant

Goed mkb-bestuur en de rol van de accountant Goed mkb-bestuur en de rol van de accountant Agenda Voor de pauze: introductie en een ondernemer over het Diamond model Pauze: 17.30-18:30 uur Na de pauze toepassing van het Diamond model in de praktijk

Nadere informatie

Hoezo dé nieuwe ISO-normen?

Hoezo dé nieuwe ISO-normen? De nieuwe ISO-normen Dick Hortensius Senior consultant Managementsystemen NEN Milieu & Maatschappij dick.hortensius@nen.nl 1 Hoezo dé nieuwe ISO-normen? 2 1 De cijfers voor Nederland (eind 2013) Norm Aantal

Nadere informatie

Volwassen Informatiebeveiliging

Volwassen Informatiebeveiliging Volwassen Informatiebeveiliging NBA LIO en NOREA symposium Amersfoort 4 februari 2019 Agenda 15.00-15.05 uur Opening Maureen Vermeij- de Vries, voorzitter NBA LIO bestuur 15.05-15.15 uur Introductie programma

Nadere informatie

23 MAART 2016 MONITORING COMMISSIE CORPORATE GOVERNANCE PROF. DR. BARBARA BAARSMA AMSTERDAM, EUMEDION EN CLIFFORD CHANCE

23 MAART 2016 MONITORING COMMISSIE CORPORATE GOVERNANCE PROF. DR. BARBARA BAARSMA AMSTERDAM, EUMEDION EN CLIFFORD CHANCE 23 MAART 2016 MONITORING COMMISSIE CORPORATE GOVERNANCE PROF. DR. BARBARA BAARSMA AMSTERDAM, EUMEDION EN CLIFFORD CHANCE De huidige Code» Wat is de achtergrond van de Code?» Wat is het doel van de Code?»

Nadere informatie

De effectieve directie

De effectieve directie Studiedag - Journée d études De interne audit en het auditcomité Walgraeve M. Hoofd interne audit NVSM 17.10.2008 Verslag over: De effectieve directie - Financiële, operationele en strategische risico

Nadere informatie

II. VOORSTELLEN VOOR HERZIENING

II. VOORSTELLEN VOOR HERZIENING II. VOORSTELLEN VOOR HERZIENING 2. VERSTEVIGING VAN RISICOMANAGEMENT Van belang is een goed samenspel tussen het bestuur, de raad van commissarissen en de auditcommissie, evenals goede communicatie met

Nadere informatie

SIS FINANCE. voor professionals door professionals. consulting. interim management. finance professionals. SIS finance

SIS FINANCE. voor professionals door professionals. consulting. interim management. finance professionals. SIS finance FINANCE consulting interim management professionals duurzame relaties met onze opdrachtgevers, gebaseerd op kennis van zaken, commitment en oplossingsgerichtheid. OVER FINANCE Finance is een middelgroot

Nadere informatie

over cultuur .10 toezichtsvragen

over cultuur .10 toezichtsvragen .10 toezichtsvragen over cultuur Muel Kaptein 3 e Commissarissensymposium NBA & IIA Cultuur en Gedrag en de rol van de internal audit functie 9 oktober 2017 1. In hoeverre dragen de kernwaarden bij aan

Nadere informatie

Vragenlijst onderzoek

Vragenlijst onderzoek Vragenlijst onderzoek Compliance in de zorg KPMG, VCZ en Erasmus Februari 06. HOEVEEL MEDEWERKERS (FTE) TELT HET ZIEKENHUIS?. IN WAT VOOR TYPE ZIEKENHUIS BENT U WERKZAAM? Algemeen 9 Topklinisch 50-000

Nadere informatie

WWW.CAGROUP.NL COMPLIANCE RADAR HET MEEST COMPLETE BESTURINGSSYSTEEM VOOR GEMEENTEN.

WWW.CAGROUP.NL COMPLIANCE RADAR HET MEEST COMPLETE BESTURINGSSYSTEEM VOOR GEMEENTEN. WWW.CAGROUP.NL COMPLIANCE RADAR HET MEEST COMPLETE BESTURINGSSYSTEEM VOOR GEMEENTEN. COMPLIANCE RADAR De Compliance Radar helpt gemeenten een brug te slaan tussen beleidsdoelstellingen en uitvoering. Door

Nadere informatie

REGLEMENT AUDITCOMMISSIE TELEGRAAF MEDIA GROEP N.V.

REGLEMENT AUDITCOMMISSIE TELEGRAAF MEDIA GROEP N.V. REGLEMENT AUDITCOMMISSIE TELEGRAAF MEDIA GROEP N.V. Dit Reglement is goedgekeurd door de Raad van Commissarissen van Telegraaf Media Groep N.V. op 17 september 2013. 1. Inleiding De Auditcommissie is een

Nadere informatie

Langetermijndenken - De toekomst van Verantwoord Beleggen. IM seminar, Amstelveen 10 mei Lars Kurznack, Senior Manager KPMG Sustainability

Langetermijndenken - De toekomst van Verantwoord Beleggen. IM seminar, Amstelveen 10 mei Lars Kurznack, Senior Manager KPMG Sustainability Langetermijndenken - De toekomst van Verantwoord Beleggen IM seminar, Amstelveen 10 mei 2016 Lars Kurznack, Senior Manager KPMG Sustainability Maatschappelijke uitdaging Opiniestuk FD Minister Dijsselbloem

Nadere informatie

OPERATIONEEL RISKMANAGEMENT. Groningen, maart 2016 Wim Pauw

OPERATIONEEL RISKMANAGEMENT. Groningen, maart 2016 Wim Pauw OPERATIONEEL RISKMANAGEMENT Groningen, maart 2016 Wim Pauw Risicomanagement Risicomanagement is steeds meer een actueel thema voor financiële beleidsbepalers, maar zij worstelen vaak met de bijbehorende

Nadere informatie

Sturen op een gezonde risicocultuur

Sturen op een gezonde risicocultuur Sturen op een gezonde risicocultuur Onze aanpak voor het in kaart brengen en beïnvloeden van de risicocultuur van een organisatie Auteurs: Frank van Egeraat, Alice Jansen en Carla van der Weerdt Disclaimer

Nadere informatie

Uitvoering van rechtstreeks verzekerde regelingen

Uitvoering van rechtstreeks verzekerde regelingen RAPPORT Prins Willem-Alexanderlaan 651 Postbus 700 7300 HC Apeldoorn Telefoon (055) 579 39 48 www.achmea.nl Uitvoering van rechtstreeks verzekerde regelingen Rapportage Intern toezicht in het kader van

Nadere informatie

Seminar! BETEKENIS VAN INTERNE AUDIT voor specifieke verzekeraars!

Seminar! BETEKENIS VAN INTERNE AUDIT voor specifieke verzekeraars! Seminar! BETEKENIS VAN INTERNE AUDIT voor specifieke verzekeraars! 1! Inrichting van de IAF! zoals het moet! Esther Poelsma RA CIA! 2! Programma! Even voorstellen Waarom een IAF? Wat is de rol van een

Nadere informatie

Masterclass Corporate Governance Curaçao

Masterclass Corporate Governance Curaçao Masterclass Corporate Governance Curaçao MASTERCLASS Professionaliseringsprogramma De Authentieke en Effectieve Commissaris Curaçao (22 e editie) Een praktisch professionaliseringsprogramma voor register

Nadere informatie

Rollen in Risk Management

Rollen in Risk Management Rollen in Risk Management 10 oktober 2009 1 Inleiding In de afgelopen maanden heeft de Enterprise Risk Management-werkgroep een tweetal columns op de IIA website gepubliceerd: 1. Een algemene inleiding

Nadere informatie

(10 spatie s) voette kst wijzig en via Invoeg en Kopte kst en voette kst TOEZICHT ONDER SOLVENCY II

(10 spatie s) voette kst wijzig en via Invoeg en Kopte kst en voette kst TOEZICHT ONDER SOLVENCY II Klantn 13 juni 1 aam 2013 (10 spatie s) voette kst wijzig en via Invoeg en Kopte kst en voette kst TOEZICHT ONDER SOLVENCY II INTERN TOEZICHT ONDER SOLVENCY II 01 02 03 04 05 06 07 08 Introductie Cor Ensing

Nadere informatie

OPERATIONELE VEERKRACHT VOOR VEILIGHEID (TORC) NVVK Congres 2017 Dolf van der Beek en Johan van der Vorm

OPERATIONELE VEERKRACHT VOOR VEILIGHEID (TORC) NVVK Congres 2017 Dolf van der Beek en Johan van der Vorm OPERATIONELE VEERKRACHT VOOR VEILIGHEID (TORC) NVVK Congres 2017 Dolf van der Beek en Johan van der Vorm INHOUD Operationele veerkracht Betekenis voor flexibele veiligheid Serious gaming voor veerkracht

Nadere informatie

Wie ben ik? WHY: Definitie audit. Effectief auditprogramma (opbouw) GoRisk. NEN Introductie-evenement ISO AUDITING IN BEWEGING

Wie ben ik? WHY: Definitie audit. Effectief auditprogramma (opbouw) GoRisk. NEN Introductie-evenement ISO AUDITING IN BEWEGING NEN Introductie-evenement ISO 19011 AUDITING IN BEWEGING Effectief Auditprogramma Edwin Martherus, GoRisk Beatrixgebouw Utrecht, 20 sept 2018 GoRisk Wie ben ik? Ø Technisch, bedrijfskundig, financieel

Nadere informatie

ZELFEVALUATIE RvC. Good enough never is. Een moment om kansen voor verbetering te benutten ZELFEVALUATIE RAAD VAN COMMISSARISSEN

ZELFEVALUATIE RvC. Good enough never is. Een moment om kansen voor verbetering te benutten ZELFEVALUATIE RAAD VAN COMMISSARISSEN ZELFEVALUATIE RAAD VAN COMMISSARISSEN Good enough never is ZELFEVALUATIE RvC Een moment om kansen voor verbetering te benutten Auteurs Carla van der Weerdt-Norder Partner Accent Organisatie Advies Frank

Nadere informatie

Risicomanagement en NARIS gemeente Amsterdam

Risicomanagement en NARIS gemeente Amsterdam Risicomanagement en NARIS gemeente Amsterdam Robert t Hart / Geert Haisma 26 september 2013 r.hart@risicomanagement.nl / haisma@risicomanagement.nl 1www.risicomanagement.nl Visie risicomanagement Gemeenten

Nadere informatie

Implementatie Code Banken

Implementatie Code Banken Implementatie Code Banken Koninginnegracht 2 2514 AA Den Haag T 070 3750 750 www.bngbank.nl BNG Bank is een handelsnaam van N.V. Bank Nederlandse Gemeenten, statutair gevestigd te Den Haag, KvK-nummer

Nadere informatie

Seminar! BETEKENIS VAN INTERNE AUDIT voor specifieke verzekeraars! Internal Audit en doeltreffendheid van! risk management system!

Seminar! BETEKENIS VAN INTERNE AUDIT voor specifieke verzekeraars! Internal Audit en doeltreffendheid van! risk management system! Seminar! BETEKENIS VAN INTERNE AUDIT voor specifieke verzekeraars! Internal Audit en doeltreffendheid van! risk management system!! Tom Veerman! Triple A Risk Finance B.V.! 1! Programma! Solvency II stand

Nadere informatie

Ondernemen dankzij 3 lines of defense. Hoe 3 lines of defense ondernemerschap binnen uw organisatie kan stimuleren

Ondernemen dankzij 3 lines of defense. Hoe 3 lines of defense ondernemerschap binnen uw organisatie kan stimuleren Ondernemen dankzij 3 lines of defense Hoe 3 lines of defense ondernemerschap binnen uw organisatie kan stimuleren Introductie Allebei Bedrijfskundige achtergrond Brede ervaring met non-financial risicomanagement.

Nadere informatie

Integraal risicomanagement

Integraal risicomanagement Samenvatting Integraal risicomanagement in 40 Nederlandse ziekenhuizen Inhoud Inleiding 3 Onderzoeksvragen 3 Integraal risicomanagement onvoldoende beschreven 4 Aanbevelingen 5 Over VvAA 7 2 VvAA Risicomanagement

Nadere informatie

Montae kennissessie 4 juli Rob Kragten

Montae kennissessie 4 juli Rob Kragten IORP en sleutelfuncties Ervaringen Unilever APF Montae kennissessie 4 juli 2018 Rob Kragten Agenda Unilever APF Governance model Integraal risicomanagement Sleutelfuncties IORP Slide 2 Agenda Unilever

Nadere informatie

Hoe groot was de appetite voor risk appetite?

Hoe groot was de appetite voor risk appetite? Hoe groot was de appetite voor risk appetite? Hoe groot was de appetite voor risk appetite? In 2016 zijn de eerste bestuursverslagen gepubliceerd waarin ondernemingen de nieuwe RJ vereisten ten aanzien

Nadere informatie

InAudit Opleidingskalender 2019

InAudit Opleidingskalender 2019 InAudit Opleidingskalender 2019 Beste relatie, Organisaties zijn net sportteams. Alle medewerkers dragen bij aan het succes van uw organisatie. Zonder goed getrainde, gemotiveerde en vakbekwame medewerkers

Nadere informatie

INZICHT IN CORPORATE GOVERNANCE DE DYNAMIEK EN INTERACTIE TUSSEN BESTUUR, RAAD VAN COMMISSARISSEN EN AANDEELHOUDERS

INZICHT IN CORPORATE GOVERNANCE DE DYNAMIEK EN INTERACTIE TUSSEN BESTUUR, RAAD VAN COMMISSARISSEN EN AANDEELHOUDERS INZICHT IN CORPORATE GOVERNANCE DE DYNAMIEK EN INTERACTIE TUSSEN BESTUUR, RAAD VAN COMMISSARISSEN EN AANDEELHOUDERS NYENRODE. A REWARD FOR LIFE INLEIDING De leergang is bedoeld voor iedereen die vanuit

Nadere informatie

Hoofdlijnen Corporate Governance Structuur

Hoofdlijnen Corporate Governance Structuur Hoofdlijnen Corporate Governance Structuur 1. Algemeen Deugdelijk ondernemingsbestuur is waar corporate governance over gaat. Binnen de bedrijfskunde wordt de term gebruikt voor het aanduiden van hoe een

Nadere informatie

Accent Organisatie Advies

Accent Organisatie Advies Accent Organisatie Advies Professionalisering van het intern toezicht Proposities voor RvC / RvT Frank van Egeraat Januari 2017 Context Vele voorbeelden van falend intern toezicht, zowel in de private

Nadere informatie

MONITORING COMMISSIE CODE BANKEN. Aanbevelingen toekomst Code Banken

MONITORING COMMISSIE CODE BANKEN. Aanbevelingen toekomst Code Banken MONITORING COMMISSIE CODE BANKEN Aanbevelingen toekomst Code Banken 22 maart 2013 Inleiding De Monitoring Commissie Code Banken heeft sinds haar instelling vier rapportages uitgebracht. Zij heeft daarin

Nadere informatie

Dynamisch risicomanagement eenvoudig met behulp van GRCcontrol

Dynamisch risicomanagement eenvoudig met behulp van GRCcontrol Dynamisch risicomanagement eenvoudig met behulp van GRCcontrol Mike de Bruijn roduct Owner Agenda Inleiding Over CompLions GRCcontrol management software Risicomanagement Uitdagingen Dynamisch risicomanagement

Nadere informatie

Executive Academy. Permanente Educatie voor Professionals. Permanente Educatie voor Professionals

Executive Academy. Permanente Educatie voor Professionals. Permanente Educatie voor Professionals Executive Academy Permanente Educatie voor Professionals Permanente Educatie voor Professionals Wat is de Executive Academy? De Executive Academy is een samenwerking tussen de Amsterdam Business School

Nadere informatie

Advies inzake Risicobenadering

Advies inzake Risicobenadering dvies inzake Risicobenadering Het afstemmen van modellen op uitdagingen PRIMO heeft binnen haar organisatie een divisie opgericht die zich geheel richt op het effectief gebruik van risicomanagementmodellen.

Nadere informatie

Wat zijn de risicomanagement eisen uit IORP II en wat is de bestuurlijke impact?

Wat zijn de risicomanagement eisen uit IORP II en wat is de bestuurlijke impact? Educatiesessie 19 september 2018 Wat zijn de risicomanagement eisen uit IORP II en wat is de bestuurlijke impact? N A T H A L I E H O U W A A R T Programma 1. Wat zegt IORP over risicomanagement? 2. Hoe

Nadere informatie

Overzicht per artikel van de wijze waarop Monuta invulling geeft aan de Code Verzekeraars

Overzicht per artikel van de wijze waarop Monuta invulling geeft aan de Code Verzekeraars Overzicht per artikel van de wijze waarop Monuta invulling geeft aan de Code Verzekeraars Per 1 juli 2013 Artikel Code Verzekeraars 2 Raad van commissarissen 2.1 Samenstelling en deskundigheid 2.1.1 De

Nadere informatie

De wettelijk verankerde regels van goede corporate governance en de Governance Code Verzekeraars;

De wettelijk verankerde regels van goede corporate governance en de Governance Code Verzekeraars; Algemene profielschets Raad van Bestuur Menzis maart 2014 1. Algemeen De Coöperatie Menzis U.A. (Menzis) omvat onder andere de drie zorgverzekeraars Menzis, Anderzorg en Azivo, en het Zorgkantoor dat in

Nadere informatie

ONVZ past dit principe toe. Het principe is uitgewerkt in het reglement van de raad van bestuur.

ONVZ past dit principe toe. Het principe is uitgewerkt in het reglement van de raad van bestuur. Raad van bestuur Samenstelling en deskundigheid Samenstelling 3.1.1. De raad van bestuur is zodanig samengesteld, dat hij zijn taak naar behoren kan vervullen. Complementariteit, collegiaal bestuur en

Nadere informatie

Grotendeels nieuw, gedeeltelijk opgenomen in Bpb II.1.3.d) (systeem van

Grotendeels nieuw, gedeeltelijk opgenomen in Bpb II.1.3.d) (systeem van Code 2016 Code 2008 1. Lange termijn waardecreatie Principe 1.1 Lange termijn waardecreatie Grotendeels nieuw, gedeeltelijk terug te vinden in de Preambule (lange termijn samenwerkingsverband, onder 7).

Nadere informatie

Commissarissen Symposium

Commissarissen Symposium Commissarissen Symposium Wijzigingen Corporate Governance Code Rollen Internal Audit Functie en Commissarissen 13 september 2016 1 1 Uw dagvoorzitter Wim Eysink RA CIA Senior Partner Governance Services,

Nadere informatie

Strategisch Risicomanagement

Strategisch Risicomanagement Commitment without understanding is a liability Strategisch Risicomanagement Auteur Drs. Carla van der Weerdt RA Accent Organisatie Advies Effectief en efficiënt risicomanagement op bestuursniveau Risicomanagement

Nadere informatie

REGLEMENT RISICOCOMMISSIE

REGLEMENT RISICOCOMMISSIE REGLEMENT RISICOCOMMISSIE VAN LANSCHOT KEMPEN N.V. EN F. VAN LANSCHOT BANKIERS N.V. Vastgesteld door de RvC op 8 december 2017 0. INLEIDING 0.1 Dit reglement is opgesteld door de RvC ingevolge artikel

Nadere informatie

Security manager van de toekomst. Bent u klaar voor de convergentie?

Security manager van de toekomst. Bent u klaar voor de convergentie? Security manager van de toekomst Bent u klaar voor de convergentie? Agenda Introductie Convergentie - De rol en positie van Security in beweging - Wat zien we in de praktijk? - Waar gaat het naar toe?

Nadere informatie

REGLEMENT RISICOCOMMISSIE VAN LANSCHOT N.V. EN F. VAN LANSCHOT BANKIERS N.V.

REGLEMENT RISICOCOMMISSIE VAN LANSCHOT N.V. EN F. VAN LANSCHOT BANKIERS N.V. REGLEMENT RISICOCOMMISSIE VAN LANSCHOT N.V. EN F. VAN LANSCHOT BANKIERS N.V. Vastgesteld door de RvC op 23 juni 2016 0. INLEIDING 0.1 Dit reglement is opgesteld door de RvC ingevolge artikel 5 van het

Nadere informatie

SIS FINANCE. voor professionals door professionals. consulting. interim management. finance professionals SIS. finance

SIS FINANCE. voor professionals door professionals. consulting. interim management. finance professionals SIS. finance FINANCE consulting interim management professionals over sis... duurzame relaties met onze opdrachtgevers gebaseerd op kennis van zaken, commitment en oplossingsgerichtheid. Finance is een middelgroot

Nadere informatie

Reglement Raad van Toezicht Bijlage G: profielschets bestuurssecretaris Bijlage H: profielschets controller

Reglement Raad van Toezicht Bijlage G: profielschets bestuurssecretaris Bijlage H: profielschets controller Reglement Raad van Toezicht Bijlage G: profielschets bestuurssecretaris Bijlage H: profielschets controller Versie: 2017.01 Vastgesteld door Raad van Toezicht: 23 november 2017 Inhoudsopgave 1. Profielschets

Nadere informatie

Corporate Governance Code

Corporate Governance Code Corporate Governance Code Van korte- naar langetermijnwaardecreatie De Nederlandse Corporate Governance Code heeft een grote herziening ondergaan. De Monitoring Commissie heeft deze op 8 december 06 gepubliceerd,

Nadere informatie

Visie op Governance. Woonopmaat

Visie op Governance. Woonopmaat Visie op Governance Woonopmaat Vastgesteld in de vergadering van de Raad van Commissarissen op 6 november 2017 Dhr. F.J. Wehrmeijer Voorzitter Raad van Commissarissen Woonopmaat 1 Een Visie op Governance

Nadere informatie

Falend toezicht moet stoppen! Open Kennis Avond

Falend toezicht moet stoppen! Open Kennis Avond Falend toezicht moet stoppen! Open Kennis Avond Gerard Mertens, hoogleraar financial management & governance Decaan Faculteit Management Wetenschappen Open Universiteit, Heerlen, The Netherlands Wanbeleid

Nadere informatie

Privacy in de Audit IIA PAS conferentie 2016 November 2016 Maurice Steffin

Privacy in de Audit IIA PAS conferentie 2016 November 2016 Maurice Steffin www.pwc.nl Privacy in de Audit IIA PAS conferentie 2016 November 2016 Maurice Steffin Even voorstellen Maurice Steffin Maurice is Manager Privacy binnen het Privacy team. Hij combineert zijn privacy kennis

Nadere informatie

De ISO High Level Structure (HLS) en de nieuwe ISO 22000

De ISO High Level Structure (HLS) en de nieuwe ISO 22000 De ISO High Level Structure (HLS) en de nieuwe ISO 22000 26 september 2018 Dick Hortensius Senior consultant Managementsystemen NEN Milieu & Maatschappij dick.hortensius@nen.nl Welke onderwerpen kunt u

Nadere informatie

Ad Hoc rapportage of constante sturing. Presentatie door: Paul Brands Regional Account Executive

Ad Hoc rapportage of constante sturing. Presentatie door: Paul Brands Regional Account Executive 1 Ad Hoc rapportage of constante sturing Presentatie door: Paul Brands Regional Account Executive Agenda 2 Wie zijn wij? Duurzaam ondernemen / Informatie voorziening. Veranderende inzichten. Knelpunten

Nadere informatie

Visie op het toezicht Raad van Commissarissen Vivare

Visie op het toezicht Raad van Commissarissen Vivare Inleiding In dit document beschrijft de Raad van Commissarissen van Vivare haar visie op toezicht. Hiermee geven we invulling aan bepaling 1.1 van de Governance Code Woningcorporaties 2015. Daarin staat

Nadere informatie

Corporaties In Control

Corporaties In Control Corporaties In Control D A T U M : 3 0 M E I 2 0 1 3 Leonie van Meel & Frank Bieleman Agenda 1. Speelveld 2. Risicomanagement / Governancecode 3. Projectfasering ICS 4. Onafhankelijke rol / verantwoordelijkheid

Nadere informatie

Doel van de rol Iedere Compliance Officer heeft als doel het beheersen van de risico s die BKR loopt in haar strategische en operationele processen.

Doel van de rol Iedere Compliance Officer heeft als doel het beheersen van de risico s die BKR loopt in haar strategische en operationele processen. FUNCTIEPROFIEL Opdrachtgever: Functienaam: BKR Compliance Officer Security & Risk BKR is een onafhankelijke stichting met een maatschappelijk doel. BKR streeft sinds 1965, zonder winstoogmerk, een financieel

Nadere informatie

Welkomstwoord. Leen Paape. - Hoogleraar Corporate Governance - Voorzitter van het Nyenrode Corporate Governance Instituut

Welkomstwoord. Leen Paape. - Hoogleraar Corporate Governance - Voorzitter van het Nyenrode Corporate Governance Instituut 16 januari 2018 1 Welkomstwoord Leen Paape - Hoogleraar Corporate Governance - Voorzitter van het Nyenrode Corporate Governance Instituut 2 Corporate Governance code 3 Programma 13:30 13:40 Welkom - Leen

Nadere informatie

Corporate Governance Code

Corporate Governance Code Corporate Governance Code Van korte- naar langetermijnwaardecreatie De Nederlandse Corporate Governance Code gaat een grote herziening tegemoet. De Monitoring Commissie heeft daartoe op februari jl. een

Nadere informatie

Remuneratierapport 2015 Loyalis N.V.

Remuneratierapport 2015 Loyalis N.V. Remuneratierapport 2015 Loyalis N.V. Voorwoord Dit remuneratierapport geeft inzicht in de belangrijkste ontwikkelingen in het beloningsbeleid van Loyalis N.V. over het jaar 2015. Met dit rapport wil Loyalis

Nadere informatie

Risicocultuur. Together you make the difference. Hoe kunnen we de risicocultuur van een organisatie beschrijven en beïnvloeden.

Risicocultuur. Together you make the difference. Hoe kunnen we de risicocultuur van een organisatie beschrijven en beïnvloeden. ISICOCULTUUR R Together you make the difference Risicocultuur Hoe kunnen we de risicocultuur van een organisatie beschrijven en beïnvloeden. Auteurs Carla van der Weerdt en Frank van Egeraat Accent Organisatie

Nadere informatie

MASTERCLASS Professionaliseringsprogramma De Authentieke en Effectieve Commissaris Aruba (19 de editie)

MASTERCLASS Professionaliseringsprogramma De Authentieke en Effectieve Commissaris Aruba (19 de editie) MASTERCLASS Professionaliseringsprogramma De Authentieke en Effectieve Commissaris Aruba (19 de editie) Een praktisch professionaliseringsprogramma voor register accountants (RA/AA), commissarissen en

Nadere informatie

Bent u 100% in Compliance?

Bent u 100% in Compliance? Themabijeenkomst TQC Bent u 100% in Compliance? 6 december 2011 KWA Bedrijfsadviseurs B.V. Robin Sinke 21 december 2011-1 Doel van deze bijeenkomst het brede speelveld van Compliance de praktische invulling

Nadere informatie

4-DAAGSE ACCOUNTANCY & CONTROLLING

4-DAAGSE ACCOUNTANCY & CONTROLLING 4-DAAGSE ACCOUNTANCY & CONTROLLING VERGROOT JE KENNIS EN KUNDE IN 4 DAGEN NYENRODE. A REWARD FOR LIFE 1 2 INLEIDING In een reeks van 4 afzonderlijke dagdelen verspreid over het hele jaar verbinden we samen

Nadere informatie

Hoofdlijnen Corporate Governance Structuur Stek

Hoofdlijnen Corporate Governance Structuur Stek Hoofdlijnen Corporate Governance Structuur Stek 1 Algemeen Deugdelijk ondernemingsbestuur is waar corporate governance over gaat. Binnen de bedrijfskunde wordt de term gebruikt voor het aanduiden van hoe

Nadere informatie

bedrijfsfunctie Harm Cammel

bedrijfsfunctie Harm Cammel Legal als geïntegreerde bedrijfsfunctie Harm Cammel Legal als Business functie Observatie 1. Door veranderende klantbehoefte verandert (een deel van) de Legal functie van ad hoc en vak gedreven naar continu

Nadere informatie

Governance principes November 2015

Governance principes November 2015 Governance principes November 2015 Inhoud 1. Naleving Code en transparante verantwoording... 2 2. Raad van commissarissen... 2 3. Raad van bestuur... 4 4. Risicomanagement... 6 5. Audit... 8 6. Beloningsbeleid...

Nadere informatie

Corporate presentation. Risicomanagement Jeroen Baart

Corporate presentation. Risicomanagement Jeroen Baart Corporate presentation Risicomanagement Jeroen Baart Leading specialist in safe, productive and innovative solutions for working at height Since 1968, 48 years experience Offices in 16 countries, 57 depots

Nadere informatie

fysieke beveiliging onder controle Good Governance op het gebied van fysieke beveiliging Thimo Keizer

fysieke beveiliging onder controle Good Governance op het gebied van fysieke beveiliging   Thimo Keizer fysieke beveiliging onder controle Good Governance op het gebied van fysieke beveiliging www.fysiekebeveiliging.nl Thimo Keizer Good Governance op het gebied van fysieke beveiliging 2016 www.fysiekebeveiliging.nl

Nadere informatie

MASTERCLASS RISICO MANAGEMENT IN DE PUBLIEKE SECTOR

MASTERCLASS RISICO MANAGEMENT IN DE PUBLIEKE SECTOR PROFESSIONAL LEARNING & DEVELOPMENT EXECUTIVE EDUCATION MASTERCLASS RISICO MANAGEMENT IN DE PUBLIEKE SECTOR MASTERCLASS RISICO MANAGEMENT IN DE PUBLIEKE SECTOR HET BEOORDELEN EN BEHEERSEN VAN PUBLIC SECTOR

Nadere informatie

Raad van commissarissen

Raad van commissarissen Raad van commissarissen Samenstelling en deskundigheid Samenstelling 2.1.1. De raad van commissarissen is zodanig samengesteld, dat hij zijn taak naar behoren kan vervullen. Complementariteit, collegiaal

Nadere informatie

Toelichting toepassen Governance Principes Verzekeraars

Toelichting toepassen Governance Principes Verzekeraars Toelichting toepassen Governance Principes Verzekeraars INHOUD 1. TOELICHTING TOEPASSEN GOVERNANCE PRINCIPES VERZEKERAARS 2. RAAD VAN COMMISSARISSEN SAMENSTELLING EN DESKUNDIGHEID RVC TAAK EN WERKWIJZE

Nadere informatie

Afdeling : Planning & Control Organisatie : Thuisvester Functie : Medewerker Planning & Control Datum : augustus 2014

Afdeling : Planning & Control Organisatie : Thuisvester Functie : Medewerker Planning & Control Datum : augustus 2014 FUNCTIEDOCUMENT CONTEXT De afdeling Planning & Control richt zich op de effectieve en efficiënte uitvoering van planning & controlcyclus governance, financiering & treasury en risicomanagement. De medewerker

Nadere informatie

Uitbesteding in de pensioensector:

Uitbesteding in de pensioensector: Uitbesteding in de pensioensector: Bevindingen vanuit de toezichtspraktijk Prof. Dr. O.C.H.M. Sleijpen EYe on Pensions 14 januari 2014 Uitbesteding in de Pensioensector Topics: A. Wettelijke bepalingen

Nadere informatie

Veiligheidsmanagement in Rivierduinen

Veiligheidsmanagement in Rivierduinen Veiligheidsmanagement in Rivierduinen Op zoek naar een balans tussen beheersen en toevertrouwen Bart Bruins, klinisch psycholoog/bestuursadviseur Kennisdag risicoanalyse in de GGZ/ 20 juni 2011 Utrecht,

Nadere informatie

De remuneratie disclosure is conform artikel 25 van de RBB.

De remuneratie disclosure is conform artikel 25 van de RBB. Remuneratie disclosure 2013 De remuneratie disclosure betreft de remuneratie van de leden van de Raad van Bestuur, de leden van de Raad van Commissarissen en de groep functionarissen die in het nieuwe

Nadere informatie

Geen ISO zonder pragmatiek! Implementeren van een ISMS, niets nieuws.

Geen ISO zonder pragmatiek! Implementeren van een ISMS, niets nieuws. Geen ISO 27001 zonder pragmatiek! Implementeren van een ISMS, niets nieuws. Agenda Introductie Beveiligingsproces Framework (ISO 27001) IB organisatie en processen ISMS informatiesysteem Lessons learned

Nadere informatie

Uitvoering van rechtstreeks verzekerde regelingen

Uitvoering van rechtstreeks verzekerde regelingen RAPPORT ACHMEA PENSIOEN- & LEVENSVERZEKERINGEN N.V. Laan van Malkenschoten 20 Postbus 9150 7300 HZ Apeldoorn www.achmea.nl Uitvoering van rechtstreeks verzekerde regelingen Rapportage Intern toezicht in

Nadere informatie

Mogelijkheden zien waar niemand ze ziet. CPI Governance: pragmatische en transparante governance-oplossingen.

Mogelijkheden zien waar niemand ze ziet. CPI Governance: pragmatische en transparante governance-oplossingen. Mogelijkheden zien waar niemand ze ziet CPI Governance: pragmatische en transparante governance-oplossingen. Risicobeheersing begint aan de top CPI Governance CPI (Corporate, Public en Internal) Governance

Nadere informatie

beter leren, fijner werken, sneller groeien Performance Management workshop HR Live congres 28-10-2014 The Courseware Company Welkom!

beter leren, fijner werken, sneller groeien Performance Management workshop HR Live congres 28-10-2014 The Courseware Company Welkom! beter leren, fijner werken, sneller groeien Performance Management workshop HR Live congres 28-10-2014 The Courseware Company Welkom! Agenda Introductie Performance Management Stellingen Afsluiting Luciano

Nadere informatie

Prof.dr. Sylvester Eijffinger. Hoogleraar Financiële Economie Universiteit Tilburg Oud-lid adviescommissie Maas

Prof.dr. Sylvester Eijffinger. Hoogleraar Financiële Economie Universiteit Tilburg Oud-lid adviescommissie Maas Prof.dr. Sylvester Eijffinger Hoogleraar Financiële Economie Universiteit Tilburg Oud-lid adviescommissie Maas Inleiding Adviescommissie Toekomst Banken Aanbevelingen ter verbetering van functioneren van

Nadere informatie

Bestuur en management in control

Bestuur en management in control 29 mei + 4 juni 2019 Bestuur en management in control E D U C AT I E S E S S I E Agenda Korte inleiding in risicomanagement Gastspreker: Alvin Zievinger (SETAR) Pauze: 15.15 15.35 Paneldiscussie Emily

Nadere informatie

Governance Principes MediRisk

Governance Principes MediRisk Governance Principes MediRisk MediRisk acht transparantie en naleving van de Governance Principes die zijn opgesteld door het Verbond van Verzekeraars van groot belang. De Governance Principes, hierna

Nadere informatie

De nieuwe ISO-normen: meer dan KAM-management alleen!

De nieuwe ISO-normen: meer dan KAM-management alleen! De nieuwe ISO-normen: meer dan KAM- alleen! Dick Hortensius Senior consultant Managementsystemen NEN Milieu & Maatschappij dick.hortensius@nen.nl 1 Wat kunt u verwachten? Ontwikkelingen systeemnormen Plug-in

Nadere informatie

Reglement remuneratiecommissie

Reglement remuneratiecommissie Reglement remuneratiecommissie Reglement remuneratiecommissie Dit reglement is vastgesteld op grond van artikel 7 van het reglement van de raad van commissarissen van BinckBank N.V. en met inachtneming

Nadere informatie

Visie op belonen. Rabobank Groep

Visie op belonen. Rabobank Groep Visie op belonen Rabobank Groep 2014 1 Contactgegevens: Human Resources Rabobank Humanresourcesrabobank@rn.rabobank.nl 2 Visie op belonen Intentieverklaring De Rabobank Groep hanteert een zorgvuldig, beheerst

Nadere informatie

Toelichting op de toepassing van de Governance Principes Verzekeraars

Toelichting op de toepassing van de Governance Principes Verzekeraars Toelichting op de toepassing van de Governance Principes Verzekeraars TVM verzekeringen 2 Inhoud 1 Toelichting toepassen Governance Principes Verzekeraars... 3 2 Raad van Commissarissen... 4 2.1 Samenstelling

Nadere informatie

IORP II-proof vanuit een ESG perspectief 2 7 S E P T E M B E R

IORP II-proof vanuit een ESG perspectief 2 7 S E P T E M B E R IORP II-proof vanuit een ESG perspectief 2 7 S E P T E M B E R 2 0 1 8 Introductie Werkzaam bij Kempen, onderdeel van Van Lanschot Kempen Fiduciair manager van NL pensioenfondsen Lid ESG council Kempen

Nadere informatie

Verantwoordingsdocument Code Banken over 2014 Hof Hoorneman Bankiers NV d.d. 18 maart 2015. Algemeen

Verantwoordingsdocument Code Banken over 2014 Hof Hoorneman Bankiers NV d.d. 18 maart 2015. Algemeen Verantwoordingsdocument Code Banken over 2014 Hof Hoorneman Bankiers NV d.d. 18 maart 2015 Algemeen Mede naar aanleiding van de kredietcrisis en de Europese schuldencrisis in 2011 is een groot aantal codes,

Nadere informatie

E. (Edward) Moolenburgh Directeur. VBS, september VBS Verbindend voor diversiteit in onderwijs 1

E. (Edward) Moolenburgh Directeur. VBS, september VBS Verbindend voor diversiteit in onderwijs 1 E. (Edward) Moolenburgh Directeur VBS, september 2018 VBS Verbindend voor diversiteit in onderwijs 1 INHOUD VBS Verbindend voor diversiteit in onderwijs 2 1. Hoeveel leden telt uw intern toezicht? 2. Wat

Nadere informatie

Corporate Governance - de rol van de accountant

Corporate Governance - de rol van de accountant Corporate Governance - de rol van de accountant Corporate Governance Seminar Allen & Overy Okura Hotel, Amsterdam 26 augustus 2003 Jaap van Manen jaap.van.manen@nl.pwc.com Agenda Corporate Governance Uitspraken

Nadere informatie

BENT U ER KLAAR VOOR?

BENT U ER KLAAR VOOR? ISO 9001:2015 EN ISO 14001:2015 HERZIENINGEN ZIJN IN AANTOCHT BENT U ER KLAAR VOOR? Move Forward with Confidence WAT IS NIEUW IN ISO 9001:2015 & ISO 14001:2015 MEER BUSINESS GEORIENTEERD KERNASPECTEN "LEIDERSCHAP

Nadere informatie