Impressie themabijeenkomst Detailhandelsnota 2013-2023 in concept Datum: 7 maart 2013 Locatie: raadszaal gemeentehuis te Goor Inleiding Het vigerende detailhandelsbeleid van de gemeente Hof van Twente dateert van 2004. De afgelopen jaren hebben zich diverse ontwikkelingen voorgedaan, zoals schaalvergroting/ branchevervaging en internetverkoop die leiden tot een andere benadering van de detailhandel. Daarbij zijn ook de economische recessie en de krimp van de bevolking van belang. De gemeente Hof van Twente wenst, samen met de externe stakeholders, een actuele visie te formuleren voor de detailhandel de komende tien jaar. Nu het college van burgemeester en wethouders heeft ingestemd met de concept Detailhandelsnota 2013-2023 is het moment daar om de input te ontvangen van de externe stakeholders. Om de input van de stakeholder te ontvangen, heeft de gemeente Hof van Twente de themabijeenkomst georganiseerd. Ook is het mogelijk om schriftelijke reacties in te dienen. Onder de externe stakeholders worden verstaan: de winkeliers van de Hof van Twente, de ondernemersverenigingen, de economische werkgroep, de Kamer van Koophandel Oost Nederland en het MKB Midden Nederland. Ook de gemeenteraadsleden van de Hof van Twente zijn uitgenodigd voor de themabijeenkomst. Tenslotte is de consument betrokken als stakeholder via het Hofpanel (een digitale enquête). Opkomst Het aantal bezoekers wordt geschat op 60-70 personen. Een groot gedeelte betrof ondernemers die in de gemeente Hof van Twente een winkel/zaak hebben. Een ander gedeelte betrof de vertegenwoordiging van de ondernemersverenigingen en de economische werkgroep. Ook waren er een aantal raadsleden aanwezig die voor de themabijeenkomst waren uitgenodigd. Doel De gemeente wenst via de themabijeenkomst, het Hofpanel en ingediende schriftelijke reacties een breed gedragen beleid te kunnen formuleren voor de detailhandel. Alle input wordt, waar mogelijk, verwerkt in de definitieve detailhandelsnota2013-2023. Reacties tijdens de themabijeenkomst In workshopverband zijn de aanwezigen uiteen gegaan om de volgende onderwerpen nader uit te diepen: 1. Aanpassen van de winkeltijden. 2. Vormen van een ondernemersfonds. 3. Bepalen van de gewenste toekomstige detailhandelsstructuur voor de kernen en het buitengebied. 4. Eigen ideeën over de detailhandel in de Hof van Twente. Over deze onderwerpen zijn uiteenlopende reacties binnengekomen. Hieronder volgt een korte uiteenzetting per onderwerp en per kern (Goor, Markelo, Delden, Diepenheim, Hengevelde en Bentelo). Als de standpunten voor de kernen verschillend zijn dan worden deze per kern weergegeven. Als de standpunten van de kernen overeen komen dan worden deze gezamenlijk op een rij gezet. Ad 1. Aanpassen van de winkeltijden. Markelo: - Er zijn voldoende koopzondagen. - De openingstijden niet reguleren via regelgeving, want Markelo maakt haar eigen afspraken die goed werken. - De huidige openingstijden handhaven. 1
Hengevelde: - Het is wenselijk dat de koopzondagen korter van tevoren aan te melden zijn (in plaats van de huidige 6 weken). - De behoefte voor een reguliere koopzondag/ zondagopenstelling is niet aanwezig. Dit is namelijk maar voor een kleine groep aan ondernemers interessant. Vanuit de ondernemers wordt de koopzondag en koopzaterdag(avond) maar voor 25% rendabel geacht. Voor het overige, 75%, is het niet rendabel. - Ook de huidige koopvrijdagavond levert een vaak matige omzet op. - De huidige winkeltijden kunnen worden gehandhaafd en dus geen voorstander voor meer (reguliere) koopzondagen. Delden: - Delden centrum heeft een toeristische status waardoor de winkels in het centrumgebied regulier op een zondag open kunnen zijn tussen 12.00 en 17.00 uur. - Hiervan maakt één winkel gebruik. Het overige winkelbestand niet. - In de zomer zijn er wel meer open winkels open, waaronder de galerieën en de bakkerij. - De openingstijden hoeven niet altijd op elkaar afgestemd te zijn, maar er dient wel duidelijkheid te zijn. - De koopavond in Delden is niet rendabel. - Via de ondernemersvereniging worden er weinig tot geen afspraken gemaakt over de openingstijden van de winkels. - Tussen de middag zijn steeds meer winkels open. - Het winkelend publiek loopt terug. - Het is wenselijk dat de modezaken eerder dan 10.00 uur open zouden zijn. - De koopavond heeft een te korte duur om rendabel te kunnen zijn (19.00 21.00 uur). - Er zijn teveel verschillende openingstijden per winkelbranche. - Voor de nodige duidelijkheid is er eenheid in openingstijden nodig. Dit kan ook per kern anders worden besloten. De gemeente kan hierin een rol spelen qua beleid. - De koopavond heeft meer nadruk op service en aanbiedingen nodig om de koopjesjagers aan te trekken. - Er wordt getwijfeld of de koopavond wel nodig is. Enkel een koopzondag kan ook voldoende zijn. - Supermarkten willen gehoor kunnen geven aan de behoefte van de consument om een zondagopenstelling. Dit is een trend die al langere tijd gaande is. Het is wenselijke dat gemeenten, bij nieuwe wetgeving, de mogelijkheid tot zondagopenstelling faciliteren voor supermarkten. - Kan er een meldingsplicht komen voor een koopzondag in plaats van een aanvraag? Ook wordt de aanvraagtermijn van vier weken als te lang ervaren. Diepenheim: - Voor de consument is het wenselijk dat de openingstijden eenduidig worden. Alle kernen: - Erkennen dat de meningen over winkeltijden sterk uiteenlopen. - Als mogelijk beleid wordt geopperd alle winkels open of geen één winkel open. Avondwinkels worden als onwenselijk beschouwd. - Ook een mogelijkheid is dat de gemeente zelf de 12 koopzondagen per jaar vaststelt met een flexibele insteek. - Er wordt getwijfeld aan het nut en noodzaak van de koopavond gezien de huidige ontwikkelingen. 2
- De eenduidigheid van het beleid moet niet een verandering van gedachten onmogelijk maken, bijvoorbeeld als een ondernemer in beginsel niet open wil maar dat later wel wil dan moet hij hiertoe gelegenheid krijgen. - Het is van belang om de ontwikkeling van omliggende gemeenten hierbij in acht te nemen en ook de actuele trends ten aanzien van openingstijden. - Wellicht is een scheiding tussen dagelijkse- en niet dagelijkse boodschappen een optie voor het wel/ niet toepassen van aanpassen van de openingstijden. Erkent wordt dat er een verschillende behoefte bestaat tussen een supermarktondernemer en andere branches. - Het kan wenselijk zijn om de toeloop voor een koopavond/ zondag te versterken door een activiteit te organiseren. - Er wordt getwijfeld of een zondagopenstelling van alle winkels extra omzet zou generen. Immers zal er dan geen nivellering optreden of een verschuiving van koopactiviteit van de consument. - Ondernemers erkennen hun eigen verantwoordelijkheid tot een gezamenlijk optreden inzake de openingstijden, in ieder geval per kern. Ad 2. Vormen van een ondernemersfonds. Markelo: - Een Bedrijf Investeringszone (BIZ) kan, bij behoefte, per kern ingevoerd worden. - Markelo zelf stelt geen extra middelen uit een fonds nodig te hebben, omdat het al goed reguleert Delden: - Geen extra fonds nodig omdat het al goed reguleert. Een extra belasting wordt als onwenselijk beschouwd. Dit kan anders zijn als er geen actieve ondernemersvereniging is. - In algemene zin is het standpunt dat een fonds gemeentebreed kan worden gefaciliteerd, maar dat de werksfeer per kern moet worden afgewogen. Diepenheim: - Er is geen extra fonds nodig. Een extra belasting wordt als onwenselijk beschouwd. Hengevelde: - Geen extra fonds nodig omdat het al goed reguleert. Dit komt doordat de ondernemersvereniging in Hengevelde(SIO) al voldoende organiseert voor de ondernemers. Dit kan anders zijn als er geen actieve ondernemersvereniging is. - Een algemene bijdrage is een must om de freeriders en de onroerend goed eigenaren te betrekken bij de centrumontwikkeling. - Bij invoering van een fonds zou de contributie ondernemersvereniging omlaag kunnen. - De bijdragen kunnen mogelijk afhankelijk zijn van de branche en het aantal m2 winkelvloeroppervlak. Een reële verdeelsleutel en de uiteindelijke besteding kan lastig te formuleren zijn. Bentelo: - In Bentelo is begrijpelijkerwijs geen behoefte aan een fonds. Dit geeft al aan dat een fonds niet gemeentebreed moet gelden, maar kerngebonden dient te functioneren. 3
Ad 3. Bepalen van de gewenste toekomstige detailhandelsstructuur voor de kernen Goor, Markelo, Delden, Diepenheim, Hengevelde, Bentelo en het buitengebied. Delden: - Vooral toekomst voor kleinschalige/unieke/ gemoedelijke winkels, zodat er een duidelijk onderscheidend vermogen ontstaat in vergelijking met de rest van de regio. - De winkels dienen centraal in het centrumgebied te liggen. - Er moet aandacht zijn voor het bevorderen van consumententoeloop. - Een supermarkt dient in het centrumgebied te liggen. - Te denken is aan branchering afspraken om zo een teveel aan één bepaald soort winkel te voorkomen ( kappers), draag zorg voor keuzemogelijkheden in het winkelbestand. - Beleid inzake standplaatsvergunningen is wenselijk om zo oneerlijke concurrentie voor de bestaande detailhandel te voorkomen - De markt heeft een positieve uitwerking voor de lokale detailhandel. - Ervaring: Goor Masterplan. Andere kernen ondergeschoven kindje. - Detailhandel buitengebied. - De winkels dienen centraal in het centrumgebied gelokaliseerd te worden. Hengevelde: - Beleid in standplaatsvergunningen is nodig om oneerlijke concurrentie te voorkomen voor de lokale detailhandel/ horeca. Alle kernen: - De kracht van een gezonde detailhandelstructuur zit niet enkel in grote landelijke ketens. Juist de kleinschaligheid en klantvriendelijkheid van de zelfstandige winkelier is voor een levendige detailhandelstructuur van belang. - Een aandachtspunt is de bevoorrading van winkels. Dit dient niet voor verkeersopstopping te zorgen (bijv. Delden). - De gemeente moet zorgdragen voor een reële leefbaarheid in de kleinere kernen. - Als de gemeente het aanbod geheel aan de markt overlaat, bestaat de kans op een kaalslag inzake de diversiteit (overname van landelijke ketens). - Ook boerderijwinkels met bedrijfsgebonden producten kunnen bijdragen aan het onderscheidend vermogen. Echter geen detailhandel in het buitengebied toelaten zonder deze link. - Als grote in het oog springende panden leeg komen te staan, moet er over een alternatief worden nagedacht. Bijvoorbeeld shop in shop, meerdere branches in hetzelfde pand. Ook zou de gemeente kunnen overwegen als vastgoedeigenaar op te treden en zo via erfpacht/ lagere huur de startende ondernemer te helpen. Ad 4. Eigen ideeën over de detailhandel in de Hof van Twente. - De resultaten van het koopstromenonderzoek beoordelen over een periode langer dan 5 jaar. Vervolgens de resultaten van de koopstromenonderzoeken over verschillende periodes vergelijken om zo de verschuivingen te bepalen en met redenen te motiveren. Alle kernen: - Voorkomen moet worden dat er afvloeiing plaatsvindt naar omliggende gemeenten. Heb aandacht voor je onderscheidend vermogen. - Uitbreiding detailhandel in buitengebied moet simpeler. - Zorg voor een eenduidig beleid/ optreden naar de consument. Dit geldt voor zowel de gemeente als de ondernemers zelf - Zorg voor een aanbod in dagelijkse behoefte. 4
- Richt de kernen verblijfsvriendelijk in, verzorg de openbare ruimtes en houdt voldoende parkeerruimte. - Reguleer laad- en lostijden voor de bereikbaarheid van de centrumgebieden. - Een standplaatsvergunning heeft voor- en nadelen voor de lokale detailhandel. Het kan een positieve uitbreiding van het bestaande aanbod inhouden, maar ook een onwenselijke concurrentie. Het is nodig om de mogelijkheden van een standplaatsvergunningenbeleid te bespreken per kern en ondernemersvereniging. Conclusie 1. Aanpassen van de winkeltijden. De kernen hebben verschillende standpunten hierover. Markelo wil de huidige reguliere winkeltijden handhaven. Er is geen behoefte aan een reguliere zondagopenstelling. Hengevelde wil eveneens de huidige reguliere winkeltijden handhaven. Ook wenst zij meer flexibiliteit inzake het aanvragen van de extra koopzondagen (kortere aanvraagtermijn). De reguliere koopavond genereert weinig omzet. Er is weinig behoefte aan een reguliere zondagopenstelling. Delden vindt de reguliere openingstijden afdoende. Van de reguliere zondagopenstelling op zondag (d.m.v. de toeristische status) wordt weinig gebruik gemaakt. De reguliere koopavond genereert weinig omzet. De openingstijden van de winkels hoeven niet eenduidig te zijn. Er kan onderscheid worden gemaakt qua branche en de gewenste openingstijden. Goor wil de huidige reguliere winkeltijden graag aangepast zien. Wel dienen de openingstijden eenduidig te zijn omwille van duidelijkheid voor de consument. De reguliere koopavond genereert weinig omzet. De aan te vragen koopzondagen kan voor het winkelgebied afdoende zijn. Een reguliere koopzondag is wenselijk voor de supermarkten. Er is meer flexibiliteit nodig inzake het aanvragen van de extra koopzondagen (kortere aanvraagtermijn). Diepenheim wenst dat de openingstijden eenduidig zijn binnen de kern. 2. Vormen van een ondernemersfonds. De kernen Markelo, Delden, Hengevelde, Diepenheim hebben geen behoefte aan een ondernemersfonds. Goor ziet de voordelen van een ondernemersfonds en wil graag de mogelijkheden onderzoeken tot het vormen van een dergelijk fonds. 3. Bepalen van de gewenste toekomstige detailhandelsstructuur voor de kernen en het buitengebied. Alle kernen zien het belang van en gezonde detailhandelstructuur. Dat houdt in dat het winkelbestand divers dient te zijn met aandacht voor klantvriendelijkheid. De landelijke ketens zijn dus niet genoeg. De detailhandel dient gecentreerd te zijn in het winkelgebied en dit gebied dient goed bereikbaar te zijn. In het buitengebied moet de aldaar passende detailhandel mogelijk zijn. Het aanbod van winkels, ook in de vorm van standplaatsen, kan omwille van de diversiteit betreffende het winkelaanbod en ongewenste concurrentie worden gereguleerd via branchering afspraken en of standplaatsenbeleid. Graag zien de kernen dat de gemeente actie onderneemt om de leegstand van winkelpanden in de centrumgebieden invulling te geven, bijvoorbeeld via financiële maatregelen te nemen om zo de (startende) winkeliers te helpen. 4. Eigen ideeën over de detailhandel in de Hof van Twente. Afvloeiing naar omliggende gemeenten moet voorkomen worden door het onderscheidend vermogen van de kernen te versterken. Uitbreiding detailhandel in buitengebied moet simpeler. Zorg voor een eenduidig beleid/ optreden van de gemeente als de winkeliers naar de consument. 5
Zorg voor een aanbod in dagelijkse behoefte. Richt de kernen verblijfsvriendelijk in, verzorg de openbare ruimtes en houdt voldoende parkeerruimte. 6