EEN STERK EN BETROUWBAAR SOCIAAL CONTRACT Commissie Pensioenhervorming

Transcriptie

1 EEN STERK EN BETROUWBAAR SOCIAAL CONTRACT Commissie Pensioenhervorming Voorstellen voor een structurele hervorming van de pensioenstelsels Studiedag leraren economie, 20 januari 2015

2 Opzet van de Commissie consensus vinden over de toekomst van de pensioenen niet in de plaats van politieke besluitvorming en sociaal overleg

3 Uitgangspunt van de Commissie We moeten twee valstrikken vermijden: alarmisme status-quo

4 Levensverwachting op 65 jaar, België ( ) Mannen 65 Vrouwen65 Prognose Mannen 65 Prognose Vrouwen 65

5 Afhankelijkheid: [bevolking 65+] / [bevolking 20-64] 60% 50% % 30% 20% 2012 Effect van opaboom en levensverwachting 10% 0%

6 Bronnen Levensverwachting op 65 jaar: : Human Mortality Database; : Federaal Planbureau Met dank aan Isabelle Devos (UGent) Afhankelijkheid van ouderen : Federaal Planbureau

7 Nieuwe zekerheid dankzij grondige hervormingen Pensioenen = een sociaal contract dat houvast moet bieden voor iedereen: jongeren & ouderen; werkenden & gepensioneerden. Ongewijzigd beleid => pensioenen zijn financieel niet houdbaar; stroken niet met evoluties in de samenleving; verliezen sociale kwaliteit.

8 Grondige & structurele hervormingen Geen integratie van de drie stelsels (werknemers, ambtenaren, zelfstandigen), wel gemeenschappelijke principes. Uitbouw via een puntensysteem: geen doel op zich, maar een middel om het pensioensysteem begrijpelijk te maken.

9 Puntensysteem Iedereen volgt jaar na jaar de opbouw van zijn pensioen. Het aantal punten dat men verzamelt hangt af van de hoogte van het arbeidsinkomen en de duur van de loopbaan Duidelijke band tussen de pensioenberekening en de gemiddelde arbeidsinkomens van de actieven. Laat toe te waken over doelstellingen.

10 Puntensysteem Pensioen = (aantal punten) x (waarde van het punt) Aantal punten <= loopbaan Waarde van het punt in het jaar T f( gemiddelde inkomens van de actieven in T) Actuariële correcties Koppeling aan de evolutie van de welvaart

11 Puntensysteem Pensioen = (aantal punten) x (waarde van het punt) Aantal punten <= loopbaan Gemiddeld inkomen van werknemers = 1 punt Minimum Gelijkgestelde periodes Verhogingen => Principe van herwaardering (inkomens, plafonds)

12 Puntensysteem Pensioen = (aantal punten) x (waarde van het punt) Aantal punten <= loopbaan Waarde van het punt in het jaar 2025 f( gemiddelde inkomens v.d. actieven in 2025) Actuariële correcties Koppeling aan de evolutie van de welvaart

13 Puntensysteem Pensioen = (aantal punten) x (waarde van het punt) Aantal punten <= loopbaan Waarde van het punt in het jaar T f( gemiddelde inkomens van de actieven in T) Actuariële correcties: op basis van loopbaan Koppeling aan de evolutie van de welvaart

14 Puntensysteem Pensioen = (aantal punten) x (waarde van het punt) Aantal punten <= loopbaan Waarde van het punt in het jaar T f( gemiddelde inkomens van de actieven in T) Actuariële correcties Koppeling aan de evolutie van de welvaart

15 Doelstellingen Verhouding tussen de inkomens van de gepensioneerden en de inkomens van de actieven moet zich binnen een wenselijke bandbreedte situeren, Bijdragen op de arbeidsinkomens moeten binnen een bepaalde bandbreedte blijven. Vooraf vastgelegde spelregels verzekeren dat de doelstellingen van het pensioensysteem behaald worden en dat het financieel evenwicht in stand wordt gehouden, met een rechtvaardige spreiding van de inspanningen die daarvoor nodig zijn. Aanpassingsmechanismen moeten ingebouwd worden in het pensioensysteem zelf. Waar het mogelijk is, zouden sommige van deze aanpassingsmechanismen op termijn zelfs een automatisch karakter moeten krijgen.

16 Doelstellingen Gemiddelde verhouding tussen de inkomens van de gepensioneerden en de inkomens van de actieven moet zich binnen een wenselijke bandbreedte situeren, Bijdragen op de arbeidsinkomens moeten binnen een bepaalde bandbreedte blijven. Vooraf vastgelegde spelregels verzekeren dat de doelstellingen behaald worden: financieel evenwicht rechtvaardige spreiding van de inspanningen Aanpassingsmechanismen in het pensioensysteem zelf.

17 Belangrijke rol voor de sociale partners Nationaal Pensioencomité (tripartite) Sociaal overleg Beleid helpen uitstippelen Opvolging bewaken Kenniscentrum voor de pensioenen

18 Gemeenschappelijke principes (1) De gemiddelde hoogte van de pensioenen moet gehandhaafd worden door de loopbanen te verlengen. De toegangsvoorwaarden tot het pensioen krijgen een eenvormige invulling over de verschillende stelsels. Verschillen inzake de vereiste loopbaan of inzake de leeftijd die toegang geeft tot pensioen, moeten objectief kunnen gerechtvaardigd worden. Vervroegde pensionering blijft mogelijk, mits toepassing van een billijk, objectief en sociaal verantwoord correctiemechanisme De lengte van de loopbaan is daarbij essentieel, maar leeftijdscriteria voor vervroegd pensioen en wettelijk pensioen zullen in de toekomst ook moeten evolueren.

19 Gemeenschappelijke principes (1) De gemiddelde hoogte van de pensioenen moet gehandhaafd worden door de loopbanen te verlengen. De toegangsvoorwaarden tot het pensioen krijgen een eenvormige invulling over de verschillende stelsels. Verschillen inzake de vereiste loopbaan of inzake de leeftijd die toegang geeft tot pensioen, moeten objectief kunnen gerechtvaardigd worden. Vervroegde pensionering blijft mogelijk, mits toepassing van een billijk, objectief en sociaal verantwoord correctiemechanisme. De lengte van de loopbaan is daarbij essentieel, maar leeftijdscriteria voor vervroegd pensioen en wettelijk pensioen zullen in de toekomst ook moeten evolueren.

20 Gemeenschappelijke principes (1) De gemiddelde hoogte van de pensioenen moet gehandhaafd worden door de loopbanen te verlengen. De toegangsvoorwaarden tot het pensioen krijgen een eenvormige invulling over de verschillende stelsels. Verschillen inzake de vereiste loopbaan of inzake de leeftijd die toegang geeft tot pensioen, moeten objectief kunnen gerechtvaardigd worden. Vervroegde pensionering blijft mogelijk, mits toepassing van een billijk, objectief en sociaal verantwoord correctiemechanisme. De lengte van de loopbaan is daarbij essentieel, maar leeftijdscriteria voor vervroegd pensioen en wettelijk pensioen zullen in de toekomst ook moeten evolueren.

21 Gemeenschappelijke principes (2) Het minimumpensioen wordt vereenvoudigd en verbeterd. De gezinsdimensie van de pensioenstelsels wordt gemoderniseerd en eenvormig. Bij werknemers en zelfstandigen verdwijnt het gezinstarief, na een voldoende lange overgangsperiode; afgeleide rechten gelden vanaf dat moment ook voor mensen die wettelijk samenwonen. Bij echtscheiding of beëindiging van wettelijk samenwonen worden de gezamenlijke pensioenrechten gesplitst; de overlijdensdekking wordt billijker.

22 Gemeenschappelijke principes (2) Het minimumpensioen wordt vereenvoudigd en verbeterd. De gezinsdimensie van de pensioenstelsels wordt gemoderniseerd en eenvormig. Bij werknemers en zelfstandigen verdwijnt het gezinstarief, na een voldoende lange overgangsperiode; afgeleide rechten gelden vanaf dat moment ook voor mensen die wettelijk samenwonen. Bij echtscheiding of beëindiging van wettelijk samenwonen worden de gezamenlijke pensioenrechten gesplitst; de overlijdensdekking wordt billijker.

23 Gemeenschappelijke principes (3) Een sterkere band tussen arbeidsprestaties en de hoogte van het pensioen is nodig. Maar dit is niet strijdig met gelijkstellingen: onvrijwillige werkloosheid, ziekte of invaliditeit, een arbeidsongeval of een beroepsziekte Voor nieuwe contractanten in de publieke sector wordt, ter aanvulling van hun werknemerspensioen, een wettelijk kapitalisatiestelsel opgebouwd. De bestaande tweede pijler wordt rechtvaardiger gemaakt en aangemoedigd; zelfstandigen moeten er toegang toe krijgen zonder dat ze dat via een vennootschap hoeven te doen.

24 Gemeenschappelijke principes (3) Een sterkere band tussen arbeidsprestaties en de hoogte van het pensioen is nodig. Maar dit is niet strijdig met gelijkstellingen: onvrijwillige werkloosheid, ziekte of invaliditeit, een arbeidsongeval of een beroepsziekte Voor nieuwe contractanten in de publieke sector wordt, ter aanvulling van hun werknemerspensioen, een wettelijk kapitalisatiestelsel opgebouwd. De bestaande tweede pijler wordt rechtvaardiger gemaakt en aangemoedigd; zelfstandigen moeten er toegang toe krijgen zonder dat ze dat via een vennootschap hoeven te doen.

25 Een sociaal contract voor de onzekerheden van de toekomst Opaboom Levensverwachting Economische context Arbeidsmarkt

26 Evenwichtige en rechtvaardige combinatie Evenwichtige en rechtvaardige combinatie van: hervormingen om de stijging van de pensioenuitgaven te beheersen; bijkomende financiering die andere bronnen aanspreekt dan arbeidsinkomens (o.m. vermogen) + meer jobs Website Commissie: