Provinciale Staten Vragen van het statenlid Frans Babijn (CDA) ingevolge artikel 44 reglement van orde inzake Omroep Zeeland AANHANGSEL tot de notulen van de provinciale staten van Zeeland 2008 nummer 065 Vragen ingevolge artikel 44 van het reglement van orde inzake Omroep Zeeland (ingekomen 15-01-2008) Antwoorden van gedeputeerde staten: 1. Bent u met de CDA fractie van mening, dat de archivering en ontsluiting van het beeldarchief van Omroep Zeeland zo snel mogelijk om een adequate oplossing vraagt, omdat de huidige wijze van archivering en ontsluiting niet toereikend is? 1. Ons college heeft dit onderwerp in een overleg met Omroep Zeeland en de Zeeuwse Bibliotheek (archivering en ontsluiting is een gezamenlijk project van genoemde instellingen) d.d. 10 januari j.l. aan de orde gesteld. statenstukken 2. 3. Wil uw College bevorderen dat er bij Omroep Zeeland op aangedrongen wordt om in kaart te brengen hoe de ondertiteling van tv uitzendingen voor doven en slechthorenden mogelijk wordt gemaakt? Bent u bereid om op korte termijn de wensen als bedoeld in vraag 1 en 2 uit te werken zodat aan de hand van een totaalplaatje de structurele kosten op jaarbasis inzichtelijk worden gemaakt, op grond waarvan Provinciale Staten bij de voorjaarsnota 2008 dan vervolgens de afweging kunnen maken die middelen al dan niet extra beschikbaar te stellen aan Omroep Zeeland? Namens de fractie van 2. 3. Ja, ons college is daartoe bereid. Ja, ons college is daartoe bereid. Voor het archief en ontsluiting hebben Omroep Zeeland en de Zeeuwse Bibliotheek al een projectopzet, incl. kostenoverzicht gemaakt, dat in het overleg van 10 januari j.l. (zie antwoord 1) aan de orde is geweest. Deze projectopzet en bijbehorend kostenoverzicht treft u als bijlage aan. Voor de ondertiteling wachten we de gevraagde informatie af. MIDDELBURG, 16-01-2008 Gedeputeerde staten, Mevr. Drs. K.M.H. Peijs Mr. Drs. L.J.M. Verdult V1.2
Subsidieverzoek digitaliseren, conserveren en toegankelijk maken televisiearchief Omroep Zeeland. Voorgeschiedenis In De kracht van cultuur; uitgangspunten provinciaal cultuurbeleid 2001-2004 onderschrijft de provincie het belang van het bewaren en ontsluiten van de beeld- en geluidsbanden met name van Omroep Zeeland zoals verwoord in de notitie Het opnemen waard. Als actiepunt staat in De kracht van cultuur verwoord: Met alle betrokken partijen zullen wij overleg voeren om te bezien wie verantwoordelijk is voor het behoud en de ontsluiting van het audiovisuele materiaal van de regionale omroep en op welke wijze dit gefinancierd kan worden. De provincie heeft in 2003 middelen ter beschikking gesteld voor een pilot-project dat in september 2004 is afgerond. Deze proef betrof het conserveren en ontsluiten van de televisiearchief over de periode 1 oktober 31 december 1997. Er is ervaring opgedaan met het ontsluiten en via internet aanbieden van het t.v. archief. In dit opzicht was de proef geslaagd. Op het terrein van duurzame conservering heeft de proef niet geleid tot een bevredigende werkwijze. Beleidskader Als uitwerking van Cultuur Continu: cultuurnota 2005-2008 van de Provincie Zeeland is in 2007 de nota Immaterieel erfgoed en archieven voor de periode 2007 2012 vastgesteld. In deze nota wordt gewezen op het belang van de archieven van de Zeeuwse media die een schat aan informatie bevatten. Wij willen samen met deze media, de Zeeuwse Bibliotheek en het Zeeuws Archief onderzoeken of deze archieven bewaard en ontsloten kunnen worden, bijvoorbeeld door een samenwerkingsverband tussen genoemde organisaties. Een dergelijk samenwerkingsverband is inmiddels tot stand gekomen met Omroep Zeeland. In de nota wordt ook gewezen op de cultuurhistorische programma s van de omroep die bijdragen tot de kennis over het materieel en immaterieel erfgoed. De webportaal Geschiedeniszeeland.nl is opgezet om de toegankelijkheid en de samenhang van het Zeeuwse culturele erfgoed te vergroten. Wij willen de komende jaren het webportaal geschiedeniszeeland.nl verder uitbouwen en verdiepen als digitaal platform voor erfgoed en cultuurhistorie. Samenwerking en afstemming tussen de (erfgoed)instellingen is essentieel bij het toegankelijk maken van immaterieel erfgoed. Wij zien dit ook in de vorm van gezamenlijke (digitale) ontsluiting. Zo kunnen collecties van organisaties of instellingen die geen bewaarfunctie hebben, toegankelijk worden gemaakt. Dit geldt bijvoorbeeld voor de oude banden van Omroep Zeeland, die gedigitaliseerd kunnen worden. Zij kunnen vervolgens toegankelijk gemaakt worden door de Zeeuwse Bibliotheek. Projecten op dit gebied willen wij stimuleren, aldus de nota Immaterieel erfgoed en archieven. Samenwerking met Nederlands Instituut voor Beeld en Geluid Tijdens het pilot-project in 2004 is gebleken dat aan de voorwaarde van duurzame conservering nog niet op bevredigende wijze voldaan kon worden. De technische ontwikkelingen hebben sindsdien niet stilgestaan en deze ontwikkelingen maken duidelijk dat er voor het duurzaam opslaan van grote hoeveelheden audiovisueel materieel eerder aan nationale dan aan regionale of provinciale oplossingen gedacht moet worden. Daarom is aansluiting gezocht bij de landelijke infrastructuur van het Nederlands Instituut voor Beeld en Geluid (NIBG). Beeld en Geluid is een facilitair bedrijf voor alle nationale omroepen. In opdracht van het Ministerie van OCW is Beeld en Geluid bezig haar rol te verbreden naar regionale omroepen en andere beheerders van AV-collecties. Met subsidie van OCW is het een aangepaste versie van het immix systeem ontwikkeld om deze doelgroep te kunnen bedienen. Beeld en Geluid heeft het initiatief genomen om een taskforce in te richten om een impuls te geven aan digitalisering van audiovisueel erfgoed. Het doel van de taskforce is tweeërlei: kennis verzamelen en verspreiden over digitalisering en digitale beschikbaarstelling van AV-collecties en het aanbieden van de infrastructuur van Beeld en Geluid aan beheerders van de verspreide audiovisuele collecties. Uit gesprekken tussen Beeld en Geluid, OZ en ZB in 2007 is gebleken dat deze benadering ook perspectief kan bieden voor het t.v. archief van Omroep Zeeland vanaf 1997. Het NIBG heeft in juli 2007 een projectbeschrijving opgesteld voor dit t.v. archief en voor twee andere projecten te weten van het Erasmus Medisch Centrum en van het Filmmuseum. De betrokken organisatie worden gezien als kwartiermakers voor het ontwikkelen van diensten die afgestemd zijn op de eisen en wensen van toekomstige gebruikers van de infrastructuur van NIBG 1
immix-project Audiovisuele collecties die op een fysieke drager zoals een videotape staan moeten worden geconserveerd en gedigitaliseerd. Tegelijk doet zich ook de noodzaak voor om digitale content te beheren. In veel gevallen beheren instellingen zowel analoge als digitale content en is de behoefte om de content te publiceren en te exploiteren enorm gegroeid. Beeld en Geluid is in 2001 begonnen met het immix-project om te kunnen aansluiten op de digitale ontwikkelingen. In 2006 zijn de belangrijkste onderdelen gerealiseerd. Resultaat is een multimediacatalogus die een volledige digitaal werkproces ondersteunt, zoals het importeren van digitale programma s, het encoderen van analoog materiaal en digitale beschikbaarstelling voor professioneel (her)gebruik of publieksdoeleinden. Beeld en Geluid wordt regelmatig benaderd door beheerders van AV-collecties om gebruik te kunnen maken van immix en de bijbehorende infrastructuur voor encoding, storage en distributie. Het betreft hier de Publieke Omroepen, vertegenwoordigers van de profit-sector, regionale archieven, filmfestivals etc. De vragen komen veelal voort uit projecten (themakanalen, webpublicatie, conservering), vermoedens over kostenreductie, en ideëen over mogelijke samenwerkingsvoordelen. Over het algemeen zoekt men Beeld en Geluid op wanneer de eigen digitaliserings- of informatiseringsprojecten te duur, te ingewikkeld of te grootschalig lijken te worden. Om aan deze vraag te kunnen voldoen is immix ASP (Application Service Provider) ontwikkeld. Taskforce Archieven en Beelden voor de Toekomst Een belangrijke impuls om het beheer van de verspreide collecties te ondersteunen is afkomstig van de Taskforce Digitale Toegankelijkheid Archieven, afgekort Taskforce Archieven. Deze is in september 2004 opgericht voor een periode van vier jaar. Kerntaak van de Taskforce Archieven is het ontwikkelen van een zelfregulerend en dynamisch kwaliteitssysteem voor digitale toegankelijkheid in de archiefsector. Het Nationaal Archief trekt de Taskforce, in nauwe samenwerking met Stichting Erfgoed Nederland (hierin is de koepelorganisatie voor de Documentaire Informatievoorziening en het Archiefwezen, DIVA, opgegaan), de stichting Digitaal Erfgoed Nederland (DEN), het Interprovinciaal Overleg (IPO) en de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG). Een tweede impuls is afkomstig vanuit het project Beelden voor de Toekomst wat voorziet in de grootschalige digitalisering van de archieven van Beeld en Geluid, Filmmuseum, Nationaal Archief en Centrale Discotheek Rotterdam. IMMix is de generieke infrastructuur die het project ondersteunt. In het project Beelden voor de Toekomst participeert ook de Vereniging voor Openbare Bibliotheken. Ook langs deze weg is de Zeeuwse Bibliotheek betrokken bij het toegankelijk maken van audiovisuele archieven. Het project Beelden voor de Toekomst is vooral gericht op het toegankelijk maken van de archieven voor bepaalde doelgroepen, bijvoorbeeld door het aanbieden van thema s. Een interessante benadering die ook binnen dit Zeeuwse project toegepast zou kunnen worden. De ZB heeft een projectaanvraag ingediend voor 2008. De andere bibliotheekorganisaties die participeren zijn Biblionet Groningen en de bibliotheken van Delft en Heerlen. Het gaat in dit project niet primair om het massaal conserveren van beeldmateriaal maar om het toegankelijk maken voor bepaalde doelgroepen. De infrastructuur van NIBG. Componenten van de immix-infrastructuur zijn: 1. Opslagcapaciteit. Uitgangspunt is centrale storage van de digitale content in het Digitaal Archief van Beeld en Geluid tegen abonnementstarief ( / Terrabyte / jaar). De daadwerkelijk opslag van het materiaal vind plaats in de Media Gateway van de NOB te Hilversum. 2. immix applicaties. Gekoppeld aan het abonnement krijgt de gebruiker de beschikking over immixapplicaties, o.a. ten behoeve van metadata-invoer, rechtenbeheer en procesondersteuning. Eveneens krijgt de ASP-gebruiker een applicatie waarmee het materiaal kan worden gezocht en opgevraagd. 3. Opslag analoge dragers, digitaliseren, encoding: het is mogelijk dat Beeld en Geluid deze processen, indien gewenst, uitvoert in opdracht van de collectiebeheerder. Het is ook mogelijk dat deze processen door de collectie beheerder zelf worden uitgevoerd. 4. Upload Download: Voor de connectiviteit tussen de centrale Beeld en Geluid infrastructuur en de lokale infrastructuur van de ASP-gebruiker is een breedbandige verbinding nodig. De GIGAportverbinding waarover de Zeeuwse Bibliotheek beschikt voldoet volledig aan de eisen. 5. Consultancy, procesbegeleiding, support: indien gewenst biedt Beeld en Geluid ondersteuning bij het implementeren van nieuwe processen, trainingen etc. 2
Voor- en nadelen van het gebruik van de infrastructuur van Beeld en Geluid. Voor de betrokken organisaties in Zeeland heeft immix als voordeel: geen noodzaak tot investeringen in hardware (servers en opslag), softwarelicenties geen noodzaak tot installatie en beheer van software, tot het maken van data back-ups en tot het nemen van complexe beveiligingsmaatregelen de centrale systemen worden door veel gebruikers gedeeld waardoor de kosten relatief laag zijn. het gaat om een abonnementsmodel, de kosten zijn dus voorspelbaar immix ASP biedt een hogere exploitatieopbrengst omdat de collecties ook kunnen worden aangeboden via Beeld en Geluid en dus nationaal in plaats van alleen regionaal beschikbaar worden immix ASP biedt toegang tot andere collecties van Beeld en Geluid waarmee het t.v. archief onderdeel uitmaakt van het Audiovisuele Collectie Nederland. Nadelen zijn: het archief wordt bij een derde partij opgeslagen (er is wel een toenemende acceptatie van privacy/concurrentie gevoelige dataopslag bij derde partijen). hoge vaste kosten voor opslag De infrastructuur van Omroep Zeeland Een knelpunt voor deelname aan dit project is voor Omroep Zeeland de stand van de techniek, de verbindingen en inzet van mensen. Dit project, waarin wij voorlopen op andere publieke regionale omroepen, is complex en vraagt een gedegen aanpak, waarbij de uitkomst ook zou moeten zijn dat Omroep Zeeland haar eigen beeldmateriaal kan gebruiken voor bijvoorbeeld de eigen (nieuws)uitzendingen of, te zijner tijd, aanbieden via internet. Dit laatste kan namelijk nu niet. Uiteraard onderschrijft Omroep het belang van het project en de te realiseren doelstelling, maar in de afweging van interne prioriteiten heeft de continuïteit van het uitzendproces de eerste prioriteit. In dit verband benadrukken wij dat dit project een eerste stap is op weg naar een nauwere samenwerking waar beiden partijen veel belang aan hechten. Mede met het oog op mogelijke toekomstige ontwikkelingen. Mede gelet op het maatschappelijk belang van dit project en de met het project gemoeide kosten vraagt Omroep Zeeland een provinciale bijdrage voor de kosten van projectcoordinatie en documentatie. Een kostenoverzicht treft u hierbij aan. Tevens overlegt Omroep Zeeland op dit moment met gedeputeerde van Waveren over de ontwikkeling van internet bij Omroep Zeeland in brede zin zodat Omroep Zeeland haar eigen beeldmateriaal ook via internet aan haar kijkers en luisteraars kan aanbieden. Project voorstel Doelstelling van het project t.v. archief Omroep Zeeland Doel van het project is om het televisie-archief van Omroep Zeeland veilig te stellen, te conserveren en te ontsluiten. Hiermee worden tevens de voorwaarden gerealiseerd voor hergebruik, publicatie op diverse platforms en exploitatie van het archief. Het resultaat moet aan de volgende eisen voldoen: - Het archief wordt na toestemming van Omroep Zeeland integraal beschikbaar gesteld op internet via de sites van de partners en via Geschiedeniszeeland.nl. Het publiek zoekt in een database de gewenste opname op en kan deze direct afspelen. Voor het archief dat door het publiek wordt geraadpleegd, kan volstaan worden met opslag in een lage resolutie. Hiermee wordt gegarandeerd dat de opnamen niet misbruikt kunnen worden voor het maken van illegale kopieën en voor hergebruik door niet-rechthebbenden. - het archiefmateriaal moet altijd in uitzendkwaliteit beschikbaar zijn voor raadpleging en heruitzending door Omroep Zeeland. - het materiaal moet - na toestemming van Omroep Zeeland beschikbaar zijn voor andere zendgemachtigden en professionele gebruikers 3
De volgende randvoorwaarden gelden: de lopende productie van Omroep Zeeland moet vanaf het moment dat het project start in de verwerking worden meegenomen om niet opnieuw een achterstand op te lopen qua kosten moet het project goed beheersbaar en inzichtelijk zijn over de structurele kosten na afloop van het project moeten vooraf afspraken gemaakt worden zodat het continueren van de werkzaamheden gegarandeerd is op korte termijn moet worden onderzocht hoe juridisch moet worden gehandeld inzake de rechten op door Omroep Zeeland verkregen beeld en geluidsmateriaal. Componenten van het t.v. archief van Omroep Zeeland Voor het archiveren wordt het volgende materiaal aangemerkt: 1. het uitzendingen-archief 1997 2005 (1283 uur op SX-banden) 2. historisch filmmateriaal, basismateriaal voor Trugkieke (120 uur op SP-banden). 3. T V archief vanaf 1 februari 2006 tot heden ca. 400 uur op XD-cam schijven In augustus 2007 is het archiefmateriaal verhuisd naar de kluis van de ZB en is een beheersovereenkomst afgesloten tussen de ZB en Omroep Zeeland Ontsluiting Voor de ontsluiting (toevoegen van metadata) is de Zeeuwse Bibliotheek verantwoordelijk. Hiervoor wordt de werkwijze aangehouden die tijdens het eerder genoemde pilot project is bepaald. Het materiaal wordt integraal toegankelijk gemaakt. Er wordt geen selectie toegepast. Uit de proef blijkt dat ontsluiting een arbeidsintensief proces is. Voor een t.v. uitzending van een uur kost de ontsluiting 4 uur (door een ervaren documentalist die kennis van Zeeuwse zaken en van catalogiseren heeft). Vooral het inhoudelijk beschrijven van de nieuwsuitzendingen kost veel tijd. De informatie die deze werkwijze oplevert is bijzonder waardevol: alle personen, plaatsen, gebeurtenissen zijn tot op detailniveau terug te vinden. Een minder diepgaande wijze van ontsluiting zou het gehele archief veel minder interessant maken. Voor specials over één onderwerp en kinderprogramma s kan volstaan worden met een korte aanduiding. De AV-documentalist controleert en redigeert de metadata. Ondanks dat de AV-documentalist gebruik maakt van reeds meegeleverde metadata en het documentatieproces dus niet vanaf nul begint, blijven er belangrijke taken over. Zo beoordeelt de documentalist of diepere, inhoudelijke, ontsluiting is vereist, en of wellicht bepaalde onderdelen van het programma (items, shots) moeten worden ontsloten. Dienstverlening De dienstverlening aan het publiek wordt door de Zeeuwse Bibliotheek uitgevoerd. Hierbij wordt primair uitgegaan van zelfwerkzaamheid door de klanten via de website. Eventuele vragen en reacties worden door de Zeeuwse Bibliotheek afgehandeld. Derden die het materiaal in uitzendkwaliteit willen gebruiken wenden zich tot Omroep Zeeland. Auteursrecht De rechten op het materiaal berusten op een enkele uitzondering na bij Omroep Zeeland. Van de speelfilms die door Omroep Zeeland zijn uitgezonden wordt wel een beschrijving opgenomen die fungeert als doorverwijzing; de films zelf zullen niet via het t.v. archief bekeken kunnen worden. Soms zijn in uitzendingen shots van derden ingelast waarvan het copyright dus niet bij Omroep Zeeland berust. Voor zover mogelijk zal geprobeerd moeten worden om toestemming te verkrijgen voor het vertonen van het materiaal (in een lage resolutie) op Internet. Om problemen met rechthebbenden te ondervangen wordt een algemene disclaimer-tekst ontworpen waarin vermeld zijn dat getracht is de rechthebbenden te achterhalen en tot wie men zich kan wenden als er bezwaar is tegen het gebruik. Op grond van een ingediend bezwaar kan Omroep Zeeland alsnog besluiten de tekst te verwijderen. Het immix systeem ondersteunt verder de mogelijkheid om per item de gebruiksrechten vast te leggen en deze informatie te gebruiken voor het bepalen op welke wijze het materiaal toegankelijk gemaakt kan worden. Het is zelfs mogelijk om op deze automatische afdracht van rechten te regelen. Nieuwsitems die ten tijde van de uitzending tot gevoeligheden aanleiding gaven worden gewoon opgenomen 4
Kosten De kosten voor het project bedragen voor de periode 2008 2011 864.866,-. De structurele kosten vanaf 2012 bedragen 124.418. Zie bijgevoegde begroting voor een gedetailleerde specificatie van de kosten. In deze begroting is rekening gehouden met de een eigen inbreng van Omroep Zeeland en de Zeeuwse Bibliotheek. De inbreng van Omroep Zeeland bestaat uit de financiering van de benodigde hardware in de technische infrastructuur van Omroep Zeeland en een hoogwaardige dataverbinding met Beeld en Geluid voor het opslaan en ontlenen van hoog resolutie beeldmateriaal. De Zeeuwse Bibliotheek zal een bijdrage leveren van 25.000,- aan de kosten voor metadateren en publieksvriendelijk ontsluiten van het archiefmateriaal. Verder zal de Zeeuwse Bibliotheek zorg dragen voor een relatie met het project Beelden voor de Toekomst. De Zeeuwse Bibliotheek participeert in dit landelijke project als één van de pilot projecten. In het kader van dit traject wordt er onder andere een koppeling gerealiseerd tussen de infrastructuur van Beeld en Geluid en geschiedeniszeeland.nl. Omdat het archiefmateriaal opgeslagen zal worden binnen dezelfde infrastructuur van Beeld en Geluid ontstaat hiermee één van de mogelijke kanalen voor ontsluiting naar het publiek Zeeuwse Bibliotheek Omroep Zeeland Marlies Jongejan, Enno Meijers Monique Schoonen januari 2008 5
Kosten archivering Omroep Zeeland en Zeeuwse Bibliotheek versie 29/01/2008 A. Encoding + opslag 2008 2009 2010 2011 2012 1. encoding - archief 1803 uur (Beta SP/XD-CAM) 102.480 eenmalig 25.620 25.620 25.620 25.620-2. storage / immix / beheer - archief 1803 uur 40.568 jaarlijks - aanwas 4.500 jaarlijks kosten op basis van geleidelijke opbouw archief en jaarlijkse groei 22.534 47.318 51.818 56.318 60.818 B. Projectkosten 1. projectkosten OZ (integratie infrastructuur) 50.000 50.000 - - - 2. projectkosten ZB (archivering) 15.000 15.000 - - - 3. documentalist/programmamaker Omroep Zeeland 50.000 50.000 50.000 50.000-4. documentalist Zeeuws Documentatiecentrum 50.000 50.000 50.000 50.000 - C. Overige kosten 1. aansluiting immix - 3x Omroep Zeeland 2.700 2.700 2.700 2.700 2.700-1x Zeeuwse Bibliotheek 900 900 900 900 900 2. hosting lage resolutie materiaal - - 10.000 10.000 10.000 D. Totale kosten archivering exclusief eigen inbreng 216.754 241.538 191.038 195.538 74.418
Totale kosten periode 2008-2011 844.866 E. Eigen inbreng Omroep Zeeland infrastructuur en hardware 54.475 54.475 54.475 54.475 - F. Eigen inbreng Zeeuwse Bibliotheek documentalist Zeeuws Documentatiecentrum 25.000 25.000 25.000 25.000 - G. Beelden voor de Toekomst koppeling met gechiedeniszeeland.nl 10.000 5.000 - - - Totale eigen inbreng 89.475 84.475 79.475 79.475 - Totaal benodigde subsidie 127.279 157.063 111.563 116.063 Totaal benodigde subsidie 2008-2011 511.966 Structurele kosten van 2012 74.418 met aanwas van 4500 per jaar