1 Collegenota bij Raadsinformatiebrief stimuleren ondernemerschap.docx Aan burgemeester en wethouders Zaaknummer 116066 Portefeuillehouder(s) Ron König Cluster Beleid en Regie Vertrouwelijk Nee Ambtenaar Michelle van Amerongen Datum in college 13 juni 2017 Telefoonnummer 026-3773919 Datum fataal n.v.t. ONDERWERP: Aanpak stimuleren ondernemerschap Voorstel 1. De raad door middel van bijgevoegde raadsinformatiebrief te informeren over hoe we ondernemerschap stimuleren. Inleiding In de Economische Koers van de gemeente Arnhem, alsmede in de regionale investeringsagenda Arnhem- Nijmegen zetten we in op het stimuleren van meer en beter ondernemerschap. Met als doel mensen aan het werk te houden en meer werk in Arnhem en in de regio te realiseren. Op 9 februari 2017 zijn door mevrouw Pape en de heer Combée schriftelijk vragen gesteld op grond van artikel 44 van het Reglement van Orde voor de politieke maandag van de gemeente Arnhem over het startersklimaat in Arnhem. In de beantwoording van deze vragen is aangegeven de gemeenteraad op een later moment nader te informeren over de aanpak/acties op het gebied van starters, start-ups en scale-ups. Beoogd effect 1. Mensen aan het werk te houden en meer werk in Arnhem en in de regio te realiseren. 2. De gemeenteraad te informeren over de aanpak/acties op het gebied van het stimuleren van ondernemerschap. Argumenten 2.1 De raadsinformatiebrief is een vervolg op de toezegging die is gedaan in de beantwoording van art 44 vragen over het startersklimaat in Arnhem (d.d. 14 maart 2017) In de beantwoording van de art 44 vragen over het startersklimaat in Arnhem van 14 maart jl. heeft het college de raad toegezegd de raad op een later moment te informeren over de doelen en aanpak/acties op het gebied van starters, start-ups en scale-ups. Bijgevoegde raadsinformatiebrief geeft hieraan uitvoering.
Kanttekeningen Niet van toepassing. Financiën Activiteiten worden in 2017 binnen het beschikbare economisch budget uitgevoerd. Uitvoering In het ondersteunen van starters, start-ups en scale-ups zijn veel partijen actief. Het ecosysteem wordt gevormd door enerzijds (vaak jonge) ondernemers en anderzijds de zogenaamde 'feeders'. De feeders zijn de investeerders, kennisinstellingen, overheden en incubators, bestaande bedrijven en ondersteuners. Door partijen (landelijk, regionaal en lokaal) wordt een breed scala aan diverse ondersteuningsprogramma's en projecten beschikbaar gesteld. Insteek van de programma's is generiek of sectoraal. Bij de start ups en scale ups is behoefte aan verbinding van de verschillende initiatieven en partijen. Ook is er behoefte aan betere en duidelijke ontsluiting van de beschikbare informatie. Wij willen hierop inzetten en ruimte en support geven aan anderen. Gemeente Arnhem heeft een faciliterende rol, partijen in de stad pakken de uitvoering op. We gebruiken 2017 om samen met partijen in de stad en regio concrete activiteiten uit te voeren en tegelijkertijd - samen met hen - toe te werken naar een robuuste en gestructureerde aanpak van het onderwerp voor de langere termijn. Door dit samen te doen en tussentijds te evalueren kan tijdig worden bijgesteld en de koers worden aangepast. Focus van de aanpak: Vanwege de grotere economische betekenis richt de aanpak zich vooral op de start-ups en scale-ups. De starter wordt door de gemeente, vanuit de ondernemersdienstverlening, en door andere partners (o.a. Kamer van Koophandel) ondersteund. Inhoudelijke focus ligt op de sector energy. We sluiten hiermee aan bij de Economische Koers van gemeente Arnhem. De creatieve component is echter van cruciaal belang bij vele innovaties. De aanwezigheid van deze creatieve economie in Arnhem is groot en de combinatie van de sector energy met de creatieve economie geeft de ingrediënten om tot succesvolle start-ups en/of scale-ups te komen. Juist op dit onderwerp heeft samenwerking op regionaal niveau toegevoegde waarde. Denk alleen al aan de mogelijkheden voor schaalvergroting en het vinden van proeftuinen. Focus dus op zowel Arnhemse insteek maar ook op nauwere samenwerking met de regio op dit onderwerp (o.a. Nijmegen, Duiven, Rheden, Renkum, Lingewaard, Overbetuwe) en provincie Gelderland. Activiteiten 2017 Lokale activiteiten: Een kick-off bijeenkomst met (lokale) stakeholders: o.a. Rabobank (om mede uitvoering te geven en aan te sluiten bij "Arnhem Connect"), Start-up Arnhem, Kamer van Koophandel, een aantal broedplaatsen en de Innovatiefabriek. Om na te gaan wie wat het beste kan doen en oppakken en wie wat gaat doen. En hoe community of practice kan worden gestart.
In samenwerking met partners ondersteunen van de ontwikkeling van een digitaal platform, waarop voor start-ups en scale-ups benodigde informatie wordt ontsloten. Regionale activiteiten: Starten met bijeenkomst met (regionale) stakeholders: o.a. starters, kennisinstellingen, broedplaatsen en financierders. Om na te gaan wie wat het beste kan doen en oppakken. Het opzetten van een activiteitenagenda waar we regionale bijeenkomsten (laten) organiseren. Communicatie De communicatie met het externe netwerk wordt gestart met de organisatie van de kick-off bijeenkomst. Bijlagen Stukken voor college - Raadsinformatiebrief stimuleren ondernemerschap - Beantwoording artikel 44 vragen over het startersklimaat in Arnhem van 14 maart 2017 - Artikel 44 vragen van de VVD fractie over het startersklimaat in Arnhem van 9 februari 2017 Ter inzage stukken voor college n.v.t. Stukken voor gemeenteraad - Raadsinformatiebrief stimuleren ondernemerschap - Beantwoording artikel 44 vragen over het startersklimaat in Arnhem van 14 maart 2017 - Artikel 44 vragen van de VVD fractie over het startersklimaat in Arnhem van 9 februari 2017 Ter inzage stukken voor gemeenteraad n.v.t.
1 Raadsinformatiebrief aanpak ondernemerschap AANGEPAST.docx Aan de gemeenteraad Datum : 13 juni 2017 Zaaknummer : Contactpersoon : Michelle van Amerongen Telefoonnummer : 026-3774538 Onderwerp: Aanpak ondernemerschap (start-ups en scale-ups) Geachte voorzitter en leden, Hierbij informeren wij u over hoe we ondernemerschap stimuleren, zoals toegezegd in de beantwoording van de artikel 44 vraag van de fractie van de VVD over het startersklimaat in Arnhem (d.d. 14 maart 2017). Inleiding Het stimuleren van innovatie en bedrijfsontwikkeling bij bestaande snelgroeiende ondernemingen (scaleups) en het beter benutten van het potentieel van innovatieve starters (start-ups) versterkt het vestigingsklimaat. Ook zorgt het voor economische groei en een toename van de werkgelegenheid. In onze eigen Economische Koers alsmede in de regionale investeringsagenda van het stedelijk netwerk Arnhem-Nijmegen zetten we in op het stimuleren van meer en beter ondernemerschap. Met als doel mensen aan het werk te houden en meer werk in Arnhem en in de regio te realiseren. De afgelopen jaren hebben we in diverse succesvolle programma's geparticipeerd en verschillende projecten op dit gebied ondersteund. Voorbeelden hiervan zijn: Gelderland Valoriseert, cleantech incubator Greenhouse, de Mode incubator, Centrum voor Jong Ondernemerschap (tegenwoordig Startup Arnhem) en Ik Start Smart. Aanleiding om onze inzet en rol op dit onderwerp nu aan te scherpen is dat een aantal van bovengenoemde programma's en initiatieven afloopt, partijen in de stad ontwikkelvraagstukken op dit onderwerp signaleren én de eigen wens om zowel lokaal als regionaal nadrukkelijker op start-ups en scale-ups in te zetten. Huidig ecosysteem voor starters, start-ups en scale-ups Definities Wanneer we het over starters hebben gaat het over alle startende bedrijven (die zich inschrijven bij de Kamer van Koophandel). Een subcategorie zijn startende bedrijven met een schaalbaar en vernieuwend businessmodel waarbij gebruik wordt gemaakt van nieuwe of opkomende technologie (eigenlijk groeipotentieel). Deze bedrijven worden start-ups genoemd. Een bedrijf is een scale-up als het een jaarlijkse groei in omzet en/of werkgelegenheid genereert van 20% over een periode van drie jaar.
Datum: 13 juni 2017 Zaaknummer: Pagina: 2 Daarbij moet het bedrijf aan het begin van de driejarige periode een omzet hebben van minstens 5 mln. of 10 medewerkers of meer. Het ecosysteem In het ondersteunen van starters, start-ups en scale-ups zijn veel partijen actief. Het ecosysteem wordt gevormd door enerzijds (vaak jonge) ondernemers en anderzijds de zogenaamde 'feeders'. De feeders zijn de investeerders, kennisinstellingen, overheden en incubators, bestaande bedrijven en ondersteuners. Hieronder een overzicht van partijen die het Arnhemse ecosysteem vormen. Door partijen (landelijk, regionaal en lokaal) wordt een breed scala aan diverse ondersteuningsprogramma's en projecten beschikbaar gesteld. Insteek van de programma's is generiek of sectoraal. Hieronder een overzicht van regionale en lokale projecten en ondersteuningsprogramma's waarbij gemeente Arnhem betrokken is (geweest).
Datum: 13 juni 2017 Zaaknummer: Pagina: 3 Programma/project Bestemd voor Status Ik Start Smart Starter Afgelopen (krijgt een vervolg) Generation-E Start up Energie Loopt Gelderland Valoriseert > Startup Accelerator Gelderland Greenhouse Fonds creatieve industrie Ondersteunen totstandkoming broedplaats Coehoorn Centraal Scale-up in Energie, chemie en creatieve industrie Start up energie- en milieutechnologie Starter, start up of scale up creatieve industrie Starter, Start up en Scale up Loopt Loopt Loopt Loopt 155-help-een-bedrijf Starter, Start Up en Scale up Loopt Mode Incubator Bureau Zelfstandigen Start Up en Scale op creatieve industrie Starters (komende uit de bijstand) Afgerond in 2015 Loopt Aanpak start-ups en scale-ups Om scherper te krijgen waaraan in (regio) Arnhem op dit moment behoefte is, heeft gemeente Arnhem een quickscan 1 op dit onderwerp laten uitvoeren en hebben gesprekken met de belangrijkste stakeholders plaatsgevonden. Op basis van de quickscan en de gesprekken kan geconcludeerd worden dat er vooral behoefte is aan verbinding van de verschillende initiatieven en partijen. Ook is er behoefte aan betere en duidelijke ontsluiting van de beschikbare informatie. Gemeente Arnhem heeft een faciliterende rol, partijen in de stad pakken de uitvoering op. We gebruiken 2017 om samen met partijen in de stad en regio concrete activiteiten uit te voeren en tegelijkertijd - samen met hen - toe te werken naar een robuuste en gestructureerde aanpak van het onderwerp voor de langere termijn. Duidelijk moet worden wat aanvullend nodig is om start ups en scale ups beter te faciliteren. Te denken valt aan mogelijkheden voor o.a. financiering, schaalvergroting of andere instrumenten die daarvoor kunnen worden ingezet. Door dit samen te doen en tussentijds te evalueren kan tijdig worden bijgesteld en de koers worden aangepast. Focus van de aanpak: Vanwege de grotere economische betekenis richt de aanpak zich vooral op de start-ups en scale-ups. De starter wordt door de gemeente, vanuit de ondernemersdienstverlening, en door andere partners (o.a. Kamer van Koophandel) ondersteund. Inhoudelijke focus ligt op de sector energy. We sluiten hiermee aan bij de Economische Koers van gemeente Arnhem. De creatieve component is echter van cruciaal belang bij vele innovaties. 1 Quick scan ecosysteem starters en innovatie in Arnhem, Christiaan Holland (2016)
Datum: 13 juni 2017 Zaaknummer: Pagina: 4 De aanwezigheid van deze creatieve economie in Arnhem is groot en de combinatie van de sector energy met de creatieve economie geeft de ingrediënten om tot succesvolle start-ups en/of scale-ups te komen. Juist op dit onderwerp heeft samenwerking op regionaal niveau toegevoegde waarde. Denk alleen al aan de mogelijkheden voor schaalvergroting en het vinden van proeftuinen. Focus dus op zowel Arnhemse insteek maar ook inzetten op nauwere samenwerking met de regio op dit onderwerp (o.a. Nijmegen, Duiven, Rheden, Renkum, Lingewaard, Overbetuwe) en provincie Gelderland. Activiteiten 2017 Lokale activiteiten: Een kick-off bijeenkomst organiseren met (lokale) stakeholders: o.a. Rabobank (om mede uitvoering te geven en aan te sluiten bij "Arnhem Connect 2 "), Start-up Arnhem, Kamer van Koophandel, een aantal broedplaatsen en de Innovatiefabriek. Om na te gaan wie wat het beste kan oppakken en uitvoeren. En hoe community of practice kan worden gestart. In samenwerking met partners ondersteunen van de ontwikkeling van een digitaal platform, waarop voor start-ups en scale-ups benodigde informatie wordt ontsloten. Regionale activiteiten: Starten met bijeenkomst met (regionale) stakeholders: o.a. starters, kennisinstellingen, broedplaatsen en financierders. Om op procesniveau na te gaan wie wat het beste kan doen en oppakken. Het opzetten van een activiteitenagenda waar we regionale bijeenkomsten (laten) organiseren; Activiteiten worden in 2017 binnen het beschikbare budget uitgevoerd. Communicatie De communicatie met het externe netwerk wordt gestart met de organisatie van de kick-off bijeenkomst. Hoogachtend het college van burgemeester en wethouders van Arnhem, de secretaris, de burgemeester, Bijlagen: - Beantwoording artikel 44 vragen over het startersklimaat in Arnhem van 14 maart 2017 - Artikel 44 vragen van de VVD fractie over het startersklimaat in Arnhem van 9 februari 2017 2 Arnhem Connect- samen sterk voor de regio - Rabobank (2017)
Aan de leden van de raad Datum : 14 maart 2017 Zaaknummer : 116066 Contactpersoon : Ingelien Kroodsma Telefoonnummer : (026) 377 3919 Onderwerp : Schriftelijke vragen art. 44 Rvo inzake het startersklimaat in Arnhem Geachte voorzitter en leden, Mevrouw Pape en de heer Combée van VVD Arnhem hebben ons op 10 februari 2017 schriftelijk vragen gesteld op grond van artikel 44 van het Reglement van Orde voor de politieke maandag van de gemeente Arnhem 2014 over het startersklimaat in Arnhem. Onderstaand vindt u de integrale tekst van de vragen. Banen ontstaan niet zomaar. Ze worden gecreëerd door ondernemers, die het lef hebben om werk te maken van hun idee. Veelbelovende start-ups, die in de toekomst heel veel mensen een baan kunnen bezorgen leveren daar een grote bijdrage aan. Als zij de ruimte krijgen, gaat het beter met ons allemaal. Zowel de gemeente als de provincie hebben verschillende programma s om het starten van een bedrijf zo laagdrempelig mogelijk te maken. Echter blijkt uit onderzoek dat Christiaan Holland van de innovatiefabriek in opdracht van de gemeente deed en uit gesprekken die wij met ondernemers gevoerd hebben, dat krachten nog onvoldoende gebundeld worden en dat de startende ondernemer nog vaak zoekende is. Er is behoefte aan meer overzicht en structuur; welke faciliteiten zijn er voor start ups, welke wet en regelgeving is van belang en waar kunnen ondernemers terecht. De Arnhemse economische agenda geeft aan de komende jaren de aandacht te versterken naar innovatieve kracht en ondernemerschap voor start ups en spin offs. Er zijn veel initiatieven gestart, maar ook veel alweer gestopt (zoals Ik start smart, EFRO innovatie vouchers, de innovatievouchers van de RCT's en de valkey-bureau's). Sinds 2003 is het aantal startende ondernemers in Arnhem toegenomen en sinds 2004 is deze groei zelfs sneller dan gemiddeld in Nederland. Het aantal startende bedrijven blijft echter wel onder het gemiddelde in de grote steden. Kortom er gaat al veel goed, maar het moet nog beter. Daarom heeft VVD Arnhem de volgende vragen:
Datum: 14 maart 2017 Zaaknummer: 116066 Pagina: 2 - Welke doelstellingen heeft het college voor Arnhem geformuleerd voor de komende jaren op het gebied van start ups, hoe maken we Arnhem klaar voor de volgende stap? - In hoeverre is het aanbod voor start-ups voldoende afgestemd op de vraag en in welke behoefte wordt nog niet voorzien? - Hoe pro-actief is de rol van de gemeente op dit moment? En welke ideeën zijn er om hier nog verbetering in aan te brengen? Ter beantwoording van deze vragen delen wij u het volgende mee. Het college deelt uw mening dat het stimuleren van innovatie en bedrijfsontwikkeling bij bestaande ondernemers (scale-ups) en het beter benutten van het potentieel van innovatieve starters (start-ups) het vestigingsklimaat versterkt. En dat dit zorgt voor economische groei en een toename van de werkgelegenheid. Zowel lokaal (Economische Koers Arnhem) als regionaal (Investeringsagenda Arnhem Nijmegen) hebben wij afgesproken om van dit onderwerp meer werk te maken. De afgelopen jaren hebben we in diverse succesvolle programma's geparticipeerd en verschillende projecten op dit gebied ondersteund. Voorbeelden hiervan zijn Gelderland Valoriseert, cleantech incubator Greenhouse, de Mode incubator, Centrum voor Jong Ondernemerschap (tegenwoordig Startup Arnhem) en Ik Start Smart. Het college is met de VVD-fractie van mening dat we, samen met andere daartoe geëigende partijen in stad en regio, nog meer kunnen betekenen om het ecosysteem van start-ups en scale-ups in Arnhem te versterken. Om hierin meer inzicht te krijgen, hebben we in 2016 een quick scan door de heer Holland laten uitvoeren. De resultaten van deze quick scan en ervaringen met (af)lopende programma's en projecten vormen input voor de concretisering van onze visie en aanpak met betrekking tot starters, start-ups en scaleups. Wij werken onze ambitie op dit gebied op dit moment uit in acties die er op gericht zijn start-ups en scale-ups te faciliteren. Daarbij bekijken we ook welke rol andere organisaties hierin kunnen nemen. 1. In mei 2017 informeren wij u graag over onze doelen en aanpak/acties op het gebied van starters, start-ups en scale-ups. Wij gebruiken de maanden maart en april om onze aanpak uit te werken 2. Een analyse van vraag en aanbod voor deze doelgroepen wordt in het kader van deze aanpak gemaakt. 3. De rol van gemeente Arnhem in het speelveld van starters, start-ups en scale-ups maakt eveneens onderdeel uit van deze aanpak.
Datum: 14 maart 2017 Zaaknummer: 116066 Pagina: 3 Hoogachtend, het college van burgemeester en wethouders van Arnhem, de secretaris, de burgemeester, cc: Raadsleden en fractievolgers d.m.v. het RIS.
1 Bijlage 2 Artikel 44 vragen van de VVD fractie over het startersklimaat in Arnhem van 9 februari 2017.docx Arnhem, 9 februari 2017 Betreft vragen ex-artikel 44 RVO: Startersklimaat Arnhem Geacht College, Banen ontstaan niet zomaar. Ze worden gecreëerd door ondernemers, die het lef hebben om werk te maken van hun idee. Veelbelovende start-ups, die in de toekomst heel veel mensen een baan kunnen bezorgen leveren daar een grote bijdrage aan. Als zij de ruimte krijgen, gaat het beter met ons allemaal. Zowel de gemeente als de provincie hebben verschillende programma s om het starten van een bedrijf zo laagdrempelig mogelijk te maken. Echter blijkt uit onderzoek dat Christiaan Holland van de innovatiefabriek in opdracht van de gemeente deed en uit gesprekken die wij met ondernemers gevoerd hebben, dat krachten nog onvoldoende gebundeld worden en dat de startende ondernemer nog vaak zoekende is. Er is behoefte aan meer overzicht en structuur; welke faciliteiten zijn er voor start ups, welke wet en regelgeving is van belang en waar kunnen ondernemers terecht. De Arnhemse economische agenda geeft aan de komende jaren de aandacht te versterken naar innovatieve kracht en ondernemerschap voor start ups en spin offs. Er zijn veel initiatieven gestart, maar ook veel alweer gestopt (zoals Ik start smart, EFRO innovatie vouchers, de innovatievouchers van de RCT's en de valkey-bureau's). Sinds 2003 is het aantal startende ondernemers in Arnhem toegenomen en sinds 2004 is deze groei zelfs sneller dan gemiddeld in Nederland. Het aantal startende bedrijven blijft echter wel onder het gemiddelde in de grote steden. Kortom er gaat al veel goed, maar het moet nog beter. Daarom heeft VVD Arnhem de volgende vragen: - Welke doelstellingen heeft het college voor Arnhem geformuleerd voor de komende jaren op het gebied van start ups, hoe maken we Arnhem klaar voor de volgende stap? - In hoeverre is het aanbod voor start-ups voldoende afgestemd op de vraag en in welke behoefte wordt nog niet voorzien? - Hoe pro-actief is de rol van de gemeente op dit moment? En welke ideeën zijn er om hier nog verbetering in aan te brengen? Steffenie Pape Leendert Combée VVD Arnhem