Teamwork & coachend leiderschap Basis voor cultuur continu gericht op verbeteren Wouter Keijser & Johan Trouw TeamSHOP V1.0 Pag 1 1 Een opwarmertje n Verdeel in maximaal 6 groepen. n Gebruik een tafel. n Luister goed naar de instructies... TeamSHOP V1.0 Pag 2 2 1
Teamwork: maak een slinger n Opdracht 1: Knip het papier in stukken, plak ze met plakband aan en in elkaar, zodat er een slinger ontstaat. De groep die in 2 minuten de langste slinger maakt, is winnaar!!! n Tips: - Wees zuinig met het papier (heb je nog nodig) - Laat iemand de tijd bijhouden! TeamSHOP V1.0 Pag 3 3 Extra opdracht Werk vanaf nu alleen maar met je rechterhand: houd je andere hand op de rug! TeamSHOP V1.0 Pag 4 4 2
Extra opdracht Vanaf nu mag er niet meer gesproken worden! TeamSHOP V1.0 Pag 5 5 Extra opdracht Je jullie krijgen 30 seconden langer! TeamSHOP V1.0 Pag 6 6 3
Enkele vragen n Welke technieken of methoden hebben jullie als team gebruikt? n Wat werkte jullie het werken als een team tegen? n Hoe beïnvloedde de extra opdrachten jullie teamwork? TeamSHOP V1.0 Pag 7 7 Samenwerking in een team is overal TeamSHOP V1.0 Pag 8 8 4
Randvoorwaarden voor teamwork n Heldere afspraken n Leiderschap n Team vaardigheden n Juiste houding n Een veilig klimaat n? Waar ontbreekt het vaak aan? TeamSHOP V1.0 Pag 9 9 TeamSHOPP Team Strategieën & Hulpmiddelen voor Optimalisatie van Prestaties en Patiëntveiligheid. www.teamworkindezorg.nl TeamSHOP V1.0 Pag 10 10 5
TeamSHOPP - Korte samenvatting n TeamSHOPP is: n Resultaatgerichte cultuurverandering n o.b.v. evidence based teamtraining n d.m.v. praktische op maat aanpak... n uitgaande van coach-de-coach n combineert proces (hard) en gedrag/houding (zacht) n Focus: zelfstandigheid, veiligheid, kwaliteit & efficiëntie. n Zorgbreed, direct inzetbaar, op maat, ieder team. TeamSHOP V1.0 Pag 11 Cultuurverandering op de werkvloer TeamSHOPP??? n Doel: effectieve zorgteams die informatie, mensen en middelen optimaal benutten t.b.v. beste prestaties. n Want: Teams waarin individuele zorgprofessionals effectief communiceren, samenwerken en waar nodig voor elkaar invallen, zijn effectiever en maken minder voorkombare fouten. Teamvaardigheden in (multidisciplinaire) teams zijn niet automatisch aanwezig. Maar deze zijn trainbaar. TeamSHOP V1.0 Pag 12 6
De fundamenten Lean TeamSHOP V1.0 Pag 13 Op maat - Praktisch Trainen op werkvloer Six Sigma TOYOTA WAY Clinical Microsystems Programma- & projectmanagement AHRQ & DoD Institute Healthcare Improvement - IHI Eduardo Salas, David Baker, Heidi King, Paul Barach,. & many, many more. Implementatie- & veranderkunde John Kotter Human factor science Crew Resource Management Hoe werkt het? TeamSHOP V1.0 Pag 14 7
TeamSHOPP & de 8 stappen van verandering Realiseer EN borg de cultuuromslag Stap 8 Hou vol (tegenslagen en Stap 7 barrieres horen erbij!) Oogst laaghangend fruit: korte termijn success Stap 6 Mobiliseer champions en Stap 5 randvoorwaarden Zorg voor kennisnivellering & Stap 4 begrip Ontwikkel een verandervisie & - strategie Stel een veranderteam samen Stap 2 Stap 3 Ontwikkel een sense of urgency Stap 1 TeamSHOP V1.0 Pag 15 AHRQ/DoD, Naar: John Kotter Hoe werkt het? De trainingsmodules. Module 1 (1-2u) Module 2 Team Structuur (1-2u) Module 3 Leiderschap (1-2u) Module 4 Situationele alertheid (1-2u) Module 5 Onderlinge support (1-2u) Module 6 Communicatie (1-2u) Module 7 Simulatie- & Praktijktraining (1-2u) Teamtraining Module 8 Veranderkunde Module 9 Coaching Module 10 Implementatiekunde Module 11 Praktijktoets Trainers Ontwikkelen Verbeterplan (2,5u) (1-2u) (5u) (ca5u) (ca4u) Veranderteam, teamtrainers & management TeamSHOP V1.0 Pag 16 8
Wat beïnvloedt teamprestaties? Kennis: Cognities Denken Attitudes Affecties Voelen Vaardigheden Gedrag Doen TeamSHOP V1.0 Pag 17 Wat beïnvloedt teamprestaties? TeamSHOP V1.0 Pag 18 9
Alertheid: een continu proces Situatie monitoring (individuele vaardigheid) Situatie bewustzijn (Individeel resultaat) Shared Mental Model (team resultaat) TeamSHOP V1.0 Pag 19 Situatie Monitoring (een individuele vaardigheid) Het proces van actief scannen van gedrag en activiteiten in de omgeving en binnen het zorgproces. n Kweekt onderling respect en team verantwoordelijkheid n Resulteert in veiligheidsvangnet voor team en patiënt n Impliceert ook cross monitoring. vergeet niet de client/patient te betrekken! TeamSHOP V1.0 Pag 20 20 10
Monitoring van elkaar Het proces van monitoren van activiteiten van andere teamleden. Doel: (1) workload delen; (2) fouten voorkomen/reduceren. n Mechanisme dat bijdraagt aan accurate situatie monitoring n Manier om elkaar te ondersteunen (samenwerking!) n Vaardigheid van teamleden om tijdens het werk elkaars taakuitvoering te monitoren en elkaar feed back te geven. Onderzoek laat zien dat monitoring van onderlinge prestatie een belangrijke team-competentie is. (McIntyre and Salas, 1995) TeamSHOP V1.0 Pag 21 21 Wat beïnvloedt teamprestaties? TeamSHOP V1.0 Pag 22 11
Effectieve Team Leiders n Organiseren het team. n Communiceren heldere doelen. n Nemen besluiten o.b.v. input van alle teamleden. n Stimuleren teamleden om zich uit te spreken wanneer dat nodig is (naar wie dan ook). n Promoten en faciliteren goed teamwork en open communciatie. n Gaan vaardig om met conflicten. TeamSHOP V1.0 Pag 23 23 Wie is de leider? Wij allen JIJ!!! TeamSHOP V1.0 Pag 24 24 12
Wat beïnvloedt teamprestaties? TeamSHOP V1.0 Pag 25 De Norm voor Effectieve Communicatie n Compleet n Communiceren van alle relevante informatie. n Duidelijk n Informatie die gemakkelijk wordt begrepen. n Bondig n Informatie op bondige wijze communiceren. n Tijdig n Informatie aanbieden / vragen binnen passende tijdslimiet. n Betrouwbaar n Nagaan van afzender / afkomst / authenticiteit. n Informatie valideren of controleren. TeamSHOP V1.0 Pag 26 26 13
Wat beïnvloedt teamprestaties? TeamSHOP V1.0 Pag 27 Onderlinge samenwerking: essentie van teamwork Onderlinge support beschermt teamleden voor situaties van overbelasting, die effectiviteit ondermijnen en het groter risico op fouten vergroot. TeamSHOP V1.0 Pag 28 28 14
Taakgericht helpen Leden van een team houden een cultuur in stand waarbinnen men van elkaar verwacht dat actief hulp en assistentie wordt gevraagd en wordt aangeboden. Resultaat: team presteert beter + risico op fouten is kleiner. Elkaar helpen is met oog op teameffectiviteit en cliënten belang niet meer dan normaal. TeamSHOP V1.0 Pag 29 29 Opdracht Discussieer in groepen (gebruik de flapover). Bedenk en bespreek jouw ervaringen m.b.t. slecht functionerende teams en noem: Voorbeelden Oorzaken Gevolgen - Voor jezelf, cliënten, medewerkers, managers, de organisatie, Met welke uitdagingen kamp je momenteel? 30 TeamSHOP V1.0 Pag 30 15
Oorzaken ineffectiviteit in teams n Wisselingen in werkbelasting n Onderbrekingen n Vermoeidheid n Multi-tasking n Geen follow up n Slechte overdracht n Ineffectieve communicatie n Geen richtlijn adherentie TeamSHOP V1.0 Pag 31 Oorzaken ineffectiviteit in teams n Gebrek aan coördinatie en follow-up met collega s n Afleiding n Moeheid n Werkbelasting n Misinterpretaties n Onduidelijke rollen n. TeamSHOP V1.0 Pag 32 16
Casus Zorggroep Almere n Doel: Creëren van zelfstandigheid in teams en een cultuur continu gericht op verbeteren. n Strategie: van boven af de trap schoonmaken. (MT à Team manager à Zorgteam à Medewerker). n Focus: Houding & gedrag + verbeterprocessen. n Context: meerdere programma s synchroon; veel druk/ stress (o.a. Inspectie) n Aandachtspunten: In de spiegel kijken / objectiveren en meten; voorbeeldgedrag; coach-de-coach/train-detrainer. TeamSHOP V1.0 Pag 33 33 Verloop teamontwikkeling TeamSHOP V1.0 Pag 34 n Confrontatie met feiten (TAV meting) n Dialoog: wat moet en kan beter? n Bewustwording: monitoren praktijk (boekjes) n Doelen stellen à team identiteit (trots) n NietVindenMaarVragen à bouwen aan vertrouwen n Procesverbetering à kortcyclisch / PDSA Intussen: n (Medisch) leiderschap n Borging 34 17
Discussie, vragen, opmerkingen TeamSHOP V1.0 Pag 35 Hartelijk dank voor je aandacht en medewerking! www.teamworkindezorg.nl Voorinschrijving TeamSHOPP-trainer cursus (begin 2014) info@teamshopp.nl. TeamSHOP V1.0 Pag 36 18
Aanvullende dia s TeamSHOP V1.0 Pag 37 37 19