Sturen op resultaten in het sociaal domein Machteld Koelewijn en Frans Vos Driebergen, 3 november 2016
Partners in verbetering https://www.youtube.com/watch?v=urujad- 0Bk4#action=share
Vraag aan deelnemers Welke associaties hebben jullie met resultaatsturing?
Transformatie Nieuwe inhoudelijke doelstellingen vragen om nieuwe vormen van sturing
Waar staan we? Vijfde rapportage TSD - We staan nog aan het begin van de transformatie... We zitten met z n allen in een veranderingsproces - De eerste stappen zijn gezet, maar het moeilijkste moet nog komen
Citaat Gemeenteraden - Van een raad van toezicht van een uitvoeringsorganisatie is het de raad van bestuur van een ontwikkelingsorganisatie geworden - Als de raad de uitvoering (lees: professional) centraal wil stellen, dan moet daar de besturingsfilosofie op worden afgestemd - Als je dat wilt dan kan niet worden gestuurd op details
Citaat Gemeenteraden (2) - Dan: sturen op inhoudelijke kwaliteitscriteria, klanttevredenheid en maatschappelijke resultaten - Niet: meer (gedetailleerde) financiële informatie, met minder autonomie voor de uitvoering Conclusie TSD: Dit is de bedrijfsmatige werkelijkheid: het kan niet allebei!
Citaat Inkoop - Gemeenten die in grotere ( >5) samenwerkingsverbanden inkopen, kopen traditioneler (pxq) in dan gemeenten in kleinere verbanden - Op het gebied van zelfredzaamheid van cliënten scoren gemeenten die inkopen op populatie en/of wijkniveau veruit het hoogst
Casus: Bram 18 jaar Bram volgt MBO onderwijs, woont nog thuis. Spijbelt veel, gebruikt drugs, werkt (zwart) in horeca. Dreigt op school te stranden. Moeder vindt op aandringen van nieuwe partner dat Bram uit huis moet. Wat zou er moeten gebeuren? Wat gebeurt er in veelal in de praktijk? Vraagstelling presentatie: Hoe realiseren we: doen wat nodig is?
Waar brengt ons dat? Transformatie: eerste stappen gezet, maar het moeilijkste moet nog komen.. Transformatie vraagt om andere sturing Opgave andere sturing voor gemeenteraden geldt ook voor gemeentelijk beleid Spanning tussen tussen inkoop/ standaardisering en innovatie in de uitvoering (vb. de professional)
Transformatie vanuit actoren Bespreken vanuit: oogpunt inwoners oogpunt wijkteams oogpunt gemeente Ook van belang, maar bespreken we nu niet: oogpunt aanbieders oogpunt voorveld oogpunt gemeenteraad
Invalshoek inwoners Beoogd resultaat transformatie: Vergroting probleemoplossend vermogen en eigenaarschap bij inwoners Oftewel de balans tussen draaglast en draagkracht bepaalt het zelforganiserend vermogen van inwoners
Draagkracht en draaglast Draagkracht = benutten en versterken van: Eigen competenties Sociaal netwerk Benutten van ondersteunende condities Draaglast = mate waarin individu of huishouden wordt geconfronteerd met tegenslagen in levensgebieden (financiën, fysieke en geestelijke gezondheid etc.)
Hoofdlijn onderzoek Onderzoek is samenwerking tussen Universiteit Twente en BMC-Advies Looptijd 2 jaar gevolgd door promotietraject We zijn van start met de 8 deelnemende gemeenten Mogelijkheid voor andere gemeenten om traject op maat af te nemen
Invalshoek wijkteams; opgave Vraagverheldering; draaglast en draagkracht In ondersteuningsplan resultaat benoemen Verbinding voorveld/ specialistische zorg/ ondersteuning Helderheid over doelgroep (80%/ 15% 5%); jeugd Regisseur
Wat is het sturend vermogen van sociale (wijk)teams? Ruimte vanuit verordening/ beleidsregels? Ruimte voor eigen ondersteuning; doen wat nodig is? Doorzettingsmacht? Positionering naar specialistische zorg? Resultaat sturend naar inzet specialistische zorg? Budgetverantwoordelijkheid?
Beeld sturing wijkteams Focus vooral op vraagverheldering/ ondersteuningsplan Verantwoordelijk voor toegang naar specialistisch/ maatwerk Deels verbonden met met voorveld Verbinding met specialistisch onvoldoende Sturing op resultaat betekent in praktijk: afspraken/ acties uit ondersteuningsplan Niet op outcome: effect / zit op het niveau van draagkracht
Invalshoek gemeente Sturingsvorm Differentiatie in voorziening (algemeen/ specialistisch) Differentiatie in bekostiging
Twee vormen van sturing A. Vanuit sociaal (wijk)team resultaat bepalen, waarbij aanbod moet bijdragen aan het realiseren van het resultaat. B. Uitvoeringsorganisatie (veelal in regionaal verband) doet inkoop en richt bedrijfsproces in voor gebruik van specialistische/ maatwerk voorzieningen. Uitspraak TSD: variant B veelal traditioneler dan A
Besturingsvormen Variant B Regionaal verband Aanbieder 1 Variant A Aanbieder 2 Aanbieder 3 Regionale Uitvoeringsorganisatie Gemeente SWT SWT SWT Gemeente Gemeente Gemeente 1 2 3 SWT Lokaal voorveld
Wat is nodig voor variant A? Goede vraagverheldering door sociaal (wijk)team Samenhang met verschillende vormen van toegang: huisarts/ gedwongen kader jeugd/ loket Samenhangende inzet voorveld/ swt zelf / eerstelijn/ specialistische zorg Werkafspraken in sociaal domein met een duidelijke regie rol bij sociaal (wijk)team of bij inwoner? Bekostiging die ruimte biedt voor samenwerking/ specialistisch/ maatwerk
Wat is nodig voor variant B? Heldere kaders vanuit gemeenten voor budget/ volume/ resultaat/product Effectieve inrichting voor berichten verkeer/ bedrijfsprocessen/ incl facturering Scherpe condities (criteria en informatie uitwisseling) voor toegang tot specialistische/maatwerk voorzieningen.
Weging sturingsvorm A en B A: - Meer ruimte voor inhoudelijke vernieuwing/ transformatie - Ingewikkeld bedrijfsproces om inzet te laten aansluiten op door sociaal (wijk)team bepaalde resultaten B: - Op basis van scherpe keuzen vooraf is een efficiënte bedrijfsmatige inrichting mogelijk - Minder ruimte voor vernieuwing
Conclusie: differentieer in sturing Variant A voor brede aanbod van voorzieningen Variant B voor zwaar (bovenregionale) specialistische voorzieningen (5%)
Bekostigingsvormen Resultaatbekostiging Resultaten voor een specifieke populatie Resultaten voor een wijk Resultaten als outcome: vb. kinderen groeien veilig op, meer zelfredzaamheid, meer participatie Andere bekostigingsvormen: Beschikbaarheidsbekostiging Inspanningsbekostiging (pxq) Trajectbekostiging
Notie Bekostiging Conclusie TSD is: Populatie gebonden en wijkgebonden bekostiging geeft het beste effect naar zelfredzaamheid Spoort met invalshoek dat ruimte in bekostiging noodzakelijk is voor maatwerk/ verbinding/ innovatie Daarentegen complex (boven)regionaal specialistische zorg vraagt om product/ behandeling bekostiging
Praktijkvoorbeeld Jeugdhulp Voorziening Opgave Bekostiging Jeugdteams Regie/ 1 plan Populatiegebonden bekostiging Gi s, jb en jr Signaleren/ drang verbinding met jeugdteam dwang Populatiegebonden bekostiging Crisisdienst Directe interventie Beschikbaarheid Ambulante jeugdhulp Interventie/ samenwerken Inspanningsbekostiging; cliëntvolgend Residentiële hulpverlening Behandeling/ uitstroom Traject bekostiging; cliëntvolgend Bovenregionale Jeugdhulp Specialistische zorg Traject bekostiging; budget plafond
Samenvattend: Resultaatgerichtheid nodig! Effectieve ondersteuning die draagkracht vergroot Meer samenhang Meer preventie Ruimte om aan te sluiten op draagkracht inwoners Meer samenhang tussen voorveld en specialisme Lagere kosten/ kostenbeheersing Tijdige inzet specialistische zorg Transparante bedrijfsvoering
Het antwoord is meervoudig Inwoners zijn leidend: eigenaarschap! Innovatie/verbinding voorveld/ sociale teams/ maatwerk Specifieke afspraken tussen actoren in het sociaal domein: verantwoordelijkheid/ regie partnerschap Creëer ruimte in inkoop/bekostiging voor innovatie Differentieer in sturing en bekostiging Borg direct aanbod van (boven) regionale specialistische voorzieningen (5%) Maak tijd en geef ruimte voor veranderingsproces
Meer informatie Machteldkoelewijn@bmc.nl 06-27253266 Fransvos@bmc.nl 06-20532406