Zet de volgende stap! Naar een nieuwe manier van zorgverlenen Het is duidelijk: zorgverleners, ook die uit uw zorggroep, kunnen per jaar in verhouding maar weinig uren besteden aan hun patiënten met een chronische aandoening. De rest van de tijd is de patiënt op zichzelf aangewezen. Dan maakt hij zelf keuzes over de balans tussen zijn leefwijze en zijn ziekte. Eigenlijk doet iemand met een chronische aandoening dus het grootste deel van het jaar aan zelfzorg. In deze folder leest u hoe uw organisatie zorgverleners en patiënten kunnen ondersteunen bij deze zelfzorg, wat de voordelen hiervan zijn voor de patiënt én uw zorggroep en vooral: hoe Zelfzorg Ondersteund (ZO!) u daarbij kan helpen. Kom Verder is een initiatief van Zelfzorg Ondersteund
Het is voor mij een sport geworden om te prikken en te ontdekken wat de waardes nu zijn. Het contact met mijn arts is beter en ik heb meer rust. Monique van der Werff, patiënt Wat is ondersteunde zelfzorg? De patiënt werkt samen met zijn zorgverlener aan zijn gezondheid daarbij ondersteund door ICT, hulpmiddelen en zijn omgeving. Ondersteunde zelfzorg begint ermee dat iemand met een chronische aandoening zelf zijn gezondheidsdoelen bepaalt. Of het nou om diabetes, COPD, hartfalen of een andere aandoening gaat. Want iemand die zijn eigen gezondheidsdoelen stelt, heeft vanaf de start meer grip op zijn gezondheid. Vervolgens werkt hij daaraan met ondersteuning van zorgverleners, slimme automatisering, hulpmiddelen en zijn omgeving. Hoe die ondersteuning er precies uit ziet, hangt af van wat iemand nodig heeft. 2 Kom Verder is een initiatief van Zelfzorg Ondersteund
Wat zijn de voordelen van onder steunde zelfzorg? De patiënt haalt de behandeling zijn eigen leefwereld in. Met ondersteunde zelfzorg krijgt de patiënt meer regie over zijn gezondheid. Hij krijgt informatie die aansluit bij zijn behoefte en past bij de manier waarop hij regie wil voeren. Zo leert hij over behandelvormen en wat hij zelf kan doen. Bovendien krijgt hij als hij dat wil informatie uit apps op zijn telefoon, zelftests, meetapparatuur en krijgt hij contactgegevens van ervaringsdeskundigen. Op deze manier haalt hij de behandeling zijn eigen leefwereld in. Door nieuwe technologische mogelijkheden kan de patiënt steeds meer metingen zelf doen, in zijn eigen huis. De uitslagen kan hij via online tools delen met zijn zorgverlener. Ook zijn er steeds meer oplossingen waarmee de patiënt zich thuis al online kan voorbereiden op zijn consult. Op die manier zijn patiënt én zorgverlener op de hoogte van de laatste informatie, zonder dat dit tijd in een consult kost. Als ik mensen op het spreekuur zie, hoef ik vaak niets meer te meten en kan ik het hebben over de dingen die voor hen echt belangrijk zijn. Stijn van Kerkhoven, huisarts 3 Kom Verder is een initiatief van Zelfzorg Ondersteund
Patiënt en zorgverlener hebben tijdens het consult meer tijd voor het échte gesprek. De patiënt en de zorgverlener beginnen goed voorbereid aan een consult, doordat ze vooraf vragenlijsten hebben ingevuld of doordat de resultaten van metingen al bekend zijn. Daardoor ontstaat er meer ruimte om het echte gesprek te voeren. Wat zijn verstandige dingen om te doen? Kun je je leefstijl aanpassen? Is anders eten raadzaam? Of meer bewegen? Aansluiten bij de eigenheid van elke patiënt blíjft mogelijk. Als uw zorggroep kiest voor ondersteunde zelfzorg, betekent dit niet dat elke patiënt dit zorgpad volgt. Er zijn tests waaruit een advies komt over welke vorm van zorg en welke mate van regie het beste past. Zo is er voor elk patiëntprofiel een passend zorgtraject. Of het nu traditioneel is, ondersteunde zelfzorg met ICT, of juist zonder. Nadat ik ongeveer een half jaar aan het trainen was, mocht ik een pil minder gaan slikken. Later kreeg ik te horen dat ik helemaal mocht stoppen met mijn diabetesmedicijnen. Ik wilde het wel van de daken schreeuwen, zo trots was ik. Corrie Bezemer, patiënt 4 Kom Verder is een initiatief van Zelfzorg Ondersteund
Waarom is de coöperatie Zelfzorg Ondersteund er? Om de grootschalige invoering van ondersteunde zelfzorg mogelijk te maken. Er zijn in Nederland al veel initiatieven op het gebied van ondersteunde zelfzorg, maar grootschalige invoering gaat nog niet zo snel. Daarom hebben vertegenwoordigers van patiënten, zorgverleners, zorgverzekeraars en kennisorganisaties de handen ineengeslagen in de coöperatie Zelfzorg Ondersteund (ZO!). Inmiddels zijn al bijna veertig zorggroepen samen met ZO! aan de slag gegaan met de introductie van ondersteunde zelfzorg. Wat doet de coöperatie? ZO! deelt kennis en helpt regelgeving en financiering vereenvoudigen. ZO! brengt de juiste partijen om tafel, ontsluit opgedane kennis en vult blinde vlekken in. Ook aan de kant van regelgeving en financiën zijn de deelnemers actief. Bijvoorbeeld door zelfmanagement onderdeel te maken van de reguliere inkoop van zorgverzekeraars, door toetsingskaders voor zelfzorgplatforms te ontwikkelen en door budget te organiseren. Welke hulp biedt ZO! aan u? U krijgt praktische ondersteuning bij plannen, financieren en implementeren. Het invoeren van zelfmanagement is niet eenvoudig. Het invoeren betekent bijvoorbeeld een aanpassing van het zorgproces en scholing van medewerkers voor hun nieuwe rol. ZO! ondersteunt uw zorggroep hierbij. Een consulent van ZO! brengt samen met u in kaart waar uw zorggroep staat en hoe de volgende stap gezet kan worden bij de implementatie van zelfmanagement. Als de uitkomst van het traject is dat er eenmalig extra middelen nodig zijn om de stap mogelijk te maken, kan budget aangevraagd worden dat de zorgverzekeraars beschikbaar gesteld hebben. Ook ondersteunt ZO! u bij implementatie en monitoring. 5 Kom Verder is een initiatief van Zelfzorg Ondersteund
Hoe ziet zo n traject er concreet uit? STAP 1 Bepaal of ondersteunde zelfzorg iets voor u is met een pre-scan. Er zijn in Nederland al veel initiatieven op het gebied van ondersteunde zelfzorg, maar grootschalige invoering gaat nog niet zo snel. Daarom hebben vertegenwoordigers van patiënten, zorgverleners, zorgverzekeraars en kennisorganisaties de handen ineengeslagen in de coöperatie Zelfzorg Ondersteund (ZO!). Inmiddels zijn er al meer dan veertig zorggroepen samen met ZO! aan de slag gegaan. STAP 2 Praat verder met betrokkenen onder leiding van een ZO!-consulent. Als u heeft vastgesteld dat u de volgende stap wilt zetten, praat u onder leiding van een consulent van ZO! verder over de invoering. Dit gebeurt in een geleide workshop met een goede afspiegeling van de zorggroep (bijvoorbeeld huisarts, POH er, zorggroepmanager en diëtist). In dit gesprek scherpt u de resultaten van de pre-scan aan, en verkent u hoe u weer een fase verder kunt komen bij de implementatie van ondersteunde zelfzorg. Waarde van de initiatieven BP Opstart Opschalen Expansie Uitbouw volwassen fase 6 Kom Verder is een initiatief van Zelfzorg Ondersteund
STAP 3 Maak een plan met hulp van ZO! De uitkomsten van de bijeenkomst gebruikt u voor een plan waarin u beschrijft hoe u de volgende stap zet. De ZO!-consulent ondersteunt u hierbij. U beschrijft wat u gaat doen om te komen tot ondersteunde zelfzorg in uw organisatie en geeft antwoord op vragen als: Waar werken we naartoe? Zijn er belemmeringen? Wat gaan we als eerste oppakken? U kijkt ook wat er binnen uw kaders en ondersteuningsmogelijkheden allemaal al kan. Dat is vaak meer dan men denkt. STAP 4 Finetune het plan en maak gebruik van kennis en budget via ZO! Als de basis van het plan staat, gaat u ook om tafel met de zorgverzekeraar en een patiëntenvertegenwoordiging. Het is immers van groot belang dat patiënten zich in de aanpak kunnen vinden en de meerwaarde ervan ervaren. En dat de zorgverzekeraar het belang ervan inziet en ook tot een structureel onderdeel wil maken van toekomstige inkoopafspraken. Mogelijk ontdekt u ook dat een deel van dit plan niet te realiseren is binnen de huidige afspraken en mogelijkheden met lokale partijen. Bijvoorbeeld omdat u extra tijd nodig heeft voor training en opleiding van POH ers. De consulent helpt u dan om budget te krijgen om deze eenmalige kosten van de omslag te dekken. Ook kan de consulent u begeleiden bij gesprekken met uw zorgverzekeraar als blijkt dat er andere afspraken nodig zijn. Ook voor andere vragen is de consulent beschikbaar als uw sparringspartner. STAP 5 Ga aan de slag met monitoring van ZO! Als uw plan af is, gaat u van start met implementeren en bijstellen. ZO! blijft u ook in die fase ondersteunen. Onder meer met het monitoren van de voortgang en door kennis te delen. Ook kunt u gebruik maken van de implementatiekoffer op de website van Zelfzorg Ondersteund. Deze bevat de landelijk bijeengebrachte kennis en wordt telkens geüpdatet met praktische tools en voortschrijdend inzicht op terrein van ondersteunde zelfzorg. 7 Kom Verder is een initiatief van Zelfzorg Ondersteund
In actie komen? Denkt u na het lezen van deze folder: hier wil ik meer over weten? Neemt u dan gerust contact met ons op! U bereikt ons via 06 30 46 95 11. En wilt u alvast een eerste stap zetten? Download dan de pre-scan op www.zelfzorgondersteund.nl/zelfscan. Bij Zelfzorg Ondersteund (ZO!) zijn patiënten vertegenwoordigers, zorgverleners en zorgverzekeraars betrokken, ondersteund door overheden en kennisorganisaties. Samen hebben wij met het programma Kom Verder één gezamenlijk belang voor ogen: Werken aan een vorm van zorgverlening die het gat tussen de leefwereld van mensen met een chronische aandoening en hun zorg duurzaam verkleint. Dat doen we via innovatie en door de uitrol van ondersteunde zelfzorg. We moeten erkennen dat ervaringskennis net zo belangrijk is als medische kennis! Jan Joost Meijs, Manager Gezondheid Centrum Roerdomp, Nieuwegein www.zelfzorgondersteund.nl/komverder