VGE-Congres Duurzaamheid van de zorguitgaven Tilburg, 11 oktober 2012

Transcriptie

1 VGE-Congres Duurzaamheid van de zorguitgaven Tilburg, 11 oktober 2012 Langetermijnvooruitzichten van de sociale uitgaven en elementen van sociale houdbaarheid Presentatie: Saskia Weemaes, met medewerking van Peter Willemé Gerealiseerd door de ploeg Sociale bescherming, demografie en toekomstverkenning van het Federaal Planbureau (België) voor de Studiecommissie voor de Vergrijzing (België) 1 1. Institutionele context - Zilvernota 3. Regering: - Stabiliteitsprogramma, waarvan «langetermijnluik» 2. Hoge Raad van Financiën (HRF), Afdeling «Financieringsbehoeften» : - Jaarlijks verslag (financiering van de budgettaire kosten van de vergrijzing), + budgettaire doelstellingen op middellange termijn 1. Studiecommissie voor de Vergrijzing (HRF): Jaarlijks verslag: - Budgettaire en sociale gevolgen van de vergrijzing - Specifieke studies (vb. 2de pijler, ) 2 Federaal Planbureau: technische, redactionele en administratieve ondersteuning 1

2 2. Methodologie voor de langetermijnvooruitzichten (1) Modellensysteem MALTESE*: centraal model + randmodellen voor modellering sociale uitgaven volgens berekeningswijze (wetgeving) per regeling, geslacht en leeftijd aantal gerechtigden: nieuwe en andere gemiddelde uitkeringen: loongrens, minima, indexeringsregels, met uitzondering van de gezondheidszorg: langdurige zorg: hiërarchisch model met probabiliteiten acute zorg: econometrische vergelijking met demografische (geobserveerde uitgavenprofielen per hoofd, leeftijd en geslacht, bevolkingsvooruitzichten, indicator van het effect van de bevolkingsstructuur op de gezondheidszorguitgaven) en niet-demografische (bbp per hoofd) factoren 3 *Model for Analysis of Long Term Evolution of Social Expenditures 2. Methodologie voor de langetermijnvooruitzichten : schematische voorstelling (2) Bevolkingsvooruitzichten per geslacht en leeftijd Sociaal-economische categorieën per geslacht en leeftijdsgroep Aantal gerechtigden Uitgaven per tak Gemiddeld bedrag Macro-economische projectie (productiviteit, werkgelegenheid, BBP) Uitgaven voor acute gezondheidszorg Uitgaven voor langdurige zorg Budgettaire kosten van de vergrijzing () Rekeningen van de deelstaten 4 2

3 3. Langetermijnvooruitzichten: hypothesen Demografische hypothesen Afhankelijkheidscoëfficiënt van de ouderen (6+/1-64) 26,3 42,6 Macro-economische hypothesen gemiddelde jaarlijkse groeivoeten in % Bbp 1,% 1,7% Productiviteit per werkende 0,8% 1,4% Werkgelegenheid 0,7% 0,3% Werkgelegenheidsgraad in % van de bevolking op arbeidsleeftijd (1-64 jaar) Werkloosheidsgraad in % van de beroepsbevolking 6,4% 68,% 11,9% 8% (structureel op lange termijn) 4. De budgettaire kosten van de vergrijzing tussen 2011 en 2060, in % van het bbp Pensioenen 9,9 13,6 14, 4,6 Gezondheidszorg 8,0 9,4 11,0 3,0 Werkloosheid 2,0 1,4 1,2-0,9 Overige sociale uitgaven,3,4 4,9-0,6 Totaal 2,3 29, 31,4 6,1 6 3

4 . De structurele hervormingen : de belangrijkste hervormingen van december 2011 verhoging van de minimumleeftijd en de loopbaanvoorwaarde voor het vervroegd pensioen in de drie wettelijke pensioenregelingen (62 jaar en 40 loopbaanjaren) pensioenberekening van de overheidssector op basis van de gemiddelde wedde van de laatste 10 jaar i.p.v. de laatste jaar strengere toegangsvoorwaarden voor het werkloosheidsstelsel met bedrijfstoeslag (het vroegere brugpensioen ) en schrappen van het systeem van halftijds brugpensioen werkloosheidsverzekering: nieuw systeem voor schoolverlaters, hogere degressiviteit van de werkloosheidsuitkeringen en verhoging van de leeftijd waarop men aanspraak kan maken op de anciënniteitstoeslag maatregelen om de toegang tot de systemen van tijdskrediet en loopbaanonderbreking te beperken 7 7 [even tussen haakjes ] Pensioenbonus in de werknemersregeling en de regeling van de zelfstandigen: per gewerkte dag na 62ste verjaardag of na 44 jaar loopbaan ontvangt men een bonus van 2,2* (maatregel loopt ten einde op 1 december 2013 tenzij verlenging/aanpassing van de maatregel door de regering). Uitgaand van een constant beleid dat langer werken wil stimuleren wordt in het referentiescenario van de Studiecommissie voor de Vergrijzing de pensioenbonus aangepast aan de leeftijds-en loopbaanvoorwaarden van de pensioenhervorming (dus bonus toegekend aan wie werkt na 62 jaar met minstens 40 loopbaanjaren of wie na 44 loopbaanjaren verder werkt) Het leeftijdscomplement in de overheidssector: een toeslag voor wie doorwerkt na de leeftijd van 60 jaar, oplopend van 1,% op 61 jaar tot 9% voor wie werkt tot 6 jaar (maatregel die onbeperkt is in de tijd, tenzij aanpassing van de maatregel door de regering) Door de wettelijke basis van de maatregel anticipeert de niet op een wijziging in het referentiescenario en wordt het leeftijdscomplement behouden volgens de huidige modaliteiten tot * Brutobedrag op 1 februari

5 . De structurele hervormingen : effect op de budgettaire kosten van de vergrijzing, in % van bbp 2060 Pensioenen waarvan -0,1 werknemersregeling -0,1 zelfstandigenregeling 0,0 overheidssector 0,1 Werkloosheid -0,1 Werkloosheid met bedrijfstoeslag -0,1 Overige 0,0 Totaal -0,3 p.m. afstemmen van de pensioenbonus op de nieuwe voorwaarden van vervroegde pensionering -0, Armoederisico in België volgens sociaaleconomische kenmerken, in % totale bevolking jonger dan 6j, totaal - man - vrouw 6-plussers, totaal - man - vrouw 7-plussers, totaal 14,6 13,7 13,1 14,2 19,4 18,7 20,0 20,9 alleenstaande alleenstaande, < 6 jaar alleenstaande, > 6 jaar koppel, beiden < 6 j. koppel, 1 >= 6j. 9,1 18,8 17,4 21,1 19,1 werkenden werklozen gepensioneerden andere inactieven 10 Bron: EU-SILC 2010 (inkomen 2009) 4, 16,1 24, 30,

6 7. Armoederisico in België per leeftijd op basis van beschikbaar inkomen dat rekening houdt met geïmputeerde huur, in % , ,7 13,7 11, Klassieke drempel jonger dan 6 jaar Bron: EU-SILC 2009 (inkomen 2008) Drempel met geïmputeerde huur 6 jaar en meer 8. Armoederisico van gepensioneerden, in %, in verschillende scenario s Bron: model MIDAS Scenario met hervorming en met aanpassing pensioenbonus Scenario met hervorming en zonder aanpassing bonus Scenario zonder hervorming en zonder aanpassing bonus 6

7 Dank u 13 7