Nederlandse mededingingsautoriteit BESLUIT Zaaknummer 1623/ Pirelli NKF Kabel Besluit van de directeur-generaal van de Nederlandse mededingingsautoriteit als bedoeld in artikel 37, eerste lid, van de Mededingingswet. I. MELDING 1. Op 11 november 1999 heeft de directeur-generaal van de Nederlandse mededingingsautoriteit een melding ontvangen van een voorgenomen concentratie in de zin van artikel 34 van de Mededingingswet. Hierin is medegedeeld dat Pirelli S.p.A. door middel van haar dochteronderneming Pirelli Cavi e Sistemi S.p.A. voornemens is zeggenschap te verkrijgen, in de zin van artikel 27, onder b, van de Mededingingswet, over de activiteiten van NKF Kabel B.V. voorzover deze betrekking hebben op productie en verkoop van elektriciteitstransportkabels in Nederland en Finland. Van de melding is mededeling gedaan in Staatscourant 223 van 18 november 1999. Naar aanleiding van de mededeling in de Staatscourant zijn geen zienswijzen van derden naar voren gebracht. Ambtshalve zijn vragen gesteld aan verschillende marktpartijen. II. PARTIJEN 2. Pirelli Cavi e Sistemi S.p.A. (hierna: Pirelli) is een vennootschap naar Italiaans recht en zij is een dochteronderneming van Pirelli S.p.A. Deze vennootschap vormt tezamen met haar dochtervennootschappen de Pirelligroep. 3. Pirelli is actief op het gebied van de ontwikkeling, productie en verkoop van kabelproducten voor energie- en telecommunicatienetwerken, het leggen van kabels op de zeebodem en de productie van glasvezel. Daarnaast houdt de Pirelli-groep zich bezig met de productie en distributie van banden ten behoeve van voertuigen. 4. NKF Kabel B.V. (hierna: NKF Kabel) is een besloten vennootschap naar Nederlands recht en zij is een dochtervennootschap van Draka Holding N.V. 5. Het gedeelte van de onderneming van NKF Kabel dat onderwerp van de onderhavige concentratie is, betreft de activiteiten van NKF Kabel op het gebied van de productie en verkoop van elektriciteitstransportkabels. III. DE GEMELDE OPERATIE 6. De gemelde operatie ziet op het verkrijgen door de Pirelli-groep van
zeggenschap over de activiteiten van NKF Kabel op het gebied van de productie en verkoop van elektriciteitstransportkabels. De voorgenomen transactie is neergelegd in een Memorandum of Understanding d.d. 25 mei 1999 en concept- assets sale and purchase agreement d.d. 11 november 1999. IV. TOEPASSELIJKHEID VAN HET CONCENTRATIETOEZICHT 7. De gemelde operatie is een concentratie in de zin van artikel 27, onder b, van de Mededingingswet. De hierboven, onder punt 6, omschreven transactie leidt er toe dat de Pirelli-groep uitsluitende zeggenschap verkrijgt over de activiteiten van NKF Kabel op het gebied van de productie en verkoop van elektriciteitstransportkabels. 8. Betrokken ondernemingen, in de zin van het Besluit vaststelling formulieren Mededingingswet (Staatscourant 1 van 2 januari 1998), zijn de Pirelli-groep en een gedeelte van de onderneming van NKF Kabel. 9. Uit de bij de melding ter beschikking gestelde omzetgegevens blijkt dat de gemelde concentratie binnen de werkingssfeer van het in hoofdstuk 5 van de Mededingingswet geregelde concentratietoezicht valt. V. BEOORDELING Relevante markten Relevante productmarkten 10. Partijen merken op dat Pirelli en NKF Kabel activiteiten verrichten op het gebied van de productie en verkoop van energiekabels. Deze productmarkt kan volgens partijen worden onderverdeeld in de markt voor productie en verkoop van zogenaamde general wiring kabels en de markt voor de productie en verkoop van elektriciteitstransportkabels, gelet op met name de verschillen in specificaties tussen de categorien kabels, verschillende toepassingen en verschillende marktpartijen. Partijen verwijzen naar de omschrijving van de productmarkt zoals gehanteerd in het besluit inzake Draka/NKF.[1] 11. Nu de transactie tussen partijen enkel ziet op de overdracht van zeggenschap ten aanzien van de activiteiten betreffende de elektriciteitstransportkabels is volgens partijen de markt voor de productie en verkoop van deze elektriciteitstransportkabels de door de concentratie benvloede markt. 12. Met partijen kan worden aangenomen dat de markt voor elektriciteitstransportkabels een van de markt voor general wiring te onderscheiden markt is, gelet op de verschillen in gebruik en afnemers.[2] 13. Pirelli en NKF Kabel bieden elektriciteitstransportkabels voor verschillende spanningsniveaus aan. Het is mogelijk dat de markt voor elektriciteitstransportkabels nog verder gespecificeerd dient te worden naar
hoog-, midden- en laagspanningskabels. Volgens partijen kan echter geen nader onderscheid worden gemaakt tussen elektriciteitstransportkabels van verschillende spanningsniveaus, met name gezien het feit dat Pirelli en NKF Kabel evenals hun belangrijkste concurrenten een totaalportfolio van kabels van verschillende spanningsniveaus aanbieden hetgeen ook door de afnemers zou worden verlangd. Daarnaast stellen partijen dat min of meer dezelfde know-how is vereist voor de productie van kabels van verschillende spanningsniveaus. 14. Het standpunt van partijen om geen onderscheid te maken tussen elektriciteitstransportkabels naar verschillende spanningsniveaus wordt niet door een groot aantal marktpartijen gedeeld. Er zijn (kleinere) marktpartijen die met name laagspanningskabels vragen of aanbieden. De meeste marktpartijen geven aan dat de te onderscheiden spanningsniveaus zodanig verschillend zijn dat voor de productie ervan verschillende werkmethoden, andere know-how en andere apparatuur/machines nodig zijn. De productietechnieken waarover een onderneming beschikt, lijken derhalve mede bepalend voor het aanbod dat deze op de markt voor electriciteitstransportkabels kan doen. Een meer nauwkeurige afbakening van de markt voor de productie van electriciteitstransportkabels tot aparte markten voor de verschillende spanningsniveaus kan echter achterwege blijven, omdat de materile beoordeling hierdoor niet wordt benvloed (zie punten 17 tot en met 22). Relevante geografische markten 15. Partijen merken de markt voor elektriciteitstransportkabels als West- Europees aan. Zij stellen dat de afnemers van de elektriciteitstransportkabels een Europese inkoopstrategie kennen en dat de handelsstromen dientengevolge omvangrijk zijn. Voorts verwijzen zij voor de onderbouwing van hun standpunt naar het besluit inzake Draka/NKF[3] en naar de beschikking van de Europese Commissie inzake Pirelli/Siemens[4]. 16. In het NMa-besluit Draka/NKF is geconcludeerd dat de omvangrijke im- en exportstromen in de Benelux, de grotendeels geharmoniseerde specificaties voor en Europese inkoop van elektriciteitstransportkabels op een West- Europese markt voor elektriciteitstransportkabels duiden. In het onderhavige geval kan in het midden worden gelaten of sprake is van een West-Europese markt dan wel een Nederlandse markt omdat de uiteindelijke beoordeling hierdoor niet wordt benvloed (zie punten 17 tot en met 22). B. Gevolgen van de concentratie 17. Volgens partijen zijn er geen betrouwbare statistieken over de uitsplitsing van de markt voor elektriciteitstransportkabels naar spanningsniveau. In verschillende landen zouden verschillende definities voor laagspanning (L), middenspanning (M) en hoogspanning (H) worden gehanteerd. 18. Partijen geven aan dat de Pirelli-groep in 1998 op het gebied van elektriciteitstransportkabels binnen Nederland geen omzet heeft gerealiseerd. Dit wordt bevestigd door Nederlandse afnemers. In Nederland is derhalve geen sprake van overlap van de activiteiten van de betrokken ondernemingen. 19. Indien wordt uitgegaan van een West-Europese markt voor elektriciteitstransportkabels bedroeg het door partijen berekende
marktaandeel van Pirelli [20%-30%]* en dat van NKF Kabel [0%-5%]. Het gezamenlijk marktaandeel van partijen op de markt voor de productie van electriciteitstransportkabels bedraagt derhalve [20%-30%], en opgesplitst naar de verschillende spanningsniveaus: L: [10%-20%], M: [30%-40%] en H: [50-60%]. Er zijn in ieder geval twee andere belangrijke concurrenten van vergelijkbare grootte als partijen tezamen, naast een aantal kleine marktpartijen, actief op de West-Europese markt voor elektriciteitstransportkabels, te weten Alcatel en BICC. Net als Pirelli en NKF Kabel bieden zij een totaalportfolio van kabels van verschillende spanningsniveaus aan. Ten aanzien van het segment hoogspanningskabels is vooral Alcatel een belangrijke Europese speler. 20. Volgens partijen worden projecten op het gebied van elektriciteitstransportkabels (vrijwel) altijd (openbaar) aanbesteed op grond van de Europese aanbestedingsrichtlijnen. Dit wordt bevestigd door de marktpartijen. Aanbesteding verzekert de deelname van meerdere mededingers naar de opdracht. Harmonisatie van de technische specificaties van elektriciteitstransportkabels op basis van de richtlijnen van CENELEC en de International Electrical Commission zal volgens partijen voor meer (prijs) concurrentie zorgen. Net als op de Nederlandse markt is er volgens partijen op de West-Europese markt sprake van sterke prijsconcurrentie vanwege de huidige overcapaciteit op deze markt. Dit wordt bevestigd door marktpartijen waarvan enkelen aangaven dat de voorgenomen concentratie naar hun inzicht in ieder geval in Nederland niet zou kunnen leiden tot een dominante positie op de betrokken markt mede vanwege het feit dat er geen sprake is van een geografische overlap in de activiteiten van betrokken ondernemingen. 21. Volgens partijen kunnen elektriciteitsbedrijven zich onmiddellijk tot n van de concurrerende aanbieders wenden indien Pirelli haar prijzen zou verhogen. Deze onafhankelijkheid van de afnemers van de producenten is ook door de Commissie erkend in haar beschikking inzake Pirelli/Siemens.[5] Gezien de toenemende concentratietendens in de energiesector zal de relatief sterke positie van de afnemers jegens de producenten volgens partijen in de toekomst alleen maar toenemen, zowel op Europese als nationale schaal. 22. Indien wordt uitgegaan van een West-Europese of Nederlandse markt voor elektriciteitstransportkabels, uitgesplitst naar spanningsniveau, geeft de concentratie, onder meer gezien het feit dat meer dan driekwart van de omzet op het gebied van elektriciteitstransportkabels via openbare aanbestedingsprojecten wordt behaald en gezien de relatief sterke positie van de afnemers jegens de producenten, geen aanleiding tot de veronderstelling dat een economische machtspositie kan ontstaan of worden versterkt die tot gevolg heeft dat een daadwerkelijke mededinging op de Nederlandse markt of een deel daarvan op significante wijze wordt belemmerd. VI. NEVENRESTRICTIES 23. Artikel 13 lid 1 van de concept-koopovereenkomst bevat een nonconcurrentiebeding voor een periode van vijf jaar ten laste van Draka Holding N.V. en haar werkmaatschappijen. Voorts verbinden verkopers zich om geen financiering te verstrekken aan een persoon of organisatie die concurreert met bedoelde overgenomen werkzaamheden en om geen personen in dienst te nemen of op andere wijze te betrekken die op een bepaald moment gedurende de voorafgaande periode van vijf jaar in dienst waren van verkopers
in verband met bedoelde overgenomen werkzaamheden. 24. Het is aannemelijk dat een dergelijk non-concurrentiebeding in beginsel rechtstreeks verbonden is aan de concentratie en dat het noodzakelijk is voor haar verwezenlijking voorzover het niet verder sterkt dan de activiteiten van de over te dragen onderneming of het over te dragen deel van een onderneming. 25. Ten aanzien van de voorgenomen afspraken zoals in punt 23 beschreven, wordt overwogen dat deze als noodzakelijk voor de verwezenlijking van de concentratie worden beschouwd, voorzover deze zich niet uitstrekken tot een verbod om op te treden als verschaffer van leningen of ander krediet en deze zien op het actief werven van personeel dat beschikt over belangrijke knowhow betreffende de onderneming van NKF Kabel. VII. CONCLUSIE 26. Na onderzoek van deze melding is de directeur-generaal van de Nederlandse mededingingsautoriteit tot de conclusie gekomen dat de gemelde operatie binnen de werkingssfeer valt van het in hoofdstuk 5 van de Mededingingswet geregelde concentratietoezicht. Hij heeft geen reden om aan te nemen dat als gevolg van die concentratie een economische machtspositie kan ontstaan of worden versterkt die tot gevolg heeft dat een daadwerkelijke mededinging op de Nederlandse markt of een deel daarvan op significante wijze wordt belemmerd. 27. Gelet op het bovenstaande deelt de directeur-generaal van de Nederlandse mededingingsautoriteit mede dat voor het tot stand brengen van de concentratie waarop de melding betrekking heeft geen vergunning is vereist. 28. Gelet op de overwegingen in de punten 23 tot en met 25 is de directeurgeneraal van oordeel dat, voorzover de in punt 23 omschreven clausules een overeenkomst vormen als bedoeld in artikel 6 van de Mededingingswet, dat artikel ingevolge artikel 10 van de Mededingingswet, niet geldt voor deze overeenkomst, voorzover het beding zich niet uitstrekt tot een verbod om op te treden als verschaffer van leningen of ander krediet en de materile draagwijdte van de clausules zich niet verder uitstrekt dan tot het actief werven van werknemers die beschikken over belangrijke know-how betreffende de activiteiten van NKF Kabel. Datum: 13 december 1999 A.W. Kist Directeur-generaal van de Nederlandse mededingingsautoriteit Tegen dit besluit kan degene, wiens belang rechtstreeks bij dit besluit is betrokken, binnen zes weken na bekendmaking van dit besluit een gemotiveerd beroepschrift indienen bij de arrondissementsrechtbank te Rotterdam, sector bestuursrecht, Postbus 50951, 3007 BM, Rotterdam. -------------------------------------------------
[1] Zie de zaak 1362/Draka NKF, besluit van 16 juli 1999, NMa-1362/6, punt 12. [2] Zie de zaak 1362/Draka NKF, reeds aangehaald, punt 14. [3] Zie de zaak 1362/Draka NKF, reeds aangehaald. [4] Beschikking van 30 september 1998 (IV/M.1271). [5] Reeds aangehaald, paragrafen 16 en 17. * In deze openbare versie van het onderhavige besluit zijn delen van de tekst vervangen door een bandbreedte om redenen van vertrouwelijkheid. Dit wordt aangegeven door middel van vierkante haken. Aan de inhoud van deze pagina's kunt u geen rechten ontlenen.