STATENBRIEF Onderwerp: Algemene vergadering van Aandeelhouders Alliander NV op 5 april 2017 Portefeuillehouder: ing. J. Markink Kerntaak/plandoel: Algemene dekkingsmiddelen en overige Doel van deze brief: Het college van Gedeputeerde Staten verzoekt de leden van Provinciale Staten om: Te besluiten conform het ontwerpbesluit Over de inhoud van deze brief te overleggen De inhoud van deze brief voor kennisgeving aan te nemen (informatieplicht) HHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHH 1 Inhoud voorstel (beoogd resultaat/doel) Met deze Statenbrief informeren wij u over de Algemene vergadering van Aandeelhouders (AvA) van Alliander NV op 5 april 2017. De AvA kent dit maal een beperkte agenda. In deze AvA liggen de volgende besluiten voor: de vaststelling van de jaarrekening 2016; de vaststelling van het dividend over het boekjaar 2016; het verlenen van kwijting (decharge) aan de leden van de Raad van Bestuur (RvB) en aan de leden van de Raad van Commissarissen (RvC); een voorstel tot herbenoeming van een commissaris. In de AvA zal de RvB voorts de stand van zaken melden met betrekking tot de beoogde overname van de aandelen van de Zeeuwse Netwerk Holding NV (ZNH) van de Provinciale Zeeuwse Energie Maatschappij (PZEM, voorheen Delta). Op 31 maart jl. is bekend gemaakt dat PZEM voornemens is de aandelen ZNH te verkopen aan Stedin. 2 Aanleiding De AvA van Alliander NV wordt gehouden op 5 april 2017. De agenda met vergaderstukken zijn door ons ontvangen op 15 maart jl. en dat voldoet aan hetgeen hierover is opgenomen in de statuten van de vennootschap. 3 Bestaand beleid c.q. kader Alliander heeft als netwerkbedrijf de publieke taak om ervoor te zorgen dat iedereen onder gelijke condities toegang heeft en houdt tot betrouwbare, betaalbare en (duurzame) energie. Alliander wordt gevormd door een groep bedrijven, waaronder Liander (netbeheerder van gas-en infrastructuur) en Liandon (ontwikkeling van duurzame technologieën en intelligente energie-infrastructuren). Daarnaast heeft Alliander een aantal activiteiten opgezet in nieuwe markten, zoals laadinfrastructuur voor elektrisch vervoer, nieuwe energiemarkten en warmte-infrastructuur om daarmee een bijdrage te Inlichtingen bij: dhr. W.L. Pardijs, telefoonnummer (026) 359 94 02 e-mailadres: post@gelderland.nl code: FB17-063
leveren aan de energietransitie en de ontwikkeling van een nieuw robuust en duurzaam energiesysteem. Alliander is het grootste netwerkbedrijf in ons land en heeft circa 5,6 miljoen klantaansluitingen Alliander is in 2009 ontstaan uit de splitsing van Nuon en ons aandelenbezit daarin gaat terug tot 1915 in welk jaar de Provinciale Gelderse Energie Maatschappij is opgericht. Onze provincie is de grootste aandeelhouder van Alliander met ruim 44,5% van de aandelen. De andere grootaandeelhouders van Alliander zijn de provincie Friesland (12,6%), de provincie Noord- Holland (9,3%) en de gemeente Amsterdam (9,3%). De overige aandelen zijn in handen van de provincie Flevoland en de gemeenten in Zuid- en Noord-Holland (in Noord-Holland via houdstermaatschappijen), Flevoland en Gelderland. Ingevolge artikel 158, eerste lid onder e van de Provinciewet is ons college bevoegd gezag voor privaatrechtelijke rechtshandelingen, waaronder ook valt de uitoefening van rechten die toebehoren aan aandeelhouders. Op basis van de agenda voor deze AvA kan worden geconcludeerd dat er geen onderwerpen aan de orde komen die op grond van de vigerende regelgeving voor inlichtingen vooraf aan uw Staten moeten worden voorgelegd. Deze Statenbrief beoogt derhalve een invulling te geven aan onze actieve informatieplicht richting uw Staten. 4 Argumenten/afwegingen/risico's 4.1 Jaarverslag/jaarrekening 2016 a. Algemeen Alliander weet elk jaar een prima verzorgd jaarverslag te publiceren. Het jaarverslag over 2016, met de titel Samen omschakelen, vormt hierop geen uitzondering. Het vorige jaarverslag (2015) van Alliander heeft de FD Henri Sijthoff prijs 2016 gewonnen alsmede de Kristalprijs in het kader van de Transparantiebenchmark. b. Terugblik op hoofdlijnen van het verslagjaar 2016 Alliander is voortdurend in dialoog met haar stakeholders (klanten, medewerkers, aandeelhouders, decentrale overheden, investeerders en andere relaties). In 2016 is mede met het oog op de energietransitie - extra geïnvesteerd in de relatie met aandeelhouders (provincies en gemeenten) en met niet aandeelhoudende gemeenten in het verzorgingsgebied van Alliander. De RvB heeft in dat kader op 7 september 2016 een presentatie verzorgd ten behoeve van een drietal commissies uit uw Staten, hetgeen tevens de aftrap vormde van een rondgang langs de ruim 150 decentrale overheden in het verzorgingsgebied van Alliander. Onze waarneming bij de gehouden presentatie is, dat de wijze waarop Alliander dit heeft verzorgd zeer gewaardeerd is. Alliander constateert in haar jaarverslag - en naar onze mening terecht - dat het denken over de veranderingen in onze energiesystemen in een stroomversnelling is gekomen. Stakeholders maken plannen voor klimaatneutraliteit en de decentrale opwek van duurzame energie neemt nog steeds toe. Dat stelt ook nieuwe eisen aan het energievoorzieningensysteem. Alliander beoogt met haar activiteiten klanten keuzes te geven. Keuzes, die niet alleen goed zijn voor de betreffende klant, maar ook dienstbaar zijn aan de totale energievoorziening. Voorbeelden hiervan zijn mogelijkheden tot opslag van energie en het delen van opgewekte energie. Uiteindelijk zijn we als samenleving er mee gediend dat een omslag van fossiel naar duurzaam tegen de laagst mogelijke maatschappelijke kosten gaat plaatsvinden. Open netten waar iedereen onder gelijke condities toegang heeft is voor Alliander een uitgangspunt. 2
Digitalisering van netten moet er aan bijdragen dat storingen sneller kunnen worden opgelost en dat er gerichter kan worden geïnvesteerd. Op het terrein van digitalisering heeft Alliander in 2016 een beperkt deel kunnen realiseren van hetgeen men wilde. Technische gebreken waren hieraan hoofdzakelijk debet. De uitvalduur voor elektriciteit in 2016 is licht gestegen naar ruim 23 minuten (2015: afgerond 22 minuten). Graafschades vormen nog altijd een hoofdoorzaak van uitval. Veilig werken heeft voor Alliander topprioriteit. Ondanks alle procedures en protocollen is het bedrijf eind februari 2016 geconfronteerd met de buitengewoon trieste gebeurtenis dat een medewerker om het leven is gekomen bij werkzaamheden aan een hoogspanningsinstallatie op een van de onderstations. Mede door de aantrekkende economie constateert Alliander een toenemende vraag naar nieuwe aansluitingen. Behoud van evenwicht tussen de toenemende vraag en de beschikbaarheid van voldoende technisch (hoog) geschoold personeel om het werk uit te voeren vormt in toenemende mate een uitdaging. Eind 2016 heeft de minister van Economische Zaken het wetsvoorstel Voortgang Energietransitie aangeboden aan de Tweede Kamer. Dit wetsvoorstel beperkt de rol die netbeheerders en netwerkbedrijven mogen spelen in de energietransitie. Met (onder andere) Alliander zijn wij van mening dat de beperkingen die zouden moeten gaan gelden voor netbeheerders en netwerkbedrijven niet bijdragen aan de innovatiekracht en creativiteit die noodzakelijk is in het proces van de energietransitie. Dit standpunt hebben wij ook met uw Staten gedeeld in uw vergadering van 25 januari jl. De Eerste Kamer heeft op 21 maart jl. ingestemd met de afschaffing van de precariobelasting op openbare nutsvoorzieningen. Daarmee is een einde gekomen aan een zeer langdurig (wetgevings)traject. De wet tot afschaffing voorziet in een overgangstermijn van 5 jaar alvorens de heffingsmogelijkheid definitief eindigt. Dit betekent dat we de komende jaren nog met een situatie geconfronteerd blijven dat klanten in een gemeente die geen precariobelasting heft, moeten meebetalen aan de precariobelasting die door andere gemeenten wordt geheven omdat tariefdifferentiatie door netbeheerders (zoals Liander) wettelijk niet is toegestaan. De precariobelasting die Liander moet betalen aan gemeenten in haar verzorgingsgebied is in 2016 opgelopen naar bijna 150 miljoen. Ten opzichte van 2015 betekent dit een stijging van afgerond 40 miljoen. Voor het lopende jaar bedraagt de precariolast per klant gemiddeld ruim 50,-- op jaarbasis. Ondanks de forse toename van de precariobelasting zijn de tarieven in 2016 gedaald ten opzichte van die van 2015, hetgeen mede verklaart dat de omzet van het bedrijf in 2016 is afgenomen. c. Enkele hoofdpunten in het verzorgingsgebied Gelderland In 2016 zijn diverse grote klanten van netbeheerder Liander aangesloten op het nieuwe schakelstation in Nijmegen. Ook is de infrastructuur in de Bommelerwaard uitgebreid om de toenemende energievraag van tuinders te kunnen faciliteren. Op diverse locaties in onze provincie zijn voorts netten aan elkaar gekoppeld om daarmee de leveringsbetrouwbaarheid verder te vergroten. In totaal is er in onze provincie in 2016 voor meer dan 100 miljoen geïnvesteerd in de infrastructuur van gas en elektriciteit. Vorig jaar zijn er in onze provincie bijna 190.000 slimme meters geplaatst. Eind vorig jaar heeft Alliander haar geheel gerenoveerde hoofdkantoor in Arnhem weer in gebruik genomen. Energieneutraliteit en circulair bouwen zijn leidend geweest bij deze renovatie. Het pand is op 9 maart jl. officieel geopend. d. Hoofdpunten financiële verslaglegging Inzake de financiële aspecten van de jaarrekening 2016 van Alliander brengen wij het volgende onder uw aandacht. Over het jaar 2016 bedroeg de omzet afgerond 1,58 miljard, hetgeen vergelijkbaar is met het omzetcijfer van 2015. 3
Het investeringsniveau 2016 is ten opzichte van 2015 gestegen met ruim 90 miljoen en uitgekomen op een bedrag van 680 miljoen. Bijna 110 miljoen van het investeringsbedrag heeft betrekking op de aanbieding van de slimme meter. In 2016 is aan 428.000 klanten de slimme meter aangeboden. De bedrijfskosten zijn in 2016 gestegen. Het totale kostenniveau is uitgekomen op 1,52 miljard (2015: 1,34 miljard). De stijging van de bedrijfskosten is het gevolg van de hiervoor reeds genoemde toename van de gemeentelijke precariobelasting, meer doorberekende kosten vanuit netbeheerder TenneT en een stijging van de afschrijvingslasten, mede als gevolg van het toegenomen investeringsniveau. Het resultaat na belastingen van Alliander over 2016 bedraagt 282 miljoen (2015: 235 miljoen). De stijging betreft een saldo van enerzijds de boekwinst op de ruil van netwerken tussen Alliander en Enexis en anderzijds de verlaging van de gereguleerde tarieven, toegenomen afschrijvingslasten als gevolg van een hogere investeringen en de hiervoor genoemde stijging van de precariobelasting. Het operationele bedrijfsresultaat (geschoond van bijzondere posten zoals genoemde boekwinst) is afgenomen met 79 miljoen en uitgekomen op 132 miljoen. Verklarende factoren voor de daling zijn onder meer de verlaging van de tarieven en eerder genoemde kostenstijgingen (w.o. precariobelasting en afschrijvingen). Alliander kan bogen op een solide credit rating. Dit biedt de onderneming een goede toegang tot de kapitaalmarkt. De jaarrekening 2016 is voorzien van een getrouwheidsoordeel van de accountant. e. Enkele (financiële) kerncijfers over 2016 (tussen haakjes de cijfers over 2015) Netto omzet 1,584 miljard ( 1,540 miljard); 1 Resultaat na belastingen 282 miljoen ( 235 miljoen); Investeringen in materiële vaste activa 680 miljoen ( 575 miljoen); Eigen vermogen 2 3,864 miljard ( 3,687 miljard); Solvabiliteit 58,5% (55,7%); Aantal medewerkers (gemiddeld in Fte's) 5.621 (5.572); 3 Klanttevredenheid consumentenmarkt 90% (95%); Lengte transportnetwerk elektriciteit 90.000 km; Aantal aansluitingen elektriciteit 3,1 miljoen; Lengte transportnetwerk gas 42.000 km; Aantal aansluitingen gas 2,5 miljoen; Aantal klanten met decentrale opwek 144.200 (109.856); Uitvalduur elektriciteit (in minuten) 23,3 (21,9). Voorgenomen standpunt op de AvA ten aanzien van de vaststelling van jaarrekening 2016 Op de AvA zijn wij voornemens om in te stemmen met de vaststelling van de jaarrekening 2016. Wij zullen daarbij onze waardering uitspreken over de inzet van de ruim 7.000 medewerkers van Alliander. Dankzij die inzet konden in 2016 mooie resultaten worden geboekt. 4.2 Voorstel tot vaststelling van het dividend over het boekjaar 2016 Het voorstel van de RvB is om aan de aandeelhouders een bedrag van 103,8 miljoen (2015: 85 miljoen) aan dividend uit te keren. Het voorstel is gebaseerd op de bestendige gedragslijn voor de berekening van de dividenduitkering. Het dividendbedrag is ten opzichte van 2015 toegenomen vanwege de hiervoor genoemde effecten die van invloed zijn geweest op het resultaat. 1 De cijfers zijn voor vergelijkingsdoeleinden aangepast als gevolg van de ruil van netwerken tussen Enexis en Alliander. 2 Inclusief afgerond 0,5 miljard achtergestelde eeuwigdurende obligatielening. 3 Het aantal medewerkers bedraagt afgerond 7.150. 4
Ons aandeel in Alliander NV van ruim 44,5% betekent dat wij een bedrag van ruim 46 miljoen aan dividend tegemoet kunnen zien. Inzake de budgettaire consequenties verwijzen wij naar paragraaf 5 van deze Statenbrief. Voorgenomen standpunt ten aanzien van het dividendvoorstel Op de AvA zijn wij voornemens om in te stemmen met het dividendvoorstel. 4.3 Voorstel tot verlening van kwijting (decharge) aan de leden van de RvB en RvC Voorgenomen standpunt ten aanzien van dechargeverlening Op de AvA zijn wij voornemens om in te stemmen met de voorstellen tot verlening van kwijting. 4.4 Voorstel tot herbenoeming van een commissaris Conform het rooster van aftreden treedt een commissaris af en heeft de betrokken commissaris te kennen gegeven beschikbaar te zijn voor herbenoeming voor een volgende periode van vier jaar. Voorgenomen standpunt ten aanzien van herbenoeming commissaris Op de AvA zijn wij voornemens om in te stemmen met de herbenoeming van een commissaris. 5 Financiële consequenties Ons aandeel in Alliander NV is 44,675%. Bij instemming door de AvA van het voorstel om een bedrag van 103,8 miljoen uit te keren aan de aandeelhouders kan onze provincie een bedrag aan dividend tegemoet zien van 46,47 miljoen. In de provinciale begroting is een bedrag geraamd van 32,5 miljoen. Er is dus sprake van een meevaller van 13,87 miljoen. Deze meevaller zal worden betrokken bij het thans lopende traject inzake de midterm review. 6 Proces en evaluatie De AvA is op 5 april 2017. Arnhem, 4 april 2017 - zaaknummer 2017-000319 Gedeputeerde Staten van Gelderland C.G.A. Cornielje - Commissaris van de Koning P.G.G. Hilhorst - secretaris Bijlagen: Ontwerpbesluit Begrotingswijziging Notitie Naam notitie Tekst 5