Vernieuwing 3de graad bso Informatiesessie
Inleidend Vernieuwen = ontwikkelen We willen ontwikkelen in overleg met de basis, vanuit een samenwerking met de pedagogische begeleiding. 26-6-2012 2
Inleidend Wat mag je vandaag niet verwachten: Lessentabel voor het beroepsgericht gedeelte van de studierichting (aantal uren, bijhorende bekwaamheidsbewijzen) 26-6-2012 3
Wat mag je wel verwachten: Een stand van zaken m.b.t. de derde graad: Verzorging Organisatiehulp Vanwaar komt deze vernieuwing? Voorscholingstraject Inleidend 26-6-2012 4
overzicht Deel 1: Studiegebied personenzorg opnieuw bekeken. Vanwaar komt deze vernieuwing? Deel 2: Uitgangspunten leerplannen 2de en 3de graad Deel 3: Uitwerking studierichtingsprofiel en leerplannen 2de en 3de graad Deel 4: Voorscholingstraject Verzorging 26-6-2012 5
Deel 1: Studiegebied personenzorg opnieuw bekeken. Vanwaar komt deze vernieuwing? 26-6-2012 6
Gewijzigde context: Tendensen in gezondheids-en welzijnszorg Vernieuwingen binnen onderwijs Waarom? Vragen van scholen en leraren Nood aan vernieuwing 26-6-2012 7
Studiegebied opnieuw bekeken Werkwijze: Stap 1: Onderzoek naar tendensen in het brede werkveld Stap 2: Vormen van beroepsuitoefening Stap 3: Ordening van vormen van beroepsuitoefening naar samenhang en groei (kwalificatietrajecten) Stap 4: Uitwerken van opleidingsstructuur: opleidingstrajecten, studierichtingen Stap 5: Uitwerken van trajecten en trajectonderdelen Stap 6: Organisatie 26-6-2012 8
Werkwijze Stap 1 t.e.m. 3 is uitgewerkt voor het ganse SG, uitwerking stap 4 en 5 beperkt zich tot de huidige bso-richtingen. 26-6-2012 9
Stap 1: Onderzoek naar tendensen In gebied van personenzorg komen steeds meer gediversifieerde initiatieven: Naast de residentiële zorg en thuiszorg bestaat er een waaier aan tussenvormen (zowel binnen ouderen-en volwassenenzorg als binnen kinderopvang). Naast de gesubsidieerde markt, kent ook de nietgesubsidieerde en private markt een enorme uitbreiding (denk aan de nog steeds groeiende vraag naar thuishulp-en thuiszorg). 26-6-2012 10
Stap 1: onderzoek naar tendensen We nemen ook nieuwe tendensen binnen onderwijs als uitgangspunt bij de uitwerking van volgende stappen: Keuze voor een christelijke mensvisie. Denken vanuit competentieontwikkeling: groei en keuzemogelijkheden zijn belangrijke pijlers. Kwalificatiestructuur 26-6-2012 11
Stap 2: vormen van beroepsuitoefening Verzamelen en uitwerken van profielen voor de verschillende vormen van beroepsuitoefening binnen het studiegebied personenzorg. 26-6-2012 12
Stap 3: Ordening naar samenhang en groei Vormen van beroepsuitoefening klein-en groothuishouding. Vormen van beroepsuitoefening zorg en begeleiding. Vormen van beroepsuitoefening administratie en ondersteuning medische praktijk (PZ?). Vormen van beroepsuitoefening technische beroepen (PZ?). 26-6-2012 13
kwalificatietraject Animator in de ouderenzorg Verpleegkundige Onderwijs Begeleider/ Opvoeder Facilitiair verantwoordelijke Zorgkundige ---------------- Verzorgende Begeleider kinderopvang: -oppas zieke kinderen - Verzorgende -Begeleider Buitenschoolse opvang Logistieke Hulp/assistent Verantwoordelijke dienst Thuishulp/ Huishoudhulp Medewerker Groothuis- Houding Logistieke Hulp/assistent Hulp in linnenzorg Hulp in interieurzorg Hulp in maaltijdzorg 26-6-2012 14
Opleidingstrajecten Opmerking: Er vindt nog overleg plaats met alle sectoren over de 3de graad (bv. plaats van gezinszorg binnen 3de graad) Er vond al overleg plaats met Zorgnet Vlaanderen, Kind en Gezin en VIVO Er vond op vraag van sector - overleg plaats met departement/dbo en andere onderwijsverstrekkers over hoe omgaan met KB 78 (zorgkunde) binnen Verzorging 26-6-2012 15
Stap 4: Opleidingstrajecten HBO5 Verpleegkunde Specialisatie- Jaar Volwassenen Verzorging/ zorgkunde Kinderen Begeleiding 6de jaar Verzorging Huishouding 5de jaar Zorg en begeleiding Kleinhuishouding Kleinhuishouding (optioneel) Logistieke hulp Groothuishouding Verzorging Organisatie-hulp 3de en 4de jaar Verzorging-voeding 26-6-2012 16
Stap 5: uitwerking opleidingstrajecten De pedagogische werkgroep formuleerde reeds de competenties voor de verschillende onderdelen of componenten van de opleidingstrajecten. Competentie: handelen, als combinatie van kennis, vaardigheden en attitudes, in een bepaalde context. 26-6-2012 17
Stap 5: Uitwerking opleidingstrajecten Voor de trajecten Verzorging en Begeleiding werd op basis van de verschillende vormen van beroepsuitoefening, per competentie opgelijst welke handelingen aan bod dienen te komen (cf. vormen van beroepsuitoef.). 26-6-2012 18
Schematisch Stappen: Stap 1: Formuleren van competenties voor de verschillende settings per trajectonderdeel. Stap 2: De competentietaken (vormen van beroepsuitoefening) per competentie weergeven. Gezinszorg Kinderdagverblijven BKO. Competentie 1 Kwalificatie profiel Competentietaken Competentie 2 Competentietaken Competentie 3 26-6-2012 19
Stap 5: uitwerking opleidingstrajecten Bij het clusteren van de verschillende competentiehandelingen en taken, zagen we leerlijnen ontstaan: Leerlijn maaltijdzorg Leerlijn interieurzorg Leerlijn linnenzorg Leerlijn verzorging Leerlijn (ped)agogisch handelen Leerlijn werken in team en binnen een organisatie 26-6-2012 20
Stap 5: uitwerken opleidingstrajecten Nagaan welke competentiehandelingen de basis vormen voor de start van de kwalificatietrajecten. Deze vormden de basis voor het werken in de tweede graad. Nagaan welke elementen moeten meegenomen worden bij het uitwerken van de trajecten: doelgroepen Verantwoordelijkheid/ mate van begeleiding door leraar Stijgende complexiteit van opdrachten/handelingen Stijgende complexiteit in contexten Mate van transfer belangrijk bij uitschrijven SRP (zie ook punt 1.2 servicedocument 2de graad) 26-6-2012 21
Schematisch Schema: Trajectonderdeel Tweede graad Derde graad 7de jaren Mate van begeleiding/toezicht Directe begeleiding Groei van directe begeleiding naar verwijderd toezicht Eenvoudige situaties Complexe situaties 26-6-2012 22
Deel 2: Uitgangspunten voor leerplannen 2de en 3de graad bso 26-6-2012 23
Uitgangspunten 2de graad: Alle scholen zijn op het zelfde ogenblik gestart met het werken vanuit een nieuw leerplan: september 2010 3de graad: Alle scholen zullen starten in september 2012 Leerplannen 2de graad VV en 3de graad Verzorging werden/worden geherprofileerd, 3de graad Organisatiehulp wordt enkel geactualiseerd 26-6-2012 24
Uitgangspunten Vanuit een emancipatorische, dynamische en holistische mensvisie naar een visie op integraal werken: Vanuit keuze voor christelijke mensvisie, jongeren helpen uitgroeien tot mensen die in verbondenheid en op verantwoordelijke wijze in het leven staan. Keuze voor totaalvisie op zorg en begeleiding Belangrijk dat leerlingen al van in de tweede graad de samenhang tussen leerlijnen zien en ervaren (geloof in vakoverschrijdend of integraal werken): 26-6-2012 25
Dranken inschenken en presenteren Uitgangspunten Voorbeeld (2de graad) van die samenhang tussen leerlijnen: Wanneer je dranken inschenkt en presenteert, begroet je mensen, spreek je ze aan (samenhang tussen leerlijn communiceren en maaltijdzorg) Communiceren Maaltijdzorg 26-6-2012 26
3de graad: Uitgangspunten leerlijnen komen samen tijdens stage In leerplannen: geen aparte stagedoelstellingen 26-6-2012 27
Formuleren van leerplandoelstellingen: Uitgangspunten Handelingsgericht (integratie van kennis, vaardigheden en attituden) voorbeeld: eenvoudige communicatietechnieken hanteren in de communicatie met een kind/jongere/volwassene: luisteren ik-boodschappen gebruiken een vraag stellen. 26-6-2012 28
Uitgangspunten Verantwoordelijkheid van de leerling/rol van de leraar: Leerlingen in de tweede graad werken alleen onder directe begeleiding en werken op basis van duidelijke instructies (= binnen welomschreven opdrachten) Leerlingen in de 3de graad werken onder verwijderd toezicht van een verantwoordelijke en werken op basis van duidelijke instructies 26-6-2012 29
Uitgangspunten Leersituaties: leerlingen in de tweede graad werken enkel in eenvoudige situaties (= lage moeilijkheidsgraad/toepassen van routines) Leerlingen in de derde graad werken in eenvoudige situaties (onder verwijderd toezicht) en in complexere situaties (onder directe begeleiding) 26-6-2012 30
Uitgangspunten Tweede graad: Ondersteuning bieden: Leerlingen starten met het ontwikkelen van competenties, maar groeien niet verder dan het bieden van ondersteuning. Derde graad: Zorg (directe zorg: verzorging ; indirecte zorg: zorg/hulp) en begeleiding bieden 26-6-2012 31
Relatie 2de 3de graad: Groei Algemene doelstellingen Tweede graad Derde graad Derde graad 1 ste leerjaar 2 de leerjaar 1 ste leerjaar 2 de leerjaar 3 de leerjaar leerplandoelstellingen leerplandoelstellingen leerplandoelstellingen Algemene doelstellingen Competenties Competenties 26-6-2012 32
Uitgangspunten 2de graad: Zelfzorg Leerlingen kunnen maar voor anderen zorgen wanneer ze eerst hebben geleerd om voor zichzelf te zorgen: We vragen leerlingen om hun eigen gedrag ten aanzien van gezondheid en welzijn in vraag te stellen. In functie van het ontwikkelen van een beroepshouding vragen we dat ze op een kwaliteitsvolle wijze handelen. 3de graad: zorg voor anderen 26-6-2012 33
Uitgangspunten Rekening houden met juridisch kader: 2de graad nog niet relevant 3de graad: KB 78, decreten: Zorg- en bijstandsverlening, kinderopvang; beroepsprofielen, huidig leerplan OH bevat doelen (handelingen) die eigenlijk een VCA-attest vereisen, 26-6-2012 34
Oriëntering: Uitgangspunten We vinden het belangrijk dat leerlingen na de tweede graad een echte keuze kunnen maken en dus reële oriënteringskansen krijgen: Daadwerkelijk in contact komen met doelgroepen (gezonde volwassenen en gezonde kinderen tussen 2,5 en 10 jaar) Kennismaken met sector van de groothuishouding 26-6-2012 35
Uitgangspunten Derde graad (Verzorging) heeft dubbele functie: groeien in de competentie van verzorgende bij kinderen en volwassenen (in 5de jaar) en bij kinderen of volwassenen (in 6de jaar): men is verzorgende na 6 en keuze voor 7 KZ of 7TBZ blijft voor iedereen mogelijk. Groeien in de competentie van begeleider in de kinderopvang in functie van oriëntering tot en het voorbereiden op het functioneren als begeleider in 7. 26-6-2012 36
Uitgangspunten Streven naar continuïteit: Tussen 2de en 3de graad: We kiezen voor zelfde opbouw van leerplannen en voor zelfde ordeningsprincipes: bv. voor uitwerking leerlijn verzorging,... Binnen leerplannen 3de graad: Zoeken naar gemeenschappelijke bouwstenen en ze gelijkaardig uitwerken, bv.: Kwaliteitsbewust handelen, communiceren, in groep/in team werken, (ped)agogisch handelen zijn belangrijk in elke SR en zowel voor een verzorgende, logistiek assistent, als voor een begeleider in de kinderopvang Functioneren als Logistiek assistent (zorg) is groeiniveau binnen VZ en een te bereiken competentie binnen OH 26-6-2012 37
Organisatievormen: Uitgangspunten We willen voor scholen vele organisatievormen mogelijk houden: Verzorging-voeding: geïntegreerd leerplan, meerdere organisatievormen in servicedocument Verzorging: geïntegreerd leerplan, meerdere organisatievormen in servicedocument Organisatiehulp: mogelijkheden die scholen nu hebben, blijven behouden; verplichte modules en keuzemodules 26-6-2012 38
Deel 3: Uitwerking leerplannen 26-6-2012 39
Studierichtingsprofielen Vertaling van uitgangspunten Zie mapje 26-6-2012 40
4 Binnen een welomschreven opdracht zorg dragen voor gezondheid en welzijn 5 Binnen een welomschreven opdracht ondersteuninen bij (ped)agogische activiteiten 6 Binnen een welomschreven opdracht een maaltijd plannen, voorbereiden en bereiden 7 Binnen een welomschreven Zorg dragen voor lokalen, keuken en leefruimten 8 Binnen een welomschreven opdracht zorg dragen voor linnen Algemene doelstellingen: 2de graad Verzorging-voeding 9 Oriënteren op beroepen binnen de directe en indirecte zorg en studiekeuze 3 Binnen een welomschreven opdracht, binnen een klasgroep, in groep werken 2 Binnen een welomschreven opdracht communiceren in een 1-1 relatie 1 Binnen een welomschreven opdracht kwaliteitsbewust handelen 26-6-2012 41
3de graad Verzorging C1: Als verzorgende, binnen het kader van zorg- en bijstandsverlening, kinderen, jongeren en volwassenen zorg verlenen vanuit een totaalvisie C2: Als voorbereiding en oriëntatie op het functioneren als begeleider in de kinderopvang, kinderen begeleiden vanuit een totaalvisie Context: Gezonde kinderen van 0 12 jaar (0-3 jaar: basis) Volwassen zorgvragers die ondersteuning of verzorging nodig hebben bij activiteiten van het dagelijks leven Eenvoudige zorg- en opvangsituaties Settings: zorginstellingen (geen ZH), gezinszorg?, onthaalouder/kinderdagverblijf, buitenschoolse opvang (U),.. 26-6-2012 42
3de graad Verzorging Zorgkundige Begeleider in de kinderopvang Competentie 1 Competentie 2 7 Oriënteren op beroepen binnen de directe zorg en begeleiding en kiezen voor verder studeren en/of werken 6 Binnen een welomschreven opdracht indirecte zorg verlenen/zorg dragen voor het huishouden 5 Binnen een welomschreven opdracht (ped)agogisch handelen 4 Binnen een welomschreven opdracht zorg dragen voor de gezondheid en het welzijn 3 Binnen een welomschreven opdracht, binnen een organisatie, in team werken 2 Binnen een welomschreven opdracht met kinderen, volwassenen en hun omgeving communiceren 1 Binnen een welomschreven opdracht kwaliteitsbewust handelen 26-6-2012 43
3de graad Verzorging School kiest er voor om in het zesde jaar leerlingen de competenties te laten verwerven binnen contexten met kinderen of binnen contexten met volwassenen Iedere leerling beantwoordt na 6 aan het beroepsprofiel van de verzorgende 26-6-2012 44
3de graad Organisatiehulp Dubbele focus: Profielen van de leerlingen Functioneren als logistiek medewerker binnen verschillende beroepscontexten 26-6-2012 45
Studierichtingsprofiel Vanuit leerlingenprofiel K,V,A (in samenhang) die noodzakelijk zijn voor het aanleren van een beroep en het leren van juiste beroepshouding = centraal Gevolg: leerlingen verwerven als logistiek medewerker onder supervisie, d.m.v. individuele trajecten competenties binnen een beroepscontext naar keuze, zonder dat een volledige beroepskwalificatie wordt behaald We verwachten: dat leerlingen aan einde van SR minstens één (logistiek assistent in ZH en zorginstellingen), mogelijks meerdere beroepskwalificaties behalen 26-6-2012 46
Structuur en algemene doelstellingen Algemene module: 1. Binnen een welomschreven opdracht kwaliteitsbewust handelen 2. Binnen een welomschreven opdracht mondeling (in een 1-1 relatie) en schriftelijk communiceren 3. Binnen een welomschreven opdracht in team en binnen een organisatie werken 4. Oriënteren op beroepen en studie- en/of loopbaankeuze 26-6-2012 47
Structuur en algemene doelstellingen Verplichte specifieke module: 5. Binnen een welomschreven opdracht werken als logistiek assistent in ziekenhuizen en rusthuizen (context: Als logistiek werken in ziekenhuizen (gesubsidieerd) en rusthuizen (niet gesubsidieerd) (beroepskwalificatie) 26-6-2012 48
Structuur en algemene doelstellingen Specifieke keuzemodules: 6. Binnen een welomschreven opdracht werken als huishoudhulp/thuishulp (contexten: diensten van gezinszorg, particulieren) 26-6-2012 49
OF Structuur en algemene doelstellingen 7. Binnen een welomschreven opdracht werken als logistiek medewerker in de voedingsdienst OF (contexten: instellingen, bedrijven, vakantiecentra, voedingszaken, gelegenheidsonthaal, ) 8. Binnen een welomschreven opdracht werken als logistiek medewerker in een linnendienst (contexten: verzorgingsinstellingen, verblijfsinstellingen, wasserijen en linnenservice) 26-6-2012 50
Structuur en algemene doelstellingen OF 9. Binnen een welomschreven opdracht werken als schoonmaker in een onderhoudsdienst (contexten: verzorgings-, verblijfs-, vormings-en onderwijsinstellingen en bedrijven (interne diensten), schoonmaakbedrijven/ 26-6-2012 51
Leeswijzer leerplan: Algemene doelstelling Leerplandoelstelling Uitwerking leerplannen Toepassingsgebied Mogelijke onderliggende doelen - Samenhang met andere leerplandoelstellingen 3de graad 26-6-2012 52
Uitwerking leerplan Verzorging PW werkt leerplankader uit LPC: 4 woensdagen tussen januari en juni (kandidaatstellingen gebeuren schriftelijk: zie mail) Deelnemers voorscholingstraject fungeren als klankbordgroep Timing: juni 2011 26-6-2012 53
Uitwerken leerplan OH en voorscholing PW werkt voorstel tot leerplan uit Voorstel wordt besproken met betrokken scholen in 2 of 3 resonansgroepen PW werkt in samenwerking met begeleiders een definitief voorstel uit (timing juni 2011) Noden tot voorscholing tijdens 2011-2012 worden besproken 26-6-2012 54
Deel 4: Voorscholingstraject Verzorging 26-6-2012 55
Voorscholingstraject Het voorscholingstraject verloopt in elk diocees hetzelfde en wordt begeleid door de pedagogische begeleiders. Het is een gefaseerd voorscholingstraject. 26-6-2012 56
Voorscholingstraject 2010-2011 (coördinatoren) Infosessie: leerplan 2de graad Visie op leren Klankbordgroep: leerplan 2011-2012 Traject voor coördinatoren en leraren 2-daagse voor coördinatoren (andere accenten?) 26-6-2012 57
Concrete afspraken voor het bisdom Voorscholingstraject 26-6-2012 58