SPD Bedrijfsadministratie Examenopgave JAARREKENING DONDERDAG 10 MAART 2016 08.45-11.45 UUR Belangrijke informatie Deze examenopgave bestaat uit 11 pagina s, inclusief het voorblad. Dit examen bestaat uit 4 opgaven en omvat 24 vragen. Dit examen bestaat uit de volgende documenten: examenopgaven Controleer of alle documenten aanwezig zijn. Het aantal te behalen punten is 100. Geef niet meer antwoorden dan er worden gevraagd. Als er bijvoorbeeld drie redenen worden gevraagd en u geeft er meer dan drie, dan worden alleen de eerste drie door u genoemde redenen beoordeeld. Lever beider exemplaren van het examenpapier in. Lever ook het kladpapier na afloop van het examen in bij de toezichthouder. Dit wordt vernietigd en niet meegenomen in de beoordeling. Schrijf zo duidelijk mogelijk. Schrijf met een blauw- of zwartschrijvende pen. De toegestane hulpmiddelen bij dit examen zijn: Woordenboek Programmeerbare rekenmachine SPD Bedrijfsadministratie Jaarrekening donderdag 10 maart 2016 B / 11
2016 NGO-ENS B / 11
Opgave 1 (14 punten) Vraag 1 Vraag 2 Vraag 3 In Burgerlijk Wetboek Boek 2 (BW2) artikel 362. lid 4 is de derogerende werking van het getrouwe beeld of het vereiste inzicht opgenomen. Wat wordt verstaan onder de derogerende werking van het getrouwe beeld? (4 punten) Volgens de Raad van de Jaarverslaggeving moet in de toelichting op de balans een mutatieoverzicht van de voorzieningen worden opgenomen. Dit mutatieoverzicht begint met de stand aan het begin van het boekjaar en ein-digt met de stand aan het einde van het boekjaar. Geef de vier (mogelijke) mutaties die bij voorzieningen van toepassing zijn. (6 punten) Noem drie Nederlandse instituties (regelgevende organen) die zich bezighouden met de regelgeving van de externe jaarrekening. Geef tevens kort aan wat de functie is van elk van deze instituties. Vraag 4 Veronderstel dat voor de oninbaarheid van vorderingen de dynamische methode wordt toegepast. De regelgeving vereist echter op de balansdatum een statische toets. Leg uit wat de doelstelling van de statische toets is. SPD Bedrijfsadministratie Jaarrekening donderdag 10 maart 2016 3 / 11
Opgave 2 (30 punten) Glasuni bv fabriceert het product Classic Design voor levering aan de detailhandel. Omdat het grootste deel van de kostprijs bestaat uit grondstoffen, is besloten de afgekeurde producten te recyclen en de teruggewonnen grondstof opnieuw bij de productie in te zetten. De standaard kostprijs van 100 producten Classic Design is als volgt: Brutoverbruik grondstof 195 kg á 20,- per kg 3.900,- Opbrengst afval 10 kg á 7,50 per kg - 75,- 3.825,- Bewerkingskosten afval in directe manuren - 30,- 3.855,- Directe loonkosten 10 uur á 45,- - 450,- Machinekosten 12 uur á 85,- - 1.020,- Fabricagekosten per 100 ongekeurde producten 5.325,- Uitval 10% Recyclingkosten 10 producten 2 arbeidsuren á 45,- 90,- 1 machine-uur - 85,- 175,- Opbrengst 5 kg á 20,- per kg - 100,- - 75,- 5.400,- Toeslag uitval - 600,- Kostprijs 100 goedgekeurde producten 6.000,- Nadere gegevens: Normale productie per jaar is 36.000 ongekeurde producten. Het machine-uurtarief van 85,- bestaat voor 35,- uit proportioneel variabele kosten. De overige kosten zijn vaste kosten. De bij recycling teruggewonnen grondstoffen zijn volledig beschikbaar voor de productie. Gegevens tweede kwartaal 2015: De kosten van de afdeling fabricage bedroegen 97.350,-. Afgeleverd aan het magazijn gereed product 8.250 goedgekeurde producten. Afgekeurd 730 producten. Alle afgekeurde producten worden in het kwartaal gerecycled. Brutoverbruik grondstoffen 18.150 kg. De hoeveelheid bewerkt afval bedroeg 930 kg. Aantal machine-uren: - voor de productie 1.210 uur. - voor recycling 75 uur. Aantal directe arbeidsuren: - voor de productie 935 uur. - voor recycling 147 uur. Bij recycling teruggewonnen grondstof was 360 kg. SPD Bedrijfsadministratie Jaarrekening donderdag 10 maart 2016 4 / 11
In het tweede kwartaal zijn op rekeningen in rubriek 5 en rubriek 6 de volgende bedragen geboekt: Debet Credit 560 Kosten afdeling fabricage 97.350 565 Dekking kosten afdeling fabricage 102.850 600 Direct grondstoffenverbruik 363.000 601 Directe arbeidskosten productie 42.075 602 Toeslag indirecte fabricagekosten 102.850 603 Werkelijke opbrengst bewerkt afval ** 604 Toeslag bewerkingskosten afval 2.625 605 Werkelijke uitvalkosten 49.275 610 Standaard direct grondstoffenverbruik 350.220 611 Standaard directe arbeidskosten productie 40.410 612 Standaardtoeslag fabricagekosten 91.596 613 Standaardopbrengst bewerkt afval ** 614 Standaardtoeslag bewerkingskosten afval ** 615 Standaard uitvalkosten van alle 60.615 geproduceerde producten 620 Directe kosten recycling 6.615 621 Toeslag machinekosten recycling 6.375 622 Werkelijke opbrengst teruggewonnen 7.200 grondstof 630 Gedekte toeslag arbeidskosten recycling 6.570 631 Gedekte toeslag machinekosten recycling 6.205 632 Standaardopbrengst teruggewonnen 7.300 grondstof 640 Betaalde directe lonen 45.252 641 Verrekende directe lonen 48.690 Verder zijn in gebruik de grootboekrekeningen: 535 Dekking afdeling afvalbewerking 701 Voorraad bewerkt afval ** Bedragen bij deze rekeningen in verband met onderstaande vragen niet ingevuld. Vraag 5 Vraag 5a Vraag 5b (4 punten) Geef de journaalposten die in het tweede kwartaal zijn gemaakt van: de standaardopbrengst bewerkt afval; de hoeveelheid bewerkt afval van 930 kg. SPD Bedrijfsadministratie Jaarrekening donderdag 10 maart 2016 5 / 11
Vraag 6 Vraag 6a Vraag 6b Vraag 7 Vraag 8 Vraag 8a Vraag 8b Vraag 9 Vraag 9a Vraag 9b Vraag 10 Vraag 10a Vraag 10b Vraag 11 Vraag 11a Vraag 11b (5 punten) Bereken het afvalresultaat: intracomptabel; extracomptabel. Geef bij a en b aan of het een voordelig of nadelig resultaat betreft. Bereken intracomptabel het efficiencyresultaat bewerkingskosten afval. Geef aan of het een voordelig of nadelig resultaat betreft. (5 punten) Bereken het efficiencyresultaat op directe arbeidsuren productie: intracomptabel; extracomptabel. Geef bij a en b aan of het een voordelig of nadelig resultaat betreft. (5 punten) Bereken het uitvalresultaat: intracomptabel; extracomptabel. Geef bij a en b aan of het een voordelig of nadelig resultaat betreft. (4 punten) Bereken het efficiencyresultaat op de directe lonen in de recyclekosten: intracomptabel; extracomptabel. Geef bij a en b aan of het een voordelig of nadelig resultaat betreft. (5 punten) Bereken het terugwinresultaat: intracomptabel; extracomptabel. Geef bij a en b aan of het een voordelig of nadelig resultaat betreft. SPD Bedrijfsadministratie Jaarrekening donderdag 10 maart 2016 6 / 11
Opgave 3 (38 punten) In deze opgave hoeft u geen rekening te houden met vennootschapsbelasting. De balans per 31 december 2014 van Vlietzigt BV is als volgt samengesteld: Balans 31 december 2014 (x 1.000,-) Gebouwen 3.872 Aandelen kapitaal 2.900 Machines 722 Reserves 620 Voorraden 520 Reserve herwaardering* 528 Debiteuren 273 8% Hypotheek 1.200 Liquide middelen 95 Crediteuren 234 Totaal 5.482 Totaal 5.482 * De reserveherwaardering bevat zowel de ongerealiseerde als de gerealiseerde herwaardering gebouwen en machines. Toelichting De waardering van de vaste activa vindt plaats op basis van de nieuwprijs verminderd met afschrijving. Verdere gegevens: 1. De gebouwen betreffen nieuwbouw van kantoren en een fabriekshal, in gebruik genomen in januari 2011, met een aanschafwaarde per 1 januari 2011 van 4.000.000,-. Jaarlijks wordt 3% van de nieuwprijs afgeschreven. 2. Per 1 januari 2013 is de waarde van de kantoren en de fabriekshal na een nieuwe taxatie geherwaardeerd met 10%. 3. De machines zijn als volgt aangeschaft: a. Machine X op 1 januari 2011 gelijk met de nieuwbouw van de fabriekshal. De aanschafprijs was 700.000,-. Op deze machine wordt jaarlijks 20% van de nieuwprijs afgeschreven, waarbij geen rekening wordt gehouden met restwaarde. Op 1 januari 2012 heeft als gevolg van technische ingrepen een herwaardering plaatsgevonden van 15%. b. Ter vervanging van een verouderde machine is op 1 januari 2013 machine Y aangeschaft met een aanschafwaarde van 850.000,-. Op deze machine wordt jaarlijks 20% van de nieuwprijs afgeschreven, waarbij geen rekening gehouden wordt met restwaarde. Voor deze machine vindt een herwaardering plaats op 1 januari 2014 met 10%. 4. Gezien de snelle technische ontwikkelingen en de betrekkelijk korte economische levensduur van de machines wordt op 1 januari 2015 besloten weer terug te gaan naar waardering van de machines op basis van de aanschafwaarde. Voor de technische aanpassingen van de machines wordt een aparte voorziening gevormd. Het gedeelte van de herwaarderingsreserve dat betrekking heeft op de machines wordt opgeheven. SPD Bedrijfsadministratie Jaarrekening donderdag 10 maart 2016 7 / 11
Het ongerealiseerde deel van de rekening herwaarderingsreserve met betrekking tot het gebouw blijft staan op de herwaarderingsreserve. Op basis van de regelgeving wordt het gerealiseerde gedeelte van de herwaarderingsreserve met betrekking tot het gebouw overgebracht naar de algemene reserve. Vraag 12 Vraag 12a Vraag 12b Vraag 12c Vraag 13 Vraag 14 Vraag 15 Vraag 16 (8 punten) Bereken hoe het bedrag 528.000,- van de herwaarderingsreserve op de balans is samengesteld. Maak hierbij onderscheid in: gerealiseerde herwaardering gebouwen; ongerealiseerde herwaardering gebouwen; herwaarderingsreserve machines. Bereken de boekwaarde van machine X en machine Y op basis van de aanschafwaarde per 31 december 2014. (6 punten) Bereken de boekwaarde van machine X en machine Y per 31 december 2014 op basis van de actuele waarde. (3 punten) Bereken voor 2015 het cumulatieve effect van de stelselwijziging. (4 punten) Bereken voor 2015 het jaareffect van de stelselwijziging. Bij Vlietzigt BV zijn onder meer de volgende grootboekrekeningen in gebruik: 002 Gebouwen 005 Machines 010 Algemene reserve 015 Afschrijving machines 050 Herwaarderingsreserve 060 Voorziening machine Z 430 Afschrijvingskosten gebouwen 440 Afschrijvingskosten machines 460 Dotatie voorziening machine Z Vraag 17 Vraag 17a Vraag 17b Vraag 17c (7 punten) Geef voor 2015 de journaalposten voor: het cumulatief effect van de stelselwijziging; het opheffen van het gedeelte van de herwaarderingsreserve dat betrekking heeft op de machines; de gerealiseerde herwaardering met betrekking tot de gebouwen. SPD Bedrijfsadministratie Jaarrekening donderdag 10 maart 2016 8 / 11
Vervolg case Vraag 18 Vervolg casus Als gevolg van snelle technisch ontwikkelingen moet machine X begin 2015 een belangrijke ingrijpende revisie ondergaan. Vlietzicht BV verwacht dat na de revisie machine X nog drie jaar meegaat. Verder neemt Vlietzigt BV aan dat van het bedrag van de revisie de komende drie jaar 70% wordt terugverdiend. De factuur van de revisie bedraagt 70.000,- + 14.700,- (21% OB) = 84.700,-. Bereken de jaarlijkse afschrijving van machine X na de revisie. Omdat de aantrekkende economie nieuwe mogelijkheden biedt, besluit Vlietzigt BV de productie uit te breiden. Hiervoor wordt op 1 januari 2015 de nieuwe machine Z aangeschaft met een aanschafwaarde van 400.000,-. Op de machine wordt jaarlijks 20% van de aanschafwaarde afgeschreven zonder rekening te houden met restwaarde. De aanschaf van de machine wordt per bank voldaan. Deze machine moet na vijf jaar worden ontmanteld. De kosten daarvan zullen naar schatting over vijf jaar 50.000,- bedragen. Voor de ontmanteling wordt direct bij de aanschaf een voorziening getroffen tegen de contante waarde (4%) van 41.100,-. Vraag 19 (6 punten) Geef de journaalposten van achtereenvolgens: Vraag 19a het treffen van de voorziening; Vraag 19b de afschrijving op de machine per 31 december 2015; Vraag 19c de oprenting van de voorziening op 31 december 2015. SPD Bedrijfsadministratie Jaarrekening donderdag 10 maart 2016 9 / 11
Opgave 4 (18 punten) Onderneming De Wilde BV produceert voor de groothandel een aantal producten dat seizoensgebonden is. Door de onregelmatige aanvoer van de grondstoffen en de wisselende kwaliteit van deze grondstoffen verloopt de bewerking afwisselend. Op de fabricage-afdeling wordt daarom gewerkt met een flexibel budget. Tevens is de productie aangepast aan de seizoensgebonden afzet van de producten. De normale bezetting van de machine-uren is per jaar 6.000 uur die als volgt over de kwartalen zijn verdeeld: 1e kwartaal 1.650 uur (110) 2e kwartaal 1.425 uur (95) 3e kwartaal 1.800 uur (120) 4e kwartaal 1.125 uur (75) De vaste kosten zijn 360.000,- per jaar. In verband met het niet-proportioneel zijn van de variabele kosten wordt de volgende budgettabel gehanteerd: Bezetting per kwartaal Budgettarief per machine-uur tot 1.200 machine-uren 28,80 1.200-1.400 machine-uren 28,- 1.400-1.600 machine-uren 25,- 1.600-1.750 machine-uren 23,50 1.750-2.000 machine-uren 24,- Gegevens over het eerste kwartaal: Werkelijke kosten fabricageafdeling 140.000,-. Werkelijke bezetting 1.635 machine-uren. Vraag 20 Vraag 21 Vraag 22 Vraag 23 Bereken het dekkingstarief voor de variabele kosten. Bereken het nacalculatorisch budget voor de afdeling fabricage voor het eerste kwartaal. Bereken de dekking voor de afdeling fabricage voor het eerste kwartaal. (6 punten) Bereken de seizoencorrecties voor het eerste kwartaal op de constante kosten en op de variabele kosten. SPD Bedrijfsadministratie Jaarrekening donderdag 10 maart 2016 10 / 11
Vraag 24 (6 punten) Bereken op basis van de vermelde en berekende gegevens het bezettingsresultaat van het eerste kwartaal en maak hierbij onderscheid in het bezettingsresultaat op de vaste kosten en het bezettingsresultaat op de niet-proportionele variabele kosten. Einde examen SPD Bedrijfsadministratie Jaarrekening donderdag 10 maart 2016 11 / 11