Voor welke uitdagingen plaatst de vergrijzing ons?
|
|
|
- Hugo Molenaar
- 5 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Voor welke uitdagingen plaatst de vergrijzing ons? Réunion du groupe de travail 1 de la Conférence nationale des pensions, 25 février 2009 Henri BOGAERT
2 I. LANGETERMIJNVOORUITZICHTEN
3 I.1. Demografische projectie Figuur 1: evolutie van de leeftijdsstructuur van de bevolking tussen 1950 tot 2050, in % 2000 (obs.) Vruchtbaarheidsgraad (gemiddeld aantal kinderen per vrouw) Levensverwachting bij de geboorte - Mannen - Vrouwen 75.1 j 81.5 j 77,3 j 83,3 j 84.0 j 89.7 j Migraties Migratiesaldo (x 1000) Afhankelijkheidscoëfficiënt van de ouderen (60+/20-59) 40.1% (~2 op 5) 41.2% (~2 op 5) 66.5% (~2 op 3) (65+/15-64) 25.6% (~1 op 4) 25.9% (~1 op 4) 43.9% (~1 op 2)
4 I.2. Macro-economische projectie , in % a. Figuur 2: componenten van de economische groei Gemiddelde jaarlijkse groeivoeten in reële termen 2,5 2 2,12 2,12 1,78 1,5 1 0,5 1,06 1,06 1,75 1,75 0 0,36 0, werkgelegenheid productiviteit BBP
5 I.2. Macro-economische projectie , in % b. Figuur 3: werkgelegenheid en werkloosheid Werkgelegenheidsgraad totaal vrouwen mannen Werkloosheidsgraad werkgelegenheidsgraad jaar totaal vrouwen mannen werkgelegenheidsgraad totaal vrouwen mannen
6 I.3. De budgettaire kosten van de vergrijzing a. Figuur 4: toename van de sociale uitgaven tussen 2007 en 2050, in % van het bbp
7 I.3. De budgettaire kosten van de vergrijzing b. Figuur 5: sociale uitgaven volgens overheidsniveau, in % van het bbp lokale overheden gemeenschappen en gewesten sociale zekerheid 2 0 federale overheid
8 I.3. De budgettaire kosten van de vergrijzing Figuur 6 : Pensioenen (variaties in % van het bbp)
9 I.3. De budgettaire kosten van de vergrijzing Figuur 7 : Budgettaire kosten van de vergrijzing: verhoging van de uitgaven verbonden aan de vergrijzing (in % van het bbp, van 2007 tot 2050)
10 II. DE BUDGETTAIRE UITDAGING: GARANDEREN VAN DE FINANCIËLE HOUDBAARHEID
11 II.1. De budgettaire uitdaging van de vergrijzing a. Financiële houdbaarheid : WAT? FINANCIËLE HOUDBAARHEID NIET-EXPLOSIEVE SCHULD RESPECTEREN VAN DE INTERTEMPORELE BUDGETBEPERKING INTERGENERATIONELE BILLIJKHEID = dezelfde heffingen, dezelfde uitkeringen (zelfde systeem) voor alle generaties (dus ook de toekomstige)
12 II.1. De budgettaire uitdaging van de vergrijzing b. Financiële houdbaarheid : HOE? De Europese strategie: de drie pijlers van de financiële houdbaarheid op lange termijn Elke lidstaat handelt op die pijlers waar het meeste ruimte is...
13 II.2. Eerste strategie: voorfinanciering Wat bij ongewijzigd beleid (dus GEEN voorfinanciering)? Figuur 8: Rekening van de overheid bij ongewijzigd beleid, in % van het bbp (mei 2008) Gezamenlijke overheid schuld (rechterschaal) primair saldo begrotingssaldo
14 II.2. Eerste strategie: voorfinanciering Wat bij ongewijzigd beleid (dus GEEN voorfinanciering)? Figuur 9: Rekening van het Zilverfonds bij ongewijzigd beleid, in % van het bbp (mei 2008)
15 II.2. Eerste strategie: voorfinanciering (genormeerd scenario) Figuur 10: Rekening van de overheid en budgettaire inspanningen, in % van het bbp (mei 2008) Begrotingssurplussen stabiliteitsprogramma 2008: 0,0% van het bbp 2009: 0,3% 2010: 0.7% 2011: 1,0% Vanaf 2012: aansluiting bij het aanbevolen scenario van de HRF Gezamenlijke overheid :1,3% : 2% 2030: 0,7% 2040: -0,5% 2050: -0,9% 2 1,5 schuld (rechterschaal) spontaan primair saldo De te leveren inspanningen Hypothese: zolang er surplussen zijn, worden die in het Zilverfonds gestort 1 0,
16 II.2. Eerste strategie: voorfinanciering (genormeerd scenario) Figuur 11: Rekening van het Zilverfonds, in % van het bbp (mei 2008)
17 II.2. Eerste strategie: voorfinanciering Figuur 12: Rekening van de overheid bij ongewijzigd beleid, in % van het bbp (actualisatie februari 2009)
18 II.2. Eerste strategie: voorfinanciering Figuur 13: De sustainability gap (2014) in de verschillende langetermijnprojecties in het verleden (in % van het bbp)
19 II.3. Derde strategie: hervormingen pensioenen??? Verlaging pensioenuitkeringen niet echt wenselijk: Belgische pensioenen reeds laag in vergelijking met buurlanden Toch: grote inhaalbeweging geweest in periode ! OPGELET: de manier waarop de enveloppes voor welvaartsaanpassingen worden toegekend heeft een fundamentele invloed op de kostenevolutie tijdens de volgende jaren. Sommige maatregelen verzwaren de kosten voor de toekomstige generaties (strijdig met de intergenerationele billijkheid)
20 III. CONCLUSIES
21 Policy-mix: (Gedeeltelijke?) voorfinanciering (door afbouw overheidsschuld) Werkgelegenheid opkrikken (oudere werkgelegenheidsgraad) 3-dubbel voordeel (groter economisch draagvlak, daling sociale uitgaven, hoger pensioenbedrag) Hervormingen pensioenen : moeilijk wegens laag niveau maar optrekken effectieve pensioenleeftijd mogelijk
22 ANNEXE
23 Eerste strategie: voorfinanciering Begrotingsdoelstelling op middellange termijn conform de nieuwe MTO definitie (in % van het bbp) Projectie bij ongewijzigd beleid 1. Effectief vorderingensaldo -3,0-4,5-4,5-4,1-3,4-3,3 2. Cyclische component -1,6-2,3-1,5-0,8 0,0 0,0 3. One-shot maatregelene 0,3 0,1 0,1 0,0 0,0 0,0 4. Structureel vorderingensaldo (1-2-3) -1,7-2,3-3,0-3,3-3,4-3,3 Begrotingsdoelstellingen 5. Doelstelling structureel vorderingensaldo : +0.5 per jaar -1,7-1,2-0,7-0,2 0,3 0,6 6. Doelstelling effectief vorderingensaldo (5+2+3) -3,0-3,4-2,2-1,0 0,3 0,6 7. Verschil met het saldo bij ongewijzigd beleid (6-1=5-4) 0,0 1,1 2,3 3,1 3,8 3,9
24 Tweede strategie: opkrikken van de werkgelegenheid (in vergelijking met hogere productiviteitsgroei) Economische groei (groeivoet) Variatie primair saldo (% vh.bbp) Overheidsschuld in 2050 (% vh.bbp) Sustainability gap in 2009 (% vh.bbp) SCvV-projectie Werkgelegenheidsvariant Hogere werkgelegenheid (halvering structurele werkloosheidsgraad en halvering aantal brugpensioenen) Sustainability gap meet de budgettaire inspanning die zich vertaalt in een aanpassing van het primair saldo die onmiddellijk nodig is en die permanent aangehouden moet worden om een explosieve overheidsschuld te vermijden (Europese indicator) Marge bij oudere werkgelegenheid: optrekken effectieve pensioenleeftijd Verhogen werkgelegenheid: 3-dubbel voordeel: groter economisch draagvlak daling vergrijzingskosten (minder uitgaven voor werkloosheid, brugpensioen) hoger pensioenbedrag
25 Derde strategie: hervormingen pensioenen??? Kostenprofielen als gevolg van de herwaardering van verschillende uitkeringstypes of berekeningspercentages
SYNTHESE EN AANBEVELINGEN
SYNTHESE EN AANBEVELINGEN Dit Advies van de Afdeling Financieringsbehoeften van de overheid kadert in de voorbereiding van het Stabiliteitsprogramma 2019-2022 dat eind april 2019 moet worden overgemaakt
Uitdagingen voor de sociale zekerheid vanuit een macro-economisch perspectief
Uitdagingen voor de sociale zekerheid vanuit een macro-economisch perspectief LBC-NVK en ACV West-Vlaanderen, lezingen over de toekomst van onze sociale zekerheid Kortrijk, 9 november 2017 Jan Smets, Gouverneur
De budgettaire kosten van de vergrijzing
De budgettaire kosten van de vergrijzing 15 november 2013 Françoise MASAI Vicegouverneur Agenda De voornaamste hypothesen van de SCvVvooruitzichten De budgettaire kosten van de vergrijzing op lange termijn
De houdbaarheid van de overheidsfinanciën in het licht van de vergrijzing
De houdbaarheid van de overheidsfinanciën in het licht van de vergrijzing Seminarie voor leerkrachten, 26 oktober 2016 Stefan Van Parys Bruno Eugène INTERN Departement Studiën Groep Overheidsfinanciën
VGE-Congres Duurzaamheid van de zorguitgaven Tilburg, 11 oktober 2012
VGE-Congres Duurzaamheid van de zorguitgaven Tilburg, 11 oktober 2012 Langetermijnvooruitzichten van de sociale uitgaven en elementen van sociale houdbaarheid Presentatie: Saskia Weemaes, met medewerking
Evaluatie van de effecten van bepaalde regeringsmaatregelen op de economische groei en de werkgelegenheid
Hoorzitting van de commissie Sociale Zaken van de Kamer van volksvertegenwoordigers Evaluatie van de effecten van bepaalde regeringsmaatregelen op de economische groei en de werkgelegenheid 4 februari
Krachtlijnen van het achtste Jaarverslag van de Studiecommissie voor de Vergrijzing
Krachtlijnen van het achtste Jaarverslag van de Studiecommissie voor de Vergrijzing Aan de langetermijnvooruitzichten van de sociale uitgaven, gepresenteerd in het achtste jaarverslag van de Studiecommissie
Jaarlijks verslag 2016 Studiecommissie voor de Vergrijzing. Rapport annuel 2016 Comité d Etude sur le Vieillissement
Jaarlijks verslag 2016 Studiecommissie voor de Vergrijzing Rapport annuel 2016 Comité d Etude sur le Vieillissement 13 juli 2016 13 juillet 2016 Langetermijnvooruitzichten: enkele hypothesen (1) Bevolkingsvooruitzichten
SYNTHESE EN AANBEVELINGEN
SYNTHESE EN AANBEVELINGEN Dit Advies van de Afdeling Financieringsbehoeften van de overheid kadert in de voorbereiding van het Stabiliteitsprogramma 2017-2020 dat eind april 2017 moet worden overgemaakt
Gematigde toename van de sociale uitgaven en daling van het armoederisico van gepensioneerden tussen 2016 en 2060
Hoge Raad van Financiën Conseil Supérieur des Finances Studiecommissie voor de Vergrijzing Jaarlijks verslag 2017 Gematigde toename van de sociale uitgaven en daling van het armoederisico van gepensioneerden
Definitie van de concepten: vooruitzichten, projectie, toekomstverkenning...wat wordt daarmee bedoeld?
Definitie van de concepten: vooruitzichten, projectie, toekomstverkenning...wat wordt daarmee bedoeld? Philippe Donnay Commissaris van het Plan Perspectieven in Brussel: anticiperen om beter te besturen?
Studiecommissie voor de vergrijzing
HOGE RAAD VAN FINANCIËN Studiecommissie voor de vergrijzing JAARLIJKS VERSLAG Juli 2015 De leden van de Studiecommissie voor de Vergrijzing: Mevrouw de Heer F. MASAI, Voorzitter J. VERSCHOOTEN, Ondervoorzitter
Kritische bedenkingen over de vooruitzichten van de budgettaire kosten van de vergrijzing Gert Peersman Frederick Van Gysegem
Kritische bedenkingen over de vooruitzichten van de budgettaire kosten van de vergrijzing Gert Peersman Frederick Van Gysegem Universiteit Gent Analyse Bedenkingen over de vooruitzichten van de budgettaire
Macro-economische uitdagingen ten gevolge van de vergrijzing
Macro-economische uitdagingen ten gevolge van de vergrijzing Gert Peersman Universiteit Gent Seminarie VGD Accountants 3 november 2014 Dé grootste uitdaging voor de regering Alsmaar stijgende Noordzeespiegel
DE PERFECTE STORM. Hoe de economische crisis de wereld overviel en vooral: hoe we eruit geraken. Gert Peersman & Koen Schoors.
DE PERFECTE STORM Hoe de economische crisis de wereld overviel en vooral: hoe we eruit geraken Gert Peersman & Koen Schoors Universiteit Gent Beleidsseminarie eindeloopbaan 6 december 2012 De Perfecte
Waar staan we? Enkele begrippen verduidelijkt Van waar komen we? Waar gaan we naartoe? 30 JAAR DEFICITS EN SCHULD IN BELGIË. Inhoud van de lezing
UNIVERSITEIT DERDE LEEFTIJD LEUVEN 3 JAAR DEFICITS EN SCHULD IN BELGIË Inhoud van de lezing Enkele begrippen verduidelijkt Van waar komen we? Waar gaan we naartoe? Prof. André Decoster Centrum voor Economische
Jaarlijks verslag synthese
Federale Overheidsdienst Financiën - België Documentatieblad 69e jaargang, nr. 2, 2e kwartaal 2009 Jaarlijks verslag 2009 - synthese HOGE RAAD VAN FINANCIËN Studiecommissie voor de Vergrijzing D it is
Krachtlijnen van het negende Jaarverslag van de Studiecommissie voor de Vergrijzing
Federale Overheidsdienst Financiën - België Documentatieblad 70e jaargang, nr. 2, 2de kwartaal 2010 Krachtlijnen van het negende Jaarverslag van de Studiecommissie voor de Vergrijzing HOGE RAAD VAN FINANCIEN
De financiering van de sociale zekerheid op lange termijn en haar gevolgen op de financiën van de federale overheid
Federaal Planbureau Kunstlaan 47-49, 1 Brussel http://www.plan.be WORKING PAPER 24-8 De financiering van de sociale zekerheid op lange termijn en haar gevolgen op de financiën van de federale overheid
Begrotingstraject ter voorbereiding van het Stabiliteitsprogramma synthese
Federale Overheidsdienst Financiën - België Documentatieblad 75 ste jaargang, nr. 1, 1 ste kwartaal 2015 Begrotingstraject ter voorbereiding van het Stabiliteitsprogramma 2015-2018 - synthese HOGE RAAD
SYNTHESE EN AANBEVELINGEN
SYNTHESE EN AANBEVELINGEN In dit advies van de Afdeling Financieringsbehoeften van de Overheid van de Hoge Raad van Financiën (hierna: de Afdeling) worden de recente budgettaire evoluties besproken. Vooraleer
Begrotingstraject ter voorbereiding van het stabiliteitsprogramma synthese
Federale Overheidsdienst Financiën - België Documentatieblad 74 ste jaargang, nr. 1, 1 ste kwartaal 2014 Begrotingstraject ter voorbereiding van het stabiliteitsprogramma 2014-2017 - synthese HOGE RAAD
Perscommuniqué. De evolutie van de Belgische economie tegen 2006, bestudeerd door het Federaal Planbureau
Federaal Planbureau Economische analyses en vooruitzichten Perscommuniqué 18 mei 2001 De evolutie van de Belgische economie tegen 2006, bestudeerd door het Federaal Planbureau De groei van de wereldeconomie
Studiecommissie voor de vergrijzing
HOGE RAAD VAN FINANCIËN Studiecommissie voor de vergrijzing JAARLIJKS VERSLAG Juni 2010 De leden van de Studiecommissie voor de Vergrijzing: de Heer de Heer G. QUADEN, Voorzitter J. VERSCHOOTEN, Ondervoorzitter
plan.be Federaal Planbureau Economische analyses en vooruitzichten Bevolkingsvooruitzichten
Communiqué 8 mei 2008 plan.be Federaal Planbureau Economische analyses en vooruitzichten Algemene Directie Statistiek en Economische Informatie Bevolkingsvooruitzichten 2007-2060 Kenmerken van de Bevolkingsvooruitzichten
A LTERNATIEVE SCENARIO S VOOR HET DEKKEN VAN DE BELGISCHE VERGRIJZINGSKOST
UNIVERSITEIT GENT FACULTEIT ECONOMIE EN BEDRIJFSKUNDE ACADEMIEJAAR 2008 2009 A LTERNATIEVE SCENARIO S VOOR HET DEKKEN VAN DE BELGISCHE VERGRIJZINGSKOST Masterproef voorgedragen tot het bekomen van de graad
Jaarlijks verslag - Synthese
Federale Overheidsdienst Financiën - België Documentatieblad 71e jaargang, nr. 2, 2e kwartaal 2011 Jaarlijks verslag - Synthese HOGE RAAD VAN FINANCIEN Studiecommissie voor de vergrijzing D it is een uittreksel
Vergrijzing, publieke financiën en economische groei
Vergrijzing, publieke financiën en economische groei Ochtendseminarie Lokale Overheden Antwerpen, 25 mei 216 Johan Van Gompel, senior economist KBC docent KU Leuven Campus Brussel & Antwerp Management
Zorgondersteuning vzw
Zorgondersteuning vzw Congres Zorg Voor meer met Minder Zorgondersteuning vzw 1 Stijgende Noordzeespiegel door de vergrijzing 1/4 1/5 1/2 Quo vadis, België? p.11 Het Belgische piramidespel Demografische
Studiecommissie voor de vergrijzing
HOGE RAAD VAN FINANCIËN Studiecommissie voor de vergrijzing JAARLIJKS VERSLAG Juni 2011 De leden van de Studiecommissie voor de Vergrijzing: de Heer de Heer G. QUADEN, Voorzitter J. VERSCHOOTEN, Ondervoorzitter
De budgettaire kost van de vergrijzing
De budgettaire kost van de vergrijzing Hoge Raad van Financiën, Studiecommissie voor de Vergrijzing. (2005). Jaarlijks Verslag. Brussel: Hoge Raad van Financiën. Onder ons wettelijk pensioenstelsel tikt
Hoge Raad van Financiën, afdeling "Financieringsbehoeften van de Overheid" PERSMEDEDELING:
Hoge Raad van Financiën, afdeling "Financieringsbehoeften van de Overheid" PERSMEDEDELING: Advies Begrotingstraject voor het Stabiliteitsprogramma 2012-2015 Dit Advies is het eerste van de nieuw samengestelde
Voorstelling van het verslag van maart 2015 van de HOGE RAAD VOOR FINANCIËN AFDELING "FINANCIERINGSBEHOEFTEN VAN DE OVERHEID"
Voorstelling van het verslag van maart 2015 van de HOGE RAAD VOOR FINANCIËN AFDELING "FINANCIERINGSBEHOEFTEN VAN DE OVERHEID" Evolutie van het Europese wetgevende kader De "Six Pack" Preventief gedeelte:
DE PERFECTE STORM Hoe de economische crisis de wereld overviel en vooral: hoe we eruit geraken Gert Peersman & Koen Schoors Universiteit Gent
DE PERFECTE STORM Hoe de economische crisis de wereld overviel en vooral: hoe we eruit geraken Gert Peersman & Koen Schoors Universiteit Gent 1 2 De Perfecte Storm Samenloop van drie crisissen die economische
HOE HET BELGISCH BELEID ZICH VOORBEREIDT OP DE FINANCIERING VAN DE VERGRIJZING: EEN BONDIG OVERZICHT
Federaal Planbureau Nota HOE HET BELGISCH BELEID ZICH VOORBEREIDT OP DE FINANCIERING VAN DE VERGRIJZING: EEN BONDIG OVERZICHT DE LANGETERMIJNVERKENNING OPGEMAAKT IN 2006 VERGELEKEN MET DIE OPGEMAAKT IN
Studiecommissie voor de vergrijzing
HOGE RAAD VAN FINANCIËN Studiecommissie voor de vergrijzing JAARLIJKS VERSLAG Oktober 2012 De leden van de Studiecommissie voor de Vergrijzing: Mevrouw de Heer F. MASAI, Voorzitter J. VERSCHOOTEN, Ondervoorzitter
HOGE RAAD VAN FINANCIËN. Studiecommissie voor de vergrijzing JAARLIJKS VERSLAG
HOGE RAAD VAN FINANCIËN Studiecommissie voor de vergrijzing JAARLIJKS VERSLAG Juni 2009 De leden van de Studiecommissie voor de Vergrijzing: de Heer G. QUADEN, Voorzitter de Heer J. VERSCHOOTEN, Ondervoorzitter
DE PROBLEMATIEK VAN DE PENSIOENEN IN HET LICHT VAN DE VERGRIJZING EN DE CRISIS
31/03/2010 Cl.: IV.E.2. DE PROBLEMATIEK VAN DE PENSIOENEN IN HET LICHT VAN DE VERGRIJZING EN DE CRISIS door Guy Quaden, Gouverneur van de Nationale Bank van België Voorzitter van de Studiecommissie voor
Studiecommissie voor de vergrijzing
HOGE RAAD VAN FINANCIËN Studiecommissie voor de vergrijzing JAARLIJKS VERSLAG Juli 2018 De leden van de Studiecommissie voor de Vergrijzing: de Heer de Heer J. Van Gompel, Voorzitter P. Donnay, Ondervoorzitter
Hoe heeft de sociale zekerheid de crisis doorstaan?
Hoe heeft de sociale zekerheid de crisis doorstaan? Hoe heeft de sociale zekerheid de economische crisis van 2009 en 2012 doorstaan? Die twee jaar bedraagt de economische groei respectievelijk -2,8% en
Vergrijzingskosten indijken: een pleidooi voor structurele aanpassingen van de arbeidsmarkt
Vergrijzingskosten indijken: een pleidooi voor structurele aanpassingen van de arbeidsmarkt Hoge Raad van Financiën Studiecommissie voor de Vergrijzing. 2011. Jaarlijks Verslag (juni 2011) In haar tiende
Budgettaire saldi en verklarende factoren
SYNTHESE In dit Advies van de Afdeling Financieringsbehoeften worden de budgettaire resultaten van de diverse overheden tot en met 2013 getoetst aan de vastgelegde doelstellingen in het Stabiliteitsprogramma
Intergenerationele rechtvaardigheid en pensioenen. Erik Schokkaert
Intergenerationele rechtvaardigheid en pensioenen Erik Schokkaert 1 1. Inleiding diepe emoties zonder veel analyse moeilijke technische argumenten verbergen ethische en sociale implicaties ideologische
België scoorde in blessuretijd: de cijfers
De verheerlijking van lopende zaken tegen het licht gehouden 2 juni 2013 Tijdens de jaren 2010 en 2011 was er in België geen volwaardige federale regering. In 2012 leverde België wel de nodige structurele
Recente geschiedenis van de Belgische overheidsfinanciën
Recente geschiedenis van de Belgische overheidsfinanciën Seminarie voor leerkrachten, 26 oktober 2016 Luc Van Meensel Patrick Bisciari Departement Studiën Groep Overheidsfinanciën DS.16.08.374_NL Structuur
Jaarlijks verslag (oktober 2012)
Federale Overheidsdienst Financiën - België Documentatieblad 72e jaargang, nr. 2, 2e kwartaal 2012 Jaarlijks verslag (oktober 2012) HOGE RAAD VAN FINANCIEN Studiecommissie voor de vergrijzing D it is een
Aanbeveling voor een BESLUIT VAN DE RAAD
EUROPESE COMMISSIE Brussel, 29.5.2013 COM(2013) 382 final Aanbeveling voor een BESLUIT VAN DE RAAD tot aanmaning van België om maatregelen te treffen om het tekort te verminderen in de mate die nodig wordt
Herziening van het Belgisch budgettair federalisme: vragen omtrent de budgettaire houdbaarheid en omtrent budgettair beleid en economische cyclus
Federaal Planbureau Kunstlaan 47-49, 1000 Brussel http://www.plan.be WORKING PAPER 23-10 Herziening van het Belgisch budgettair federalisme: vragen omtrent de budgettaire houdbaarheid en omtrent budgettair
Pensioenzekerheid voor iedereen
Pensioenzekerheid voor iedereen WAAROM HERVORMEN? Fundamenten sociale zekerheid dateren van WO II: 65 jaar geleden Uitgangspunten (sociale bescherming met evenwicht tussen solidariteit en verzekerd inkomen)
Evaluatie van begroting 2013
Evaluatie van begroting 2013 Toelichting Vlaams Parlement 29 januari 2013 Inhoudstafel 2 Initiële begroting 2013 Moeilijke begrotingsopmaak Welke keuzes werden gemaakt Eenmalige factoren Evaluatie door
ITINERA INSTITUTE ANALYSE
ITINERA INSTITUTE ANALYSE Smelten de vergrijzingskosten als sneeuw voor de zon? 2015/2 17 07 2015 MENSEN WELVAART BESCHERMING De vergrijzingskosten voor pensioenen, tegen 2060, zijn naar beneden herzien.
Ageing and the Sustainability of Dutch Public Finances
Ageing and the Sustainability of Dutch Public Finances Ed Westerhout CPB Opzet studie Drie vragen staan centraal in de studie: Is er sprake van een vergrijzings- of, beter, houdbaarheidsprobleem? Zo, wat
Studiecommissie voor de vergrijzing
HOGE RAAD VAN FINANCIËN Studiecommissie voor de vergrijzing JAARLIJKS VERSLAG Juli 2017 De leden van de Studiecommissie voor de Vergrijzing: Mevrouw de Heer F. MASAI, Voorzitter J. VERSCHOOTEN, Ondervoorzitter
Vergrijzing; de noodzaak van verandering
Vergrijzing; de noodzaak van verandering Peter Kooiman CPB Vergrijzing 2006 2020 2040 Leeftijdsgroep 0-4,0 3,8 3,8 20-64 10,0 9,8 9,2 65+ 2,3 3,2 4,0 Totaal 16,4 16,8 17,0 Grijze druk Aantal 65+ gedeeld
Perscommuniqué van het Federaal Planbureau
Brussel, 19/05/06 Meer informatie Francis Bossier (F), fb@plan.be, 02/507.74.43 Ingrid Bracke (NL), ib@plan.be, 02/507.74.45 Vincent Geortay vg@plan.be 02/507.73.39 0478/283.487 Kunstlaan 47-49 1000 Brussel
Perscommuniqué. Het Federaal Planbureau actualiseert zijn economische vooruitzichten voor de periode
Federaal Planbureau Economische analyses en vooruitzichten Perscommuniqué 26 mei 2003 Het Federaal Planbureau actualiseert zijn economische vooruitzichten voor de periode 2003-2008 Wereldwijde en Europese
ADVIES BEGROTINGSTRAJECT TER VOORBEREIDING VAN HET STABILITEITSPROGRAMMA HOGE RAAD VAN FINANCIEN
HOGE RAAD VAN FINANCIEN AFDELING «FINANCIERINGSBEHOEFTEN VAN DE OVERHEID» ADVIES BEGROTINGSTRAJECT TER VOORBEREIDING VAN HET STABILITEITSPROGRAMMA 2013-2016 MAART 2013 1 De Leden van de Afdeling: J. SMETS,
De budgettaire gevolgen van de vergrijzing voor België tot 2060
REP_LTMARS2015_10994 Federaal Planbureau Economische analyses en vooruitzichten De budgettaire gevolgen van de vergrijzing voor België tot 2060 Raming van maart 2015 met de hervormingen van de regering
Studiecommissie voor de vergrijzing
HOGE RAAD VAN FINANCIËN Studiecommissie voor de vergrijzing JAARLIJKS VERSLAG Juni 2008 De leden van de Studiecommissie voor de Vergrijzing : de Heer G. QUADEN, Voorzitter de Heer J. VERSCHOOTEN, Ondervoorzitter
Arbeidsmarkt en vergrijzing: een macrosectorale invalshoek
CRB workshop 17 september 2013 Arbeidsmarkt en vergrijzing: een macrosectorale invalshoek Koen Hendrickx Federaal Planbureau Overzicht 1. Data en methodologie 2. Demografie en activiteitsgraden 3. Impact
Langer werken voor het pensioen
Langer werken voor het pensioen Casper van Ewijk CPB Universiteit van Amsterdam Rotterdam, 20 mei 2005 Oudedag in discussie Nederland verwelkomt de 2,5 miljoenste AOW-er en het aantal zal stijgen tot 4,5
De houdbaarheid van de overheidsfinanciën in het licht van de vergrijzing
DE HOUDBAARHEID DE HOUDBAARHEID VAN DE VAN DE OVERHEIDSFINANCIËN IN HET IN LICHT HET VAN LICHT DE VAN VERGRIJZING DE VERGRIJZING De houdbaarheid van de overheidsfinanciën in het licht van de vergrijzing
BEGROTINGSTRAJECT TER VOORBEREIDING VAN HET STABILITEITSPROGRAMMA
HOGE RAAD VAN FINANCIEN AFDELING «FINANCIERINGSBEHOEFTEN VAN DE OVERHEID» Advies BEGROTINGSTRAJECT TER VOORBEREIDING VAN HET STABILITEITSPROGRAMMA 2017-2020 MAART 2017 De Leden van de Afdeling: de Heer
VOORUITZICHTEN. Demografische vooruitzichten Federaal Planbureau. Bevolking en huishoudens. Economische analyses en vooruitzichten
VOORUITZICHTEN Federaal Planbureau Economische analyses en vooruitzichten Demografische vooruitzichten 218-27 Bevolking en huishoudens Januari 219 Vooruitzichten Een van de belangrijkste opdrachten van
Studiecommissie voor de vergrijzing
HOGE RAAD VAN FINANCIËN Studiecommissie voor de vergrijzing JAARLIJKS VERSLAG Oktober 2012 De leden van de Studiecommissie voor de Vergrijzing: Mevrouw de Heer F. MASAI, Voorzitter J. VERSCHOOTEN, Ondervoorzitter
Studiecommissie voor de vergrijzing
HOGE RAAD VAN FINANCIËN Studiecommissie voor de vergrijzing JAARLIJKS VERSLAG Juli 2016 De leden van de Studiecommissie voor de Vergrijzing: Mevrouw de Heer F. MASAI, Voorzitter J. VERSCHOOTEN, Ondervoorzitter
HOGE RAAD VAN FINANCIËN
HOGE RAAD VAN FINANCIËN Studiecommissie voor de vergrijzing JAARLIJKS VERSLAG MEI 2005 HOGE RAAD VAN FINANCIËN Studiecommissie voor de vergrijzing JAARLIJKS VERSLAG MEI 2005 De leden van de Studiecommissie
Het Europees kader inzake begrotingstoezicht
Het Europees kader inzake begrotingstoezicht Seminarie voor leerkrachten, 26 oktober 2016 Wim Melyn Patrick Bisciari Departement Studiën Groep Overheidsfinanciën Structuur van de uiteenzetting Belang van
DE TOEKOMST VAN ONZE SOCIALE ZEKERHEID KORTRIJK, 22 NOVEMBER 2017
DE TOEKOMST VAN ONZE SOCIALE ZEKERHEID KORTRIJK, 22 NOVEMBER 2017 VERTREKPUNT: 2014 Inzet -3D Plan: Economische groei en sociale vooruitgang of -Confederalisme Voorwaarden - Communautaire standstill -
SYNTHESE EN AANBEVELINGEN
SYNTHESE EN AANBEVELINGEN In dit advies van de Afdeling Financieringsbehoeften van de Overheid van de Hoge Raad van Financiën (hierna: de Afdeling) worden de recente budgettaire evoluties besproken. Vooraleer
Studiecommissie voor de vergrijzing
HOGE RAAD VAN FINANCIËN Studiecommissie voor de vergrijzing JAARLIJKS VERSLAG Juli 2014 De leden van de Studiecommissie voor de Vergrijzing: Mevrouw de Heer F. MASAI, Voorzitter J. VERSCHOOTEN, Ondervoorzitter
Perscommuniqué. Federaal Planbureau Economische analyses en vooruitzichten. Brussel, 8 mei 2000.
Federaal Planbureau Economische analyses en vooruitzichten Perscommuniqué Brussel, 8 mei 2000. De Economische vooruitzichten 2000-2005 van het Federaal Planbureau Een basisprojectie bij ongewijzigd beleid
Studiecommissie voor de vergrijzing
HOGE RAAD VAN FINANCIËN Studiecommissie voor de vergrijzing JAARLIJKS VERSLAG Juli 2019 De leden van de Studiecommissie voor de Vergrijzing: de Heer de Heer J. Van Gompel, Voorzitter P. Donnay, Ondervoorzitter
Het cyclische herstel ombuigen in duurzame en inclusieve groei. Gouverneur Jan Smets NBB jaarverslag 2017
Het cyclische herstel ombuigen in duurzame en inclusieve groei Gouverneur Jan Smets NBB jaarverslag 2017 DE WERELD EN EUROPA IN 2017: De economische groei versnelde Het monetaire beleid bleef ondersteunend...
Werkgeversbijdragen - 25% (schokeffect economie) -6,3. Werknemersbijdragen - 25% (gespreid in de tijd) -3,0
[#VK2014] Verlagen sociale lasten Venn.B : lager tarief ipv NIA -6,3-3,0 Werkgeversbijdragen - 25% (schokeffect economie) -6,3 Werknemersbijdragen - 25% (gespreid in de tijd) -3,0-3,0 +6,0 Verlaging nominaal
Demografische en spatiale evoluties in Belgïe
Bureau fédéral du Plan Demografische en spatiale evoluties in Belgïe 2-23 Micheline Lambrecht Bureau fédéral du Plan www.plan.be Studiedag «Spoor 22», door TreinTramBus georganiseerd Brussel - 8.3.212
ADVIES VAN DE COMMISSIE. van over het ontwerpbegrotingsplan van België. {SWD(2018) 511 final}
EUROPESE COMMISSIE Brussel, 21.11.2018 C(2018) 8011 final ADVIES VAN DE COMMISSIE van 21.11.2018 over het ontwerpbegrotingsplan van België {SWD(2018) 511 final} NL NL ALGEMENE OVERWEGINGEN ADVIES VAN DE
STAATSHERVORMINGEN en FINANCIËLE STRUBBELINGEN... Een toevallig koppel??
STAATSHERVORMINGEN en FINANCIËLE STRUBBELINGEN... Een toevallig koppel?? 3 X 5 jaar nadenken over de eerste, kleine Stappen Bijzondere Commissie voorde Hervormingvan de Belgische Instellingen Politieke
CPB Notitie. Samenvatting en conclusies. Informateur. Aan: Datum: 16 augustus 2017 Betreft: Actualisatie Middellangetermijnverkenning
CPB Notitie Aan: Informateur Datum: 16 augustus 2017 Betreft: Actualisatie Middellangetermijnverkenning 2018-2021 Centraal Planbureau Bezuidenhoutseweg 30 2594 AV Den Haag Postbus 80510 2508 GM Den Haag
Evaluatie van de houdbaarheid van de Belgische overheidsfinanciën
UNIVERSITEIT GENT FACULTEIT ECONOMIE EN BEDRIJFSKUNDE ACADEMIEJAAR 2015 2016 Evaluatie van de houdbaarheid van de Belgische overheidsfinanciën Masterproef voorgedragen tot het bekomen van de graad van
De Nederlandse overheidsbegroting in 2011 en 2012 in Europees perspectief
De Nederlandse overheidsbegroting in 2011 en 2012 in Europees perspectief In tien grafieken CPB Achtergronddocument Wim Suyker Mei 2011 1 EMU-saldo, mutatie tussen 2010 en 2012, % bbp -2.5 - -0.5 3.9 3.4
1. Inleiding De financiële situatie van de sociale zekerheidsstelsels... 6
2 Inhoudsopgave 1. Inleiding... 5 2. De financiële situatie van de sociale zekerheidsstelsels... 6 2.1. De sociale zekerheid van de werknemers... 6 2.2. Het sociaal statuut van de zelfstandigen... 7 3.
Glossarium. Begroting
1. Glossarium Begroting Verwachte uitgaven die nodig zijn voor de behoeften van de Staat of van andere overheden voor een bepaalde periode en raming van de ontvangsten om die uitgaven te dekken. Wet tot
Focus op de financiën van de gefedereerde entiteiten
Sessie 2: Opmaak van de regionale economische middellangetermijnprojecties Focus op de financiën van de gefedereerde entiteiten Vincent Frogneux, FPB 20 november 2018 Overzicht Historiek Economische en
SYNTHESE. Budgettaire evoluties van de Gezamenlijke Overheid
SYNTHESE Budgettaire evoluties van de Gezamenlijke Overheid Het vorderingensaldo van de Gezamenlijke Overheid is in 2014 met 0,3 procentpunt bbp verslechterd tot 3,2% bbp en overschreed bijgevolg tijdelijk
Roads to recovery. George Gelauff, Debby Lanser, Albert van der Horst, Adam Elbourne. Centraal Planbureau 1
Roads to recovery George Gelauff, Debby Lanser, Albert van der Horst, Adam Elbourne 1 De Grote Recessie 2008: Financiële crisis subprime hypotheken crisis 15 september: Lehman Brothers bankroet stilstand
SYNTHESE. Budgettaire realisaties van de Gezamenlijke Overheid 1
SYNTHESE Budgettaire realisaties van de Gezamenlijke Overheid 1 Het vorderingensaldo dat de Gezamenlijke Overheid in 2015 realiseerde bedroeg -2,6% bbp. Dit is een verbetering van 0,5 procentpunt bbp ten
Spoor A2: De overdrachten aan de Gemeenschappen en Gewesten in het kader van de Bijzondere Financieringswet: K. Algoed D.
Spoor A2: De overdrachten aan de Gemeenschappen en Gewesten in het kader van de Bijzondere Financieringswet: 2007-2030 K. Algoed D. Heremans KULeuven 18 December 2008 Algemeen secretariaat Steunpunt beleidsrelevant
Pensioenen lokale besturen: gisteren, vandaag en morgen. www.uantwerpen.be/nl/personeel/ria-janvier/
Pensioenen lokale besturen: gisteren, vandaag en morgen www.uantwerpen.be/nl/personeel/ria-janvier/ 0 DE AANBEVELINGEN VAN DE Commissie Pensioenhervorming 2020-2040 www.pensioen2040.belgië.be 1 Wettelijke
documentatienota CRB Het gebruik van de economische vooruitzichten van het Federaal Planbureau voor het economisch beleid
documentatienota CRB 2017-0043 Het gebruik van de economische vooruitzichten van het Federaal Planbureau voor het economisch beleid CRB 2017-0043 SR/CM/SDh 19 april 2017 Documentatienota betreffende het
EEN STERK EN BETROUWBAAR SOCIAAL CONTRACT Commissie Pensioenhervorming
EEN STERK EN BETROUWBAAR SOCIAAL CONTRACT Commissie Pensioenhervorming 2020-2040 Voorstellen voor een structurele hervorming van de pensioenstelsels Studiedag leraren economie, 20 januari 2015 Opzet van
EU fiscale controle en investeringen. Thomas BERNHEIM
EU fiscale controle en investeringen Thomas BERNHEIM Overzicht Het EU kader voor economische hervormingen De investeringsuitdagingen voor België Flexibiliteit in de fiscale regels van het SGP Bemerkingen
plan.be Federaal Planbureau Economische analyses en vooruitzichten Economische vooruitzichten
Communiqué 11 mei 27 plan.be Federaal Planbureau Economische analyses en vooruitzichten Economische vooruitzichten 27-212 Dit scenario gaat uit van een groei van de Belgische economie met 2,3 % in 27 en
Middellangetermijnvooruitzichten Perspectives économiques à moyen terme plan.be. Juni-Juin 2016
Middellangetermijnvooruitzichten Perspectives économiques à moyen terme 2016-2021 Juni-Juin 2016 Middellangetermijnvooruitzichten Perspectives économiques à moyen terme 2016-2021 PROGRAMMA-PROGRAMME Macro-economische
CRB CCR SR/LVN Conclusies van de sociale gesprekspartners op basis van de documentatienota Macro economische context
CRB 2016-0510 SR/LVN 03.02.2016 Conclusies van de sociale gesprekspartners op basis van de documentatienota Macro economische context 2 CRB 2016-0510 Overzicht groei sinds 1996 Onder invloed van de conjuncturele
MINISTER GEENS ONTVANGT ADVIES VAN DE HOGE RAAD VOOR FINANCIEN OVER DE RECENTE BUDGETTAIRE EVOLUTIES
Federale Overheidsdienst FINANCIEN Brussel, 8 november 2013 De Minister van Financiën Persbericht MINISTER GEENS ONTVANGT ADVIES VAN DE HOGE RAAD VOOR FINANCIEN OVER DE RECENTE BUDGETTAIRE EVOLUTIES Minister
Advies over de begroting 2018
Advies over de begroting 2018 Hans Maertens, ondervoorzitter SERV Erwin Eysackers, studiedienst SERV 12 juli 2017 Overzicht 2 Gunstig macro-economisch klimaat Belgische overheidsfinanciën onvoldoende verbeterd
Moedige overheden. Stille kampioenen = ondernemingen. Gewone helden = burgers
Moedige overheden Stille kampioenen = ondernemingen Gewone helden = burgers Vaststellingen Onze welvaart kalft af Welvaartscreatie Arbeidsparticipatie Werktijd Productiviteit BBP Capita 15-65 Bevolking
HOGE RAAD VAN FINANCIËN
HOGE RAAD VAN FINANCIËN Studiecommissie voor de vergrijzing JAARLIJKS VERSLAG JUNI 2007 De leden van de Studiecommissie voor de Vergrijzing de Heer de Heer G. QUADEN, Voorzitter J. VERSCHOOTEN, Ondervoorzitter
Pensioenen na de financiële crisis Zijn ze adequaat? Blijft de vergrijzing betaalbaar?
Pensioenen na de financiële crisis Zijn ze adequaat? Blijft de vergrijzing betaalbaar? Enkele observaties vanuit de helikopter November 2013 Edwin De Boeck Hoofdeconoom KBC Groep Wettelijke pensioenen