Bijlage 1 Gemeentelijke waterplannen: stand van zaken planvorming en uitvoering 1. Het waterplan als middel voor samenwerking met de gemeenten Gemeenten en deelgemeenten (in Rotterdam) zijn onze natuurlijke samenwerkingspartners. Evenals de waterschappen hebben zij enkele belangrijke taken in relatie tot het waterbeheer. Het gemeentelijk waterplan is een passend instrument om de gezamenlijke waterbelangen te bundelen en om te zetten naar het realiseren van gebiedsgerichte doelstellingen. Samenwerken met de (deel)gemeenten doen we uiteraard al, maar kan soms nog beter. Intensivering van de samenwerking mede via het gemeentelijke waterplan kan opleveren dat er: - bij de gemeente meer aandacht is voor water in de ruimtelijke inrichting en daarmee meer draagvlak voor waterdoelstellingen; - bij HHSK sneller zicht is op ruimtelijke ontwikkelingen en daardoor vaker kansen voor het watersysteem worden benoemd en ook benut; - betere afstemming plaats vindt tussen HHSK en de gemeenten (niet eerst gras inzaaien en daarna de bagger uit een watergang op de kant zetten.); - besparing in uitgaven mogelijk is door gezamenlijk opdrachtgeverschap (gezamenlijk bestek) of gezamenlijke uitbesteding waarbij één ven beide partijen als opdrachtgever optreedt; - burgers en andere belanghebbenden beter bediend worden, doordat de informatie-uitwisseling tussen HHSK en de gemeente verbetert. Het waterloket kan daaraan een belangrijke bijdrage leveren. Conform de regionale uitwerking van het Nationaal Bestuursakkoord Water stellen alle gemeenten in ons beheersgebied waterplannen op samen met HHSK, uiterlijk in 2010 gereed of tenminste gestart. De plannen worden opgesteld met input van derden; via klankbordgroepen of in een enkel geval door het plan ter visie te leggen (zoals in het geval van Lansingerland en Waddinxveen-Boskoop). De gemeentelijke waterplannen zijn gebiedsgerichte en integrale plannen, waarin nagenoeg het volledig werkveld van HHSK in beeld komt. De waterplannen worden door zowel het (deel)gemeentebestuur als het waterschapsbestuur vastgesteld. Daarmee vormt het een gezamenlijk bestuurlijk kader voor de inspanningen in komende jaren. De uitvoering van de maatregelen gebeurt door of in opdracht van de (deel)gemeenten, HHSK en eventueel collega waterschappen. De rol van HHSK is meervoudig: uitvoerder, opdrachtgever voor uitvoering, medefinancier van uitvoering door partners en kwaliteitsborger. Waterplannen in ons beheersgebied Elke (deel) gemeente stelt een waterplan op. Binnen ons beheersgebied gaat het om de gemeenten: Gouda, Zoetermeer, Waddinxveen-Boskoop, Lansingerland (fusiegemeente), Zuidplas (fusiegemeente) en Krimpen a/d IJssel. In de Krimpenerwaard zijn er vijf gemeenten (Nederlek, Vlist, Schoonhoven, Ouderkerk en Bergambacht) die gezamenlijk over een waterplan beschikken. De gemeenten Rotterdam en Capelle a/d IJssel kennen verschillende deelwaterplannen: in Capelle a/d IJssel is een visie opgesteld voor de hele gemeente, die voor vijf deelgebieden wordt uitgewerkt in maatregelen; in Rotterdam is er een overkoepelend Waterplan 2 en wordt per deelgemeente een waterplan opgesteld. Binnen ons beheersgebied zijn dat er zeven.
In totaal gaat het om 20 (deel)waterplannen, aangezien in Rotterdam Centrum ook het ruimtelijk plan Stadswater 1 meegenomen is in het uitvoeringsprogramma. Haalbare lange termijn ambities (2020-2030) De waterplannen verwoorden een lange termijn visie (2020 en verder) met ambities voor een gezond en duurzaam functionerend watersysteem en vertalen deze naar maatregelen op de kortere termijn (t/m 2015). De hoofdaandacht gaat uit naar de stedelijke gebieden. Om die reden wordt vaak ook gesproken over stedelijke waterplannen. Een waterplan is een integraal plan en bevat dan ook verschillende doelstellingen, waaronder: verkleinen van de kans op wateroverlast en verdroging ( wateronderlast ); doelmatig peilbeheer; aanpak knelpunten in de waterkwaliteit; robuust functionerend watersysteem. Deze doelstellingen sluiten aan op de doelstellingen uit ons waterbeheerplan 2010-2015. De bescherming tegen overstroming van het achterland is in het waterplan geen expliciet onderdeel van de doelstellingen, maar wordt als randvoorwaarde beschouwd. Doelstellingen vertaald naar maatregelpakketten (t/m 2015) Binnen elk waterplan is vanuit het totaalbeeld van de opgaven en wensen een expliciete afweging gemaakt welke maatregelen nodig zijn en welke prioriteit verdienen. Vanzelfsprekend draagt het waterplan bij aan het aanpakken van de NBW/wateropgaven 2015, met name in Rotterdam. Daarnaast gaat belangrijke aandacht uit naar het aanpakken van knelpunten in de waterkwaliteit, merkbaar via massale vissterfte en/of stankoverlast. Deze knelpunten treden vooral op in de gemeenten Rotterdam en Capelle (wijk Schollevaar). Aangezien het optreden van riooloverstorten een belangrijke oorzaak is van deze knelpunten, wordt aan de aanpak daarvan veel tijd en energie besteed. Via het zogenoemde waterkwaliteitsspoor wordt zichtbaar waar de overstorten knelpunten leiden. In aanvulling daarop wordt gestreefd naar het robuuster laten functioneren van het watersysteem, waardoor het peilbeheer doelmatiger wordt en de waterkwaliteit op de lange termijn kan verbeteren. In gemeenten Capelle aan de IJssel, Krimpen aan de IJssel en Waddinxveen-Boskoop betreft dit ook KRW-maatregelen (aanleg van Natuurvriendelijke Oevers). In elk waterplan wordt vanuit een integrale blik naar mogelijke maatregelen gekeken. Het gaat dus niet alleen om eenmalige investeringen voor realisatie (door HHSK danwel gemeente) maar ook om dagelijks of buitengewoon onderhoud. En de uitvoering gaat niet alleen de overheden aan. Omwonenden en andere belanghebbenden worden waar nodig nadrukkelijk betrokken bij de uitvoering. Enerzijds om hen te informeren over eventuele hinder van maatregelen, anderzijds om hen te vragen actief mee te denken of bij te dragen aan de uitvoering. 2. Financiële afspraken Voor de uitvoering van de in 2008 gereed gekomen waterplannen (Rotterdam Kralingen-Crooswijk, Rotterdam Prins Alexander en Capelle Schollevaar Hoofdweg Schollebos) heeft de vv in november 2008 een investeringskrediet van 800.000,00 beschikbaar gesteld. In 2009 is het waterbeheerplan 2010-2015 met bijbehorende meerjarenbegroting door de vv vastgesteld. Hierin is voor de uitvoering van 1 Stadswater betreft de benaming van het ruimtelijk ontwikkelingsproject voor het boezemwater in het Centrum van Rotterdam: de Binnenrotte (vanaf de viersprong), Stokviswater, Delftsevaart, Hang en Steiger. Aangezien dit boezemwater de gebiedsgrens vormt tussen verschillende deelgemeenten, maakt het geen onderdeel uit van de deelgemeentelijke waterplannen. Het plan draagt echter wel bij aan de lange termijn doelstellingen als de waterplannen. 2
waterplan maatregelen 7.685.000,-- beschikbaar gesteld voor de periode 2010 t/m 2015. Tezamen met het reeds gevoteerd krediet bedraagt de totale investeringsruimte 8.485.000,00. In 2010 is in de maart vv voor 203.000,00 krediet aangevraagd voor waterplannen in Rotterdam (Prins-Alexander, Hillegersberg-Schiebroek, Noord en Delfshaven) en de waterplannen Zoetermeer en Waddinxveen-Boskoop. Eén plan, verschillende financieringsbronnen Een gemeentelijk waterplan is een gebiedsgericht en integraal plan. Het biedt de partners het bestuurlijke kader voor alle inspanningen en investeringen in het (afval)watersysteem, binnen de betreffende (deel)gemeente. In het waterplan is per maatregel een kostenverdeling afgesproken. Sommige maatregelen worden volledig door de gemeente of HHSK betaald, andere worden gezamenlijk gefinancierd. De financiële bijdrage van HHSK aan de waterplan maatregelen komt niet allemaal ten laste van het investeringsbudget voor de gemeentelijke waterplannen. Het plan is in dat opzicht een koepelplan. NBW-maatregelen of KRW-maatregelen worden vanuit de daartoe beschikbare investeringsruimte gefinancierd. Daarnaast wordt ook de investeringsruimte voor de aanleg van natuurvriendelijke oevers benut om bestuurlijk afgesproken maatregelen te financieren (voor zover de budgetruimte dit toelaat en zolang de KRW-afspraken geborgd zijn). Voor het overige vindt financiering plaats vanuit het investeringsbudget voor de gemeentelijke waterplannen. De investeringsruimte die het bestuur van HHSK specifiek heeft toegekend aan de uitvoering van waterplannen is in belangrijke mate bestemd voor maatregelen om de knelpunten in de waterkwaliteit aan te pakken. Daarbij is het goed om te benadrukken dat met deze investeringen een flink aantal knelpunten kunnen worden aangepakt, maar nog niet allemaal binnen de periode t/m 2015. Dat hangt samen met enerzijds hoge kosten van maatregelen om de knelpunten aan te pakken en anderzijds met de lange voorbereidingstijd voor de daadwerkelijke uitvoering. Buiten deze investeringen is goed onderhoud (dagelijks en buitengewoon) een belangrijke component voor een succesvolle aanpak. Juist door te baggeren kan de waterkwaliteit in (met name) het stedelijk gebied een flinke impuls krijgen. De financiering van de baggerwerkzaamheden vindt plaats vanuit het daartoe bestemde voorzieningen. En goed dagelijks onderhoud in samenhang met groenbeheer door de gemeente kan er onder meer voor zorgen dat er op termijn minder baggeraanwas ontstaat en er in sommige dichtbegroeide watergangen meer lichtval op de watergangen komt. De kosten voor HHSK van deze inspanningen worden gedragen vanuit de exploitatiebegroting en de baggervoorziening. Ongeacht het specifieke financieringskader van waaruit de financiering plaats vindt, wordt vanuit de gemeentelijke waterplannen erop aangestuurd om al deze maatregelen zoveel mogelijk in samenhang uit te voeren. 3
Tabel 1: Overzicht status waterplannen d.d. 1 januari 2011 Gemeente deelgemeente / deelgebied Planvorming Besluitvorming In uitvoering Portefeuillehouder Rotterdam Centrum X (actualisatie) X Agnes van Zoelen Delfshaven X Agnes van Zoelen Capelle a/d IJssel Kralingen-Crooswijk X Agnes van Zoelen Prins-Alexander X Agnes van Zoelen Hilligersberg-Schiebroek X Agnes van Zoelen Noord X (deelgemeente) X Jaap Slingerland Stadswater X Jaap Slingerland Overschie X Jaap Slingerland Schollevaar - Schollebos - Hoofdweg X Agnes van Zoelen Schenkel X Agnes van Zoelen Rivium-Fascinatio X Middelwatering-Oostgaarde X Agnes van Zoelen s Graveland - West X Agnes van Zoelen Krimpen a/d Ijssel X (herijking) X Jaap Slingerland Krimpenerwaard (K5) X Jaap Slingerland Waddinxveen-Boskoop X Agnes van Zoelen + Jaap Slingerland Lansingerland X Agnes van Zoelen Zuidplas X Agnes van Zoelen + Jaap Slingerland Zoetermeer X Agnes van Zoelen Gouda X Jaap Slingerland 4
3. Voortgang planvorming en uitvoering 2010-2011 Een overzicht van de status van de waterplannen (planvorming, besluitvorming of uitvoering) is opgenomen in tabel 1 op de voorgaande pagina. 3.1. Planvorming en besluitvorming Evenals in 2009 heeft HHSK ook in 2010 nog flinke inspanning geleverd in het opstellen en bestuurlijk laten vaststellen van gemeentelijke waterplannen. Op 9 februari 2010 zijn de volgende waterplannen in d&h vastgesteld: Waddinxveen- Boskoop, Rotterdam Hillegersberg-Schiebroek en Rotterdam-Noord. Een aandachtspunt is dat het waterplan Noord nog niet door het (nieuwe) bestuur van de deelgemeente is vastgesteld. Daarnaast zijn vier deelplannen van gemeente Capelle en het waterplan van Lansingerland opgesteld. Deze zijn 15 februari 2011 ter vaststelling aangeboden aan d&h. Het waterplan Zuidplas is eveneens in 2010 opgesteld, maar nog niet volledig afgerond. Tenslotte is het waterplan van Krimpen aan den IJssel op hoofdlijnen herijkt en zijn de voorbereidingen getroffen voor actualisatie van waterplan Rotterdam Centrum. Voor deze plannen geldt dat wordt gestreefd naar afronding en vaststelling in de eerste helft van 2011. Resteert nog één planvormingtraject, dat van Rotterdam Overschie, te starten en af te ronden eind 2011. Kortom, van de 20 waterplannen zijn er twee die dit jaar gereed komen en twee dit jaar geactualiseerd. 3.2. Uitvoering Dertien van de waterplannen zijn in het stadium van uitvoering 2 (ten opzichte van negen in 2009). De recent vastgestelde waterplannen bevinden zich in de opstartfase. Van de eerder vastgestelde waterplannen zijn diverse maatregelen in (voorbereiding van) uitvoering. Die uitvoering vindt plaats door zowel gemeente als HHSK (en in een enkele geval collega waterschap). Hieronder volgt een korte toelichting per gebied. Krimpenerwaard De Krimpenerwaard kent twee waterplannen: waterplan Krimpen a/d IJssel (2004) en waterplan K5 (2007), een gezamenlijk plan van vijf gemeenten. De uitvoering is in Krimpen a/d IJssel het verst gevorderd. Diverse waterplan maatregelen zijn in voorgaande jaren uitgevoerd en in 2010 is door de gemeente het verbreden van de heemtuinwatergang, inclusief realisatie van natuurvriendelijke oevers afgerond. Daarnaast is in 2010 duidelijk geworden dat er niet langer een NBW/wateropgave 2015 bestaat. Dit is mede de aanleiding voor een herijking van het waterplan. Met de informatie over reeds uitgevoerde maatregelen en over de huidige toestand van het watersysteem, is een aangepast maatregelpakket opgesteld. Afronding van de herijking vindt plaat in de eerste helft van 2011, waarna het waterplan ter bestuurlijke vaststelling kan worden aangeboden. Parallel aan de herijking vindt de voorbereiding plaats van: de (resterende) baggerwerkzaamheden in het zuid(oost)elijk deel van Krimpen a/d IJssel door HHSK; realisatie verbreding Lepelaarsingel en inrichting natuurvriendelijke oevers (KRW-maatregel) door de gemeente. Van het waterplan K5 is de uitvoering eind 2009 opgepakt, ditmaal onder met HHSK als voorzitter van de projectgroep. Daarmee draagt HHSK bij aan de samenwerking tussen deze relatief kleine gemeenten. In 2010 is het maatregelpakket 2 Peildatum 1 januari 2011 5
geactualiseerd. Samen met de gemeenten is de aanpak van de belangrijkste activiteiten besproken, die meestal onder de verantwoordelijkheid van de gemeenten vallen: uitwerken communicatieplan en inrichten één waterloket voor de K5; uitwerken gezamenlijk kader grondwaterbeleid en opstellen grondwatermeetnet; opstellen bodembeheerplan Krimpenerwaard en gezamenlijk baggerplan K5. De partijen benutten het regelmatige overleg ook om andere onderwerpen niet noodzakelijk onderdeel van het waterplan te bespreken. Rotterdam De waterplannen van de deelgemeenten Centrum, Prins Alexander, Kralingen- Crooswijk, Delfshaven, Noord en Hillegersberg-Schiebroek zijn inmiddels in het stadium van uitvoering. - In Centrum is door Gemeentewerken Rotterdam de museumparkbak opgeleverd. Begin 2011 zal de bak in gebruik worden genomen. HHSK heeft de afvoercapaciteit van het gemaal Westersingel uitgebreid naar ca. 4 m3/minuut (zie figuur 1). Gemeentewerken Rotterdam heeft voorbereidingen getroffen voor het afkoppelen van ca. 6 ha aan de zuidzijde van Centraal Station; wordt in 2011 opgeleverd. Gemeentewerken Rotterdam heeft de ondergrondse waterberging Kruisplein in voorbereiding. Alle genoemde maatregelen vinden met (co) financiering van HHSK plaats. Een toelichting op alle vanuit NBW gefinancierde maatregelen in Rotterdam is opgenomen in paragraaf 4. - In Kralingen-Crooswijk wordt door Gemeentewerken de voorbereiding getroffen van de aanleg van een Bergbezinkvoorziening Waldeck Pyrmontlaan. De werf heeft een haalbaarheidsstudie naar de vervanging van duikers in Kralingen opgestart. - In Prins Alexander is door Gemeentewerken de inlaatduiker onder de Wilsonweg vervangen. Daarnaast heeft de Werf een inventarisatie laten uitvoeren naar de toestand van duikers in het gebied. Die dient als basis voor de agendering van andere nog te vervangen duikers. Daarnaast zijn erop diverse locaties natuurvriendelijke oevers aangelegd en is overhangende begroeiing verwijderd. Door HHSK is de inlaatcapaciteit vanuit de Rotte vergroot. - In Delfshaven is een gezamenlijke studie in voorbereiding naar maatregelen om het watersysteem Delfshaven en Noord te verbeteren. In Delfshaven en Noord zijn diverse maatregelen voorzien die tezamen moeten leiden tot het verminderen van de wateropgaven, het verbeteren van de waterkwaliteit en een efficiënter dagelijks beheer. De combinatie van maatregelen en verschillende alternatieven zullen onderzocht worden. Hiermee kan het bestuur worden geadviseerd. - In Noord is het ruimtelijk plan voor de herinrichting van het Johan Idaplein opgesteld. Daarvan zal ook een ondergrondse waterberging (330 m3) deel uit maken. HHSK is de voorbereidingen gestart voor het vergroten van de gemaalcapaciteit Noordsingel. Het plan voor een waterplein op het Benthemplein is in voorbereiding, met mogelijk 1000 m3 waterberging. Het integraal ruimtelijk plan Spoor- en Provenierssingel is opgesteld, daarin is voorzien in de aanleg van natuurvriendelijke oevers. De herinrichting van enkele wijken leidt tot kansen voor het watersysteem. Met input van HHSK zijn kansen benoemd in het programma van eisen voor de plannen Rotte Verbinden en Gebruiken, inclusief het PVE Soetendaalseplein - In Hillegersberg-Schiebroek is door Gemeentewerken Rotterdam en HHSK een voorstel opgesteld voor de aanpak van twee knelpunten in de waterkwaliteit als gevolg van riooloverstorten (Beethovensingel en Argonautenweg). Door HHSK wordt onderzocht of de waterafvoer uit de wijk Schiebroek via een open water verbinding ipv via een nieuw gemaal zou kunnen plaats vinden; daarvoor is o.a. een peilaanpassing nodig. 6
Figuur 1: gemaal Westersingel Capelle aan de IJssel In Capelle is het deelplan Schollevaar- Hoofdweg-Schollebos in uitvoering. De overige deelplannen van Capelle zijn onlangs door d&h vastgesteld. In Schollevaar-West heeft de gemeente 11 duikers in de hoofdwatergangen vervangen en voorzien van een grotere diameter (doorsnede 1 meter) en aangelegd met 1/3 lucht. Daarnaast hebben enkele oevers een ander profiel gekregen voor de aanleg van natuurvriendelijke oevers. Op enkele locaties zijn natuurvriendelijke oevers aangelegd. Langs de Nieuwerkerksetocht, tevens KRW-waterlichaam, is de aanleg van natuurvriendelijke oevers nog in voorbereiding. In opdracht van HHSK zijn in de wijk Schollevaar en gebied s Gravenweg baggerwerkzaamheden uitgevoerd. Deze werkzaamheden worden in 2011 afgerond. Waddinxveen-Boskoop Een eerste gesprek over de realisatie van natuurvriendelijke oevers, o.a. als KRWmaatregel heeft plaatsgevonden. Overige opgaven zijn beperkt van omvang. Zoetermeer Het waterplan Zoetermeer is vastgesteld en in het stadium van uitvoering. De vispassage bij de stadsboerderij in de nieuwbouwwijk Oosterheem is uitgevoerd. Andere maatregelen zijn vanuit het waterplan niet voorzien. Gouda Het Waterplan Gouda uit 2003 dient nog geactualiseerd te worden. Slechts een klein deel van Gouda ligt binnen het beheersgebied van HHSK. De ontwikkelingen in de Oostpolder en Westergouwe worden in het waterplan als aparte trajecten beschouwd. Verder liggen hier geen opgaven voor HHSK en zijn er geen maatregelen voorzien. 7
3.3 Totaalbeeld Wanneer we het geheel overzien kan geconstateerd worden dat in 2010: - met veel inzet van medewerkers van HHSK enkele waterplannen tot stand gekomen zijn; - alleen waterplan Zuidplas en Rotterdam Overschie nog niet gereed zijn - wederom is gebleken dat de overgangsfase van planvorming naar de opstart van de uitvoering een grote doorlooptijd kent. Het tempo wordt deels bepaald door de beschikbaarheid van capaciteit bij (deel) gemeente danwel HHSK; - de trekker van de maatregel het tempo in de uitvoering bepaalt; dat ligt vaak lager dan de oorspronkelijk in het plan geformuleerde (globale) planning; - er desondanks in 2010 vele maatregelen in voorbereiding zijn genomen en enkele reeds zijn uitgevoerd. Met name in Rotterdam, waar de opgaven het grootst zijn, is afgelopen jaar veel gebeurd. Vooruitkijkend kan geconcludeerd worden dat: - in 2011 naar verwachting alle waterplannen zijn opgesteld inclusief de herijking van waterplan Krimpen én de actualisatie van waterplan Rotterdam Centrum; - in 2011 en deels in 2012 nog capaciteit nodig is om waterplannen van planvorming naar uitvoering te brengen; - een tijdelijke impuls in capaciteit wenselijk is, om de uitvoering van waterplan maatregelen gaande te houden, parallel aan de afronding van de resterende plannen, de besluitvorming en het opstarten van de uitvoering. 4. Toelichting NBW maatregelen Rotterdam In 2005 is de wateropgave voor Rotterdam bepaald op 23,1 ha voor het huidige klimaat en 33 ha voor het scenario 2050 3. De kosten voor de opgave voor 2015 zijn destijds geschat op circa 100 miljoen. In september 2006 is besloten (vooralsnog) 10 miljoen te investeren in de periode 2007 t/m 2015. We onderscheiden maatregelen om de afvoercapaciteit te vergroten en om de waterberging te vergroten. Beide typen maatregelen dragen primair bij aan het realiseren van de wateropgave, dus de financiering is (of wordt) gedekt vanuit het NBW-budget. Vergroten afvoercapaciteit Binnen Rotterdam zetten we zowel in op vasthouden en bergen als op afvoeren. Om de afvoercapaciteit te vergroten is bedacht dat er vier gemalen uitgebreid zouden moeten worden. 1. Gemaal Westersingel. De gemaalcapaciteit is in de zomer van 2010 uitgebreid van ca. 1 naar ca. 4 m3/min. Deze maatregel maakt onderdeel uit van het waterplan Centrum. In het actuele waterplan (gereed in 2011) wordt daarnaast als toekomstige maatregel benoemd om de reservecapaciteit van het rioolgemaal in te kunnen zetten om rioolwater versneld af te voeren naar de Nieuwe Maas. 2. Gemaal Noordsingel. Voorbereidingen zijn getroffen voor de uitbreiding van gemaalcapaciteit van 1,3 naar ca. 5 m3/min. Dit is een van de maatregelen opgenomen in het DGWP Rotterdam Noord. 3. Gemaal Boezemsingel. Dit is een NBW-maatregel die is opgenomen in DGWP Kralingen/Crooswijk. Hier vindt eerst een verkenning plaats naar de mogelijke omvang van de capaciteitsuitbreiding. 3 In 2009 is de wateropgave voor enkele peilgebieden opnieuw berekend. Daaruit blijkt dat de totale wateropgave voor Rotterdam kleiner is 8
4. Nieuw te stichten gemaal Abraham van Stolkweg ter vervanging van het tijdelijke gemaal Stadhoudersweg. Benodigde capaciteit nog nader te bepalen. Dit is een maatregel opgenomen in het DGWP Rotterdam Noord. 5. Nieuw te stichten gemaal Bergweg-Zuid 110 m3/min, ondermeer ten behoeve van de afvoer van het stedelijk gebied van Schiebroek. Hiermee worden de Bergse Plassen ontlast. Deze maatregel is benoemd in het DGWP Hillegersberg-Schiebroek. Realiseren waterberging Het realiseren van waterberging gaat binnen Rotterdam bijna altijd samen met ruimtelijke ontwikkelingen. Door deze afhankelijkheid is het lastiger te benoemen welke maatregelen we in de toekomst voorzien. Op het moment zijn er reeds verschillende maatregelen in uitvoering. Daarnaast is er een aantal ontwikkelingen in beeld waar we kansen zien om waterberging te realiseren. Wateropgave Centrum Museumparkbak De ondergrondse waterberging Museumpark, omvang 10.000 m3, is gereed en wordt in het eerste kwartaal 2011 in gebruik genomen. Deze berging is onderdeel van de riolering. De bijdrage van HHSK hierin is 2 miljoen euro. Dit bedrag is reeds in 2006 gevoteerd en maakt geen onderdeel uit van het NBW-budget van 10 miljoen voor Rotterdam. Er is inmiddels 1 miljoen betaald aan de gemeente Rotterdam en de andere 1 miljoen wordt betaald na oplevering. Ondergrondse waterberging Westersingel (Kruisplein) Voor deze maatregel is reeds krediet verstrekt van 1,3 miljoen als bijdrage van HHSK. De waterberging (ca. 2.500 m3) wordt gerealiseerd in de ruimte tussen het dak van de ondergrondse parkeergarage en het straatniveau. Bij hevige regenval zal het water vanuit de Westersingel de waterberging instromen. Verbeterd gescheiden stelsel Centraal Stationgebied De zuidzijde van het centraal station gebied krijgt een verbeterd gescheiden stelsel, met de afvoer van hemelwater naar de Essenburgsingel (Delfshaven). Hierdoor wordt de Westersingel ontlast zodat ook deze maatregel bijdraagt aan het realiseren van de wateropgave in Centrum. Hiervoor is een krediet van 450.000,-- beschikbaar gesteld. Dit wordt, net als de hierboven genoemde projecten, een bijdrage aan de gemeente, die trekker van de maatregel is. Wateropgave andere gebieden Waterberging Kleinpolderplein Her verkeersplein Kleinpolderplein wordt opnieuw ingericht. Daarbij wordt circa 3.500 m3 waterberging gecreëerd. Deze maatregel levert daarmee een bijdrage aan het realiseren van de wateropgave in Overschie. Voor een bijdrage aan dit project is een krediet van circa 768.000,-- beschikbaar gesteld. Alle bovengenoemde maatregelen, met uitzondering van de museumparkbak, worden gefinancierd vanuit het meerjareninvesteringsplan Wateropgave 2015. 9