De toekomst van de welvaartsstaat. Frank Vandenbroucke Kortrijk 18 maart 2015

Transcriptie

1 De toekomst van de welvaartsstaat Frank Vandenbroucke Kortrijk 18 maart 2015

2 De actieve welvaartsstaat herbekeken De duurzaamheid van het succes van de welvaartsstaat Investeren in kinderen Beleidsuitdagingen

3 Uitkeringsafhankelijkheid: wie krijgt uitkering/wie draagt bij U

4 Demografische afhankelijkheid: 65+/[15-64] Economische afhankelijkheid: wie werkt niet/wie werkt (15+) E U D-O

5 Impact beslissingen regering Di Rupo E U D-O

6 Levensverwachting op de leeftijd van 65 jaar, Mannen Vrouwen 5 0

7 Nieuwe zekerheid is nodig, dankzij grondige hervormingen Pensioenen = een sociaal contract dat houvast moet bieden voor iedereen: jongeren & ouderen; werkenden & gepensioneerden. Ongewijzigd beleid => pensioenen zijn financieel niet houdbaar; stroken niet met evoluties in de samenleving; verliezen sociale kwaliteit.

8 Grondige & structurele hervormingen Geen integratie van de drie stelsels (werknemers, ambtenaren, zelfstandigen), wel gemeenschappelijke principes. Uitbouw via een puntensysteem: geen doel op zich, maar een middel om het pensioensysteem begrijpelijk te maken.

9 Puntensysteem Iedereen volgt jaar na jaar de opbouw van zijn pensioen, via punten. Het aantal punten dat men verzamelt hangt af van de hoogte van het arbeidsinkomen en de duur van de loopbaan Waarde van het punt wordt vastgelegd wanneer men op pensioen gaat (pensioen = punten x puntenwaarde) zorgt voor duidelijke band tussen de pensioenberekening en de gemiddelde arbeidsinkomens van de actieven. Laat toe te waken over doelstellingen

10 Doelstellingen Gemiddelde verhouding tussen de inkomens van de gepensioneerden en de inkomens van de actieven moet zich binnen een wenselijke bandbreedte situeren, Bijdragen op de arbeidsinkomens moeten binnen een bepaalde bandbreedte blijven. Vooraf vastgelegde spelregels verzekeren dat de doelstellingen behaald worden: financieel evenwicht rechtvaardige spreiding van de inspanningen Aanpassingsmechanismen in het pensioensysteem zelf.

11 Doelstellingen Gemiddelde verhouding tussen de inkomens van de gepensioneerden en de inkomens van de actieven moet zich binnen een wenselijke bandbreedte situeren, Bijdragen op de arbeidsinkomens moeten binnen een bepaalde bandbreedte blijven. Loopbanen verlengen; wat met de pensioenleeftijd? Bijkomende financiering onder meer op basis van vermogen

12 Doelstellingen Gemiddelde verhouding tussen de inkomens van de gepensioneerden en de inkomens van de actieven moet zich binnen een wenselijke bandbreedte situeren, Bijdragen op de arbeidsinkomens moeten binnen een bepaalde bandbreedte blijven. Loopbanen verlengen; wat met de pensioenleeftijd? Bijkomende financiering onder meer op basis van vermogen

13 Doelstellingen Gemiddelde verhouding tussen de inkomens van de gepensioneerden en de inkomens van de actieven moet zich binnen een wenselijke bandbreedte situeren, Bijdragen op de arbeidsinkomens moeten binnen een bepaalde bandbreedte blijven. Vooraf vastgelegde spelregels verzekeren dat de doelstellingen behaald worden: financieel evenwicht rechtvaardige spreiding van de inspanningen Aanpassingsmechanismen in het pensioensysteem zelf.

14 De actieve welvaartsstaat herbekeken De duurzaamheid van het succes: verdere hervorming pensioenstelsel en arbeidsmarkt voorbereiden Investeren in kinderen Beleidsuitdagingen

15 Verschuivende armoederisico s 25% 20% 15% 10% 5% 0% Armoederisico België < 18 Armoederisico België 65+

16 De koortsthermometer van de nieuwe welvaartsstaat Armoederisico = aantal kinderen en jongeren (0-17) beneden armoedegrens (60% van het mediaan inkomen) 2007 DK 9,1 NO 9,5 IS 11,2 FI 11,3 SI 11,7 SE 12,6 NL 13,0 CZ 13,2 CY 13,6 AT 14,9 DE 15,1 FR 16,5 SK 16,7 BELGIE 17,1 EE 17,1 IE 17,9 HU 19,6 LU 19,8 PL 22,4 PT 22,8 LT 22,8 GR 23,0 UK 23,1 ES 24,4 LV 24,6 IT 24,7 BG 25,5 RO 33,2

17 De koortsthermometer van de nieuwe welvaartsstaat Armoederisico = aantal kinderen en jongeren (0-17) beneden armoedegrens (60% van het mediaan inkomen) 2007 DK 9,1 NO 9,5 IS 11,2 FI 11,3 SI 11,7 SE 12,6 NL 13,0 CZ 13,2 CY 13,6 AT 14,9 DE 15,1 FR 16,5 SK 16,7 BELGIE 17,1 EE 17,1 IE 17,9 HU 19,6 LU 19,8 PL 22,4 PT 22,8 LT 22,8 GR 23,0 UK 23,1 ES 24,4 LV 24,6 IT 24,7 BG 25,5 RO 33,2

18 De koortsthermometer van de nieuwe welvaartsstaat Vergelijking binnen regio Vergelijking over heel België Armoederisico = aantal kinderen en jongeren (0-17) beneden armoedegrens (60% van het mediaan inkomen) 2007 DK 9,1 NO 9,5 Vlaanderen-BE 9,9 IS 11,2 FI 11,3 SI 11,7 Vlaanderen-VL 12,1 SE 12,6 NL 13,0 CZ 13,2 CY 13,6 AT 14,9 DE 15,1 FR 16,5 SK 16,7 BELGIE 17,1 EE 17,1 IE 17,9 HU 19,6 LU 19,8 Wallonië-WA 19,9 PL 22,4 PT 22,8 LT 22,8 GR 23,0 UK 23,1 ES 24,4 LV 24,6 IT 24,7 Wallonië-BE 24,9 BG 25,5 RO 33,2

19 70,0 60,0 50,0 40,0 30,0 20,0 10,0 BELGIE EUROPE 0,0

20 70,0 60,0 50,0 40,0 30,0 20,0 10,0 BELGIE EUROPA mediaan DENEMARKEN 0,0

21 Armoederisico bij kinderen: waarom elders beter of slechter dan in België? Beter presterende landen: vooral dankzij kleiner aandeel werk-arme gezinnen lager armoederisico in werk-arme gezinnen Geen onvermijdelijke afruil Slechter presterende landen: vooral door groter financieel armoederisico in werk-rijke gezinnen Maar Ierland, VK, Hongarije, intern in België: aantal kinderen in werk-arme gezinnen Landen die het erg goed doen, hebben meestal hoge sociale uitgaven Landen met hoge uitgaven zijn niet altijd landen die het erg goed doen Doelmatigheid

22 Kansarmoede bij de jongste kinderen in Vlaanderen Index kansarmoede Kind en Gezin Kind & Gezin, Het kind in Vlaanderen 2013

23 Index kansarmoede Kind en Gezin, Vlaanderen - Kortrijk Vlaanderen Kortrijk Op basis van gegevens van de website van Kind & Gezin

24 Kortrijk: kansarmoede kinderen met verdeling naar afkomst (Belgisch / niet-belgisch) Niet-Belg en kansarm Belg en kansarm

25 Deelcriteria Kind en Gezin % van kansarme kinderen in Kortrijk (2013) dat aantikt op Inkomen Werk Opleiding Huisvesting Ontwikkeling Gezondheid Op basis van gegevens van de website van Kind & Gezin

26 Beleidsdomeinen Uitkeringen en toelagen: een nieuw debat over bescherming op huishoudniveau maar ook de gezinsuitgaven! Activering Dienstverlening en zorg (combinatie werk huishouden) Kinderopvang Preventief en curatief gezondheidsbeleid Onderwijsbeleid Kleuters Basisonderwijs Secundair onderwijs

27 Hefbomen in Vlaamse handen 70,0 60,0 50,0 40,0 30,0 20,0 10,0 0,0 BELGIE EUROPE Zesde staatshervorming

28 Hefbomen waar een stad als Kortrijk het verschil kan maken Inzetten op kinderopvang Inzetten op onderwijs en gelijke onderwijskansen (bv. kleuterparticipatie; bv. brugfiguren; bv. jonge leefloners zonder diploma) Inzetten op activering (OCMW-beleid) Inzetten op uitgaven van gezinnen (consumentenbeleid)

29 Dank u Rapport van de Commissie Pensioenhervorming Vandenbroucke, F. (2013), The Active Welfare State Revisited, Brugge, Die Keure Vandenbroucke, F. (2013). Een actieve welvaartsstaat moet investeren in kinderen. In: J. Mostinckx, F. Deven, & P. Dauwe (red.). Welzijn en Zorg in Vlaanderen Wegwijzer voor de sociale sector, Mechelen: Kluwer, Vandenbroucke, F., Vinck, J., Bestaansonzekerheid bij gezinnen met kinderen, Jaarboek Armoede