Studiedag over technologie, educatie & duurzaamheid Departement Leefmilieu, Natuur en Energie Brussel 29 April 2014 Sessie 1 Technologie in het hoger onderwijs actief georiënteerd op de samenleving Sturen van technologie & technologie-educatie? Problemen en mogelijkheden Guido Van Steendam Directeur van IFB Professor Filosofie van de Technologie KU Leuven guido.vansteendam@cs.kuleuven.be
Sturen van wetenschap en technologie Focus: De samenleving 1. Samenleving wil sturen 2. Samenleving wil bijsturen Focus: Wetenschap en Technologie 1. W&T zijn toch niet zo rechtlijnig 2. W&T zijn toch niet zo objectief Actief oriënteren binnen onderwijs De technische vakken Andere aanpak
Sturen van wetenschap en technologie Focus: De samenleving 1. Samenleving wil sturen 2. Samenleving wil bijsturen Focus: Wetenschap en Technologie 1. W&T zijn toch niet zo rechtlijnig 2. W&T zijn toch niet zo objectief Actief oriënteren binnen onderwijs De technische vakken Andere aanpak
1. Samenleving wil sturen Vannevar Bush (1890 1974) WOII: Office of Scientific Research and Development
1. Samenleving wil sturen Vannevar Bush (1890 1974) WOII: Office of Scientific Research and Development Na WOII: Wetenschapsbeleid van overheid Jaren 1960: Wetenschapsbeleid in Europese landen
1. Samenleving wil sturen Taak voor onderwijs Goede wetenschappers en ingenieurs vormen Sensibiliseren voor mogelijkheden van wetenschap
Sturen van wetenschap en technologie Focus: De samenleving 1. Samenleving wil sturen 2. Samenleving wil bijsturen Focus: Wetenschap en Technologie 1. W&T zijn toch niet zo rechtlijnig 2. W&T zijn toch niet zo objectief Actief oriënteren binnen onderwijs De technische vakken Andere aanpak
2. Samenleving wil bijsturen 1947
2. Samenleving wil bijsturen Nuremberg code Informed consent is absolutely essential Participants must be free to stop at any time There must be favorable risk/benefit ratio Qualified researchers use appropriate research design 1947 Biomedical Ethics
2. Samenleving wil bijsturen Stoppen van slechte ontwikkelingen Selecteren van beste alternatief Office of Technology Assessment (1972-1995) Optimaliseren van methoden en doel Biomedische ethiek Finaliseren van technologie 1947
2. Samenleving wil bijsturen Taak voor onderwijs Wetenschappers informeren over regels (Deontologie)
2. Samenleving wil bijsturen Probleem Wetenschap blijft onaangeroerd
Sturen van wetenschap en technologie Focus: De samenleving 1. Samenleving wil sturen 2. Samenleving wil bijsturen Focus: Wetenschap en Technologie 1. W&T zijn toch niet zo rechtlijnig 2. W&T zijn toch niet zo objectief Actief oriënteren binnen onderwijs De technische vakken Andere aanpak
1. W & T zijn toch niet zo rechtlijnig VÓÓR LESSEN T. Kuhn
1. W & T zijn toch niet zo rechtlijnig TIJDENS LESSEN T. Kuhn
1. W&T zijn toch niet zo rechtlijnig Probleem Wetenschap zelf blijft onaangeroerd
Sturen van wetenschap en technologie Focus: De samenleving 1. Samenleving wil sturen 2. Samenleving wil bijsturen Focus: Wetenschap en Technologie 1. W&T zijn toch niet zo rechtlijnig 2. W&T zijn toch niet zo objectief Actief oriënteren binnen onderwijs De technische vakken Andere aanpak
2. W & T zijn toch niet zo objectief B. Latour Inhoud van wetenschap bepaald door objecten? Inhoud van wetenschap ook bepaald door mensen! Objecten Mensen
2. W & T zijn toch niet zo objectief B. Latour Zwarte doos. Black box Problemen tussen dingen en diverse stakeholders pakken we in... door een constructie die voldoende werkt voor alle betrokkenen die alle problemen aan het zicht onttrekt en gezamenlijke actie mogelijk maakt.
2. W & T zijn toch niet zo objectief B. Latour Zwarte doos. Black box De zwarte doos kan weer open, als nieuwe problemen opduiken, of als oudere problemen nieuwe dimensies krijgen Na openen van de zwarte doos, kan men de bestaande constructie herschikken en weer sluiten of kan men de problemen in nieuwe constructies afsluiten.
Sturen van wetenschap en technologie Focus: De samenleving 1. Samenleving wil sturen 2. Samenleving wil bijsturen Focus: Wetenschap en Technologie 1. W&T zijn toch niet zo rechtlijnig 2. W&T zijn toch niet zo objectief Actief oriënteren binnen onderwijs De technische vakken Andere aanpak
De technische vakken Taak voor onderwijs Presenteer lessen historiserend Suggereer sociale context
Sturen van wetenschap en technologie Focus: De samenleving 1. Samenleving wil sturen 2. Samenleving wil bijsturen Focus: Wetenschap en Technologie 1. W&T zijn toch niet zo rechtlijnig 2. W&T zijn toch niet zo objectief Actief oriënteren binnen onderwijs De technische vakken Andere aanpak
Andere aanpak In aparte lessen of naast de lessen Taak voor onderwijs Bespreek voorbeelden van interne relatie tussen wetenschap en samenleving Presenteer noties van filosofie/sociologie van techniek Organiseer ondersteuning voor vak-leraars