Bijlage bij Statenbrief - zaaknummer 2013-004753 Beleidsnota Gelders Evenementenbeleid 2013-2016; Beleef de Gelderse Streken 1. Introductie Inleiding In de top 100 van de grootste Nederlandse evenementen komen 7 evenementen uit Gelderland voor (zie bijlage 2). Daarnaast zijn er in Gelderland ook vele andere klein- en grootschalige evenementen. Zij leveren allen een bijdrage aan het brede palet van activiteiten voor toeristen en daardoor aan een versterking van het (toeristisch) imago. De evenementen leveren ook een bijdrage aan de cultuur- en sportdoelstellingen van de provincie. In de cultuursector wil de provincie behalve het aanbod en het publieksbereik, ook het cultureel ondernemerschap stimuleren. Hierbij gaat het niet alleen om méér financiële zelfstandigheid, maar ook om een sterk profiel en goede verankering in de regio. Door in te zetten op méér economische spin-off, versterken we het belang van het evenement voor de regio, vergroten we het draagvlak en stimuleren we dus tevens het cultureel ondernemerschap van de organisaties. Maar ook de Gelderse inwoners beleven er plezier aan. Verder vormen evenementen niet alleen voor de sport- en cultuursector en de toeristische ondernemers (vrijetijdsondernemers) een belangrijke bron voor werk en inkomen, maar ook voor de detailhandel, de vervoerders en (grootschalige) accommodatiegelegenheden. De afgelopen 10 jaar heeft de provincie Gelderland geen actief evenementenbeleid meer gevoerd. In het coalitieakkoord Uitdagend Gelderland 2011-2015 is door Gedeputeerde Staten aangegeven dat zij evenementen van belang te vinden, gelet op de economische impuls die er van uit kan gaan. Op 12 juni 2012 is door Provinciale Staten het stat de financiële waarden van sport- aantal bezoekers en de bestedingen op en rond sport- en cultuurevenementen zijn daarbij de kerndoelen. Een sterk evenement dat veel bezoekers trekt kan worden gezien als een vliegwiel voor afgeleide economische activiteiten en bestedingen (economische spin-off). Met het vaststellen van dit statenvoorstel is in 2012 een pilot gestart om te komen tot een provinciaal Evenementenbeleid. Opdracht voor de pilot was de spin-off activiteiten van een aantal sport- en cultuurevenementen te onderzoeken. Hiervoor zijn acht evenementen 1 geselecteerd, die al vanuit diverse beleidsterreinen provinciale subsidie ontvangen. Het bureau BMC, in samenwerking met de Hogeschool ArnhemNijmegen (HAN) begeleidt deze trajecten. Bij dit onderzoek zijn ook een aantal landelijke experts 2 (als onderdeel van de opdracht aan BMC) ingehuurd om hun ervaring in te brengen en mee te denken of en hoe de spin-off van deze evenementen kan worden versterkt. Op 28 februari 2013 heeft er in Hotel Papendal een expertmeeting plaatsgevonden waar de evenementenorganisatoren een presentatie gaven van hun eerste bevindingen. Op 25 april 2013 heeft er een bijeenkomst plaatsgevonden waar met gemeentelijke overheden en regionale bureaus voor toerisme gesproken is over de taak en rol van overheden in relatie tot de 1 Festival Amateurkunst Gevaarlijk Goed, Literatuurfestival De Wintertuin, Manifestatie Fort Asperen, NJO Muziekzomer, Arnhem ModeBiënnale, NK Indoor Atletiek, NK Baanwielrennen, World Cup BMX, EK Handbal dames 2011 (teruggegeven door organisatie aan internationale bond) 2 Triple Double Sportmarketing, Rotterdam Festivals, Bureau Cultuurtoerisme, adviseur Fonds Podiumkunsten en beoordeling projectaanvragen culturele samenwerkingsprojecten, projectdirecteur internationale sportevenementen, Eltingh Haarhuis Tennis & Events, directeur VVV Deventer, marsleider Nijmeegse vierdaagse.
economische spin-off van evenementen. Voor de inhoudelijke ondersteuning leveren de beleidsvelden cultuur, vrijetijdseconomie en sport van de provincie input in dit traject. De ontwikkelde spin-offconcepten voor deze acht evenementen worden uiteindelijk vertaald in twee algemene handreikingen; één voor sportevenementen en één voor cultuurevenementen. Deze handreikingen bevatten informatie en tips hoe evenementen economische spin-off kunnen vergroten en realiseren. Deze handreikingen zijn beschikbaar (najaar 2013) voor alle sport- en cultuurevenementen in Gelderland. Naast dit spin-offtraject heeft er een inventarisatie van mogelijk te ontwikkelen Gelderse evenementen plaatsgevonden. Hiervoor zijn (naast deskresearch) negen stakeholders 3 in de provincie geïnterviewd. Doel evenementenbeleid Doel van het gelderse evenementenbeleid is het faciliteren, stimuleren en financieel ondersteunen van Gelderse sport- en cultuurorganisaties bij het versterken van de economische impact van de evenementen van deze organisaties. Het vergroten van de afgeleide economische effecten draagt bij aan de versterking van de Gelderse economie en het financieel draagvlak van de evenementen zelf. Dit evenementenbeleid richt zich daarom op het zoeken van verbinding met de lokale/regionale ondernemers en het leggen van dwarsverbanden tussen bedrijfsleven, overheden, sport en cultuur. Maar ook dat evenementenorganisaties van elkaar kunnen leren. Evenementen kunnen mede hierdoor aantrekkelijker en interessanter worden voor meer mensen, meerdere doelgroepen en meer inkomen en werk genereren. 2. Uitgangspunten Evenementenbeleid Provinciale Staten hebben in 2012 voor het inrichten van het Evenementenbeleid de volgende uitgangspunten benoemd: 1. Het evenementenbeleid is gericht op het versterken van de Gelderse economie c.q. het vergroten van spin-off van de bestedingen op en rond sport- en cultuurevenementen; 2. Evenementen kunnen op basis van inhoud subsidie aanvragen als dit past binnen de beleidskaders van sport en cultuur en niet vanuit het Evenementenbeleid; 3. Het afbreukrisico van de evenementen die ondersteund worden dient zo klein mogelijk te zijn; 4. We hanteren een ontwikkelaanpak en zijn in 2012 bescheiden gestart met het ontwikkelen van evenementenbeleid; 5. Het evenementenbeleid is praktisch, uitvoerbaar, transparant en controleerbaar; 6. Onder bepaalde voorwaarden wordt de lobby ondersteund om nieuwe, grote sport- en cultuurevenementen naar Gelderland te halen; 7. De rollen die de provincie kan innemen zijn die van conceptontwikkelaar, aanjager en netwerker. 3. Resultaten tot nu toe Inventarisatie evenementen in Gelderland Gelderland kent nu al vele soorten evenementen die allen hun lokale, regionale of zelfs (inter) nationale betekenis hebben. De evenementen variëren van de lokale braderie tot de 3 RBT-KAN, KCG, Recreatiemaatschappij Uit waarde, RBT-Rivierenland, Sportcentrum Papendal, Gelders Erfgoed, RGV, Gelderse Sportfederatie, Topsport Gelderland, VBT. 2
Modebiënnale of het World Cup BMX Super(fiets)cross. Ze dragen allen bij aan het profiel van - en vestigingsklimaat. Uit contacten met partners in het veld en tijdens de bijeenkomst in Hotel Papendal blijkt dat de organisatoren zelf ook kansen zien een bijdrage te leveren aan het versterken van het woon- en leefklimaat en aan de sociale spin-off ( verhogen van de participatie en sociale cohesie). Ook blijkt dat culturele en sportevenementen eveneens een bijdrage leveren aan de versterking van de infrastructuur in hun regio. De topsport ( en dus evenementen) is een voorbeeld en inspiratiebron voor breedtesport. Toernooien en kampioenschappen stimuleren zo jong en oud om meer te bewegen. De ModeBiënnale is een inspiratiebron voor de modesector. Innovaties die daar te zien zijn kunnen spin-off opleveren voor de gehele creatieve- en maakindustrie. Ondersteuning bij de ontwikkeling van spin-off concepten en bij de marketing en promotie van het evenement is echter gewenst. Daarnaast is aangegeven dat evenementen het best kunnen renderen als ze aansluiten bij het de regio Rivierenland. Van belang is ook om keuzes te maken, focus aan te brengen bij wat je als regio of stad wilt uitdragen en dus wat past bij je regio of stad (en daarmee dus niet alles willen doen). Eerste Resultaten pilots spin-off (onderzoek BMC) De spin-off pilots zijn gestart in september 2012. De evenementen die al hebben plaatsgevonden zijn Festival Amateurkunst Gevaarlijk Goed, Literatuurfestival De Wintertuin, NK Indoor Atletiek en NK Baanwielrennen. In de periode juni-september 2013 gaan nog plaatsvinden de World Cup BMX super(fiets)cross, de ModeBiënnale, NJO Muziekzomer en Manifestatie Fort Asperen. De eerste uitkomsten van de pilots geven aan dat de evenementenorganisatoren hun handen vol hebben aan het inhoudelijk organiseren van het evenement; aan het in de markt zetten. Aan het verbinden of promoten van het evenement komen ze nauwelijks toe. Wij zien dit sterker bij cultuurevenementen dan bij sportevenementen. De bijeenkomsten voor de deelnemende spin-off pilots hebben gezorgd voor onderlinge uitwisseling van kennis en het maken van cross-overs. Het sluitend maken van de begroting is daarnaast een belangrijk speerpunt. Dit gebeurt door het verwerven van subsidies en sponsoring en het verkopen van kaarten als het gaat om een besloten evenement. Deze twee zaken, inhoud en financiële dekking, rekenen de meeste organisatoren tot hun kernactiviteit. Het werven van bezoekers komt daarna. Het realiseren van economische spin- off van hun evenement heeft niet de eerste prioriteit. Voor veel organisatoren geldt dat zij er niet aan toe komen om op zoek te gaan naar nieuwe cross-overs met andere sectoren of bedrijven of dat zij dit helemaal niet op hun netvlies hebben. Door onbekendheid van elkaars toegevoegde waarde komt samenwerking nauwelijks tot stand. Rollen betrokken partijen De provincie vervult vanuit haar verantwoordelijkheid vooral de rol van aanjager en facilitator. De organisatoren blijven verantwoordelijk voor de inhoud en exploitatie van hun eigen evenement. Door middel van cofinanciering kan de provincie een aantal zaken faciliteren zoals kennisbevordering en vermarketing. Daar waar gewenst en mogelijk kan de provincie haar netwerken inzetten bijvoorbeeld bij lobby voor evenementen. Daar waar relevant wordt er een relatie gelegd met de werkgroep voor de creatieve transitie. De Gelderse Sportfederatie,Topsport Gelderland, de (kern)sportbonden en NOC*NSF hebben een belangrijke rol als het gaat om het in kaart brengen van (inter)nationale toernooien die 3
georganiseerd gaan worden en die mogelijkerwijs in Gelderland plaatsvinden. Sportbonden zijn vaak de initiatiefnemer en verantwoordelijk voor het uitbrengen van het bid. Regionale Bureaus zien vooral hun rol als het gaat om de marketing en promotie van evenementen. Overheden (met name gemeenten) zien een taak met betrekking tot eenduidige vergunningverlening en handhaving, maar hebben ook een rol als gastheer, facilitator en partner. Ervaringen elders Andere provincies zoals Overijssel, Utrecht en Limburg hebben een evenementenbeleid ontwikkeld. Zo kiest de provincie Utrecht voor het inhoudelijk ondersteunen van evenementen in de steden Utrecht (grote) en Amersfoort (kleinere). De provincie Limburg richt zich op vrijwilligersorganisaties die de financiering van grootschalige evenementen niet rond kunnen krijgen. De gemeente Rotterdam heeft een apart festivalbureau, en de gemeente Amsterdam benadert het evenementen- en festival beleid met name als marketinginstrument voor de stad. De provincie Overijssel heeft een tender uitgeschreven, waarbij festivalorganisaties kunnen intekenen voor een subsidie voor spin-off activiteiten. Commerciele evenementen (grootschalige landelijke events) zijn goed in het actief bij elkaar brengen van bedrijven en kennisinstellingen, door middel van bijvoorbeeld (sponsor)netwerkbijeenkomsten, VIP-acties. Deze verbreding genereert economische spin-off, doordat verschillende partijen via het evenement met elkaar in contact worden gebracht en aanhaken bij het evenement.. 4. Beleidskader en uitvoering Evenementenbeleid 2013-2016 Met het evenementenbeleid zetten wij in op de vergroting van economische spin-off van evenementen. De spin-off hoeft niet alleen betrekking te hebben op de periode waarin het evenement plaatsvindt maar kan ook plaatsvinden voorafgaand of aansluitend op het evenement. Evenementen die de provincie ondersteunt moeten aantoonbaar bijdragen aan deze spin-off. Denk bijv. aan meerdaagse (hotel-)arrangementen of aan het organiseren van evenementen in de binnensteden waardoor de belevingswaarde van binnensteden kan worden verhoogd (winkeliers kunnen aansluiten met aanbiedingen/activiteiten die een relatie hebben met het evenement). Economische spin-off is meetbaar te maken door het inzetten van onderzoeksmethodieken, voor- tijdens en na het plaatsvinden van het evenement. Deze methodieken worden door diverse universiteiten ontwikkeld, getoetst en verder uitgebouwd en gestandariseerd. Om tegemoet te komen aan het verschil in aanwezige kennis en kunde van de evenementenorganisaties ten aanzien van economische spin-off zijn er verschillende activiteiten in het beleid opgenomen. Hiermee wordt getracht alle gelderse sport- en cultuur evenementen van dienst te kunnen zijn. Het Gelders evenementenbeleid 2013-2016, voorziet in de volgende activiteiten: 4
1. De provincie Gelderland stelt voor alle gelderse sport- en cultuurevenementen twee handreikingen beschikbaar die worden vormgegeven op basis van de spin-off trajecten (periode 2012-2013). 2. De provincie Gelderland neemt het initiatief tot het organiseren van een evenementenplatform. Dit platform, a. stimuleert en faciliteert in partnership met andere partijen een gelders evenementennetwerk; b. is bedoeld voor organisatoren van evenementen waarin zij elkaar ontmoeten en van elkaar kunnen leren met betrekking tot het ontwikkelen van spin-off concepten; c. stimuleert ook cross-overs met andere sectoren (kennisorganisaties) en met het bedrijfsleven zoals bijv. de creatieve- en maak industrie/health/groen. 3. De provincie Gelderland organiseert een jaarlijkse werkconferentie waarin (potentiele)organisatoren van evenementen en festivals, bedrijven en overheden bij elkaar worden gebracht en waarin evenementen (die succesvol zijn in het genereren van economische spin-off) zich kunnen presenteren. 4. De provincie Gelderland stelt subsidie beschikbaar via een tender, a. die jaarlijks wordt opengesteld voor alle gelderse sport- en cultuurevenementorganisaties in de periode 2013-2015 (zie hieronder de criteria op hoofdlijnen); b. waarmee het mogelijk is kansrijke initiatieven op basis van vooropgestelde criteria te selecteren. We kiezen voor een jaarlijkse tender, omdat op deze wijze meerdere gelderse organisaties een kans krijgen haar/zijn spin-off op te bouwen dan wel te vergroten. c. waarmee een beperkt aantal gelderse evenementen extra kan worden gefaciliteerd om (meer) economische spin-off tot stand te brengen; d. die bedoeld is voor het uitwerken van spin-off activiteiten (bijvoorbeeld innovatie en businessmeetings en meer bezoekers naar gelderland), die de evenementorganisaties concreet benoemen in hun aanvraag. 5. Daarnaast stelt de provincie voor de periode 2013-2016 opdrachtbudget voor kennisontwikkeling beschikbaar. Eén van de onderdelen is een jaarlijks bij te stellen overzicht van potentiele (grote) interessante evenementen voor Gelderland. In 2015 wordt het gevoerde beleid geevalueerd. Uitgangspunten Tender Om in aanmerking te komen voor een financiële ondersteuning middels de tender moet de aanvraag aan een aantal uitgangspunten worden voldaan. Deze uitgangpunten worden in de uiteindelijke subsidieregeling voor de tender verder uitgewerkt. De subsidieregeling sluit aan bij de Algemene Subsidieverordening Gelderland. 1. In aanmerking komen sport- en cultuurevenementen in Gelderland. 2. De aanvrager is a. een professionele organisatie met evenementenervaring, en met een ondergrens van 25.000 bezoekers of b. een samenwerkingsverband van professionele organisaties met participatie van het bedrijfsleven met een gezamenlijke ondergrens van 25.000 bezoeker; 3. De te organiseren evenementen hebben een (boven)regionale uitstraling en/of sluiten aan bij en versterken het profiel van de Gelderse regionale economie waarin ze plaatsvinden; 4. De aanvrager levert een bijdrage aan de economische spin-off van een evenement als 5
7. Overig Staatssteun Bij de nog in te richten financiële regelingen, wordt rekening gehouden met de regels van Europese Staatsteun, door de wijze waarop de financiële bijdragen beschikbaar worden gesteld. Bij opdrachtverlening wordt rekening gehouden met de regelgeving met betrekking tot aanbesteding. Is het een subsidieverlening, dan wordt deze verleend, daar waar nodig, op basis van de De-minimisregeling. Relatie met sport- en cultuurbeleid Eén van de uitgangspunten is dat het evenementenbeleid zich richt op de cultuur- en sportevenementen in de provincie Gelderland. Dat wil echter niet zeggen, dat alleen door de provincie gesubsidieerde sport- en cultuurevenementen voor een bijdrage via het evenementenbeleid in aanmerking komen. In principe kunnen alle sport- en cultuurevenementen in aanmerking komen, als ze voldoen aan de criteria (zie hoofdstuk 4), en daarmee economische spin-off genereren. Voor sport geldt dat het evenementen op het vlak van de provinciale kernsporten 4 of potentiële kernsporten 5 moet betreffen. Het is natuurlijk wel zo dat beide trajecten elkaar kunnen versterken, en in contact met elkaar moeten blijven. Verbreding naar andere sectoren Uitgangspunt voor het evenementenbeleid 2013-2016 is dat alleen de Gelderse sport- en cultuurevenementen voor een financiele bijdrage in aanmerking komen. In de evaluatie in 2015 wordt bekeken of er aanvragen van buiten de sport- en cultuursector op ons af zijn gekomen. Mede op basis hiervan, maar mogelijk ook op ontwikkelingen in de toekomst wordt dan bekeken of verbreding mogelijk, dan wel noodzakelijk is. 9. Bijlagen 1. Definities kan zowel een- als meerdaags zijn, heeft een eenmalig of terugkerend karakter en kan gericht zijn op zowel een groot- als klein publieksbereik. Een evenement is publiek toegankelijk zowel betaald als vrije entree. In deze evenementennota richten wij ons op evenementen die cultuur of sport gerelateerd zijn en een bovenregionaal karakter hebben. -off: Een spin-off is een nieuwe entiteit die ontstaat uit een andere (grote) entiteit. beschreven afgebakend gebied als gevolg van het op dat moment georganiseerde evenement. evenement, zoals organisatoren, medewerkers, deelnemers, publiek, overheden, bedrijfsleven en sponsoren. 4 Judo, wielersport, volleybal, atletiek en hippische sport 5 Golf, gymnastiek, handbal, hockey, schaatsen (inclusief skeeleren), schermen, tennis, vrouwenvoetbal, waterpolo en zwemmen 7
2. Evenementen uit Gelderland in de Top 100 Evenementen van Nederland 1. Vierdaagse Nijmegen, 2.610.000 bezoekers 34. Zwarte Cross Festival, Lievelde, 152.500 bezoekers 50. World Statues Festival, 300.000 bezoekers 53. Appelpop, Tiel, 160.000 bezoekers 79. Fruitcorso Tiel, 90.000 bezoekers 86. Bevrijdingsfestival Wageningen, 130.000 bezoekers 92. Najaarskermis Nijmegen, 200.000 bezoekers N.B. De positie op de ranglijst wordt niet alleen bepaald door de bezoekersaantallen, maar mede door het mediabereik en het aantal volgers/vrienden op sociale media. 8