De financiering van de statutaire pensioenkosten van lokale besturen Jan Leroy. Raad van Bestuur VVSG 1 oktober 2014

De financiering van de statutaire pensioenkosten van lokale besturen Jan Leroy Raad van Bestuur VVSG 1 oktober 2014

Inhoud Wat voorafging Wet 24.10.2011 Waar staan we vandaag? Contractanten versus statutairen Een voorzichtige toekomstblik 2 - VVSG - Pensioenfinanciering statutairen lokale besturen

Wat voorafging Lokale besturen staan zelf in voor de financiering van de pensioenen van statutairen Besturen hadden keuze uit diverse systemen: Aansluiten bij Omslagkas (= RSZPPO): bijdragen op lonen van statutairen financieren pensioenkosten van dat jaar Aansluiten bij een Voorzorginstelling (vaak Ethias): tegen betaling van een premie neemt die de pensioenverplichting over Zelf instaan voor pensioenbetaling 4 - VVSG - Pensioenfinanciering statutairen lokale besturen

Wat voorafging Omslagkas RSZPPO bestond uit verschillende kamers (Belgische cijfers 2011): Pool 1 (1236 besturen): 48.451 statutairen - 38.297 gepensioneerden Pool 2 - met aansluitingen vanaf 1994 (76 besturen) 41.334 statutairen - 37.435 gepensioneerden Pool 3 voorzorginstelling (88 besturen) 14.235 statutairen -? gepensioneerden Pool 4 eigen stelsel (9 besturen) 738 statutairen -? gepensioneerden Pool 5 politie (197 besturen) 48.809 statutairen 11.922 gepensioneerden Voor pensioenen niet bij RSZPPO! 5 - VVSG - Pensioenfinanciering statutairen lokale besturen

Wat voorafging Financiering van stelsel werd onhoudbaar: Tekorten op jaarbasis Reserves raakten stilaan op Bijdragepercentages op lonen liepen steeds hoger op Bijdragepercentages (werkgever + 7,5% werknemer) Pool 1 Pool 2 Pool 5 2005 27,5% 29,5% 27,5% 2006 27,5% 32,5% 27,5% 2007 27,5% 34,5% 27,5% 2008 27,5% 34,5% 27,5% 2009 27,5% 34,5% 27,5% 2010 30,0% 37,0% 27,5% 2011 32,0% 40,0% 27,5% 6 - VVSG - Pensioenfinanciering statutairen lokale besturen

Wat voorafging Oorzaken groeiende onevenwichten in financiering pensioenen: Vergrijzing: mensen genieten langer een pensioen Babyboom: op korte tijd veel bijkomende gepensioneerden Oorzaken hoge pensioenfactuur: Ambtenarenpensioen = uitgesteld loon : hoog in vergelijking met werknemerspensioen Veel verlofstelsels gelijkgesteld met loon (ook studiejaren) Onevenwichten binnen het stelsel (soms wel pensioenen maar geen of weinig financiering) Vervroegde pensioneringen 7 - VVSG - Pensioenfinanciering statutairen lokale besturen

Wat voorafging Solidariteit binnen omslagstelsel: Geen bestraffing voor individuele besturen met pensioenbijdrage < pensioenlast Egalisatiefonds: Gefinancierd met 13,07% bijdrage op vakantiegeld statutairen Ingezet om bijdragepercentages Pool 1 en Pool 2 niet te veel te laten verschillen (dus vooral ingezet ten gunste van Pool 2) Nieuwe toetredingen tot Pool 2: Waren onherroepelijk Financieel interessant want overname door RSZPPO van jongste pensioenen voor een aandeel van bijdragevoet + 7,5% (dus in 2010: 44,5% van pensioenen!) -> oplopende tekorten! 8 - VVSG - Pensioenfinanciering statutairen lokale besturen

Wat voorafging Een blik op andere stelsels: Werknemerspensioenen: bijdragen werkgevers én werknemers dekken slechts 70% van pensioenkosten: de rest wordt bijgepast door de Schatkist Federale en regionale overheden: pensioenen grotendeels gefinancierd door Schatkist, niet of nauwelijks door werkgeversbijdrage ( Vlinderakkoord : tegen 2028 betalen gewesten een werkgeversbijdrage van 8,86% voor pensioenen) Zelfstandigen: ook daar cofinanciering Schatkist 9 - VVSG - Pensioenfinanciering statutairen lokale besturen

Wet 24 oktober 2011 Basisprincipes (1): Veralgemeende aansluiting bij RSZPPO: Stimulans voor bestaande besturen: overname deel van pensioenlast, oudste pensioenen blijven bij bestuur Verplicht voor nieuwe besturen (bv. een nieuw AGB, hulpverleningszones, ) Fusie van de vijf pools: met geleidelijke harmonisering van bijdragevoeten blijvende aanwending van in Pool 1 opgebouwde reserve voor Pool 1-besturen 11 - VVSG - Pensioenfinanciering statutairen lokale besturen

Wet 24 oktober 2011 Basisprincipes (2): Pensioenfinanciering via basisbijdrage en responsabiliseringsbijdrage: Basisbijdrage toegepast op lonen statutairen Responsabiliseringsbijdrage voor besturen met pensioenlasten > financiering via basisbijdrage Pensioenlast Lonen statutairen Basisbijdrage (bv. 40%) Overschot / tekort Resp.bijdrage (50%) Geval 1 350.000 1.000.000 400.000 50.000 0 Geval 2 350.000 500.000 200.000-150.000 75.000 Bestuur draagt voor 50.000 bij aan solidariteit Bestuur krijgt 75.000 (= 350.000 200.000 75.000) uit solidariteit 12 - VVSG - Pensioenfinanciering statutairen lokale besturen

Wet 24 oktober 2011 Basisprincipes (3): Reserves en andere financieringsbronnen: Reserves Ex-Pool 1 (ca. 436 miljoen eind 2011): blijvend bestemd voor Pool 1-besturen Overschotten kinderbijslag en opbrengst inhouding 13,07% op vakantiegeld (ca. 60-70 miljoen euro/jaar): structurele financiering gefuseerde pools Niet bestemde reserves (ca. 305 miljoen euro eind 2011): gebruikt tot 2014 voor mildering basisbijdrage en responsabiliseringsbijdrage Extra federale financiering ziekenhuizen en politie 2017: regulariseringsbijdrage voor late benoemingen Geen combinatie 2 de pijler en statutair pensioen 13 - VVSG - Pensioenfinanciering statutairen lokale besturen

Waar staan we vandaag? Afrekening 2012 nieuwe wet: enkele cijfers (Vlaamse besturen) Gemeenten OCMW s Politiezones Loonmassa statutairen 859,1 471,4 607,5 Pensioenlast 370,8 172,7 175,2 Pensioenlast/loonmassa 43,2% 36,6% 28,9% Basisbijdrage 311,0 170,0 188,3 Basisbijdrage na korting 300,8 164,3 176,2 Responsabiliseringsbijdrage 44,6 18,2 10,8 Respons. bijdrage na korting 33,1 13,5 8,0 Totale pensioenbijdrage 334,0 177,8 184,1 Overschot / tekort -36,9 5,0 8,9 Aantal besturen met resp. bijdrage 115 62 18 % besturen met resp. bijdrage 38,1% 20,7% 15,4% 15 - VVSG - Pensioenfinanciering statutairen lokale besturen

Een voorzichtige toekomstblik Basisbijdragen 2015-2020 (incl. 7,5% WN-bijdr.) Ex-Pool 1 Ex-Pool 2 Politie Voor korting Na korting Voor korting Na korting Voor korting Na korting 2012 34,0 32,5 41,0 40,5 31,0 29,0 2013 36,0 34,0 41,0 41,0 34,0 31,0 2014 38,0 36,0 41,0 41,0 37,0 34,0 2015 40,0 38,0 41,0 41,0 40,0 38,5 2016 41,5 40,0 41,5 41,5 41,5 41,5 2017 41,5? 41,5 41,5 41,5 41,5 2018 41,5? 41,5 41,5 41,5 41,5 2019 41,5? 41,5 41,5 41,5 41,5 2020 41,5? 41,5 41,5 41,5 41,5 Hoe snel worden reserves ex-pool 1 ingezet? 16 - VVSG - Pensioenfinanciering statutairen lokale besturen

Contractanten versus statutairen Contractanten als oorzaak van de hoge pensioenfactuur? Neen: Personeelsgroei in lokale besturen vooral contractueel, aantal statutairen vrij stabiel Contractanten veroorzaken geen directe pensioenkosten voor lokale besturen (uitz.: kleine tweede pijler), statutairen wel Voor pensioenbijdrage speelt vooral verhouding actieve statutairen/gepensioneerde statutairen Ook sommige politiezones (met dus vooral statutairen) betalen een responsabiliseringsbijdrage 18 - VVSG - Pensioenfinanciering statutairen lokale besturen

Inhoud Wat voorafging Wet 24.10.2011 Waar staan we vandaag? Een voorzichtige toekomstblik 19 - VVSG - Pensioenfinanciering statutairen lokale besturen

Een voorzichtige toekomstblik Ramingen RSZPPO 2020 Vlaanderen Gemeenten OCMW s Politiezones Loonmassa statutairen 853,0 478,5 722,4 Pensioenlast 604,2 280,9 201,5 Pensioenlast/loonmassa 70,8% 58,7% 27,9% Basisbijdrage 354,0 198,6 299,8 Basisbijdrage na korting 344,8 193,5 299,8 Respons. bijdrage 162,4 77,9 0,1 Respons. bijdrage na korting 162,4 77,9 0,1 Totale pensioenbijdrage 507,2 271,5 299,9 Overschot / tekort -97,0-9,4 98,4 Aantal besturen met resp. bijdrage 154 90 1 20 - VVSG - Pensioenfinanciering statutairen lokale besturen

Een voorzichtige toekomstblik Maar vooral veel vragen (1): Effect pensioenmaatregelen eind 2011 (geleidelijk langer werken, pensioenberekening op basis van laatste 10 ipv. laatste 5 jaar, ) Wat wordt de finale pensioenregeling politie (na arrest Grondwettelijk Hof)? Quid pensioenmaatregelen nieuwe federale regering (bv. op vlak van gelijkgestelde periodes, zoals studiejaren) Gedrag besturen? Personeelsafbouw naar aanleiding van saneringen? Keuze statutair/contractant: verschillend budgettair effect op korte en op lange termijn 21 - VVSG - Pensioenfinanciering statutairen lokale besturen

Een voorzichtige toekomstblik Maar vooral veel vragen (2): Blijft de cofinanciering federale overheid voor ziekenhuizen en politie? Komt er een structurele cofinanciering van de pensioenuitgaven door de federale overheid? Effect brandweerhervorming? Decentralisatie-oefening, inkrimping taken provincies, : indien gepaard met overdracht van personeel van of naar lokale besturen is dit niet neutraal voor pensioenfactuur 22 - VVSG - Pensioenfinanciering statutairen lokale besturen

Vragen? 23 -