1. Eindbegunstigde en aanvrager subsidie: Programmalijn-REP 8, 9 en 10 Projectnaam Innovatiecluster Drachten Algemeen Subsidieaanvraagformulier REP-Frvslân 3 E-mail Fax Naam Organisatie idem Telefoon Contactpersoon Postcode en plaats Bezoekadres Postcode en plaats Postadres Indien dit niet het geval is, welke organisatie voert de administratie? Nee Ja 2. Wordt de administratie in eigen beheer (van de eindbegunstigde) uitgevoerd? Te Postbus 20100, 9200 CA Drachten E-mail kor.visscher@philips.com Fax : +31 512 592504 Postadres P0 Box 20100 Contactpersoon : Dhr K. Visscher, Director Industrial Projects & Facilities Ingeschreven in het Handels! Stichtingenregister van KvK te Onder nr. : 17066875.. : Emdhoven Postcode en plaats 9200 CA Drachten Bezoekadres : Oliemolenstraat 5, room F108 Postcode en plaats : 9203 ZN Drachten Naam organisatie : Philips Consumer Lifestyle Rechtsvorm Organisatie : Naamloze Vennootschap Telefoon : +31 512592549 Bank/gironummer : 47.0864.540 NL63RBOS0470864540 Ter attentie van : Philips Consumer Lifestyle B.V. Factory Drachten io
II Inhoudelijke projectgegevens 1. Projectgegevens Projectpartners Variass Medical Systems BV Norma IMS BV, BD Kiestra Project speelt zich af in de volgende gemeente(n) Smallingerland Startdatum : 1 Februari 2013 Einddatum 31 december 2014 (fase 1) Neopost Technologies BV, Irmato BV, * Samenwerkingsovereenkomst is als bijlage C toegevoegd 2. Projecttoelichting Innovatiecluster Drachten als opmaat voor Noordelijke Hightech ecosysteem Zes hoogwaardige en innovatieve bedrijven in en rond Drachten, te weten Neopost Technologies, BD Kiestra, Variass, Irmato, Norma-IMS en Philips CL Drachten, hebben het initiatief genomen samen met de gemeente Smallingerland en de provincie Fryslân, de regio als innovatief, technologisch en kennisintensief op de kaart te zetten. Hiertoe hebben ze een 4-stappenplan ontwikkeld waarbij in de eerste stap vooral gewerkt gaat worden aan het boeien en binden van technisch talent zodat de bedrijven ook in de toekomst verzekerd zijn van professionele arbeidskrachten. De bedrijven maken allemaal deel uit van de hoogtechnologische maakindustrie, zoals bedoeld in de Topsector High Tech Systems. Onder High Tech Systems verstaan we in algemene zin bedrijfsactiviteiten gericht op de ontwikkeling en productie van complexe apparaten, instrumenten, machines, mechanisaties, automotive, trucks & bussen, vliegtuigen en schepen. Karakteristieke eigenschappen van High Tech systemen zijn: zeer intelligent (embedded systemen, software, sensors) zeer nauwkeurig (nano-elektronica, high precision manufacturing) zeer efficiënt (mechatronica) Alle deelnemende clusterbedrijven (en ook bedrijven die reeds belangstelling hebben getoond) voldoen aan deze High Tech Systems kenmerken (voor een volledige lijst van mogelijke toetredende bedrijven zie bijlage A). Hiermee is dit projectplan dan ook een invulling van opgave B, Programmalijn 8: het versterken van bestaande clusters: metaal/scheepsbouw. Vroeger werden de genoemde bedrijven vaak met metaal elektrobedrijven aangeduid, maar deze benaming doet geen recht aan het onderscheid in dit gebied tussen low tech en hightechbedrijven. Ook vanuit bestuurlijk oogpunt is het kiezen van een dergelijke nieuwe focus aantrekkelijker, omdat deze focus rechtstreeks een verbinding legt met de topsector High Tech Systems & Materials op nationaal niveau. In de vervolgstappen van het cluster staat uitbreiding met een aantal ondernemingen die ook actief zijn in de hightechscheepsbouw (o.a. SMST) ook op de planning. çt,
Een belangrijke overweging voor de bedrijven om te komen tot samenwerking is een gedeeld probleem, namelijk het verwachte gebrek aan technisch personeel van mbo tot academisch, postacademisch en PhD-niveau. Hiermee raakt het project ook Opgave D, Programmalijn 10 Arbeidspotentieel. Het project draagt in belangrijke mate bij aan het bevorderen van de inzet en de ontwikkeling van het menselijk kapitaal binnen de hightechbedrijven. Het organiseren van kennisdeling tussen het personeel van de deelnemende bedrijven biedt bredere carrièreperspectieven dan bij individuele bedrijven (van baan naar loopbaan) en behoudt toptalent en daarmee innovatiekracht. Door de profilering als innovatief cluster wordt daarnaast nieuw toptalent aangetrokken, hetgeen de innovatiekracht van het cluster weer verder zal versterken. Ten aanzien van de aansluiting onderwijs-arbeidsmarkt wordt vanuit het cluster tevens aansluiting gezocht bij de initiatieven van de onderwijs- en kennisinstellingen in Noord-Nederland. Het samenwerkingsverband wordt in de markt gezet onder de naam Innovatiecluster Drachten en vertegenwoordigt ca. 2.700 werknemers in deze regio van wie 850 fte in de productontwikkeling. Met name dit punt is onvoldoende bekend in en buiten de regio, in en buiten Nederland. Met betrekking tot de deelnemende bedrijven in het samenwerkingsverband valt een aantal zaken op. In de eerste plaats dat vier van de zes bedrijven OEM-er zijn: een Original Equipment Manufacturer. Zij zijn zelfscheppend en internationaal actief en leveren aan eindgebruikers; dit kunnen zowel consumenten (Philips) als zakelijke klanten zijn (overige). Het lnnovatiecluster Drachten herbergt hiermee, nu al, uitzonderlijk veel OEM-ers. Variass en Norma hebben een andere rol in de keten die van proces suppliers en deels ook systeemintegratoren. Noord- Nederland Systems Parts System Proces Innovator Suppiler Integrator SupplierL Philips CL NL B2C apparaten BDKiestra USA 82B-mechanisaties Neopost F B2B apparaten+ onderdelen Irmato NL B2B-mechanisaties Variass NL Elektromechanische modulen Norma NL Mechanische (deels) subassies/parts In de vervolgstappen van het cluster staat uitbreiding met een aantal ondernemingen, die internationaal en zelfscheppend is, maar ook met ondernemingen die toeleverend actief zijn in de hightech ketens op de planning (zie bijlage A). Vaak kunnen de toeleverende bedrijven gerekend worden tot het MKB. Hiermee vult dit projectplan ook voor een deel Programmalijn 9 van opgave C in: het versterken van het MKB in de regio. Het 4-stappenplan van het Innovatiecluster Drachten Om het Innovatiecluster Drachten in nationaal en internationaal perspectief met voldoende professionaliteit en zwaarte te presenteren, is het zinvol om het Innovatiecluster Drachten op een organische, vraaggestuurde, wijze te laten groeien. Hiertoe zijn een aantal stappen in de tijd voorzien. Elke stap kan een doorlooptijd van 2 jaren in zich hebben. De huidige deelnemers hebben aangegeven dat de kwaliteit van de te nemen stappen prevaleert boven een te gehaaste invoering.
bijdragen aan de transitie naar een kenniseconomie Noord-Nederland. en de versterking van de (provinciegrens)overschrijdende brede netwerken tussen de triple helix zal economische ontwikkeling en de werkgelegenheid. De doorontwikkeling van het cluster in de volgende stappen zal het innovatieve klimaat in Noord-Nederland binnen de kansrijke sector Metaal (High Tech Systems & Materials) op een hoger niveau tillen. De betrokkenheid van onderwijs- en kennisinstellingen De beoogde kennis- en innovatiestructuur kan zeer positieve gevolgen hebben voor de regionale stappen zoals hierboven beschreven. Deze REP-aanvraag is met name voor stap 1 bedoeld, maar geeft wel een doorkijk naar de volgende 3 Stap 4: ondernemingen) vanuit de verschillende deelnemers. Deze stap is budgettair het meest ongewis maar hebben. Ook het collectief realiseren van faciliteiten komt minstens op een dergelijk bedrag. vergelijkbare programma s zoals het Point One programma we het over minstens een miljoen Euro ook zeker de grootste stap. Zodra we het hebben over collectieve R&D weten we dat we vanuit shared facilities (bv. startersgebouw en andere facilitaire functies) en aanjagen spin-outs (kleine nieuwe R&D i.s.m. onderzoekinstellingen (NHL, Stenden, Noordelijke Hogeschool, RUG en UTwente ), extra Vanuit het dan lopende cluster opschakelen naar nog meer ecosysteemfuncties zoals precompetatieve 2018 zal budgettair minstens zo groot zijn als stap 1. samenwerkingsverband steeds aantrekkelijker ook voor nieuwkomers. Ook deze stap in de jaren 2017- vliegwiel met een as in Drachten te creëren. Doordat stap 1 en stap 2 zijn genomen wordt het Stap 3: lopende cluster om op deze manier meer massa (20-24 bedrijven) te krijgen en een soort Noordelijk Vanuit deze lopende ecosysteemfuncties meer ondernemingen in Noord-Nederland betrekken bij het en uitbesteedrelaties (waardoor MKB versterkt wordt), en het opzetten van onderlinge kenniskringen gebruiken van elkaars onderzoeksfaciliteiten (shared facilities), het uitbreiden van de onderlinge toelever waarin op actuele thema s kennis wordt uitgewisseld tussen werknemers van de deelnemende groot zijn als de huidige stap. Het daarbovenop inzetten van meer gezamenlijke activiteiten (lees ecosysteemfuncties) zoals het Stap 2: ondernemingen. Deze stap kan in de periode 2015-2016 worden gemaakt en zal budgettair minstens zo een veel professionelere wijze versnellen, regionale opleidingsinstituten (o.a. Friese Poort en hboinstellingen) beter betrekken en tegelijkertijd het cluster laten groeien met 4 extra bedrijven uit de regio boeien en binden van technisch talent bij de deelnemende bedrijven in de regio Drachten. Men wil dit op Drachten. Aan het eind van de periode 2013-20 14 zal het Innovatiecluster Drachten overgaan in een juridische entiteit (bv. stichting) als opmaat voor vervolgstappen en zal Philips CL terugtreden als Het huidige Innovatiecluster Drachten heeft de afgelopen jaren reeds samengewerkt op het gebied van Stap 1: penvoerder. een uitgebreide beschrijving zie ook bijlage B). Alle stappen hebben te maken met het verder uitbouwen van massa en functies van het ecosysteem (voor
3. Projectresultaten stap 1 In de drie Noordelijke provincies werd in 2009 gezamenlijk circa 250 mln, door bedrijven in R&D geïnvesteerd. Naar schatting is meer dan. 100 mln, daarvan afkomstig van bedrijven uit Drachten, primair vanuit Philips Consumer & Lifestyle Het cluster vormt daarmee het zwaartepunt van private R&D in Noord-Nederland en zorgt voor hoogwaardige bedrijvigheid in het Noorden. Zoals eerder gezegd vertegenwoordigt Innovatiecluster Drachten ca. 2.700 werknemers in deze regio van wie 850 fte in de productontwikkeling. Boeien en Binden van talent: Tegen de stroom in Het beschikbaar komen van technici is inmiddels een landelijk erkend en herkend probleem geworden. De verwachting is dat het steeds lastiger wordt om talent, van alle niveaus, naar deze bedrijven te krijgen, zeker ook in concurrentie met andere technische regio s. Op dit punt bevinden alle bedrijven van het Innovatiecluster Drachten zich in dezelfde situatie en zullen zelfs tegen de stroom in extra inspanningen moeten doen richting de toekomst. Het voldoende aanwezig zijn van talent, op alle niveaus, is een van de criteria bij internationale, strategische positioneringsbesluiten vanuit de hoofddirecties (die vaak niet in deze regio gevestigd zijn). 1. Vraag en aanbod van bètatechnici metaalelektro Verwachtte vraag aan aanbod van bètatechnici In de periode 2009-2014 250000 150000 100000 WO.HBO MBO.VMBO 60000 Vraag Aanbod Berenschot Bron: ROA 2010 26 Figuur 1: Landelijke inschatting van vraag en aanbod bètatechnici metaalelektro Om in dit kader de gewenste instroom van talent te realiseren en de huidige uitstroom te halveren, is een tweejarenkalender opgesteld met activiteiten op het gebied van boeien en binden inclusief de bijbehorende PR van het Innovatiecluster in de regio Drachten. Doelstelling van de eerste 2 jaren is hierbij: te groeien naar een aanwezigheid van 1000 fte in de High Tech product- en proces ontwikkeling in het Innovatiecluster Drachten Bron: onderzoek Philips.
grotere bekendheid van het cluster en de regio in de High Tech Systems community grotere bekendheid van het cluster en de regio bij technisch toptalent De samengestelde kalender stap 1: 2013-2014 ziet er als volgt uit: 2013 2014 Figuur 2: Activiteitenkalender 2013 2014 Legenda: = externe bijeenkomst interne bijeenkomst * interne bijeenkomst met pers  live Q1 Q2 Q3 Q4 Q1 Q2 Q3 Q4 In bijlage A is een gedetailleerde uitwerking opgenomen van deze kalender. Toetredende bedrijven zullen op basis van deze activiteitenkalender gevraagd worden om deel te nemen. Hiermee wordt een investering van de bedrijven ingezet van 615 k bij deelname van 6 bedrijven en 926 k bij deelname van 10 bedrijven (zgn. uitgelokte private investeringen).
III Financiële projectgegevens 1. Btw Indien u de btw die door derden in rekening wordt gebracht niet met de belastingdienst kunt verrekenen en de btw niet in aanmerking komt voor het btw-compensatiefonds, dan mag de btw als kostenpost in de begroting worden opgenomen. Bent u btw-plichtig of komt btw in aanmerking voor het btw-compensatiefonds? x ja (eventuele btw-lasten zijn verrekenbaar en zijn niet-subsidiabel) nee (eventuele btw-lasten zijn niet-verrekenbaar en zijn subsidiabel) combinatie van verrekenbare en niet-verrekenbare btw Noot indieners: de verwachting is dat per 2014 het zgn. compensatiefonds zal worden opgeheven, Op dit moment is de nationale overheid van plan dit daadwerkelijk uit te voeren. 2. Begroting stap 1 Voeg een meer gedetailleerde begroting bij als bijlage (zie bijlage A). Begroting (exclusief btw) Ureninzet Boeien Out-of-ocketkosten Boeien Ureninzet Binden Out-of-pocketkosten Binden Ureninzet PR Out-of-pocketkosten PR Totaal 164.640 156.875 723.360 110.625 114.000 15.000 Totaal kosten project 1.284.500 Voor stap 2, 3 en 4 die in de perioden 2015 ten met 2020 gaan lopen, zijn op dit moment geen betrouwbare begrotingen te maken, maar men dient wel rekening te houden met de uitgaven van bedragen van ten minste deze begrotingsomvang per stap. In stap 3 is bijvoorbeeld nog niet te voorzien hoeveel bedrijven zullen aansluiten bij het Innovatiecluster Drachten. Dit is afhankelijk van de attractiviteit van de dan gerealiseerde eco-functies in de ogen van potentiële deelnemers en de dan geldende conjunctuur. Naar het gewenste aantal deelnemers doorgroeien zou een factor 2,5 betekenen in budget. Vooral in stap 4 zijn een aantal mogelijke grote verschuivingen van uitgaven te verwachten door het massief inzetten op gezamenlijke R&D-projecten en/of door het realiseren van onderzoeksfaciliteiten (o.a. gebouwen en kapitaalgoederen). Dit is ook afhankelijk van de onderlinge synergie van de bedrijven en de dan geformuleerde behoefte naar facilitaire huisvesting. Uiteraard hebben we het dan over forse
investeringen die waarschijnlijk meer dan 1 miljoen subsidie te boven gaan zowel voor collectieve R&D alsmede huisvesting. Het idee is om telkens voor de nieuwe stap een subsidiebijdrage te vragen en de ontwikkelde activiteiten door de bedrijven op een reguliere wijze te laten financieren. Aan het einde van elke stap zal een nieuwe begroting voor de volgende stap worden gemaakt. 3. Opbrengsten In dit project zijn geen inkomsten voorzien van verkochte producten/diensten. 4. Uitgavenplanning Uitgavenplanning van de verwachte betalingen per jaar (in te vullen voor subsidiabele uitgaven). Jaar Bedragen in 2013 92.500 2014 100.000 Totaal kosten project 192.500 5. Financiering Financiering [euro s] [%] Totaal private bijdragen 926.400 72,2% In kind uren 6 deelnemende bedrijven 615.360 In kind uren 4 nieuwe bedrijven 311.040 Totaal publieke bijdragen 27,8 % Bijdrage gemeente Smallingerland 165.600 12,9% Bijdrage provincie Fryslân 192.500 14,9% Gevraagde REP-bijdrage 192.500 14,9% Totaal financiering project 1.284.500 100 IV Regelgeving en beleid 1. Aanbesteding 1.1 Zijn voor dit project aanbestedingsregels van toepassing? ja nee, omdat 1.2 De aanbestedingsregels hebben betrekking op:
werken, geschat bedrag. leveringen, geschat bedrag diensten, geschat bedrag 192,5 k 1.3 Op welke wijze gaat u aanbesteden? Licht eventueel toe. De externe diensten die door de gemeente Smallingerland worden ingekocht, overstijgen de EU-drempel voor diensten ( 200.000) niet. De externe diensten worden ingekocht volgens de interne aanbestedings richtlijnen van de provincie Fryslân. 2. Staatssteun Is binnen dit project sprake van staatssteun? ja, omdat nee, omdat activiteit niet van economische aard is. Het bijeenbrengen van expertise, kennis clusteren etc. is meer een makel- en schakelfunctie.
V Ondertekening door eindbegunstigde: Ondergetekende verklaart dat alle voor de aanvraag benodigde stukken zijn toegevoegd. 2 Aldus naar waarheid ingevuld: Naam: Organisatie: Functie: Plaats: Dhr. K. Visscher, Director Industrial Projects & Facilities Philips Consumer Lifestyle Director Industrial Projects & Facilities P0 Box 20100, 9200 CA Drachten Datum: 1 febr Handtekening: 2 De ondertekening dient te worden gedaan door een daartoe bevoegd persoon.
Bijlage A: Projectplan stap 1 Innovatiecluster Drachten
1. Omschrijving project Kiestra, Variass, Irmato, Norma-IMS en Philips CL Drachten, hebben het initiatief genomen samen met de Zes hoogwaardige en innovatieve bedrijven in en rond Drachten, te weten Neopost Technologies, BD Uitgebreide projectomschrijving Stap 1 Innovatiecluster Drachten innovatiecluster Drachten als opmaat voor Noordelijke Hightech ecosysteem Stap 2: ondernemingen. Stap 2 zou in de jaren 2015 en 2016 kunnen spelen. boeien en binden van technisch talent bij de deelnemende bedrijven in de regio Drachten. Men wil dit op Stap 1: organische, vraaggestuurde, wijze te laten groeien. Hiertoe zijn een aantal stappen in de tijd voorzien. dat de kwaliteit van de te nemen stappen prevaleert boven een te gehaaste invoering. Alle stappen hebben te maken met het verder uitbouwen van massa en functies van het ecosysteem (voor een economische ontwikkeling en de werkgelegenheid. De doorontwikkeling van het cluster in de volgende stappen zal het innovatieve klimaat in Noord-Nederland binnen de kansrijke sector Metaal (High Tech Systems & Materials) op een hoger niveau tillen. De betrokkenheid van onderwijs -en kennisinstellingen name dit punt is onvoldoende bekend in en buiten de regio, in en buiten Nederland. vertegenwoordigt ca. 2.700 werknemers in deze regio van wie 850 fte in de productontwikkeling. Met toekomst verzekerd zijn van professionele arbeidskrachten. gemeente Smallingerland en de provincie Fryslân, de regio als innovatief, technologisch en kennis Naam van het project intensief op de kaart te zetten. Hiertoe hebben ze een 4-stappenplan ontwikkeld waarbij in de eerste stap vooral gewerkt gaat worden aan het boeien en binden van technisch talent zodat de bedrijven ook in de Het samenwerkingsverband wordt in de markt gezet onder de naam Innovatiecluster Drachten en De beoogde kennis- en innovatiestructuur kan zeer positieve gevolgen hebben voor de regionale en de versterking van de (provinciegrens)overschrijdende brede netwerken tussen de triple helix zal aan bijdragen de transitie naar een kenniseconomie Noord-Nederland. Het 4-stappenplan van het Innovatiecluster Drachten Om het Innovatiecluster Drachten in nationaal en internationaal perspectief met voldoende professionaliteit en zwaarte te presenteren, is het zinvol om het Innovatiecluster Drachten, op een Elke stap kan een doorlooptijd van 2 jaren in zich hebben. De huidige deelnemers hebben aangegeven uitgebreide beschrijving zie ook bijlage B). Het huidige innovatiecluster Drachten heeft de afgelopen jaren reeds samengewerkt op het gebied van een veel professionelere wijze versnellen, regionale opleidingsinstituten (o.a. Friese Poort en hboinstellingen) beter betrekken en tegelijkertijd het cluster laten groeien met 4 extra bedrijven uit de regio Drachten. daarbovenop Het inzetten van meer gezamenlijke activiteiten (lees ecosysteemfuncties) zoals het gebruiken van elkaars onderzoeksfaciliteiten (shared facilities), het uitbreiden van de onderlinge toelever en uitbesteedrelaties (waardoor MKB versterkt wordt), en het opzetten van onderlinge kenniskringen waarin op actuele thema s kennis wordt uitgewisseld tussen werknemers van de deelnemende
Stap 3: Vanuit deze lopende ecosysteemfuncties meer ondernemingen in Noord-Nederland betrekken bij het lopende cluster om op deze manier meer massa (20-24 bedrijven) te krijgen en een soort Noordelijk vliegwiel met een as in Drachten te creëren. Dit zou in de jaren 2017 en 2018 kunnen worden doorgevoerd. Stap 4: Vanuit het dan lopende cluster opschakelen naar nog meer ecosysteemfuncties zoals precompetatieve R&D i.s.m. onderzoekinstellingen (NHL, Stenden, Noordelijke Hogeschool, RUG en UTwente ), extra shared facilities (bv. startersgebouw en andere facilitaire functies) en aanjagen spin-outs (kleine nieuwe ondernemingen) vanuit de verschillende deelnemers. Het idee is dat dit vanaf 2019 dan kan gaan spelen. Deze REP-aanvraag is met name voor stap 1 bedoeld, maar geeft wel een doorkijk naar de volgende 3 stappen zoals hierboven beschreven. 2. Doelstellingen Met dit project worden de volgende bijdragen aan de REP-opgaven beoogd: Het projectplan is een invulling van opgave B, Programmalijn 8: het versterken van bestaande clusters: metaal/scheepsbouw. Vroeger werden de genoemde bedrijven vaak met metaal-elektrobedrijven aangeduid, maar deze benaming doet geen recht aan het onderscheid in dit gebied tussen low tech en hightechbedrijven. Ook vanuit bestuurlijk oogpunt is het kiezen van een dergelijke nieuwe focus aantrekkelijker, omdat deze focus rechtstreeks een verbinding legt met de topsector High Tech Systems & Materials op nationaal niveau. In de vervolgstappen van het cluster staat uitbreiding met een aantal ondernemingen die ook actief zijn in de hightechscheepsbouw (o.a. SMST) ook op de planning. Een belangrijke overweging voor de bedrijven om te komen tot samenwerking is een gedeeld probleem, namelijk het verwachte gebrek aan technisch personeel van mbo tot academisch, postacademisch en PhD-niveau. Hiermee raakt het project ook Opgave D, Programmalijn 10 Arbeidspotentieel. Het project draagt in belangrijke mate bij aan het bevorderen van de inzet en de ontwikkeling van het menselijk kapitaal binnen de hightechbedrijven. Het organiseren van kennisdeling tussen het personeel van de deelnemende bedrijven biedt bredere carrièreperspectieven dan bij individuele bedrijven (van baan naar loopbaan) en behoudt toptalent en daarmee innovatiekracht. Door de profilering als innovatief cluster wordt daarnaast nieuw toptalent aangetrokken, hetgeen de innovatiekracht van het cluster weer verder zal versterken. Ten aanzien van de aansluiting onderwijs-arbeidsmarkt wordt vanuit het cluster tevens aansluiting gezocht bij de initiatieven van de onderwijs- en kennisinstellingen in Noord-Nederland. In de vervolgstappen van het cluster staan uitbreiding met een aantal ondernemingen, die internationaal en zelfscheppend zijn, maar ook met ondernemingen die toeleverend actief zijn in de hightechketens op de planning. Vaak kunnen de toeleverende bedrijven gerekend worden tot het MKB. Hiermee vult dit projectplan ook voor een deel Programmalijn 9 van opgave C in: het versterken van het MKB in de regio. 3. Aanpak en resultaat De initiatiefnemende bedrijven noemen de volgende drie doelen van samenwerking als cluster in stap 1: 1. Het aantrekken en behouden van vakmensen en kenniswerkers is voor de betrokken bedrijven één van de belangrijkste doelen die het cluster zou moeten nastreven.
studenten beperkt is en dat de afgestudeerde technici veelal buiten de regio carrière (willen) maken. behoefte aan sterkere profilering als innovatief cluster. Deze profilering zou zowel gericht moeten zijn waar te maken. 2. Mede ingegeven vanuit de zorg over de arbeidsmarkt bestaat bij de initiatiefnemende bedrijven de op (aankomende) scholieren en studenten binnen de regio als andere bedrijven en kenniswerkers van buiten de regio. Deze profilering zou niet zozeer gericht moeten zijn op de bekendheid van Drachten, gezamenlijke activiteiten en de uren die de verschillende bedrijven bereid zijn om daarvoor ter beschikking Samengevat kan men stellen dat de doelstelling van de eerste 2 jaren hierbij geformuleerd kan worden een doelstelling van het cluster zou moeten zijn. Omdat de bedrijven in dezelfde sector opereren, het personeel dezelfde taal spreekt en voor dezelfde typen uitdagingen gesteld staat, kunnen door het versterken van onderlinge ontmoetingen, netwerkvorming en kennisdeling mogelijk oplossingen gevonden worden voor problemen en ideeën worden opgedaan voor innovatie binnen het eigen maar met name op de aanwezigheid van innovatieve, technische bedrijven in de regio. In algemene aan het bedrijf vastzit. De carrièreperspectieven in de regio zijn nadrukkelijk breder dan het individuele academisch, post academisch en PhD-niveau, hoewel niet alle niveaus voor alle bedrijven relevant Alle initiatiefnemende bedrijven maken zich zorgen over de beschikbaarheid van voldoende en gekwalificeerd technisch personeel in de regio. Het gaat hierbij om alle niveaus: van mbo tot zijn. Bij de betrokken bedrijven bestaat het beeld dat de interesse voor techniek onder scholieren en zin wordt onder het begrip regio door bedrijven Noord-Nederland verstaan, met Drachten als kristallisatiepunt. Werken bij één van deze bedrijven hoeft niet te betekenen dat men de hele carrière bedrijf. Van baan naar loopbaan is hier het credo. 3. Daarnaast geven de initiatiefnemende bedrijven aan dat kennisdeling tussen het bestaande personeel bedrijf. als: te groeien naar een aanwezigheid van 1000 fte in de productontwikkeling in het Innovatiecluster Drachten grotere bekendheid van het cluster en de regio in de High Tech Systems community grotere bekendheid van het cluster en de regio bij technisch toptalent de Met zes initiatiefnemende bedrijven is tijdens een gezamenlijke werksessie een 2-jarenplan gemaakt waarbij de collectieve acties zijn gekozen uit de gezamenlijk opgestelde longlist van mogelijke acties. Deze activiteiten worden in een kalender uitgedrukt. Vervolgens is gekeken naar de organisatie van deze te stellen. Hieruit blijkt dat er ondersteuning nodig zal zijn om deze ambitieuze samenwerkingskalender
1. Activiteitenkalender 2013 2014 De samengestelde kalender ziet er als volgt uit: 2013 2014 Figuur 2 Activiteitenkalender 2013 2014 Legenda: = externe bijeenkomst = interne bijeenkomst 4 interne bijeenkomst met pers  Iive Q1 Q2 Q3 Q4 Q1 Q2 Q3 Q4 Het gaat dus om de volgende activiteiten onder de labels Boeien, Binden en PR: Beurzen Het gezamenlijk verzorgen van een stand met bemanning op vak-, bedrijven- en banenbeurzen (zoals recentelijk de NEVAT-beurs) waarbij het Innovatiecluster Drachten onder de aandacht gebracht kan worden. De ambitie is om op circa 6 beurzen per jaar aanwezig te zijn. Uitvinderwedstrijd Het gezamenlijk organiseren van een uitvinderswedstrijd voor hbo-studenten waarbij op een thematische wijze wordt gewerkt (dit keer het thema gezondheid). Activiteiten behelzen: opzetten, begeleiden, voorselecteren en uiteindelijk het organiseren van het uitvinderssalon. Uitvindingen worden gekoppeld aan een thema en deze uitvindingen worden bekroond tijdens een gepast evenement in juni 2013. De wedstrijd kent een jury en stelt geldprijzen beschikbaar (ongeveer 500,- per bedrijf, exclusief de kosten voor het evenement). Ingenieur voor de klas In het kader van uitwisseling met de kennisinstellingen is het goed om medewerkers uit het bedrijfsleven met enige regelmaat voor de klas te hebben. Dit zorgt voor de juiste enthousiasmering, een overzicht van de laatste stand van de techniek naar de leerlingen en voor een beginnend begrippenkader van scholen en bedrijven naar elkaar toe. Philips en Variass zijn hier reeds in actief en de kans ligt hier om met het gehele cluster in dit onderwerp actief te worden. Basisscholenprogramma Het collectief regelen van deelname van de bedrijven bij basisschoolbezoeken (onder andere roefeldagen ).
Open Dit Voordrachtencyclus Het Tijdelijk overschot of tekort aan personeel communiceren binnen het cluster Het organiseren van een continue stroom van interne vacatures richting de bedrijven binnen het cluster en het actief ophangen/promoten van deze mogelijkheden binnen die organisaties. Bedoeling is meer kruisbestuiving te organiseren. Onderlinge bedrijfsbezoeken en presentaties waarbij elk bedrijf eenmaal per jaar een open presentatie houdt naar de andere clusterbedrijven. Successen delen dag organiseren bij lancering nieuwe producten/technologieën voor cluster deelnemers: om elkaar beter en vaker deelgenoot te maken van belangrijke momenten binnen de bedrijven. Indien mogelijk (vanwege geheimhouding) dan ook een mooi moment van collectieve PR. Op projectbasis medewerkers detacheren bij Innovatiecluster Drachten bedrijven (ISO-certificatie, engineering projecten) Zeker als het gaat over de inzet van bepaalde specialisten kan het zeer nuttig zijn om voordat er een project start, te kijken of voor een bepaalde tijd specialisten van de clusterbedrijven inzetbaar zijn voor een afgebakend project c.q. periode. Stimuleren en faciliteren van kennisdeling bestaand personeel, vakgenoten onderling gaat hier om het organisch laten ontstaan en groeien van een aantal kenniskringen vanuit verschillende expertises. Het idee is om vooral de medewerkers de vrijheid te geven om hier initiatief in te ontplooien. Het streven is eerst vijf van dit soort kenniskringen te laten ontstaan en daarna organisch verder te groeien. Gezamenlijke website is een collectief initiatief om met één gezicht naar buiten te treden en via de website een aantal verdere boeien-functies te realiseren zoals overzicht van stageplaatsen, overzicht van vacatures, overzicht van lopende activiteiten binnen het cluster in het kader van boeien & binden, overzicht van aantrekkelijk punten in de regio. Hierbij kan ook verdere social media worden ingezet zoals Facebook of Linked In-groepen, Twitter, Yammer etc. Zijn dit alle acties vanuit de bedrijven op het gebied van boeien en binden? Los van deze collectieve acties is het dus goed om te vermelden dat JetNet, UCF, vakschool gewoon door Philips Drachten verder individueel blijven worden ondersteund. Ook het Great Place to Work programma blijft een activiteit van Kiestra die gewoon doorloopt. Stages blijft een individuele activiteit, maar worden wel vanaf 2013 op de website geplaatst. Op provinciaal niveau worden daarnaast de volgende activiteiten ondernomen, waar het Innovatiecluster Drachten ook profijt van zal hebben: Het vormgeven aan zes sterke overlegtafels leidend tot een betaalbaar, transparant, kwalitatief sterk, aantrekkelijk en efficiënt aanbod van voortgezet en middelbaar beroepsonderwijs in Fryslân. De bestaande Technetkringen gaan deze overlegtafels coördineren. Investeren in een doorlopende leerlijn loopbaan oriëntatie en loopbaanbegeleiding in techniek. Het accent ligt op de leerwegen vmbo-tl en vmbo-gi leidend tot een verhoogde instroom in mbo-niveau 4 techniek. Investeren in technologieroute in FrysIn. Ook hier ligt het accent op een verhoogde instroom in mbo niveau 4 techniek. Door aanpassingen en toevoegingen te implementeren in de curricula van vmbo-ti en vmbo-gl wordt de route vmbo-mbo-hbo een stuk aantrekkelijker.
Inzetten op meer doelmatigheid binnen de vakmanschapsroute in de F4- (belangrijkste Friese) gemeenten. Het gaat om het vinden van slimme oplossingen om binnen vmbo-techniek het niveau van vmbo-bb en vmbo-kb betaalbaar en doelmatig op de kaart te houden. Het ontwikkelen en uitvoeren van een provinciale evenementenkalender van basisonderwijs tot en met mbo om de keuze voor de techniek te promoten. De Organisatie hiervan is in handen van de bestaande Technetkringen. Activiteitenkalender als leidraad voor verdere groei van het cluster De kalender heeft ook de functie van het aantrekken van nieuwe bedrijven in het cluster. Op basis van deze kalender zullen de komende maanden vier extra bedrijven gevraagd worden om mee te doen. Eenmaal per jaar wordt gekeken of de groep weer groter kan worden en dan stromen deze bedrijven toe op basis van de dan vastgestelde kalender. De rol van kenniskringen in het activiteitenplan Belangrijk om te vermelden is dat voor de doorontwikkeling van het Innovatiecluster Drachten (zowel de as als het vliegwiel ) de kenniskringenactiviteit van cruciaal belang is. Het is dus zaak om deze activiteit op een hoogwaardig niveau te lanceren en vanuit deze kenniskringen de weg in te slaan van gezamenlijke projecten. Deze kenniskringen moeten niet stranden in alleen praatgroepen. Meestal is na een bepaalde periode het elan eruit en sterven deze kringen een zachte dood. Vanuit gezamenlijke projecten kan op termijn een collectieve R&D-agenda komen, inclusief verdere verbindingen met hogescholen op onderzoeksgebied. Vanuit de kenniskringen is, later, ook een opschaling mogelijk naar het betrekken van meer bedrijven die zich in de vliegwiel regio bevinden en zich in hetzelfde focusgebied actief zijn (zie ook bijlage B). De wijze van organiseren van de kenniskringen is ook bewust op een organische wijze ingestoken. De initiatieven voor de kenniskringen moeten uit de Organisatie komen en niet voorgekauwd aangeboden worden. Op deze wijze worden de werknemers proactief betrokken en is de kans van slagen groter. Het cluster gaat eerst uit van vijf kenniskringen, maar het kunnen er ook meer of minder worden. Onderwerpen met kans van slagen lijken bijvoorbeeld: motion, vision, lean, projectmanagement.
Bassischolenprogramma Buro Varias Ingenieur voor de klas Buro Varias Uitvinderswedstrijd leider Ass 0.. Z > Buro Irmato x Beurzen bezoeken (6 per jaar) Buro x Project 0 2 u, S = 0 E 0 0 6 0.? 0 0 0 In het onderstaande overzicht is inzicht gegeven in de wijze van organiseren: elkaar om de voortgang van en prioritering van de activiteitenkalender te sturen. opdrachtgevers van dit bureau optreden. Eenmaal per kwartaal komen alle deelnemende bedrijven bij Gezien de snelheid van uitvoeren is het van belang om twee bedrijven aan te wijzen die als gedelegeerde in High Tech Systems en daadkracht. Onderwijs, Onderzoek en Overheid), met ervaring op het gebied van innovatie- en operationele processen Het clusterbureau moet bemand worden door personen met affiniteit voor de 40 s (Ondernemers, projectleidingwerk uit handen nemen. Uiteraard dienen de bedrijven wel deelnemende inzet te bedrijven en het ondernemerschap van de kleinere bedrijven. een hightechachtergrond te hebben om, om te kunnen gaan met de organisatiegraad van de grotere garanderen. Op sommige activiteiten zal dit bureau met de HRM-werkgroep (samengesteld uit HRM managers van verschillende bedrijven) activiteiten oppakken. De bemensing van het projectbureau dient Het clusterbureau zal een coördinerende en uitvoerende taak hebben en zoveel mogelijk de bedrijven initiatiefnemers erin steken. activiteitenkalender en hun bijdrage zal overeen moeten komen met de inspanningen die de huidige activiteiten. Nieuwe deelnemende partijen zullen gevraagd worden om toe te treden op basis van deze Per activiteit is middels de kruisjes aangegeven wie dan verder actief deelneemt aan de verschillende Figuur 3: Activiteitenkalender Innovatiecluster Drachten medewerkers mbv kenniskringen c Kennisdeling onderling Projectdetachering C Successen delen presentaties uitwisselen Overschotten/tekorten personeel Onderlinge bedrjfsbezoeken & Social fora Website Genieente Buro Stageplaatsen Vacatures Buro HRM Buro Buro Buro Norma Buro eopos ii x x II. Wijze van organiseren en benodigde middelen
Bij het uitvoeren van stap 1 zijn de volgende risico s opgemerkt en van een oplossing voorzien: Risico Kans Effect Oplossing Wegvallen van Klein Activiteiteninspanning Doorgroei van het deelnemer(s) neemt af en mogelijk cluster naar 10 slinkende in-kind deelnemers bijdrage bedrijven Kalender wordt niet snel Redelijk Afnemende attractiviteit Inzet van klein genoeg doorlopen door van het programma, clusterbureau capaciteitsgebrek afhakende deelnemers Te veel leunen op Klein Te weinig in-kind uren 3 maandelijkse clusterbureau bijdragen van de monitoring en bijsturing bedrijven van de voortgang Te weinig inzet van een Klein Onevenwichtigheid en 3 maandelijkse bedrijf daarmee frictie in de monitoring en bijsturing samenwerking van de voortgang. Doorgroei van het cluster naar 10 deelnemers 4. Beschrijving projectorganisatie In stap 1 wordt de volgende projectorganisatie voorzien. Hierbij gaan we er vanuit dat het cluster doorgroeit naar de genoemde 10 bedrijven. Deze bedrijven zullen met de gemeente Smallingerland en de provincie Fryslân op de uitvoering van de 2-jarenkalender toezien. Dit gebeurt eenmaal per kwartaal. Om directe aansturing te verzekeren vanuit het cluster richting de uitvoerende medewerkers van bedrijven en gemeente, maar ook het clusterbureau, is het voorstel om 2 gedelegeerde opdrachtgevers te benoemen die met een veel hogere frequentie zullen sturen op voortgang van de activiteiten. Daarnaast is voor deze periode de penvoerder van deze samenwerking Philips CL. Het geheel wordt mean en lean opgezet. Penvoerder Philips 10 bedrijven Gemeente en provincie 3 maandelijke monitoring 2 gedelegeerde opdrachtgevers Directe monito ring Clusterburo Bedrijven Gemeente Gezien de verwachting dat op termijn nog meer bedrijven zullen deelnemen, zal de wijze van organiseren waarschijnlijk alleen aangepast worden op deelname-inspanning (er zullen meer kolommen bijkomen in het overzicht).
Het Open In Nieuwe Met deze tien bedrijven zal in 2014 wel een juridische organisatievorm moeten worden vastgelegd als opmaat voor verdere continuering en mogelijke uitbreiding daarna. Te denken valt hierbij aan een Stichtingsconstructie als Engineering Noord die kent. Bedrijven willen nu als eerst de meeste energie in de uitvoering steken. Belangrijk hierbij is dan wel de bewaking van evenwicht van de (in-kind) inspanningen. Wat is de Stichting Engineering Noord? De Stichting Engineering Noord heeft ten doel: het verbeteren van het imago van de technische beroepen in Engineering (werktuigbouwkunde, elektro, mechatronica en fijnmechanische techniek) en het bevorderen van de kwaliteit van de mbo-opleiding Engineering en de instroom van leerlingen voor deze opleiding, alsmede het verhogen van de kansen voor de leerlingen om deze opleiding succesvol te doorlopen. Momenteel zijn bij Engineering Noord ca. 90 bedrijven aangesloten. De stichting heeft in 2008 een samenwerkingsovereenkomst met ROC Noorderpoort gesloten om de doelstellingen te verwezenlijken. Naast het geven van voorlichting op vmbo-scholen en basisonderwijs en presentatie van het initiatief op opleidingsbeurzen en het beschikbaar stellen van stageplaatsen, omvat het plan het verstrekken van een vergoeding aan leerlingen, als stimulans voor instroom en doorstroom. De leerlingen ontvangen na afronding van het eerste jaar een vergoeding voor de aanschaf van een laptop van 500 en 250 voor boekengeld. In het tweede, derde en vierde jaar ontvangt de leerling na overgang c.q. diploma eveneens 250 per jaar. 5. Beschrijving communicatie-activiteiten Tijdens de initiatieffase van het Innovatiecluster Drachten is er al veel publiciteit geweest vanuit de regionale pers en landelijke vakbladen. Dit is precies de bedoeling van het Innovatiecluster Drachten. In de perioden 2013-2014 zal actief worden gecommuniceerd met de buitenwereld via de volgende activiteiten: Beurzen Het gezamenlijk verzorgen van een stand met bemanning op vak-, bedrijven- en banenbeurzen (zoals recentelijk de NEVAT-beurs) waarbij het Innovatiecluster Drachten onder de aandacht gebracht kan worden. De ambitie is om op circa 6 beurzen per jaar aanwezig te zijn. Uitvinderwedstrijd gezamenlijk organiseren van een uitvinderswedstrijd voor hbo-studenten waarbij op een thematische wijze wordt gewerkt (dit keer als thema gezondheid). Activiteiten behelzen: opzetten, begeleiden, voorselecteren en uiteindelijk het organiseren van het uitvinderssalon. Uitvindingen worden gekoppeld aan een thema, en deze uitvindingen worden bekroond tijdens een gepast evenement in juni 2013. Bij dit evenement zal de pers worden uitgenodigd. Ingenieur voor de klas het kader van uitwisseling met de kennisinstellingen is het goed om medewerkers uit het bedrijfsleven met enige regelmaat voor de klas te hebben. Bij sommige momenten zal de pers worden uitgenodigd. Successen delen dag organiseren bij lancering nieuwe producten/technologieën voor cluster deelnemers: om elkaar beter en vaker deelgenoot te maken van belangrijke momenten binnen de bedrijven. Indien mogelijk (vanwege geheimhouding) dan ook een mooi moment van collectieve PR. Nieuwe deelnemerscluster deelnemers zullen worden verwelkomd met persberichten.