Impact crisis op maritieme goederenstromen GNB infodag Vrouwenpolder Nederland 22 oktober 2009
Overzicht De crisis: conjunctuurrimpel of structuurbreuk? De maritieme sector: extra zwaar getroffen? Gevolgen crisis en strategie spelers Vooruitzichten herstel? Houdt Antwerpen stand?
De crisis: conjunctuurrimpel of structuurbreuk? Heeft de recessie een V, W, U of L vorm? Economisten dachten tot september 2008 overwegend aan V-scenario; vandaag twijfelt men tussen U of L scenario Crisis is uitzonderlijk zwaar (ernstiger dan deze van de Grote Depressie van de jaren 1930!) Maar wel misschien minder lang! En ook meer sociale correcties!
De ineenstorting van de internationale handel (nominaal) is nooit voorheen gezien! Bron: S. Araujo & J.O. Martins OECD, MSIT database
De crisis in de maritieme sector is een duidelijke structuurbreuk Wereldhandelsvolume met 15% gedaald tijdens eerste helft van 2009! De ineenstorting van 2008-2009 van de wereldhandel is uniek, zoals blijkt uit databank OECD (531 maanden tussen 1965-2009): De ernst van de crisis wordt toegeschreven aan trade synchronisation, dit versterkt de terugval Elasticiteit tussen reële wereldhandel (in volume) t.o.v. reëel wereldinkomen nam toe: jaren 1960 en 1970: factor 2 jaren 1990: factor 3,4 Na 2000: factor 3,7 na 2000 (in Oost-Azië zelfs 4,5!). Cf. Financiële wereld! Oorzaak: globalisering wereldeconomie en fragmentatie van productie in de wereld (vertikale specialisatie)
De internationale handel reagert veel scherper op terugval van het GDP dan tijdens normale tijden Redenen: - bij recessie eerder terugval van consumptie goederen dan diensten - handel gemeten in volume, GDP in toegevoegde waarde; handel reflecteert productieproces in verschillende landen Grafiek: Reële handel en reëel GDP: groei t.o.v. Vorig jaar Bron: C. Freund World Bank
De maritieme sector: extra zwaar getroffen? De terugval in de rederijsector is extra zwaar omdat de terugval in vraag (volumes) wordt gecombineerd met een bijzonder grote toename van het vervoersaanbod (nieuwbouw containerscheepscapaciteit + 25% in periode 2009-2011)! Lemminggedrag reders Stouwerijsector ook hard getroffen maar meer gespreide investeringsportefeuilles en minder grote verschuivingen onevenwicht vraag en aanbod (terminals breiden niet elk jaar uit)
Vooral de Oost-West routes en intra Azia hebben sterke groei gekend in gouden jaren 140 Aandeel belangrijkste intercontinentale containermarkten, 2000-2007, in mio teu) 7% 120 100 29% 80 60 8% 25% 17% Andere intra Noord-Amerika intra Europa intra Azië intra North-South Transpacific FE-Europe Transatlantisch 16% 40 25% 20 16% 23% 17% 0 7% 5% 2000 mio TEU 2007 mio TEU
Terugval containertrafieken Wereldregio's: de US en Europa zwaarste verliezers Terugval containeroverslag per regio, in % (okt 08 - aug 09) 0,00% North America USA Far East South East Asia North Europe Mid-East Latin America Mediterranean South Asia China (excl. HK) Total Selection -5,00% -10,00% -15,00% -20,00% -25,00%
Intercontinentaal trafieken Europa: terugval 1ste kwartaal met 17,1% (-3,2 mio teu!)! Groei (krimp) per vaargebied 1e semester 2009 (YTY), in teu (%) -2,3 Intra-Europees -3,8 Afrika Bron: ELAA -17,8 Z-Amerika -5,7 Indië/ME Q1 Q2-28,8 Noord-Amerika -15,9 Azië -16,6 Totaal intercontinetaal -30-25 -20-15 -10-5 0
Situatie Singapore okt 2009
Gevolgen crisis en strategie spelers (I)? Financiële problemen grote spelers: nieuwe consolidatiegolf? Beroep op overheidssteun (cf. Hapag Lloyd, CMA-CGM,,,,) Overcapaciteit infrastructuur: on hold zetten grotere projecten (cf. problematiek 2de Maasvlakte) Ocean carrier results, H1 2009 % change revenue ROS Evergreen -43,1 1,0% Wan Hai -46,6-5,2% APMM -30,1-8,4% Yang Ming -44,4-23,8% Zim -47,4-32,6% CSCL -50,8-36,6% Cosco -51,4-38,0%
Gevolgen crisis en strategie spelers (II)? Reders: te veel scheepscapaciteit voor te weinig lading Opleggen schepen: ca. 10% van vloot (548 schepen of 1,3 mio teu eind september) Versnelde sloop schepen: ca. 3% van vloot (of 350,000 teu) Opschorten oplevering nieuwe schepen (tegen forse schadevergoeding) Operationeel: Trager varen: meer schepen op één loop en minder brandstofkosten Kleinere schepen afdanken en mikken op schaalvoordelen grotere schepen Doorschuiven kosten naar 3de partijen (cf. BL Antwerpen) Stouwers: Terminals in motteballen Vaste kosten verminderen via rationaliseringen
Vooruitzichten herstel? Prognoses maken is geen wetenschap (beurskoersen voorspellen ook niet)! Meeste analisten voorspellen lichte verbetering eind 2009 ( false recovery?), een mager herstel in 2010 en pas eind 2011 terugkeer naar niveau 2008! Maar wel sprake van structuurbreuk: geen terugkeer naar groeivoeten van gouden decennium!
Evolutie teu-overslag wereld (Drewry)
Prognoses Global Insight: terug naar de normaliteit
Antwerpen: terug naar groeipad 1993-2001?
Antwerpen heeft de zwaarste klappen gehad op het vlak van aanbod van scheepscontainercapaciteit maar andere havens verloren vaak meer lading Vergelijking groei teu-volume en ASC, 1e semster 2008-2009iteit totaal Zeebrugge Rotterdam Le Havre Hamburg teu ASC Duinkerken Bremerhaven Antw erpen -60,00% -50,00% -40,00% -30,00% -20,00% -10,00% 0,00% 10,00% 20,00% 30,00% 40,00%
Evolutie containeroverslag per maand: verbetering vanaf augustus. Keerpunt of false recovery? Duizend TEU 900 800 700 600 500 400 300 200 100 0 Jan Feb Mrt Apr Mei Jun Jul Aug Sep Okt Nov Dec TEU '08 TEU '09 19
Evolutie van de marktaandelen van Antwerpen, Rotterdam en Hamburg in de Le Havre Hamburg Range (containers, TEU) 45% 40% 35% 30% 25% 20% 15% 10% 5% 0% 1980 1982 1984 1986 1988 1990 1992 1994 1996 1998 2000 2002 2004 2006 Antwerpen Rotterdam Hamburg Zeebrugge 2008 6m 2009 Bron: VHC 20
Uitzieken en daarna business as usual is niet aan de orde Deze crisis zet fundamentele veranderingsprocessen in gang! Zolang men er over praat, gebeurt er niets!