Wm-rapportage 2007 Wvo vergunningverlening en Handhaving Sector V&H
1. Inleiding Conform artikel 7, vijfde lid van de Wet verontreiniging oppervlaktewateren (Wvo) in samenhang met artikel 21.1 van de Wet milieubeheer (Wm) moet het college van dijkgraaf en hoogheemraden jaarlijks verslag doen aan de verenigde vergadering en de Vrom Inspectie Regio Zuid-West over het beleid met betrekking tot de hoofdstukken 8 (inrichtingen), 13 (procedures), 18 (handhaving) en 14.1 (coördinatie) van de Wm. Deze hoofdstukken zijn geheel of gedeeltelijk van toepassing op de vergunningverlening en handhaving van de Wvo. Ten aanzien van vergunningverlening moet in het verslag worden vermeld: 1) het aantal malen dat de termijnen zijn overschreden die conform de Algemene wet bestuursrecht gelden voor het nemen van een besluit; 2) de oorzaken van de termijnoverschrijdingen; 3) de maatregelen die zijn getroffen of zullen worden getroffen om overschrijdingen van die termijnen zo veel mogelijk te voorkomen. Deze zaken zijn in hoofdstuk 2 opgenomen. In hoofdstuk 3 (Handhaving) wordt ingegaan op de toegepaste handhavingstrategie bij overtredingen van de Wvo. Daarnaast is in dit hoofdstuk een overzicht van de geleverde handhavingsinspanningen in 2007 opgenomen. 2
2. Vergunningen 2.1. Besluiten Wvo-vergunningen Het aantal Wvo-vergunningen in beheer bedroeg op 31-12-2007: 305. In 2007 zijn in totaal 62 Wvo-vergunningen verleend, 7 wijzigingsbesluiten genomen en 7 Wvo-vergunningen ingetrokken. Daarnaast werden 3 wijzigingsmeldingen (8.19 Wm) afgehandeld. In onderstaande figuur zijn de afgegeven Wvo-beschikkingen onderverdeeld in deze vier categorieën, te weten besluiten op geheel nieuwe vergunningaanvragen; wijzigingsbesluiten op bestaande vergunningen, wijzigingsmeldingen (8.19 Wm meldingen) en intrekkingsbesluiten. Activiteit 2003 2004 2005 2006 2007 Verleende vergunningen 25 39 45 45 62 8.19 Wm meldingen 0 4 4 4 3 Wijzigingsbesluiten 15 0 9 7 7 Ingetrokken vergunningen 22 114 11 11 7 Besluiten Wvo vergunningen 2003 2004 2005 2006 2007 114 60 50 40 aantal 30 20 10 0 Verleende vergunningen 8.19 Wm meldingen Wijzigings besluiten Ingetrokken vergunningen o o In 2004 is een actualisatie uitgevoerd. Dit heeft geresulteerd in een buitengewoon groot aantal intrekkingen. Indien bij het verlenen van de vergunning een verouderde vergunning diende te worden ingetrokken is deze niet meegeteld bij de categorie Ingetrokken vergunningen. 3
2.2. Proceduretermijnen Als gevolg van de procedures in de Algemene wet bestuursrecht (Awb) dient de definitieve beschikking uiterlijk 6 maanden na ontvangst van de aanvraag te zijn vastgesteld, tenzij de termijn wordt verlengd in verband met de complexiteit van de aanvraag, of aanvullende gegevens moeten worden aangeleverd. Er werden 7 vergunningen ambtshalve gewijzigd. Voor deze vergunningen geldt geen wettelijke afgiftetermijn. Het totaal aantal overschrijdingen (na correctie voor verlengde termijnen) bedroeg 17 procedures van de 55 procedures met een afgiftetermijn. Ten opzichte van 2006 (25 termijnoverschrijdingen tov 45 vergunningen) zijn er significant minder termijnoverschrijdingen opgetreden. 2.3. Oorzaken en maatregelen met betrekking tot termijnoverschrijdingen Nog altijd blijkt in de praktijk dat bij verplichte coördinatie van trajecten tussen Wvo en Wm vergunningen de wettelijke termijn van 6 maanden onvoldoende is. Dit komt omdat zowel de milieu- als de lozingsvergunning in een gecoördineerde procedure tegelijkertijd worden afgegeven. Als in één van beide procedures een vertraging optreedt, worden beide besluiten buiten de termijn genomen. Wanneer één van de coördinerende gezagen nadere info vraag, schort dat beide termijnen op. Helaas wordt dit gegeven niet altijd over en weer gecommuniceerd. Een aantal van de termijnoverschrijdingen kunnen dus niet als dusdanig aangemerkt worden. Er zijn in 14 vergunningen gecoördineerd afgehandeld, waarbij in 6 gevallen een termijnoverschrijding optrad. In het kader van de veranderende taakverdeling op grond van de Wabo & Waterwet wordt op ambtelijk, sectorhoofd- en directieniveau overleg gepleegd met het Wm bevoegd gezag. Hierbij worden afspraken gemaakt om tot betere samenwerking te komen en de termijnoverschrijdingen bij coördinatie terug te dringen. De ervaring is dat dit streven van Delfland ook het streven is van de andere bevoegd gezagen. 4
2.4. Meldingen ex Wvo-AMvB s In het verslagjaar zijn meldingen beoordeeld die zijn ingediend op basis van Wvo-AMvB s. In onderstaande tabel is aangeven hoeveel meldingen er per AMvB zijn beoordeeld. Activiteit 2003 2004 2005 2006 2007 Besluit Glastuinbouw (GTB) Lozingenbesluit bodemsaneringen en proefbronneringen (Bodem) Lozingenbesluit Huishoudelijk afvalwater (Hh) Lozingenbesluit Open Teelt en Veehouderijen (OT&V) Lozingenbesluit Vaste Objecten (Vobj) Het Bouwstoffenbesluit (Bsb). 80 82 106 100 104 78 89 72 97 67 2 3 0 3 211 4 32 9 0 0 2 4 1 7 7 1 1 0 0 0 Beoordeelde meldingen aantal 120 100 80 60 40 20 0 2003 2004 2005 2006 2007 211 GTB Bodem Hh OT&V Vobj Bsb soort melding In samenwerking met de gemeenten voert Delfland het IBA project uit. Hierbij worden in het buitengebied individuele afvalwater behandelingsinstallaties (IBA s) geplaatst bij huishoudens waarbij aansluiting op de gemeentelijke riolering onmogelijk is. De IBA s behandelen het huishoudelijke afvalwater waarna dit wordt geloosd op het oppervlaktewater. Voor deze lozingen zijn meldingen in het kader van het Lozingenbesluit huishoudelijk afvalwater noodzakelijk. Alle huishoudens die van een IBA voorzien worden binnen het project, worden gemeld. Vandaar dat er een uitzonderlijk hoog aantal van deze meldingen zijn afgehandeld. Lozingen van bemalingswater/grondwater (o.a. afkomstig uit bouwputten) in oppervlaktewater zijn formeel gezien vergunningplichtig op grond van de Wvo. Gezien de omvang en tijdsduur van de lozingen is het milieurisico veelal gering; daarom is het doorlopen van een (6 maanden durend) vergunningentraject niet doelmatig. Op grond hiervan is gekozen voor een meldingenregime voor kortdurende en qua debiet kleine lozingen van bemalingswater in oppervlaktewater. In 2007 zijn 19 meldingen voor dergelijke lozingen beoordeeld. De 67 meldingen onder bodem zijn inclusief deze 19 meldingen. 5
2.5. Overige werkzaamheden Naast de in de voorgaande hoofdstukken voorkomende werkzaamheden wordt binnen de sector V&H nog substantieel tijd besteed aan de volgende Wvo-gerelateerde werkzaamheden: Voorlichting Voorlichting wordt actief ingezet om lozings- en naleefgedrag te beïnvloeden. Voorbeelden hiervan zijn het informatiebulletin Water&Glas en het Informatiepunt Glastuinbouw. Veranderende wet- en regelgeving. Hierbij wordt inbreng geleverd in verschillende gremia, zoals de Unie van waterschappen en departementale werkgroepen. Ook wordt met gemeentes en provincie gewerkt aan afstemming rondom nieuwe wet- en regelgeving. Professionalisering vergunningverlening eigen dienst. De vergunningverlening is verder geprofessionaliseerd door structureel overleg over lopende trajecten en mogelijk nieuwe projecten. 2.6. Conclusies Het aantal vergunningen is dit jaar hoger dan voorgaande jaren. In 2007 verliep de deadline om vergunningen aan te passen vanwege de eisen van de Europese IPPC richtlijn. Er werden 7 wijzigingen, 2 intrekkingen en 4 compleet nieuwe vergunningen afgegeven. Hiermee werd succesvol en tijdig aan de nieuwe eisen voldaan. Daarnaast lijkt de trend dat er steeds meer vergunningen worden aangevraagd zich voort te zetten. Er zijn minder termijnoverschrijdingen dan voorheen. Dit verschil wordt voornamelijk veroorzaakt door een betere sturing en monitoring wat mede dankzij managementinformatie van het automatiseringssysteem VHIS mogelijk is. Door een verbeterde samenwerking met het Wm bevoegd gezag op het gebied van coördinatie wordt getracht het aantal termijnoverschrijdingen nog verder terug te dringen. Op dit gebied is verbetering zichtbaar, maar dit blijft dit een punt van aandacht. Afgezien van het IBA project is het aantal meldingen redelijk stabiel. Het IBA project zorgt voor een uitzonderlijk hoog aantal meldingen voor het Lozingenbesluit huishoudelijk afvalwater. 6
3. Handhaving 3.1 Algemeen Dit jaar is evenals in voorgaande jaren continu aandacht besteed aan het professioneel werken conform de eisen uit het Besluit kwaliteitseisen handhaving milieubeheer. In dit licht is eind 2006 het kwaliteitshandboek Handhaving intern digitaal beschikbaar gekomen. In dit digitale handboek zijn alle documenten verzameld die in het kader van de professionali-sering van de milieuhandhaving zijn opgesteld, waaronder beleidsstukken, vele protocollen en werkinstructies. Dit jaar is in maart voor de medewerkers van het team Handhaving een voorlichtingsdag gehouden over het kwaliteitshandboek, waarbij de aandacht lag op het digitaal werken met, het beheer van en het actueel houden van het handboek. Daarnaast heeft een extern bureau in juli een zogenaamde belevingstoets uitgevoerd, waarin aan de gebruikers van het handboek werd gevraagd naar hun ervaringen met betrekking tot het gebruik van het digitale handboek, het beheerproces en de toegankelijkheid van het handboek. Uit deze toets kwamen enkele verbeterpunten over de vraagbaak en de zoekfunctie naar voren; deze zijn aangepast. Het draagvlak met betrekking tot het gebruik van het handboek was binnen het team Handhaving goed. Met betrekking tot de samenwerking met andere bevoegde gezagen zijn de bestaande afspraken en samenwerkingsvormen dit jaar gecontinueerd. Met de gemeente Den Haag zijn op het gebied van het toezicht op niet-agrarische bedrijven samenwerkingsafspraken gemaakt. Vermeldenswaardig is dat het aantal gecoördineerde controles van glastuinbouwbedrijven met de vier (glastuinbouw-)gemeenten in 2007 ten opzichte van voorgaande jaren is toegenomen. Praktisch betekent dit dat jaarlijks steeds meer glastuinbouwbedrijven in het beheersgebied van Delfland worden gecontroleerd op de naleving van het Besluit Glastuinbouw. Tenslotte heeft dit jaar ook in het teken gestaan van de verdere ontwikkeling van het team en de verdere ontwikkeling op wetgevingsgebied, zoals de Waterwet, Wet algemene bepalingen omgevingsrecht en het activiteitenbesluit ex Wm/Wvo/Wbb zijn gevolgd. Ook is Delfland landelijk prominent en actief betrokken bij het ontwikkelen van nieuwe wetgeving (emissienormen) voor de glastuinbouw. Ondanks alle activiteiten zijn de geplande handhavingsdoelstellingen grotendeels gerealiseerd. Het aantal handhavingsacties in het kader van Delflands Algemene Keur (Schouw) is in vergelijking met voorgaande jaren dit jaar fors toegenomen. De handhavingsacties in het kader van de keur worden in deze rapportage niet vermeld, echter worden meegenomen in de zogenaamde Voortgangsrapportage 2007 team Handhaving. Het afhandelen van de bij het Meldpunt Toezicht Delfland binnengekomen meldingen is in 2007 gestabiliseerd. Over alle activiteiten in het licht van binnengekomen en afgehandelde meldingen bij het meldpunt toezicht wordt te zijner tijd afzonderlijk gerapporteerd in de jaarrapportage 2007 Meldpunt Toezicht Delfland. 3.2 Handhaving agrarische inrichtingen In 2007 zijn conform de doelstelling ruim 1600 controles uitgevoerd bij agrarische bedrijven. Het gemiddelde naleefgedrag was 67%, wat vergelijkbaar is ten opzichte van het jaar 2006. In de praktijk blijkt het naleefgedrag bij glastuinbouwbedrijven fluctueren. Enerzijds kan dit komen door de jaarlijkse steekproef aan bedrijven die worden bezocht; anderzijds wordt de kwaliteit van de uitgevoerde controles beter, waardoor de kans op constatering van overtredingen groter wordt. Dit hangt samen met de verdere ontwikkeling, de professionele inzet en de éénduidige manier van werken van de medewerkers van het team Handhaving en ook die van de gemeenten. Immers de gemeenten voeren ook voor Delfland controles uit bij glastuinbouwbedrijven. De doelstelling van een gewenst naleefgedrag van 87% bij de agrarische bedrijven in 2008, zoals vermeld in het Meerjarenuitvoeringsprogramma 2004-2008 voor het team Handhaving, is nog niet gehaald. 7
3.3 Handhaving Niet-agrarische (industrie, bodemsaneringen enz.) inrichtingen In dit jaar zijn bijna 600 controles bij industriële activiteiten uitgevoerd. Het naleefgedrag bij deze bedrijven was identiek aan dat in 2006 te weten 95%. Hiermee wordt voldaan aan de doelstelling die Delfland voor 2008 heeft benoemd in het Meerjarenuitvoeringsprogramma 2004-2008. De uitdaging is om de komende jaren dit hoge percentage van het naleefgedrag te continueren; wat haalbaar lijkt omdat niet-agrarische bedrijven/activiteiten jaarlijks minimaal één keer worden gecontroleerd. Vermeldenswaardig is dat ook diverse keren tegen de eigen organisatie is opgetreden. Het ging hierbij om lozingen van afvalwater op oppervlaktewater zonder de benodigde Wvovergunning. Conform het protocol optreden tegen eigen organisatie is dan bestuursrechtelijk opgetreden door het versturen van een waarschuwingsbrief. Tevens is de portefeuillehouder Handhaving op de hoogte gebracht van overtredingen van de eigen organisatie. 3.4 Overzichten In onderstaande tabel is voor de doelgroepen agrarisch en niet-agrarisch het aantal handhavingsactiviteiten weergegeven die in de jaren 2003 tot en met 2007 zijn uitgevoerd. Overzicht handhavingsinspanningen Wvo-wetgeving DOELGROEP ACTIVITEIT 2003 2004 2005 2006 2007 Agrarisch totaal aantal controles 1140 1130 1220 1403 1633 waarvan hercontrole 181 254 244 352 404 waarschuwing/vooraankondiging 44 196 196 342 407 last onder dwangsom/bestuursdwang 8 9 5 12 13 proces-verbaal 36 25 38 39 39 Niet-agrarisch totaal aantal controles 246 323 457 669 594 waarvan hercontrole 19 23 31 32 26 waarschuwing/vooraankondiging 13 14 35 24 34 last onder dwangsom 1 1 12 4 3 proces-verbaal 5 4 7 12 12 Uit de tabel blijkt dat het aantal uitgevoerde controles bij de agrarische bedrijven jaarlijks nog steeds toeneemt. Dit is voornamelijk het gevolg van de steeds efficiëntere en effectievere samenwerking met de glastuinbouwgemeenten. De gemeenten controleren namelijk een deel van de bedrijven ook op de voor Delfland relevante afvalwateraspecten die zijn opgenomen in het Besluit Glastuinbouw. Bij de niet-agrarische bedrijven stabiliseert het aantal uitgevoerde controles, terwijl er voor 2007 wel meer waren gepland. Dit komt omdat de personele bezetting voor de inzet op nietagrarische bedrijven dit jaar niet op orde was en de registratie van alle uitgevoerde (administratieve) controles niet consequent in VHIS plaatsvond. In het op de volgende pagina weergegeven staafdiagram is voor beide doelgroepen visueel weergegeven hoe het repressieve optreden zich de laatste 5 jaar heeft ontwikkeld. Hieruit kan worden afgeleid dat het aantal waarschuwingsbrieven bij met name de agrarische activiteiten dit jaar ten opzichte van voorgaande jaren in aantal is toegenomen. Het aantal dwangsommen en het aantal opgemaakte processen-verbaal is in 2007 min of meer gelijk gebleven t.o.v. het jaar 2006; dit ondanks het hogere aantal verstuurde waarschuwingsbrieven. 8
Bij de niet-agrarische bedrijven zijn dit jaar meer waarschuwingsbrieven verstuurd dan in het jaar 2006; het aantal opgelegde dwangsommen en ook het aantal opgemaakte processenverbaal zijn vrijwel gelijk. Al met al is het moeilijk conclusies te trekken uit de weergave in onderstaand staafdiagram. Wel staat vast dat bij een reguliere of gecoördineerde controle zich minder agrarische bedrijven aan de voor hun bedrijf geldende regels houden (Besluit Glastuinbouw). Ook wordt geconcludeerd dat zowel de agrarische als niet-agrarische bedrijven zich na ontvangst van een waarschuwingsbrief (met hersteltermijn) zich snel aan de voorschriften houden. Of dit een ingezette trend is zal de komende jaren moeten blijken. Repressief optreden Wvo 2003 2004 2005 2006 2007 500 400 50 agrarisch 40 niet-agrarisch aantal 300 200 30 20 100 10 0 waarschuwing 0 dwangsom proces-verbaal waarschuwing dwangsom proces-verbaal Ondernomen actie 3.5 Conclusie en aanbevelingen Dit jaar is aandacht besteed aan de verdere implementatie en optimalisatie van het kwaliteitszorgsysteem; uitbreiding en actualisering van documenten in het digitaal beschikbare kwaliteitshandboek. In 2008 krijgt dit vervolg door enerzijds de toetsing van de dagelijkse werkzaamheden aan wat beschreven is in vooral de protocollen en werkinstructies te realiseren; anderzijds wordt door een zogenaamde pré-audit door een extern bureau bepaald waar het team Handhaving staat aangaande mogelijke certificering van de handhavingsprocessen. Daarnaast zal in 2008 wederom aandacht worden geschonken aan de verdere optimalisering van het informatie- en automatiseringsprogramma (VHIS) voor de sector Vergunningen en Handhaving, zodat onder andere controlegegevens in handhavingsprocessen nog makkelijker inzichtelijk zijn te maken. Tenslotte zal zeker in het licht van de veranderende wet- en regelgeving inzake lozingen van afvalwater (de WABO en Ww), de samenwerking met de inliggende gemeenten en andere handhavingspartners in 2008 worden geïntensiveerd. 9