ATEX 114 1 jaar na dato werkt het? Leo van Schie Certification Manager Explosion Safety
Leo van Schie 14 jaar werkzaam voor DEKRA Projectleider en Certificatie Manager explosieveiligheid Leidt keuringen voor ATEX en IECEx Deelnemer internationale normcommissie
Inhoud Van 94/9/EG naar 2014/34/EU Scope van de ATEX 114 richtlijn Meer en betere definities Geharmoniseerde normen Notified bodies CE Markering CE- EU-Conformiteitsverklaring EC- EU-Type Examination Certificate Verplichtingen voor importeurs, distributeurs, fabrikanten, en etc. Marktoezicht Formele non-conformiteiten
Over DEKRA Al 90 jaar werkt DEKRA aan veiligheid met meer dan 39.000 medewerkers in vijftig landen op vijf continenten. Explosieveiligheid in NL 29 medewerkers ATEX Notified Body IECEx CB Inmetro CB
Onze dienstverlening IECEx 02 product certificatie en kwaliteitssytemen IECEx 03 reparatiebedrijven IECEx 04 keurmerk IECEx 05 personele competenties ATEX 114 product certificatie en kwaliteitssytemen Inmetro Certificatie ondersteuing voor USA, Canada, Korea, Japan, Taiwan en meer Process safety SIL andere EU richtlijnen zoals EMC, machine richtlijnen en elektrische veiligheid, en meer
Van 94/9/EG naar 2014/34/EU (ATEX 95 ATEX 114) Artikel 41 Overgangsbepalingen 1. Producten die vóór 20 april 2016 in de handel zijn gebracht mogen nog steeds op de markt worden aangeboden of in bedrijf worden gesteld. 2. De overeenkomstig Richtlijn 94/9/EG afgegeven certificaten zijn voor de toepassing van deze richtlijn geldig.
Van 94/9/EG naar 2014/34/EU (ATEX 95 ATEX 114) Artikel 43 Intrekking Richtlijn 94/9/EG is met ingang van 20 april 2016 ingetrokken. Verwijzingen naar de ingetrokken richtlijn gelden als verwijzingen naar richtlijn 2014/34/EU en worden gelezen volgens de correlatietabel in bijlage XII.
Scope van de ATEX 114 richtlijn (artikel 1) De scope van de richtlijn is niet veranderd, wel is de scope duidelijker gedefinieerd: Toepassingsgebied 1. Deze richtlijn is van toepassing op het volgende, hierna producten genoemd: a) apparaten en beveiligingssystemen die bedoeld zijn voor gebruik op plaatsen waar ontploffingsgevaar kan heersen; b) veiligheids-, controle- en regelvoorzieningen die bedoeld zijn voor gebruik buiten plaatsen waar ontploffingsgevaar kan heersen, maar die nodig zijn voor of bijdragen tot de veilige werking van apparaten en beveiligingssystemen met betrekking tot het ontploffingsgevaar; c) componenten die bestemd zijn om te worden ingebouwd in de onder a) genoemde apparaten en beveiligingssystemen.
Definities (artikel 2) fabrikant : een natuurlijke of rechtspersoon die een product vervaardigt of laat ontwerpen of vervaardigen, en het onder zijn naam of merknaam verhandelt of het gebruikt voor eigen doeleinden importeur : een in de Unie gevestigde natuurlijke of rechtspersoon die een product uit een derde land in de Unie in de handel brengt distributeur : een natuurlijke of rechtspersoon in de toeleveringsketen, verschillend van de fabrikant of de importeur, die een product op de markt aanbiedt
Definities (artikel 2) in de handel brengen : het voor het eerst in de Unie op de markt aanbieden van een product op de markt aanbieden : het in het kader van een handelsactiviteit, al dan niet tegen betaling, verstrekken van een product met het oog op distributie, consumptie of gebruik op de markt van de Unie Niet beschreven in de richtlijn: handelsagent en andere partijen die een rol kunnen spelen in de distributieketen. De ATEX 114 Guidelines scharen dit onder economic operators en verwijzen naar de Blue Guide
Geharmoniseerde normen (artikel 12) Verwijzingen in de huidige EN normen naar ATEX 95 mogen worden gelezen als verwijzingen naar ATEX 114 De huidige normen gaven het Vermoeden van Overeenstemming met ATEX 95; vanaf 20 april 2016 geldt dit voor ATEX 114 omdat de Essentiële Veiligheidseisen (Annex II van de richtlijn) niet veranderen. CEN en CENELEC zullen in de normale revisiecyclus (ca. iedere 5 jaar) de normtekst aanpassen en de nieuwe norm laten verwijzen naar ATEX 114 In April 2016 is de normlijsten voor gebruik onder ATEX 114 in de Official Journal van de EU gepubliceerd.
Geharmoniseerde normen (artikel 12) Wat zien we in 2017 Nieuwe normen verwijzen naar ATEX 114 Er wordt al gedacht aan de opvolger van ATEX 114 waarin de essentiële veiligheidseisen wel zullen veranderen Toelaten van het gebruik van software voor veiligheidsfuncties Eisen aan betrouwbaarheid van de veiligheidsfuncties De Official Journal is in augustus 2016 bijgewerkt
Notified Bodies Notified bodies, ook als zij al aangewezen waren onder ATEX 95 moesten opnieuw aangewezen worden onder ATEX 114 Niet alle NoBo s waren op 20 april 2016 aangewezen De nationale overheden deden dit op verschillende manieren Voor bijna alle NoBo s is het geregeld Wat zien we in 2017 De eisen die aan NoBo s gesteld worden zijn zwaarder en gedetailleerder en gelijkwaardiger
CE markering (artikel 16) Artikel 16 1. De CE-markering wordt zichtbaar, leesbaar en onuitwisbaar op het product of op het typeplaatje aangebracht. Wanneer dit gezien de aard van het product niet mogelijk is, wordt het aangebracht op de verpakking en in de begeleidende documenten. 2. De CE-markering wordt aangebracht voordat het product in de handel wordt gebracht.
CE markering (artikel 16) 3. De CE-markering wordt gevolgd door het identificatienummer van de aangemelde instantie (NoBo) wanneer een dergelijke instantie betrokken is bij de productiecontrolefase. 4. De CE-markering en, indien van toepassing, het NoBo nummer worden gevolgd door de apparatengroep, de categorie en, indien van toepassing, andere merktekens. bijvoorbeeld: 0344 II 2 G Ex db IIC T4 Gb
CE markering (artikel 16) 5. De CE-markering, etc. kan worden gevolgd door een andere aanduiding betreffende een bijzonder risico of gebruik. 6. De lidstaten nemen passende maatregelen in geval van oneigenlijk gebruik van dat merkteken. Guidelines paragraaf 145: Op Ex Componenten mag geen CE markering aangebracht worden tenzij door een andere richtlijn vereist.
CE markering (artikel 16) Wat zien we in 2017 Het verkeerd gebruik of ontbreken van het CE teken lijkt niet significant anders dan onder ATEX 95
CE EU-Conformiteitsverklaring Artikel 14 EU-conformiteitsverklaring 1. In de EU-conformiteitsverklaring wordt vermeld dat aangetoond is dat aan de essentiële veiligheids- en gezondheidseisen in bijlage II is voldaan. 2. De EU-conformiteitsverklaring komt qua structuur overeen met het model in bijlage X bevat de in de desbetreffende conformiteitsbeoordelingsprocedures van de bijlagen III tot en met IX vermelde elementen wordt voortdurend bijgewerkt wordt vertaald in de taal of talen zoals gevraagd door de lidstaat waar het product in de handel is gebracht of op de markt wordt aangeboden.
CE EU-Conformiteitsverklaring 3. Indien het product onder meerdere richtlijnen valt waarvoor een EUconformiteitsverklaring vereist is, wordt één EU-verklaring voor alle relevante richtlijnen samen opgesteld. In die verklaring moet duidelijk worden aangegeven om welke richtlijnen het gaat. 4. Door de EU-conformiteitsverklaring op te stellen, neemt de fabrikant de verantwoordelijkheid voor de conformiteit van het product met de voorschriften van deze richtlijnen op zich. Guidelines paragraaf 94: Bij componenten wordt in plaats van de EU-conformiteitsverklaring een Attestation of Conformity afgegeven
CE EU-Conformiteitsverklaring Wat zien we in 2017 Veel fabrikanten worstelen met het opstellen van de EU verklaring. Een aantal handelspartijen brengt nog producten in de handel met een CE verklaring De inhoud van de verklaring is nog relatief vaak niet volledig qua inhoud en taal. Veel partijen in de handelsketen inclusief eindgebruikers herkennen dit niet en spreken elkaar hier nog niet op aan.
EC- EU- Type Certificaten & Notificaties Tot 20 april 2016 gaven Notified Bodies alleen certificaten en notifications af op basis van ATEX 95 Vanaf 20 april 2016 geven Notified Bodies alleen certificaten en notifications af op basis van ATEX 114 Bestaande ATEX 95 certificaten blijven na 20 april 2016 geldig en hoeven niet te worden geactualiseerd. Bij een wijziging van een onder ATEX 95 gecertificeerd product wordt door DEKRA een nieuwe versie van het bestaande certificaat verstrekt met verwijzing naar ATEX 114 Het certificaatnummer en notificatienummer veranderen NIET
EC- EU- Type Certificaten & Notificaties Wat zien we in 2017 Dit lijkt te gaan zoals bedoeld Notified Bodies geven alleen certificaten en notifications af op basis van ATEX 114 Veel ATEX 95 certificaten zijn nog niet vervangen De markt kent weinig druk om ATEX 95 certificaten te vervangen
Verplichtingen van importeurs (artikel 8) Alleen producten die aan de eisen voldoen mogen in de handel worden gebracht Importeurs zien erop toe dat de fabrikant de juiste beoordelingsprocedure heeft gevolgd en aan alle toepasselijke eisen heeft voldaan / voldoet. Wanneer het product een risico vertoont dan informeert hij de fabrikant en de markttoezichthouder Importeurs vermelden hun naam en postadres op het product, op de verpakking of op de bijgevoegde documentatie Importeurs zien erop toe dat het product is vergezeld van instructies in een door de Lidstaat bepaalde taal
Verplichtingen van importeurs (artikel 8) Importeurs onderzoeken klachten en informeren waar nodig distributeurs Importeurs houden gedurende 10 jaar na het in de handel brengen een kopie van de EU-Conformiteitsverklaring ter beschikking van de marktoezichthouder en zorgen ervoor dat technische documentatie zo nodig and de toezichthouder wordt verstrekt. Importeurs verlenen alle medewerking aan bevoegde autoriteiten
Verplichtingen van importeurs (artikel 8) Wat zien we in 2017 Een aantal importeurs blijft dozenschuiver zonder de verantwoordelijkheid die ze volgens ATEX hebben ook te nemen
Verplichtingen van distributeurs (artikel 9) Alleen producten die aan de eisen voldoen mogen in de handel worden gebracht Distributeurs controleren of het product is voorzien van de CE markering en vergezeld gaat van de EU-Conformiteitsverklaring en de vereiste documenten (instructies, en veiligheidsinformatie) in de vereiste taal Wanneer het product een risico vertoont dan informeert hij de fabrikant, de importeur en de markttoezichthouder Distributeurs verstrekken op verzoek van de bevoegde autoriteiten alle benodigde informatie en documentatie om de conformiteit van het product aan te tonen.
Verplichtingen van distributeurs (artikel 9) Wat zien we in 2017 Een aantal distributeurs blijft dozenschuiver zonder de verantwoordelijkheid die ze volgens ATEX hebben ook te nemen
Eisen voor fabrikanten m.b.t. herleidbaarheid Artikel 6(5): Type, batch, serienummer moeten herleidbaar zijn naar het product. De fabrikant beslist of ieder afzonderlijk apparaat voorzien wordt van een uniek serienummer (of barcode) of dat hij dit per batch doet. Echter: als in geval van een recall niet eenduidig kan worden vastgesteld welke producten het betreft, moeten ALLE producten worden teruggeroepen. Artikel 6(7): Naam en adres op het product: als er te weinig ruimte op het product is, mag naam en adres op de verpakking en/of begeleidende documenten worden vermeld. De naam en het adres moeten van de marktpartij zijn die het product in de handel brengt (= fabrikant of importeur).
Eisen voor fabrikanten m.b.t. herleidbaarheid Wat zien we in 2017 Dit gaat net als onder ATEX 95, behoorlijk goed
Eisen voor alle economic operators Guidelines paragraaf 87 Elke partij in de distributieketen legt vast van welke partij en aan welke partij producten verhandeld zijn, bewaart dit minimaal 10 jaar en stelt dit desgevraagd aan de toezichthouder ter beschikking. Wat zien we in 2017 net als bij de importeurs en distributeurs zijn er andere partijen die niet veel verder komen dan dozen schuiven
Marktoezicht (artikel 34 t/m 38) De Marktoezichthouder, in Nederland Inspectie Sociale Zaken en Werkgelegenheid, voert markttoezicht uit. Formele tekortkomingen zullen meestal een administratieve oplossing en aanpassing van de markering vragen Als een product niet aan de Essentiële Veiligheidseisen voldoet kan het (tijdelijk) uit de handel genomen worden Als een product onveilig wordt beoordeeld kan dit leiden toe een terugroepactie van reeds geleverde producten
Marktoezicht (artikel 34 t/m 38) Wat zien we in 2017 Naast het melden van ingetrokken certificaten moeten NoBo s ook ingetrokken Notificaties (goedkeuring van het kwaliteitssysteem van fabrikanten) melden Brussel coördineert Onderlinge afstemming Bepalen aandachtsvelden; 2017 verlichting Sociale zaken doet meer aan handhaving voor ATEX
Formele non-conformiteiten CE markering en/of ATEX merktekens zijn ten onrechte aangebracht CE markering en/of ATEX merktekens zouden moeten zijn aangebracht maar ontbreken Het identificatienummer van de Notified Body is ten onrechte aangebracht of ontbreekt De EU-Conformiteitsverklaring ontbreekt of is niet correct De handleiding is niet beschikbaar of is onvolledig Er is niet (volledig) voldaan aan de administratieve verplichting van artikel 6 en/of 8
Formele non-conformiteiten Wat zien we in 2017 EU verklaringen relatief vaak onvolledig en niet vertaald Handleidingen zijn net als onder ATEX 95 in een aantal gevallen niet beschikbaar, onvolledig of niet vertaald Het vertaling en verstrekken van EU verklaringen en handleidingen in 23 talen wordt door de handelspartijen lastig gevonden.
Samenvatting ATEX 114 werkt beperkt beter dan ATEX 95 Bij de partijen waar het meeste voor veranderd is, de importeurs en distributeurs, is meer winst te behalen Nog steeds veel onwetendheid in de markt.
Om mee te nemen ATEX 114 is deel van onze wetgeving via de warenwet Niet naleven van deze wetgeving kan mens, dier en milleu in gevaar brengen. Niet naleven van deze wetgeving kan sancties tot gevolg hebben zoals Verhoogde boetes Terugroepacties van producten
Waar kunt u meer informatie vinden? EU website http://ec.europa.eu/growth/sectors/mechanicalengineering/atex/ Blue Guide ATEX Guidelines NANDO RAPEX www.dekra-certification.nl/explosieveiligheid ex.nl@dekra.com
Bedankt voor uw belangstelling! Heeft u nog vragen, stel ze nu MISSION SAFETY Bezoek onze stand # 13! DEKRA Certification B.V. Ex.nl@dekra.com