Empirische enquête op vlak van het sociaal vertalen en tolken

Vergelijkbare documenten
Empirische enquête op vlak van het sociaal vertalen en tolken

GEMEENTELIJK REGLEMENT VOOR DE ORGANISATIE VAN EEN TOLK-EN VERTAALSERVICE

Do s & don t s van het tolken

SAMENWERKING BRUSSEL ONTHAAL VZW GERBUIKERSORGANISATIE

Sectoraal Comité van de Sociale Zekerheid en van de Gezondheid Afdeling «Sociale zekerheid»

GEMEENTELIJK REGLEMENT VOOR DE ORGANISATIE VAN EEN TOLK-EN VERTAALSERVICE HOOFDSTUK 1 : ALGEMENE BEPALINGEN

OVEREENKOMST VAN AANNEMING VAN VERTAALWERK EN TOLKEN

WERKAFSPRAKEN VOOR GEBRUIKERSORGANISATIES TOLK- EN VERTAALDIENST PROVINCIE ANTWERPEN

Tevredenheidsenquête

Exploitatie van bioscoopzalen ( 35 mm of meer )

brugfiguren 5 praktische aanbevelingen voor organisaties die een beroep doen op

Cijfermateriaal basisregistratie

Stedelijke tolk- en vertaaldienst Antwerpen (STA)

N de question Vraagnummer

CONVENANT BETREFFENDE EEN GEZAMENLIJKE AANPAK VAN OUDERENMIS(BE)HANDELING VOOR HET VLAAMSE GEWEST, DE VLAAMSE GEMEENSCHAPSCOMMISSIE EN DE PROVINCIES

nr. 631 van DANIËLLE VANWESENBEECK datum: 6 juni 2017 aan PHILIPPE MUYTERS Springplank naar zelfstandige - Resultaten

Lokaal loket kinderopvang. Resultaten enquête 2016

Rapportering Tevredenheidsmeting Loopbaanbegeleiding 2016

Offerte ivm de Politieke Doorlichting

nr. 357 van LYDIA PEETERS datum: 15 februari 2017 aan PHILIPPE MUYTERS Jeugdwerkloosheid - Stand van zaken trajecten

Sociaal tolken en vertalen. Trefdag diversiteit 22 februari 2018

SECTORCOMITE XVIII VLAAMSE GEMEENSCHAP EN VLAAMS GEWEST

Rapport alumni-enquête 2016 Vrije Universiteit Brussel

In welke mate is de Belgische residentiële ouderenzorg geïnformatiseerd?

Vlaams Parlement - Vragen en Antwoorden - Nr.8 - Mei

TAALBELEID ZAVENTEM. Waarom een taalbeleid? Taalvisie (SC 8/2/2016) Infobundel voor het personeel oktober 2017

... Graydon studie. Faillissementen. November 2017

Pendelarbeid tussen Gewesten en provincies

Informatie en advies

De Oost-Vlaamse arbeidszorgmedewerker in beeld September Data & Analyse, Provincie Oost-Vlaanderen

STUDIE Faillissementen 1 december Maand november sluit af met stijging van 3,69% In Brussel een stijging van 25,17%.

Wat is het basisondersteuningsbudget? Zorgkas

N de question Vraagnummer

Stand van zaken van de Smart City -dynamiek in België: een kwantitatieve barometer

AANVRAAG TOT KANDIDATUUR

Monitor 2016Q4 15 Pag. MONITOR FLEXI-JOBS

STUDIE. Faillissementen januari 2017

STUDIE Faillissementen 2 november 2016 Opnieuw forse stijging in oktober

Gedrag & ervaringen van huishoudelijke afnemers op de vrijgemaakte Vlaamse energiemarkt VREG 13/09/2012

Resultaten De te bereiken resultaten m.b.t. de periode 1 januari 2014 tot en met 31 december 2014 kunnen als volgt worden omschreven:

ADRES: Rozenlaan 37, 9800 DEINZE GEB.DATUM: TEL/FAX: 09/ BURG.STAND: Gehuwd GSM: 0477/

Kinderopvang cijfert. Voorrangsgroepen

NAAR EEN INTEGRALE AANPAK IN SINT-PIETERS-LEEUW Inspiratiedagen AG I&I VVSG Gent 5/9/2016 Leuven 26/9/2016

SECTORCOMITE XVIII VLAAMSE GEMEENSCHAP EN VLAAMS GEWEST. protocol nr

Studiepopulatie. Gezondheidsenquête, België, 1997.

Onderzoek Verplaatsingsgedrag Vlaanderen 4.3 ( )

Vlaams Parlement - Vragen en Antwoorden - Nr.3 - December

Geef een jongere een kans met een instapstage, omdat instappen werkt, 1

Tabel 2.1 Overzicht van de situatie op de arbeidsmarkt van de onderzochte personen op 30/06/97. Deelpopulatie 1996

Trendrapport Hotelbarometer Gemiddelde bezettingsgraden tot en met mei

Trendrapport hotelbarometer Gemiddelde bezettingsgraden tot en met maart

Trendrapport hotelbarometer Gemiddelde bezettingsgraad tot en met april

Trendrapport hotelbarometer Gemiddelde bezettingsgraden tot en met november

kinesitherapeut in de sector van de gezondheidszorg Executivee summary - Juni 2013

Trendrapport Hotelbarometer Gemiddelde bezettingsgraden tot en met juli

Omzendbrief Welzijn en Gezondheid 2005/001

Trendrapport hotelbarometer Gemiddelde bezettingsgraden tot en met juli

STUDIE. Faillissementen februari 2017

INFORMATIEFICHE AFNEMERS 2014 TOLK- EN VERTAALSERVICE GENT

Resultaten De te bereiken resultaten m.b.t. de periode 1 januari 2013 tot en met 31 december 2013 kunnen als volgt worden omschreven:

Betreft: Geïntegreerd inspectieverslag. Geachte Voorzitter,

plage-lestijden onderwijzer

Vennootschappen onderworpen aan de vennootschapsbijdrage

ANDERSTALIGE NIEUWKOMERS IN HET GEWOON VOLTIJDS SECUNDAIR ONDERWIJS

ANDERSTALIGE NIEUWKOMERS IN HET GEWOON BASISONDERWIJS

VR DOC.1297/3BIS

Enquête Baas over eigen lijf : conclusies

VERENIGING VLAAMSE OCMW-SECRETARISSEN AFDELING WEST-VLAANDEREN

ADDENDUM bij het rapport. Verpleegkundigen op de arbeidsmarkt, 2016

Attractie- barometer

Opiniepeiling over roken. 26 Juni Onderzoek uitgevoerd voor

OPINIEONDERZOEK VLAANDEREN: ACTUELE MAATSCHAPPELIJKE THEMA S OKTOBER 2013 TECHNISCH-STATISTISCH RAPPORT

15/02/2019. Drie dimensies van kleuterparticipatie

Nieuwsbrief Brussel Onthaal vzw januari - juni 2012

ANDERSTALIGE NIEUWKOMERS IN HET GEWOON BASISONDERWIJS

Onderzoek over het spreken van het Frans door de inwoners van Vlaanderen

Extra investeringen nodig in wegenbouw Toestand blijft moeilijk ondanks stabilisatie eerste helft 2015

ANDERSTALIGE NIEUWKOMERS IN HET GEWOON BASISONDERWIJS

nr. 348 van ANN BRUSSEEL datum: 24 maart 2015 aan HILDE CREVITS

De te bereiken resultaten m.b.t. de periode 1 januari 2012 tot en met 31 december 2012 kunnen als volgt worden omschreven:

Profiel van de asielzoekers in opvang op 31 december 2015

Asielaanvragen en beschermingsgraad januari 2016

PERSBERICHT Brussel, 11 juni 2015

Fiche 4: Hoe verhoog je je interculturele competentie?

Trendrapport hotelbarometer Jaarrapport

Gelet op de bijzondere wet van 8 augustus 1980 tot hervorming der instellingen, artikel 5, 1, I, 2, 3, 4 en 5 ;

THEMA I.3. Daghospitalisatieverblijven

GEMEENTERAAD. Ontwerpbesluit. Onderwerp: Samenwerkingsovereenkomst betreffende aanneming van vertaalwerk en tolken - Goedkeuring

VLAAMS PARLEMENT RESOLUTIE. betreffende de problematiek van personen met een auditieve handicap

Monitoring verhuisbewegingen erkend vluchtelingen oktober 2016

Fonds voor Voeding en Welzijn van de federatie Voedingsindustrie

3. Kan de minister meedelen welk aandeel van de asielzoekers daadwerkelijk een taalcursus start?

NOTA AAN DE VLAAMSE REGERING

KONINKLIJK BESLUIT VAN 4 APRIL 2014 INZAKE VASTSTELLING, BEREKENING EN

Gelet op de wet van 15 januari 1990 houdende oprichting en organisatie van een Kruispuntbank van de sociale zekerheid, inzonderheid op artikel 5;

Integrale Jeugdhulpverlening: een nieuw plan in de maak

gegevens van TekenNet 2017 en resultaten van de studie op ziektekiemen in teken die werden verzameld op mensen [1]

M.A.S. VEILIGHEID IN CIJFERS HOE KIJKT EEN MARKTONDERZOEKSBUREAU NAAR CRIMINALITEITSCIJFERS? 16 februari Marktstudies op maat

Gedrag & ervaringen van professionele afnemers op de vrijgemaakte Vlaamse energiemarkt VREG 10/09/2013

HoorzittingCommissieBrussel & De VlaamseRand

Transcriptie:

Empirische enquête op vlak van het sociaal vertalen en tolken Onderzoek voor rekening van FOSOVET-COFETIS Behoeftenanalyse van Nederlandstalige organisaties, diensten en instellingen Zomer 2007

1. Inleiding... 5 2. Definities... 7 3. Onderzoeksopzet.... 8 3.1 Onderzoeksmethode en procedure....8 3.2 Doelstelling.... 10 3.3 De onderzoekspopulatie.... 11 3.3.1 De populatie en de steekproef.... 11 3.3.2 De representativiteit van de steekproef.... 13 3.3.3 Identificatiegegevens van de populatie.... 14 3.3.4 Gegevens gebruikers niet gebruikers.... 15 4. Resultaten... 17 4.1 Geestelijke gezondheidszorg... 19 4.1.1 Identificatie... 19 4.1.2 Taalbijstandsbehoefte... 23 4.1.3 Tolken... 27 4.1.4 Vertalen... 34 4.1.5 Sociale tolknood... 37 4.1.6 Sociale vertaalnood... 40 4.1.7 Motivatie van niet-gebruikers... 42 4.1.8 Besluit... 44 4.2 Gezondheidszorg... 46 4.2.1 Identificatie... 46 4.2.2 Taalbijstandsbehoefte... 50 4.2.3 Tolken... 54 4.2.4 Vertalen... 62 4.2.5 Sociale tolknood... 65 4.2.6 Sociale vertaalnood... 68 4.2.7 Motivatie van niet-gebruikers... 70 4.2.8 Besluit... 71 4.3 Jeugdzorg... 73 4.3.1 Identificatie... 73 4.3.2 Taalbijstandsbehoefte... 77 4.3.3 Tolken... 82 4.3.4 Vertalen... 90 4.3.5 Sociale tolknood... 92 4.3.6 Sociale vertaalnood... 96 4.3.7 Motivatie van niet-gebruikers... 99 4.3.8 Besluit... 100 4.4 Juridische en openbare orde... 102 4.4.1 Identificatie... 102 4.4.2 Taalbijstandsbehoefte... 106 4.4.3 Tolken... 110 4.4.4 Vertalen... 113 4.4.5 Sociale tolknood... 114 4.4.6 Sociale vertaalnood... 117 4.4.7 Motivatie van niet-gebruikers... 118 4.4.8 Besluit... 118 4.5 Onderwijs... 120 4.5.1 Identificatie... 120 4.5.2 Taalbijstandsbehoefte... 124

4.5.3 Tolken... 128 4.5.4 Vertalen... 136 4.5.5 Sociale tolknood... 138 4.5.6 Sociale vertaalnood... 141 4.5.7 Motivatie van niet-gebruikers... 143 4.5.8 Besluit... 144 4.6 Onthaal, integratie, inburgering en opvang... 146 4.6.1 Identificatie... 146 4.6.2 Taalbijstandsbehoefte... 150 4.6.3 Tolken... 154 4.6.4 Vertalen... 162 4.6.5 Sociale tolknood... 164 4.6.6 Sociale vertaalnood... 166 4.6.7 Motivatie van niet-gebruikers... 168 4.6.8 Besluit... 169 4.7 Openbare dienstverlening... 171 4.7.1 Identificatie... 171 4.7.2 Taalbijstandsbehoefte... 175 4.7.3 Tolken... 180 4.7.4 Vertalen... 188 4.7.5 Sociale tolknood... 190 4.7.6 Sociale vertaalnood... 196 4.7.7 Motivatie van niet-gebruikers... 199 4.7.8 Besluit... 201 4.8 Sociaal-culturele sector... 203 4.8.1 Identificatie... 203 4.8.2 Taalbijstandsbehoefte... 206 4.8.3 Tolken... 211 4.8.4 Vertalen... 214 4.8.5 Sociale tolknood... 216 4.8.6 Sociale vertaalnood... 218 4.8.7 Motivatie van niet-gebruikers... 218 4.8.8 Besluit... 219 4.9 Sociale huisvesting... 220 4.9.1 Identificatie... 220 4.9.2 Taalbijstandsbehoefte... 223 4.9.3 Tolken... 226 4.9.4 Vertalen... 227 4.9.5 Sociale tolknood... 227 4.9.6 Sociale vertaalnood... 228 4.9.7 Motivatie van niet-gebruikers... 229 4.9.8 Besluit... 229 4.10 Tewerkstelling... 231 4.10.1 Identificatie... 231 4.10.2 Taalbijstandsbehoefte... 234 4.10.3 Tolken... 239 4.10.4 Vertalen... 246 4.10.5 Sociale tolknood... 248 4.10.6 Sociale vertaalnood... 252 4.10.7 Motivatie van niet-gebruikers... 254

4.10.8 Besluit... 255 4.11.1 Welzijn... 257 4.11.1 Identificatie... 257 4.11.2 Taalbijstandsbehoefte... 261 4.11.3 Tolken... 266 4.11.4 Vertalen... 274 4.11.5 Sociale tolknood... 277 4.11.6 Sociale vertaalnood... 282 4.11.7 Motivatie van niet-gebruikers... 285 4.11.8 Besluit... 288 4.12 Taalnood en taalgebruik... 290 4.13 Bekendheid sociaal tolk- en vertaaldiensten... 291 4.14 Perceptie van de sociaal tolk/ vertaler en het sociaal tolken/vertalen... 291 4.15 Organisatie sociaal tolk- en vertaaldiensten... 294 4.16 Niet-gebruikers... 295 4.17 Sociale tolknood in Vlaanderen... 313 4.17.1 Tolknood... 313 4.17.2 Nood aan telefoontolken... 324 4.18 Sociale vertaalnood in Vlaanderen.... 330 5. Besluit... 342 6. Bijlagen... 352 6.1 Bijlage 1 : Vragenlijst... 352 6.2 Bijlage 2 : Geografische situering respondenten... 359

1. Inleiding In 2006-2007 vond er in België een grootschalige bevraging plaats bij organisaties, diensten en instellingen die sociale en/of openbare dienst- en hulpverlening leveren, en dit aan de hand van een gestructureerde vragenlijst. Deze bevraging had tot doel de behoeften inzake sociaal tolk- en vertaalhulp van desbetreffende organisaties, diensten en instellingen in kaart te brengen. Deze behoefteanalyse is het tweede luik van het FOSOVET-onderzoek Empirische enquête op vlak van het sociaal vertalen en tolken. In de eerste fase, namelijk de omgevingsanalyse, maakte FOSOVET i.s.m. het Centre Universitaire de Charleroi, een stand van zaken van de sector anno 2004. De tweede fase, beschreven in dit verslag, werpt een blik op de geïdentificeerde behoeften. Dit onderzoek is een gemeenschappelijke activiteit van de Equal-projecten Arbeidsbemiddeling Taal en Une réponse aux nouveaux besoins de la société multiculturelle en werd gerealiseerd dankzij de financiële steun van het Europees Sociaal Fonds, Fedasil en het Federaal Impulsfonds voor Migrantenbeleid. Dit onderzoek werd gedurende zijn looptijd opgevolgd door het Begeleidend Comité, waarin Myranda Emmerechts (Ba-bel, Vlaamse Tolkentelefoon), Frieda Feijten (Provinciaal aanbod Sociaal Tolken voor anderstaligen), Frédérique Mawet (Ciré) en Chantal Gosseau (Centre Régional d'intégration de Charleroi) zetelden. Waarvoor dank! Daarnaast kregen de onderzoekers ook de steun en expertise van de Wetenschappelijke Stuurgroep. Deze stuurgroep was samengesteld uit volgende leden: Anne-Françoise Beguin (Fedasil - Federaal Agentschap voor de Opvang van Asielzoekers), Murat Daoudov (Centrum voor Gelijkheid van Kansen en Racismebestrijding (CGKR) ), Annemie Degroote (Etnisch- Culturele Minderheden, ICEM (Vlaamse Administratie) ), Erik Hertog (Lessius Hogeschool), Patrick Liebermann (Kabinet Federaal Minister voor Maatschappelijke Integratie), Merouane Touali (Centre d'etudes de l'ethnicité et des Migrations, CEDEM (ULg) ), Jan Van Gucht (Centrale OndersteuningsCel), Yvette Van Quickelberghe (Institut Libre Marie Haps (ILMH)) en Erik Uytterhoeven (Vlaamse Economische Hogeschool (VLEKHO)). Een speciaal woord van dank gaat ook naar hen uit.

Een laatste woord van dank gaat naar Carine De Wilde van de Cel Integrale Jeugdhulp en de Vlaamse Dienst voor Arbeidsbemiddeling en Beroepsopleiding voor het ondersteunen van deze enquête. Sara Leunis Regionaal coördinator Federaal Overleg voor het sociaal vertalen en tolken.

2. Definities Deze definities werden opgesteld door de Vlaamse sociaal tolk- en vertaaldiensten in het kader van het Sectoraal dossier sociaal tolken en vertalen. Sociaal tolken Sociaal tolken is een vorm van tolken: - waarbij de mondelinge boodschap getrouw en volledig omgezet wordt uit een brontaal naar een doeltaal - teneinde kwaliteitsvolle reguliere sociale en openbare dienst- en hulpverlening voor iedereen mogelijk te maken zodat het eenieder mogelijk wordt zijn/haar rechten zeker te stellen en zijn/haar plichten na te komen. Sociaal telefoontolken Sociaal telefoontolken is een vorm van sociaal tolken waarbij de sociaal tolk het gesprek tussen opdrachtgever en anderstalige cliënt(en) via de telefoon tolkt. Sociaal tolken ter plaatse Sociaal tolken ter plaatse is een vorm van sociaal tolken waarbij de sociaal tolk fysiek aanwezig is bij het gesprek tussen opdrachtgever en anderstalige cliënt(en). Sociaal vertalen Sociaal vertalen is een vorm van vertalen: - waarbij de schriftelijke boodschap getrouw en volledig omgezet wordt uit een brontaal naar een doeltaal - teneinde kwaliteitsvolle reguliere sociale en openbare dienst- en hulpverlening voor iedereen mogelijk te maken zodat het eenieder mogelijk wordt zijn/haar rechten zeker te stellen en zijn/haar plichten na te komen.

3. Onderzoeksopzet. 3.1 Onderzoeksmethode en procedure. In dit onderdeel van het onderzoek werd gebruik gemaakt van de kwantitatieve methode om zoveel mogelijk personen te bevragen. Dit gebeurde aan de hand van een gestructureerde vragenlijst 1, die door de respondenten online kon worden ingevuld. Deze gestructureerde vragenlijst bestond uit volgende elf rubrieken: 1. Identificatie; 2. Taalbijstandsbehoefte; 3. Gebruikers tolken ter plaatse; 4. Gebruikers telefoontolken; 5. Gebruikers vertalingen; 6. Sociaal tolk en vertaaldiensten; 7. Niet-gebruikers tolken ter plaatse; 8. Niet-gebruikers telefoontolken; 9. Niet-gebruikers vertalingen; 10. Perceptie van de sociaal tolk/vertaler en sociaal tolken/vertalen; 11. Organisatie sociaal tolk- en vertaaldiensten. Voor de sector Integrale Jeugdhulp 2 werd een bijkomende rubriek in het leven geroepen, zodat deze sector specifieker, en dit op vraag van de sector zelf, bevraagd werd. In deze rubriek werd het al dan niet gebruik maken van (sociaal) tolken en vertalen bevraagd, en dit voor de verschillende soorten gesprekken 3 met anderstaligen. Dit onderdeel van het onderzoek wordt in een aparte bundel weergegeven. Op basis van vier sleutelvragen die in de eerste rubriek werden gesteld, werden de respondenten door de vragenlijst geleid. De desbetreffende sleutelvragen waren: - Tot welke sector behoort u? 1 Zie vragenlijst in bijlage 1 2 Centrum voor Algemeen Welzijnswerk, Kind & Gezin, Centrum voor Integrale Gezinszorg, Centrum voor Leerlingenbegeleiding, Centrum voor Geestelijke Gezondheidszorg, Bijzondere Jeugdbijstand en Vlaams Agentschap voor Personen met een Handicap. 3 Deze gesprekken zijn onthaal-, intake-, begeleidings- crisis- en buitenlandse gesprekken, huisbezoeken, vergaderingen en collectieve bijeenkomsten.

- Heeft uw dienst al een beroep gedaan op een tolk ter plaatse? - Heeft uw dienst al een beroep gedaan op een telefoontolk? - Heeft uw dienst al een beroep gedaan op een vertaler? Aan Nederlandstalige kant stelde FOSOVET Eric Dirikx aan als onderzoeker via een halftijds contract van bepaalde duur (15 maart tot en met 15 november 2006). Aan Franstalige kant stelden Ciré (in de persoon van Cathérine Elias) en het CRVI (in de persoon van Didier Steckx) elk een kwart FTE ter beschikking van het onderzoek en dit van midden april tot 15 november 2006. Deze onderzoekers werkten samen de vragenlijst uit, stelden de databank samen van het te ondervragen staal gebruikers en volgden de enquête op bij het online zetten, beantwoordden de vragen van de respondenten, Voor de uitwerking van gespecialiseerde taken deed FOSOVET een beroep op een aantal onderaannemers: - softwarebedrijf Curious stond in voor het informatica-aspect van de enquête; ze zetten de vragenlijst on line, zorgden voor de elektronische verwerking van de antwoorden en volgden de technische problemen op; - Telemarketingbedrijf WinConsult kreeg enerzijds de opdracht om e-mailings te sturen naar de gegevensbestanden van de mogelijke respondenten en telefoneerden in tweede instantie om de gebruikers aan te zetten tot het invullen van de enquête. De onderzoekers kregen enerzijds ondersteuning vanuit de sector via het begeleidend comité, bestaande uit directeurs/coördinatoren van Belgische sociaal tolk- en vertaaldiensten. Dit comité was als volgt samengesteld: - Myranda Emmerechts (Ba-bel, Vlaamse tolkentelefoon.); - Frieda Feijten (Provinciaal aanbod Sociaal Tolken voor anderstaligen); - Frédérique Mawet (Ciré) ; - Chantal Gosseau (Centre Régional d'intégration de Charleroi). Anderzijds kregen ze wetenschappelijke steun vanwege een Wetenschappelijke Stuurgroep. Deze Wetenschappelijke Stuurgroep kwam op cruciale momenten samen om zich uit te

spreken over: de validatie van de vragenlijst 4, de representativiteit van de databank, de onderzoeksmethode, de verwerking van de resultaten. De stuurgroep was samengesteld uit de volgende leden: Fedasil - Federaal Agentschap voor de Opvang van Azielzoekers Fedasil - Agence Fédérale pour l Accueil des Demandeurs d Asile Cabinet Ministre fédéral de l Intégration Sociale Kabinet Federaal Minister voor Maatschappelijke Integratie Centre pour l Egalité des Chances et la Lutte contre le Racisme (CECLR) Centrum voor Gelijkheid van Kansen en Racismebestrijding (CGKR) Centre d'etudes de l'ethnicité et des Migrations, CEDEM (ULg) Effectief lid Anne-Françoise Beguin Patrick Liebermann Murat Daoudov Merouane Touali Diana Dovgan Plaatsvervanger François De Smet Centrale OndersteuningsCel (COC) Jan Van Gucht Leen De Bontridder Interdepartementale Commissie Etnisch- Culturele Minderheden, ICEM (Vlaamse Administratie) Annemie Degroote Institut Libre Marie Haps (ILMH) Yvette Van Quickelberghe Lessius Hogeschool Erik Hertog Heidi Salaets Vlaamse Economische Hogeschool (VLEKHO) Erik Uytterhoeven Katrien Lannoy of Ludo Teeuwen De verwerking ten slotte van de resultaten en het uitschrijven van het eindverslag, gebeurde door Sara Leunis (FOSOVET-projectmedewerker) en Barbara Herman (verbonden aan GERME). 3.2 Doelstelling. In België was er anno 2005 nog geen omgevingsanalyse verricht naar de noden van het sociaal vertalen en tolken. Binnen de projecten "Arbeidsbemiddeling Taal" en "Une réponse aux nouveaux besoins de la société multiculturelle", wordt de sector van het sociaal vertalen en tolken geanalyseerd. De studie houdt rekening met de noden van de drie grote actoren: de hulpvrager, de gebruiker en de sociaal tolk- en vertaaldiensten. De eerste fase van de studie, namelijk de omgevingsanalyse, werd afgerond in december 2005 en behandelde de volgende thema's: Welke sociaal tolk- en vertaaldiensten zijn er actief? 4 validatie op 07/06/06

Welke gebruikers doen een beroep op sociaal vertalers en tolken? Welke talen bieden de sociaal tolk- en vertaaldiensten aan? Hoe worden de sociaal tolk- en vertaaldiensten gefinancierd? In de tweede fase van de studie, namelijk de behoeftenanalyse, die wordt beschreven in dit uitgebreide verslag, werd getracht om een zicht te krijgen op de noden inzake sociaal vertalen en tolken. Hiertoe werd getracht zo'n 3.500 representatieve gebruikers en niet-gebruiker te bevragen. FOSOVET wenst een zo gedetailleerd mogelijk cijfermateriaal te vergaren om hiermee beleidsvoorstellen ter structurering van de sector te formuleren. 3.3 De onderzoekspopulatie. 3.3.1 De populatie en de steekproef. Sectoren: In dit onderzoek werden 11 sectoren bevraagd, bestaande uit 47 deelsectoren 5. Deze sectoren zijn in alfabetische volgorde: - Geestelijke gezondheidszorg; - Gezondheidszorg; - Jeugdzorg; - Juridische en openbare orde; - Onderwijs; - Onthaal, integratie, inburgering en opvang; - Openbare dienstverlening; - Sociaal-culturele sector; - Sociale huisvesting; - Tewerkstelling; - Welzijn. Regio s: Het Vlaamse grondgebied werd opgedeeld in 11 regio s: 5 Zie lijst in bijlage 2.

- Antwerpen (exclusief stad Antwerpen); - Limburg (exclusief Hasselt); - Oost-Vlaanderen (exclusief Gent); - Vlaams-Brabant (exclusief Leuven); - West-Vlaanderen (exclusief Brugge); - Stad Antwerpen; - Hasselt; - Gent; - Leuven; - Brugge; - Brussel-Hoofdstad. Steekproef: De respondenten werden ad random gekozen: 6 personen per deelsector en per regio werden willekeurig geselecteerd om deze enquête te beantwoorden. Uitzondering hierop is de sector Integrale Jeugdhulp: van in het begin werd, d.m.v. een brief, alle organisaties behorende tot deze sector, aangesproken om deze vragenlijst te beantwoorden. Het hoofdbestuur van de VDAB paste dezelfde techniek toe. Voor de andere sectoren werd er een beroep gedaan op de sociale kaart en sectorspecifieke websites.

3.3.2 De representativiteit van de steekproef. Om de representativiteit van deze steekproef te bepalen, wordt rekening gehouden met volgend theoretisch model. Tabel 1: Representativiteit per deelsector en per regio. Aantal deelsectoren 47 Aantal regio s 11 Wenselijk aantal antwoorden per deelsector en per 3 regio Totaal wenselijk aantal antwoorden per 33 deelsector Totaal wenselijk aantal antwoorden per regio 141 Totaal wenselijk aantal antwoorden per 1551 deelsector en per regio Dit theoretische model houdt echter geen rekening met de realiteit van een aantal sectoren. Zo kennen de deelsectoren die tot de gerechtelijke wereld behoren, niet overal drie diensten per regio. En een dienst zoals de RVA, VDAB of Centrum voor Integrale Gezinszorg kent in bovenvermelde regio s geen drie diensten per regio. Om aan deze theoretische representativiteit te komen, werden in een eerste fase dubbel zoveel diensten per regio, waar mogelijk, aangeschreven om deze vragenlijst te beantwoorden. Halverwege de bevragingsperiode 6 werd het de onderzoekers duidelijk dat de representativiteit in een aantal sectoren niet behaald zou worden. Om deze reden werd er door de wetenschappelijke stuurgroep beslist om de verschillende koepelorganisaties aan te spreken. Uiteindelijk werden 1154 enquêtes ingevuld, waarvan 635 volledig. Hieruit kunnen we besluiten dat de meeste deelsectoren niet aan de theoretische representativiteit komen. Deze bemerking dient gerelativeerd te worden door te kijken naar het aantal Nederlandstalige diensten, organisaties en instellingen die in het Vlaamse en het Brussels Hoofdstedelijk Gewest gevestigd zijn 7. 6 Oktober 2006 7 Zie lijst in bijlage 2

Door het hoge aantal niet-volledig beantwoorde enquêtes, werd er ook voor gekozen telkens het aantal antwoorden per vraag in voetnoot weer te geven. Aangezien de deelsectoren in de meest gevallen de theoretische representativiteit niet bereiken, en voornamelijk wat de sociale tolk- en vertaalnood betreft, worden de gegevens per sector weergegeven en niet per deelsector. 3.3.3 Identificatiegegevens van de populatie. Er bestond een goede spreiding van respondenten wat betreft: - Sector 8 : Welzijn (255), Openbare dienstverlening (220), Jeugdzorg (159), Gezondheidszorg (94), Geestelijke gezondheidszorg (91), Tewerkstelling (81), Onderwijs (78), Sociaal-culturele sector (50), Onthaal, integratie, inburgering en opvang (39), Juridische en openbare orde (25), Sociale huisvesting (18), Andere (37). Figuur 1: Weergave sectoren. Niet beantwoord Andere Welzijn Tewerkstelling Sociale huisvesting Sociaal-culturele sector Openbare dienstverlening Onthaal, integratie, inburgering en opvang Onderwijs Juridische en openbare orde Jeugdzorg Gezondheidszorg Geestelijke gezondheidszorg 1% 3% 2% 4% 3% 2% 7% 7% 8% 8% 14% 19% 22% 0% 5% 10% 15% 20% 25% - Regio 9 : Antwerpen (294), Oost-Vlaanderen (258), West-Vlaanderen (234),Vlaams- Brabant (138), Limburg (128), Brussel-Hoofdstad (53). 8 Zeven respondenten hebben nagelaten deze vraag te beantwoorden. Het aantal respondenten wordt tussen haakjes weergegeven. 9 47 respondenten hebben niet meegedeeld in welke regio hun dienst gelegen is. Twee respondenten uit Wallonië hebben echter de Nederlandstalige enquête beantwoord. Het aantal respondenten wordt tussen haakjes weergegeven.

Aantal responden Figuur 2: Weergave regio s. 350 300 250 200 150 100 50 0 Antwerpen 179 115 Limburg 53 75 Oost-Vlaanderen 138 81 26 120 112 153 Vlaams-Brabant West-Vlaanderen Brussel-Hoofdstad 53 Waalse Gewest 2 Niet beantwoord 47 Regio provincie excl provinciehoofdstad provinciehoofdstad 3.3.4 Gegevens gebruikers niet gebruikers. Op de vraag of de dienst al een beroep heeft gedaan op respectievelijk tolken ter plaatse, telefoontolken of vertalers, antwoordde - 52% van de respondenten ooit al een beroep gedaan te hebben op tolken ter plaatse, terwijl 48% van de respondenten dit nog nooit heeft gedaan. - 37% van de respondenten ooit al een beroep gedaan te hebben op telefoontolken, terwijl 63% van de respondenten dit nog nooit heeft gedaan. - 37% van de respondenten ooit al een beroep gedaan te hebben op vertalers, terwijl 63% van de respondenten dit nog nooit heeft gedaan. Figuur 3: Aandeel gebruikers niet gebruikers per type 100% 80% 60% 40% 20% 0% 509 478 362 360 621 620 167 171 174 tolken ter plaatse telefoontolken vertalen gebruikers niet-gebruikers niet beantwoord

Wanneer we bovenstaande vragen met elkaar kruisen, komen we te weten dat: - 35% van de respondenten nog nooit gebruik heeft gemaakt van telefoontolken, tolken ter plaatse én vertalers; - 18% van de respondenten van telefoontolken, tolken ter plaatse én vertalers gebruik heeft gemaakt; - 12% van de respondenten alleen nog maar een tolk ter plaatse heeft ingeschakeld; - 11% van de respondenten reeds een beroep heeft gedaan op tolken ter plaatse en telefoontolken, maar nog nooit op vertalers; - 10% van de respondenten reeds gebruik heeft gemaakt van tolken ter plaatse en vertalers, maar nog nooit van telefoontolken; - 6% van de respondenten alleen nog maar een vertaler heeft ingeschakeld; - 5% van de respondenten alleen nog maar een telefoontolk heeft ingeschakeld; - 3% van de respondenten reeds gebruik heeft gemaakt van telefoontolken en vertalers, maar nog nooit van tolken ter plaatse. Figuur 4: (Niet)-gebruikers tolken ter plaatse (TtP), telefoontolken (TT) en/of vertalen (V). 5% 6% niet-gebruiker 12% 3% 10% 11% 18% 35% gebruiker TtP, TT en V gebruiker TtP en TT gebruiker TtP en V gebruiker TT en V gebruiker TtP gebruiker TT gebruiker V

4. Resultaten Er werd gekozen om de gegevens betreffende de rubrieken Identificatie, Taalbijstandsbehoefte, Gebruikers tolken ter plaatse, Gebruikers telefoontolken en Gebruikers vertalingen per sector 10 weer te geven. De sociale tolknood en de sociale vertaalnood werd zowel per sector als voor gans Vlaanderen berekend 11. De sociale tolknood betreft de nood aan sociaal telefoontolken én sociaal tolken ter plaatse. Daarnaast wordt ook de behoefte aan sociaal telefoontolken afzonderlijk in beeld gebracht. Door een fout in de vraagstelling is het ons onmogelijk om de behoefte aan sociaal tolken ter plaatse afzonderlijk te beschrijven. De berekening van de nood aan sociaal tolken gebeurt op basis van volgende vragen: - Vraag 8: Heeft uw dienst al een beroep gedaan op een tolk ter plaatse? - Vraag 9: Heeft uw dienst al een beroep gedaan op een telefoontolk? - Vraag 25: Wie zijn de tolken waarop u een beroep doet voor opdrachten ter plaatse? - Vraag 26: Hoe vaak gemiddeld per maand doet uw dienst een beroep op een sociaal tolk ter plaatse? - Vraag 38: Wie zijn de tolken waarop u een beroep doet voor telefoontolken? - Vraag 39: Hoe vaak gemiddeld per maand doet uw dienst een beroep op een telefoontolk? 12 - Vraag 124: Indien u de vrije keuze had, hoeveel keer gemiddeld per maand zou uw dienst meer gebruik maken van sociaal tolken? De berekening van de nood aan sociaal vertalen gebeurt op basis van volgende vragen: - Vraag 10: Heeft uw dienst al een beroep gedaan op een vertaler? - Vraag 55: Wie zijn de vertalers waarop uw dienst een beroep doet? 10 Deze rubrieken worden behandeld in volgende hoofdstukken: 4.1 Geestelijke Gezondheidszorg, 4.2 Gezondheid, 4.3 Jeugdzorg, 4.4 Juridische en Openbare Orde, 4.5 Onderwijs, 4.6 Onthaal, Integratie, Inburgering en Opvang, 4.7 Openbare dienstverlening, 4.8 Sociaal-culturele sector, 4.9 Sociale huisvesting, 4.10 Tewerkstelling en 4.11 Welzijn. 11 Deze rubrieken worden behandeld in volgende hoofdstukken: 4.17 Sociale tolknood en 4.18 Sociale vertaalnood. 12 Hierbij dient opgemerkt te worden dat vraag 39 naar het telefoontolken in het algemeen peilt, en niet het sociaal telefoontolken specifiek. Om deze reden wordt er naar vraag 38 gekeken om de nood aan telefoontolken voor gebruikers van sociaal tolk- en vertaaldiensten te weten te komen.

- Vraag 57.1: Hoe vaak per maand doet uw dienst een beroep op een sociaal tolk- en vertaaldienst om een gelegaliseerd document te vertalen? - Vraag 57.2: Hoe vaak per maand doet uw dienst een beroep op een sociaal tolk- en vertaaldienst om een informatief document te vertalen? - Vraag 57.3: Hoe vaak per maand doet uw dienst een beroep op een sociaal tolk- en vertaaldienst om proceduredocumenten te vertalen? - Vraag 57.4: Hoe vaak per maand doet uw dienst een beroep op een sociaal tolk- en vertaaldienst om persoonlijke documenten te vertalen? - Vraag 126: Indien u de vrije keuze had, hoeveel keer gemiddeld per jaar zou uw dienst meer gebruik maken van sociaal vertalers? Om de nood aan sociaal tolken en vertalen in Vlaanderen zo accuraat mogelijk weer te geven, is ervoor gekozen om de representativiteit en de resultaten van de niet-gebruikers en de gebruikers van sociaal tolk- en vertaaldiensten afzonderlijk te behandelen. Een gedeelte van de rubrieken Niet-gebruikers tolken ter plaatse, Niet-gebruikers telefoontolken en Niet-gebruikers vertalingen wordt per sector weergegeven, een ander gedeelte wordt eerder algemeen behandeld 13. De rubrieken Sociaal tolk- en vertaaldiensten, Perceptie van de sociaal tolk/vertaler en sociaal tolken/vertalen en Organisatie sociaal tolk- en vertaaldiensten worden tevens algemeen bekeken 14. Een gebruiker staat in dit verslag voor een respondent die ooit al een beroep heeft gedaan op een sociaal tolk ter plaatse, sociaal telefoontolk en/of sociaal vertalingen via een sociaal tolken vertaaldienst. Een niet-gebruiker is een respondent die nog nooit gebruik heeft gemaakt van een sociaal tolk ter plaatse, sociaal telefoontolk en/of sociaal vertalingen via een sociaal tolk-en vertaaldienst. 13 Deze rubrieken worden behandeld in volgende hoofdstukken: 4.1 Geestelijke Gezondheidszorg, 4.2 Gezondheid, 4.3 Jeugdzorg, 4.4 Juridische en Openbare Orde, 4.5 Onderwijs, 4.6 Onthaal, Integratie, Inburgering en Opvang, 4.7 Openbare dienstverlening, 4.8 Sociaal-culturele sector, 4.9 Sociale huisvesting, 4.10 Tewerkstelling, 4.11 Welzijn en 4.16 Niet-gebruikers. 14 Deze rubrieken worden behandeld in volgende hoofdstukken: 4.12 Taalnood en taalgebruik, 4.13 Bekendheid sociaal tolk- en vertaaldiensten, 4.14 Perceptie van de sociaal tolk/vertaler en sociaal tolken/vertalen en 4.15 Organisatie sociaal tolk- en vertaaldiensten.

4.1 Geestelijke gezondheidszorg 4.1.1 Identificatie 91 van de 1154 respondenten (8%) zijn werkzaam in de sector Geestelijke gezondheidzorg. 54 respondenten hebben de vragenlijst volledig ingevuld. Deelsectoren Geestelijke gezondheidszorg 15 : Deze respondenten zijn actief in volgende deelsectoren: Centrum voor Geestelijke Gezondheidszorg (55), Psychiatrische ziekenhuizen (26), Andere (10). Figuur 5: Weergave deelsectoren Geestelijke gezondheidszorg. 11% 29% Centrum voor Geestelijke Gezondheidszorg Psychiatrische ziekenhuizen 60% Andere Situering dienst 16 17 : De diensten van deze respondenten bevinden zich in de volgende provincies: Antwerpen (24), Oost-Vlaanderen (21), West-Vlaanderen (17), Vlaams-Brabant (13), Limburg (9), Brussel- Hoofdstad (2). 15 De vraag Tot welke sector behoort u? werd door 91 respondenten beantwoord. 16 De specifieke geografische situering van de diensten wordt in bijlage weergegeven. 17 De vraag Waar is uw dienst gelegen? werd door 86 respondenten beantwoord.

Aantal respondent Figuur 6: Regionale weergave respondenten Geestelijke gezondheidszorg. 30 25 20 15 10 5 0 17 3 14 7 6 7 Antwerpen Limburg Oost- Vlaanderen 2 11 Vlaams- Brabant 4 13 West- Vlaanderen 2 Brussel- Hoofdstad 5 Niet beantwoord Regio provincie excl provinciehoofdstad provinciehoofdstad Grootte van de dienst 18 : Er bestaat een grote heterogeniteit wat de grootte van de dienst betreft. Tabel 2: Grootte van de dienst. Grootte van de dienst Aantal respondenten 1 persoon 0 2 10 personen 14 11 50 personen 30 51 100 personen 12 Meer dan 100 personen 28 Plaats in de hiërarchie 19 : Onder de respondenten vinden we 29 medewerkers, 29 coördinatoren en 25 directieleden. Eén respondent is bestuurslid. Voornaamste taken 20 : 44 respondenten doen aan hulpverlening. Bij 39 respondenten vormt hulpverlening hun voornaamste taak. Een ruime meerderheid typeert hulpverlening als behandelen. 18 De vraag Wat is de grootte van uw dienst werd door 84 respondenten beantwoord. 19 De vraag Wat is uw plaats in de hiërarchie? werd door 84 respondenten beantwoord. 20 De vraag Wat zijn uw voornaamste taken binnen uw job en/of titel? werd door 78 respondenten beantwoord.

Tabel 3: Rangorde takenpakket. Taken 1ste 2de 3de >3 Totaal aantal respondenten keuze keuze keuze Lesgeven 1 1 2 Administratie 8 10 4 4 26 Opvang 1 1 2 4 Dienstverlening 8 8 2 1 19 Advies 7 9 5 21 Hulpverlening 39 5 44 Onthaal 9 9 Andere 23 Functies 21 : Tabel 4: Functies Functie Aantal respondenten Administratief medewerker 2 Coördinator 4 Criminoloog 1 Diensthoofd personeelsdienst 1 Directie 13 Ervaringsdeskundige 1 Intercultureel bemiddelaar 1 Logopedie 1 Maatschappelijk werker 20 Middenkader 1 (Ortho-ped)agoog 3 Psycholoog 23 Stafmedewerker 1 Therapeut 7 Verplegend personeel 2 Vertaler 1 Gegevens gebruikers - niet-gebruiker sociaal tolken en/of vertalen 22 : Op de vragen of de dienst reeds een beroep heeft gedaan op tolken ter plaatse, telefoontolken of vertalers, antwoordde - 54% van de respondenten ooit al een beroep gedaan te hebben op tolken ter plaatse, terwijl 46% van de respondenten dit nog nooit heeft gedaan. - 27% van de respondenten ooit al een beroep gedaan te hebben op telefoontolken, terwijl 73% van de respondenten dit nog nooit heeft gedaan. - 30% van de respondenten ooit al een beroep gedaan te hebben op vertalers, terwijl 70% van de respondenten dit nog nooit heeft gedaan. 21 De vraag Wat is uw functie? werd door 78 respondenten beantwoord. 22 De vraag Heeft uw dienst al een beroep gedaan op een tolk ter plaatse? werd door 78 respondenten beantwoord. De vragen Heeft uw dienst al een beroep gedaan op een vertaler? en Heeft uw dienst al een beroep gedaan op een telefoontolk werden door 77 respondenten beantwoord.

Figuur 7: Aandeel gebruikers niet-gebruikers per type. 100% 80% 42 21 23 60% 40% 36 56 54 gebruikers niet-gebruikers niet beantwoord 20% 0% 13 14 14 tolken ter plaatse telefoontolken vertalen Wanneer we bovenstaande vragen met elkaar kruisen, komen we te weten dat: - 43% van de respondenten nog nooit gebruik heeft gemaakt van telefoontolken, tolken ter plaatse én vertalers; - 16% van de respondenten van telefoontolken, tolken ter plaatse én vertalers gebruik heeft gemaakt; - 16% van de respondenten alleen nog maar een tolk ter plaatse heeft ingeschakeld; - 12% van de respondenten reeds gebruik heeft gemaakt van tolken ter plaatse en vertalers, maar nog nooit van telefoontolken; - 10% van de respondenten reeds een beroep heeft gedaan op tolken ter plaatse en telefoontolken, maar nog nooit op vertalers; - 3% van de respondenten alleen nog maar een vertaler heeft ingeschakeld; - 1% van de respondenten alleen nog maar een telefoontolk heeft ingeschakeld. Figuur 8: (Niet)-gebruikers tolken ter plaatse (TtP), telefoontolken (TT) en/of vertalen (V). 1% 3% 16% 0% 12% 10% 43% niet-gebruiker gebruiker TtP, TT en V gebruiker TtP en TT gebruiker TtP en V gebruiker TT en V gebruiker TtP gebruiker TT gebruiker V 16%

4.1.2 Taalbijstandsbehoefte Registratie 23 : De vraag naar tolken of vertalers wordt door 24 respondenten geregistreerd, terwijl dit door 52 respondenten niet wordt gedaan. Aandeel allochtone cliënten 24 : Gemiddeld 9% van de cliënten is allochtoon. Een ruime meerderheid van de respondenten (92%) heeft tussen de 1 en 25% allochtonen onder zijn cliënteel. Tabel 5: Procentueel aantal allochtone cliënten. Percentage allochtone cliënten Procentueel aandeel respondenten 0% 3% 1%-25% 92% 26%-50% 4% 51%-75% 0% 76%-99% 0% 100% 1% Aandeel Nederlandsonkundige cliënten 25 : Gemiddeld 7% van de cliënten is Nederlandsonkundig. Een ruime meerderheid van de respondenten (84%) heeft tussen de 1 en 25% Nederlandsonkundige cliënten. Tabel 6: Procentueel aantal Nederlandsonkundige cliënten. Percentage Nederlandsonkundige cliënten Procentueel aandeel respondenten 0% 10% 1%-25% 84% 26%-50% 4% 51%-75% 0% 76%-99% 2% 100% 0% Van de respondenten die in contact komen met Nederlandsonkundige cliënten, komt 57% maandelijks, 35% wekelijks en 8% dagelijks in contact met cliënten die het Nederlands niet of onvoldoende kennen om een efficiënte communicatie tot stand te brengen. 23 De vraag Registreert uw dienst de vraag voor tolken of vertalers? werd door 76 respondenten beantwoord. 24 De vraag Hoeveel percent van uw cliënteel is naar schatting allochtoon? werd door 69 respondenten beantwoord. 25 De vraag Hoeveel percent van uw cliënteel van uw dienst is Nederlandsonkundig? werd door 51 respondenten beantwoord.

Figuur 9: Frequentie contactname met cliënten die het Nederlands niet of onvoldoende kennen om een efficiënte communicatie tot stand te brengen. dagelijks; 8% wekelijks; 35% maandelijks; 57% Omgang met cliënten waarvan het Nederlands ontoereikend is 26 : Wanneer er zich een cliënt aanmeldt van wie het Nederlands ontoereikend is, kiezen de respondenten om: - Een beroep te doen op professionele conferentietolken en beroepsvertalers; - Te vragen aan de cliënt of hij/zij zelf voor een tolk of vertaler zorgt; - Zelf te zorgen voor een gelegenheidstolk of vertaler; - Aan de cliënt te zeggen dat men hem/haar niet kan helpen; - Een beroep te doen op een collega die de taal van de cliënt spreekt; - Een sociaal tolk of vertaler in te schakelen; - Een beroep te doen op interculturele bemiddelaars; - De cliënt door te verwijzen naar een andere dienst; - Een telefoontolk te vragen; - Gebruik te maken van vereenvoudigd Nederlands en/of gebaren; - Gebruik te maken van andere tolken en vertalers; - Gebruik te maken van een contacttaal; - De cliënt informatie te geven waar men Nederlands kan leren. 26 Deze vraag werd door 53 respondenten beantwoord.

Strategie Tabel 7: Keuzemodel van de wijze waarop er wordt omgegaan met cliënten waarvan het Nederlands ontoereikend is. 1 ste keuze 2 de keuze 3 de keuze >3 Totaal aantal respondenten Ik doe een beroep op professionele conferentietolken en 2 1 1 4 beroepsvertalers Ik vraag of hij/zij zelf zorgt voor een tolk of vertaler 3 1 4 Ik zorg zelf voor een gelegenheidstolk of vertaler 12 7 2 5 26 Ik zeg dat ik hem/haar niet kan helpen 1 2 3 Ik doe een beroep op een collega die de taal van de cliënt 10 4 2 16 spreekt Ik vraag een sociaal tolk of vertaler 4 7 7 7 32 Ik doe een beroep op interculturele bemiddelaars 5 3 4 6 18 Ik verwijs hem/haar door naar een andere dienst 2 3 1 6 Ik vraag een telefoontolk 3 3 4 10 Ik gebruik vereenvoudigd Nederlands en/of gebaren 4 6 6 3 19 Ik maak gebruik van andere tolken en vertalers 1 1 4 4 10 Ik maak gebruik van een contacttaal 8 9 4 1 22 Ik geef informatie aan de cliënt waar men Nederlands kan leren 1 1 2 Andere mogelijkheden 1 De gewogen ranking op basis van het aantal respondenten en keuze 27 toont ons aan dat het zelf zorgen voor een gelegenheidstolk of vertaler de belangrijkste strategie is, gevolgd door het aanvragen van sociaal tolken en vertalers en het gebruik maken van een contacttaal. Figuur 10: Gewogen verhouding op basis van aantal respondenten en keuze. Ik zorg zelf voor een gelegenheidstolk of vertaler 2,93 Ik vraag een sociaal tolk of vertaler 2,68 Ik maak gebruik van een contacttaal 2,16 Ik gebruik vereenvoudigd Nederlands en/of gebaren Ik doe een beroep op een collega die de taal van de cliënt spreekt Ik doe een beroep op interculturele bemiddelaars 1,12 1,35 1,29 Ik maak gebruik van andere tolken en vertalers Ik vraag een telefoontolk Ik verwijs hem/haar door naar een andere dienst Ik vraag of hij/zij zelf zorgt voor een tolk of vertaler Ik doe een beroep op professionele conferentietolken en beroepsvertalers Ik zeg dat ik hem/haar niet kan helpen Ik geef informatie aan de cliënt waar men Nederlands kan leren Andere mogelijkheden 0,27 0,27 0,16 0,08 0,08 0,03 0,01 0,00 0,00 0,50 1,00 1,50 2,00 2,50 3,00 3,50 Relatief gewicht 27 De eerste keuze krijgt waarde 4, de tweede waarde 3, de derde waarde 2 en de keuzes die buiten deze top 3 vallen waarde 1. Het gemiddelde hiervan wordt vermenigvuldigd met het aantal respondenten per strategie, om dit product vervolgens te delen door de som van het totaal aantal respondenten.

Mogelijkheid tot het al dan niet gebruik maken van een sociaal tolk- en vertaaldienst: - 39 respondenten (75%) hebben de mogelijkheid om een beroep te doen op een sociaal tolk- en vertaaldienst; - 7 respondenten (13%) weten niet of er een sociaal tolk- en vertaaldienst in de regio is; - 4 respondenten (8%) antwoordden dat ze geen beroep kunnen doen op een sociaal tolk- en vertaaldienst, maar ze zouden er wel een beroep op willen doen; - 1 respondent antwoordde (2%) dat er in hun regio geen sociaal tolk- en vertaaldienst gevestigd is; - 1 respondent antwoordde (2%) dat er geen sociaal tolk- en vertaaldienst in de regio is, en dat hij/zij er ook geen beroep op zou doen indien ze er de respondent de mogelijkheid toe had. Invloed van de taalbarrière op de kwaliteit van de dienstverlening 28 : 31 respondenten gaan helemaal akkoord en 23 respondenten gaan akkoord met de stelling dat de taalbarrière een negatieve invloed heeft op de kwaliteit van de dienstverlening. 3 respondenten staan hier neutraal tegenover, terwijl 6 respondenten hiermee niet akkoord gaan. Figuur 11: Invloed van de taalbarrière op de kwaliteit van de dienstverlening. De taalbarrière heeft een negatieve invloed op de kwaliteit van de dienstverlening 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% 49% helemaal akkoord 37% 5% 10% 0% akkoord neutraal niet akkoord helemaal niet akkoord Opinie over taalbijstand 29 : 16 respondenten gaan helemaal akkoord met de stelling dat taalbijstand in de uitoefening van hun dagelijks werk onmisbaar is. 22 respondenten gaan hiermee akkoord, 13 gaan hiermee niet akkoord en 5 gaan helemaal niet akkoord. 8 respondenten staan hier neutraal tegenover. 28 Deze vraag werd door 63 respondenten beantwoord. 29 Deze vraag werd door 64 respondenten beantwoord.

Figuur 12: Opinie over taalbijstand. Ik vind taalbijstand in de uitoefening van mij dagelijks werk onmisbaar 40% 35% 30% 25% 20% 15% 10% 5% 0% 25% helemaal akkoord 34% 13% 20% 8% akkoord neutraal niet akkoord helemaal niet akkoord Opinie over toekomstige taalbehoefte 30 : 21 respondenten zijn van mening dat de taalbehoefte in hun organisatie zal gelijk blijven. 41 respondenten menen dat zij zal stijgen. Eén respondent oordeelt dat de taalbehoefte zal dalen. Figuur 13: Opinie over toekomstige taalbehoefte. Ik denk dat de taalbehoefte in mijn organisatie in de toekomst zal... 33% 2% 65% stijgen dalen gelijk blijven 4.1.3 Tolken De sleutelvragen Heeft uw dienst al een beroep gedaan op een tolk ter plaatse? en Heeft uw dienst al een beroep gedaan op een telefoontolk? werden door respectievelijk 42 en 21 respondenten positief beantwoord. Deze respondenten hadden de mogelijkheid om de specifieke vragen betreffende tolken ter plaatse en/of telefoontolken verder te beantwoorden. 30 Deze vraag werd door 63 respondenten beantwoord.

Type Identificatie tolken: De tolken waarop een beroep wordt gedaan voor opdrachten ter plaatse zijn 31 : - Tolken van een sociaal tolk- en vertaaldienst; - Professionele beroepstolken; - Interculturele bemiddelaars; - Anderstalige collega's; - Andere tolken 32. Tabel 8: Rangorde identificatie tolken ter plaatse. 1 ste keuze 2 de keuze 3 de keuze >3 Totaal aantal respondenten Tolken van een sociaal tolk- en vertaaldienst 12 13 6 3 34 Professionele beroepstolken 4 1 5 Interculturele bemiddelaars 7 5 1 13 Anderstalige collega's 10 10 Andere tolken 10 De gewogen ranking op basis van het aantal respondenten en keuze 33 toont ons aan dat de meeste respondenten een beroep doen op tolken van een sociaal tolk- en vertaaldienst voor tolken ter plaatse. Figuur 14: Gewogen verhouding op basis van aantal respondenten en keuze. Tolken van een sociaal vertaal- en tolkendienst 12,04 Interculturele bemiddelaars Anderstalige collega's 1,39 2,03 Professionele beroepstolken Andere tolken 0,33 0,00 0,00 2,00 4,00 6,00 8,00 10,00 12,00 14,00 Relatief gewicht De tolken waarop een beroep wordt gedaan voor telefoonopdrachten zijn 34 : - Tolken van een sociaal tolk- en vertaaldienst; - Professionele beroepstolken; - Interculturele bemiddelaars; 31 Deze vraag werd door 33 respondenten beantwoord. 32 Andere tolken zoals beëdigde tolken, tolkenpool van de dienst voogdij, tolkenpool asielinstanties, gebarentaaltolken 33 De eerste keuze krijgt waarde 4, de tweede waarde 3, de derde waarde 2 en de keuzes die buiten deze top 3 vallen waarde 1. Het gemiddelde hiervan wordt vermenigvuldigd met het aantal respondenten per type tolk ter plaatse, om dit product vervolgens te delen door de som van het totaal aantal respondenten 34 Deze vraag werd door 13 respondenten beantwoord.

Type - Anderstalige collega's; - Andere tolken 35. Tabel 9: Rangorde identificatie telefoontolken. 1 ste keuze 2 de keuze Totaal aantal respondenten Tolken van een sociaal tolk- en vertaaldienst 5 5 10 Professionele beroepstolken 2 2 4 Interculturele bemiddelaars 2 2 Anderstalige collega's 2 2 Andere tolken 5 De gewogen ranking op basis van het aantal respondenten en keuze 36 toont ons aan dat de meeste respondenten een beroep doen op tolken van een sociaal tolk- en vertaaldienst voor telefoontolken. Figuur 15: Gewogen verhouding op basis van aantal respondenten en keuze. Tolken van een sociaal tolk- en vertaaldienst 3,26 Professionele beroepstolken 0,52 Anderstalige collega's 0,17 Interculturele bemiddelaars 0,17 Andere tolken 0,00 0,00 0,50 1,00 1,50 2,00 2,50 3,00 3,50 Relatief gewicht Meertalige collega s? 27 respondenten hebben geen collega s die het tolken als hoofd- of nevenactiviteit uitvoeren. Bij 3 respondenten zijn er interculturele bemiddelaars aanwezig, bij 2 respondenten meertalige collega s en bij 1 respondent tolken in vast dienstverband. Typologie sociaal tolken ter plaatse 37 : Gemiddeld 4 keer per maand wordt er een beroep gedaan op een tolk ter plaatse, hetgeen gemiddeld 6 uur per maand voorstelt. 35 Andere tolken zoals beëdigde tolken, tolkenpool van de dienst voogdij, tolkenpool asielinstanties, gebarentaaltolken 36 De eerste keuze krijgt waarde 2 en de tweede waarde 1. Het gemiddelde hiervan wordt vermenigvuldigd met het aantal respondenten per type telefoontolk, om dit product vervolgens te delen door de som van het totaal aantal respondenten 37 Dit onderdeel van de vragenlijst werd door 31 respondenten volledig ingevuld. De respondenten zijn gebruikers van sociaal tolk- en vertaaldiensten.

Typologie sociaal telefoontolken 38 : Tabel 10: Frequentietabel sociaal tolken ter plaatse. Aantal prestaties Aantal antwoorden 0 2 1 11 2 6 3 2 4 1 5 5 6 1 10 2 55 1 Gemiddeld 2 keer per maand wordt er een beroep gedaan op telefoontolken, hetgeen gemiddeld 2 uur per maand voorstelt. Budgettering tolken: Tabel 11: Frequentietabel sociaal telefoontolken. Aantal prestaties Aantal antwoorden 1 4 2 4 10 1 19 respondenten antwoordden dat hun organisatie geen budget heeft voor het inschakelen van tolken. 9 respondententen antwoordden dat hun organisatie wel een budget heeft, maar weten niet hoeveel dit juist bedraagt. Bij 2 respondenten bedraagt het budget respectievelijk 350 en 5000. 2 respondenten antwoordden dat ze niet weten of hun organisatie een budget hiervoor heeft. Vormen van dienst- of hulpverlening: De vormen van dienst- of hulpverlening waarbij het volgens de respondenten het meest is aangewezen dat een tolk ter plaatse 39 aanwezig is, zijn: - Eenmalige hulp- of dienstverlening en individuele bijeenkomsten; - Intakegesprekken; - Langdurige hulp- of dienstverlening; - Balie- en onthaalgesprekken; - Crisisgesprekken; - Vergaderingen en collectieve bijeenkomsten; - Huisbezoeken. 38 Dit onderdeel van de vragenlijst werd door 9 respondenten volledig ingevuld. De respondenten zijn gebruikers van sociaal tolk- en vertaaldiensten. 39 Deze vraag werd door 31 respondenten beantwoord.

Vormen Tabel 12: Keuzemodel vormen van dienst- of hulpverlening om tolken ter plaatse in te schakelen. >3 Totaal aantal keuze keuze keuze respondenten Eenmalige hulp- of dienstverlening en 2 17 1 20 individuele bijeenkomsten Intakegesprekken 26 2 28 Langdurige hulp- of dienstverlening 1 8 10 1 20 Balie- en onthaalgesprekken 2 2 Crisis 2 5 7 14 Vergaderingen en collectieve bijeenkomsten 4 4 Huisbezoeken 2 5 7 1 ste De gewogen ranking op basis van het aantal respondenten en keuze 40 toont ons aan dat intakegesprekken de meest aangewezen vorm is van dienst- of hulpverlening om tolken ter plaatse in te schakelen, gevolgd door langdurige hulp- of dienstverlening. 2 de 3 de Figuur 16: Gewogen verhouding op basis van aantal respondenten en keuze. Intakegesprekken 8,11 Langdurige hulp- of dienstverlening 2,58 Eenmalige hulp- of dienstverlening en individuele bijeenkomsten Crisis 1,05 0,85 Huisbezoeken Vergaderingen en collectieve bijeenkomsten Balie- en onthaalgesprekken 0,17 0,04 0,04 0,00 1,00 2,00 3,00 4,00 5,00 6,00 7,00 8,00 9,00 Relatief gewicht De vormen van dienst- of hulpverlening waarbij het volgens de respondenten het meest is aangewezen een telefoontolk 41 in te schakelen, zijn: - Eenmalige hulp- of dienstverlening en individuele bijeenkomsten; - Intakegesprekken; - Langdurige hulp- of dienstverlening; - Balie- en onthaalgesprekken; - Crisisgesprekken; - Vergaderingen en collectieve bijeenkomsten; - Huisbezoeken. 40 De eerste keuze krijgt waarde 4, de tweede waarde 3, de derde waarde 2 en de keuzes die buiten deze top 3 vallen waarde 1. Het gemiddelde hiervan wordt vermenigvuldigd met het aantal respondenten per vorm, om dit product vervolgens te delen door de som van het totaal aantal respondenten. 41 Deze vraag werd door 15 respondenten beantwoord.

Vormen Tabel 13: Keuzemodel vormen van dienst- of hulpverlening om telefoontolken in te schakelen. >3 Totaal aantal keuze keuze keuze respondenten Eenmalige hulp- of dienstverlening en 1 5 1 7 individuele bijeenkomsten Intakegesprekken 8 2 10 Langdurige hulp- of dienstverlening 1 3 4 1 9 Balie- en onthaalgesprekken 4 4 Crisis 1 2 3 6 Vergaderingen en collectieve bijeenkomsten 1 1 Huisbezoeken 1 1 3 5 1 ste 2 de 3 de De gewogen ranking op basis van het aantal respondenten en keuze 40 toont ons aan dat intakegesprekken de meest aangewezen vorm is van dienst- of hulpverlening om telefoontolken in te schakelen, gevolgd door langdurige hulp- of dienstverlening. Figuur 17: Gewogen verhouding op basis van aantal respondenten en keuze. Intakegesprekken 2,26 Langdurige hulp- of dienstverlening 1,29 Eenmalige hulp- of dienstverlening en individuele bijeenkomsten 0,88 Crisis 0,46 Balie- en onthaalgesprekken 0,38 Huisbezoeken 0,24 Vergaderingen en collectieve bijeenkomsten 0,01 0,00 0,50 1,00 1,50 2,00 2,50 Relatief gewicht Type gesprek: De gesprekken waarbij het het meest aangewezen is dat een tolk ter plaatse 42 aanwezig is, zijn: - Begeleidingsgesprekken; - Gesprekken waarbij documenten en formulieren dienen ingevuld te worden; - Therapiegesprekken; - Educatieve gesprekken; - Korte gesprekken; - Lange gesprekken; - Informatieve gesprekken; - Groepsgesprekken. 42 Deze vraag werd door 31 respondenten beantwoord.

Type Tabel 14: Keuzemodel type gesprek om tolken ter plaatse in te schakelen. >3 Totaal aantal respondenten keuze keuze keuze Begeleiding 3 7 5 8 23 Gesprekken waarbij documenten en 1 1 2 8 12 formulieren dienen ingevuld te worden Therapie 1 5 6 3 15 Educatief 1 7 8 Kort gesprek 17 17 Lang gesprek 9 11 20 Informatief 3 7 8 18 Groepsgesprek 3 3 1 ste 2 de 3 de De gewogen ranking op basis van het aantal respondenten en keuze 43 toont ons aan dat lange gesprekken het meest aangewezen type gesprek is om tolken ter plaatse in te schakelen, gevolgd door begeleidingsgesprekken. Figuur 18: Gewogen verhouding op basis van aantal respondenten en keuze. Lang gesprek 2,97 Begeleiding 2,53 Kort gesprek 2,49 Informatief 1,20 Therapie 1,10 Gesprekken waarbij documenten en formulieren dienen ingevuld te worden 0,49 Educatief 0,16 Groepsgesprek 0,04 0,00 0,50 1,00 1,50 2,00 2,50 3,00 3,50 Relatief gewicht De gesprekken waarbij het meest aangewezen is om een telefoontolk 44 in te schakelen, zijn: - Begeleidingsgesprekken; - Gesprekken waarbij documenten en formulieren dienen ingevuld te worden; - Therapiegesprekken; - Educatieve gesprekken; - Korte gesprekken; 43 De eerste keuze krijgt waarde 4, de tweede waarde 3, de derde waarde 2 en de keuzes die buiten deze top 3 vallen waarde 1. Het gemiddelde hiervan wordt vermenigvuldigd met het aantal respondenten per type, om dit product vervolgens te delen door de som van het totaal aantal respondenten. 44 Deze vraag werd door 16 respondenten benantwoord.

Type - Lange gesprekken; - Informatieve gesprekken; - Groepsgesprekken. Tabel 15: Keuzemodel type gesprek om telefoontolken in te schakelen. >3 Totaal aantal respondenten keuze keuze keuze Begeleiding 2 1 3 Gesprekken waarbij documenten 2 2 4 en formulieren dienen ingevuld te worden Therapie 1 1 Educatief 1 2 3 Kort gesprek 16 16 Lang gesprek 2 2 Informatief 8 3 1 12 Groepsgesprek 1 1 1 ste 2 de 3 de De gewogen ranking op basis van het aantal respondenten en keuze 43, toont ons aan dat korte gesprekken het meest aangewezen type gesprek is om telefoontolken in te schakelen, gevolgd door informatieve bijeenkomsten. Figuur 19: Gewogen verhouding op basis van aantal respondenten en keuze. Kort gesprek 6,10 Informatief 2,21 Gesprekken waarbij documenten en formulieren dienen ingevuld te worden Begeleiding 0,14 0,13 Lang gesprek 0,07 Educatief 0,07 Groepsgesprek 0,01 Therapie 0,01 0,00 1,00 2,00 3,00 4,00 5,00 6,00 7,00 Relatief gewicht 4.1.4 Vertalen De sleutelvraag Heeft uw dienst al een beroep gedaan op een vertaler? werd door 23 respondenten positief beantwoord. Deze respondenten hadden de mogelijkheid om de vragen betreffende vertalen verder te beantwoorden.

Type Identificatie vertalers 45 : De vertalers waarop een beroep wordt gedaan zijn: - Professionele beroepsvertalers; - Collega s die het vertalen bovenop hun dagdagelijkse taak uitvoeren; - Vertalers van een sociaal tolk- en vertaaldienst; - Anderen. Tabel 16: Rangorde identificatie vertalers. Totaal aantal respondenten keuze keuze keuze Professionele beroepsvertalers 2 2 Collega s die het vertalen bovenop hun dagdagelijkse 3 3 taak uitvoeren Vertalers van een sociaal tolk- en vertaaldienst 6 4 2 12 Anderen 5 Twaalf respondenten delen mee dat ze een beroep doen op sociaal tolk- en vertaaldiensten om documenten te laten vertalen. 1 ste 2 de 3 de De gewogen ranking op basis van het aantal respondenten en keuze 46 toont ons aan dat de meeste respondenten een beroep doen op vertalers van een sociaal tolk- en vertaaldiensten om documenten te laten vertalen. Figuur 20: Gewogen verhouding op basis van aantal respondenten en keuze. Vertalers van een sociaal tolk- en vertaaldienst Collega s die het vertalen bovenop hun dagdagelijkse taak uitvoeren Professionele beroepsvertalers Anderen 0,00 1,00 2,00 3,00 4,00 5,00 6,00 Typologie sociaal vertalen 47 : Gemiddeld wordt er 2 keer per maand een beroep gedaan op een sociaal tolk- en vertaaldienst om een gelegaliseerd, informatief, procedure- en persoonlijk document te vertalen. Dit komt neer op gemiddeld 20 keer per jaar. 45 Deze vraag werd door 15 respondenten beantwoord. 46 De eerste keuze krijgt waarde 3, de tweede waarde 2 en de derde waarde 1. Het gemiddelde hiervan wordt vermenigvuldigd met het aantal respondenten per type vertaler, om dit product vervolgens te delen door de som van het totaal aantal respondenten. 47 Deze vraag werd door 12 respondenten beantwoord. De respondenten zijn gebruikers van sociaal tolk- en vertaaldiensten.