Bewegingsarmoede bij ouderen: implementatie van beweegprogramma s Prof.dr. Rob A.B. Oostendorp
DOEL Inzicht verschaffen aan fysiotherapeuten in factoren die een succesvolle implementatie van beweegprogramma s voor ouderen in Nederland bevorderen
OPBOUW Achtergrond / Nederland in Beweging Beweegprogramma s voor ouderen Deelname Implementatie Kwaliteitsindicatoren Toetsing aan de praktijk Conclusie en aanbevelingen
ACHTERGROND Groeiende aandacht voor beweegprogramma s ter bevordering van gezondheid, en ter preventie van ziekten en beperkingen bij ouderen Nederlandse Norm voor Gezond Bewegen 40% tot 80% (55 65 jarigen) voldoet niet aan deze norm!
NEDERLAND in BEWEGING Terugdringen bewegingsarmoede Beweegprogramma s voor verschillende doelgroepen (o.a. ouderen) gestimuleerd door Ministerie VWS en gesubsidieerd door ZonMw
BEWEEGPROGRAMMA S voor OUDEREN Meer Bewegen voor Ouderen Gezond en Vitaal In Balans Hup met de Heup Groninger Actief Leven Model
DEELNAME OUDEREN Grote verschillen in percentages Schattingen van 36% tot 100% (Van der Bij e.a., 2002; King e.a., 1998) Inzicht in bevorderende en belemmerende factoren voor deelname door ouderen aan beweegprogramma s (Laurant e.a., 2002)
IMPLEMENTATIE definitie Procesmatige en planmatige invoering van vernieuwingen en/of veranderingen van bewezen waarde met als doel dat deze een structurele plaats krijgen: in het (beroepsmatig) handelen; in het functioneren van organisaties; in de structuur van de gezondheidszorg. (Zon, 1997)
SUCCESVOLLE IMPLEMENTATIE van BEWEEGPROGRAMMA S Algemeen: barrières wegnemen, en stimulering bevorderen Specifiek: welke factoren zijn relevant voor een succesvolle implementatie van beweegprogramma s voor ouderen?
SYSTEMATISCHE LITERATUURSTUDIE Elektronische databases Trefwoorden Engels- en Nederlandstalig Periode 1990-2002 Beschrijvende en gecontroleerde studies
SYSTEMATISCHE LITERATUURSTUDIE (Wensing e.a., 2000; van der Bij e.a., 2002) 44 beschrijvende studies 38 gecontroleerde studies Uiteenlopende methodologische kwaliteit Grote diversiteit van beweegprogramma s voor ouderen Verschillende doelgroepen
Kwaliteitsindicatoren indeling Indicatoren gerelateerd aan kenmerken van : Beweegprogramma Gebruiker (ouderen) Organisatie en context Begeleider
BEWEEGPROGRAMMA Duur: kort (< 1 jaar) / lang (> 1 jaar) Type: individueel / groep Frequentie: aantal per week (1x / 2x / vaker) Inhoud: afwisselend / fitness Flexibiliteit: tijdstip Begeleiding: professioneel (FT) / niet-professioneel Motivationele strategieën: afmelden / koffie drinken / attenties bij verjaardag Toegankelijkheid: reistijd < 15 minuten
GEBRUIKER / DOELGROEP Verwachtingen: invloed op gezondheid, algemeen welbevinden, invloed op conditie, vallen, invloed stress, sociale contacten, gezelligheid Eigen-effectiviteit: geloof in eigen-kunnen, sociale steun, geloof dat bewegen / (beweeg)gedrag gezondheid beïnvloedt
GEBRUIKER / DOELGROEP Fysieke gesteldheid: pijn, mobiliteit, gezondheid,comorbiditeit Leefstijl: roken, drinken, eten Demografie: leeftijd, opleiding, land van herkomst, inkomen
ORGANISATIE EN CONTEXT Behoefte van doelgroep Innovatief karakter Communicatie (intern en extern) Platte organisatiestructuur Kennismanagement Economische prikkel (eigen bijdrage)
BEGELEIDER Leiderschap Charisma Kennis van de ouder wordende mens Kennis van implementatie Kennis van organisatie Communicatieve vaardigheden Kwalificatie
Wanneer de meeste kans op succesvolle implementatie van beweegprogramma s voor ouderen? VOLDOEN aan POTENTIËLE SUCCESFACTOREN!
In herinnering Kwaliteitsindicatoren Beweegprogramma s + = aanwezig - = afwezig? = onbekend
BEWEEGPROGRAMMA Duur: kort (< 1 jaar) / lang (> 1 jaar) Type: individueel / groep Frequentie: aantal per week (1x / 2x / vaker) Inhoud: afwisselend / fitness Flexibiliteit: tijdstip Begeleiding: professioneel (FT) / niet-professioneel Motivationele strategieën: afmelden / koffie drinken / attenties bij verjaardag Toegankelijkheid: reistijd < 15 minuten
TOETSING aan de PRAKTIJK Beweegprogramma s toeg flex freq inh beg strat kost 1. + - + + +? - 2. + + + + + + - 3. + + - + + - + 4. - - + +? + - 5. + - + + + + +
In herinnering Kwaliteitsindicatoren gebruiker / doelgroep + = aanwezig - = afwezig? = onbekend
GEBRUIKER / DOELGROEP Verwachtingen: invloed op gezondheid, algemeen welbevinden, invloed op conditie, vallen, invloed stress, sociale contacten, gezelligheid Eigen-effectiviteit: geloof in eigen-kunnen, sociale steun, geloof dat bewegen / (beweeg)gedrag gezondheid beïnvloedt
GEBRUIKER / DOELGROEP Fysieke gesteldheid: pijn, mobiliteit, gezondheid Leefstijl: roken, drinken, eten Demografie: leeftijd, opleiding, land van herkomst, inkomen
TOETSING aan de PRAKTIJK Gebruiker / doelgroep verw eigen leefst leeft oplei inko etni 1.??? +?? + 2.??? +?? + 3. + +? +?? + 4.??? +??? 5.?? + +?? +
CONCLUSIE en AANBEVELINGEN Toetsen van beweegprogramma s voor ouderen aan de hand van potentiële succesfactoren verhoogt een succesvolle implementatie Niet alleen aandacht voor potentiële succesfactoren in relatie tot het beweegprogramma (voldoende aanwezig) Meer aandacht voor potentiële succesfactoren in relatie tot de gebruiker / doelgroep en tot de organisatie (grotendeels onbekend)
Dank voor uw aandacht