JAARVERSLAG Commissie van Toezicht P.I. Dordrecht 2016
Inhoudsopgave 1. Inleiding 2. Samenstelling van de Commissie van Toezicht 3. De inrichting 4. De Commissie van Toezicht 5. De maandcommissaris 6. De beklagcommissie 7. Cijfers
1. Inleiding INLEIDING Voor u ligt het jaarverslag over de jaar 2016 van de Commissie van Toezicht van de Penitentiaire Inrichting Dordtse Poorten te Dordrecht. Het jaar 2016 heeft in het teken gestaan van de consolidatie van de verworven kwaliteiten van de commissie. Dat is natuurlijk een continue proces, dat in het centrum van de aandacht van de commissieleden staat. Naast het gegeven dat de commissieleden zich op diverse wijzen laten bijscholen, wordt er voortdurend gestreefd naar inhoud en diepgang van de vergaderingen met de directie en een zinvolle invulling van de toezichthoudende taak. Tevens blijft de commissie streven naar een verdere verdieping en verbetering van de kwaliteit van haar rechtsprekende taak. Helaas hebben we afscheid moeten nemen van twee zeer gewaardeerde leden van de commissie, wiens inzet en inbreng wij erg zullen gaan missen. Via deze weg wil ik Geert van Rensch en Hans de Zwarte nogmaals heel hartelijk danken voor hun jarenlange inzet voor de commissie. Bezuinigingsmaatregelen blijven aan de orde van de dag en gaan ook niet ongemerkt voorbij aan de PI Dordrecht. De commissie ziet deze ontwikkelingen met de nodige zorg aan. We prijzen de directie voor de creatieve wijze waarop zij op deze ontwikkelingen inspringt en de vooruitziende blik die daarbij wordt gehanteerd. Het jaarverslag bevat, zoals gebruikelijk en uitgaande van het geadviseerde format, de nodige (statistische) gegevens over de aard en omvang van de werkzaamheden van de commissie alsmede de nodige informatie over het klachtproces. Ik wens u veel leesplezier toe. Dordrecht, maart 2017 Commissie van Toezicht
2. Samenstelling en mutaties van de Commissie van Toezicht Van de commissie van toezicht maakten deel uit: Een rechter, een advocaat, een arts, een adviseur verbonden aan een consultancy bureau, een freelance doktersassistente, een senior S.P.V. bij de GGZ, een Commissaris van Politie, een teamhoofd thuiszorg/gezondheidszorg, een stafmedewerker rechtbank Breda, een vakspecialist grenstoezicht Zeehavenpolitie, een medisch secretaresse, en een directeur bedrijfsvoering Landelijk parket. Secretariaat De Commissie van Toezicht wordt in haar taak bijgestaan door een ambtelijk secretaris formatief ondergebracht bij het Secretariaat van de Commissies van Toezicht, regio Rotterdam, onderdeel van de sector Publiekrecht van de Rechtbank Rotterdam. 3. De Inrichting De Penitentiaire Inrichting Dordrecht bestaat uit verschillende regimes, t.w. een huis van bewaring voor mannen, een gevangenis voor mannen en een extra zorgvoorziening voor mannen (EVZ). Daarnaast is er in de loop van 2016 een gedeelte van de inrichting geschikt gemaakt voor een ZBBI regiem. Hiervoor zijn 24 plaatsen gecreëerd Het aantal cellen is 372. Het aantal ingeslotenen kan variëren, in verband met de toepassing van plaatsing meerdere personen op een cel. 4. De Commissie van Toezicht Algemeen De Commissie vergaderde het afgelopen jaar 12 keer. Bij het eerste gedeelte van de vergadering vergaderen de leden zonder directie. In het tweede deel van de vergadering is altijd een vertegenwoordiging van de directie aanwezig. Hier wordt de Commissie op de hoogte gehouden van de ontwikkelingen binnen het gevangeniswezen en van de praktische zaken binnen de inrichting. Daarnaast worden opmerkingen vanuit de weekcommissariaten wanneer nodig besproken. Alle leden van de Commissie van Toezicht en de directie hebben steeds, voorafgaande aan een vergadering, de in de vergaderingen te behandelen stukken ontvangen. De onderwerpen die op elke vergadering als vast agendapunt ter sprake komen zijn: - vaststellen van het verslag van de vorige vergadering; - de bespreking van de ingekomen stukken; - de beklagcommissie; - het verslag van de maand(week)commissaris; - mededelingen van de directeur; - indeling weekcommissariaten en samenstelling van de beklagcommissie; - mededelingen/verslag portefeuillehouders.
Tijdens elke vergadering hebben de weekcommissarissen mondeling verslag gedaan van hun bezoeken aan de inrichting. Bij bijzondere voorvallen is hiervan melding gemaakt in de notulen. Bij de mededelingen van de directeur kwamen kwesties aan de orde, zoals:; - Personeel Per 1 mei is een vacature ontstaan van plaatsvervangend vestigingsdirecteur. De functie was per 31 december 2016 nog niet ingevuld. Zaken gedetineerden betreffende: Op de luchtplaats heeft een ernstige mishandeling plaatsgevonden. Van de mishandeling is aangifte gedaan. Bij overbrenging van een gedetineerde naar de ISO heeft het personeel veel geweld moeten gebruiken vanwege de ernstige tegenwerking van de gedetineerde. Op één van de afdelingen heeft een steekpartij plaatsgevonden. In het afgelopen jaar is een gedetineerde in zijn slaap overleden. Waarschijnlijk ten gevolge van middelen gebruik. Eén gedetineerde is in het ziekenhuis overleden ten gevolge van een ernstige ziekte. Er is een nieuwe regeling bezoek zonder toezicht ingevoerd welke ook gaat gelden voor de gedetineerden in het Huis van bewaring. De huisregels worden hierop aangepast. Een aanzienlijk aantal klachten is ontvangen over de winkel. Veel gedetineerden gaven aan dat zij bestelde spullen in hun boodschappenbox misten. Na onderzoek is gebleken dat gedetineerden betrokken bij de distributie van de boxen spullen hebben ontvreemd. De boxen zullen qua beveiliging worden aangepast. - Huisregels - Dagprogramma Begin 2016 zijn nieuwe huisregels ingevoerd.. Per 4 januari 2016 is een nieuw dagprogramma ingegaan. Dit heeft veel spanningen gegeven, omdat de extra tijd om na de arbeid te douchen niet meer werd gegeven. Alleen gedetineerden op arbeidszalen met vuil werk krijgen extra gelegenheid om te douchen. - ZBBI Met ingang van juni is er gestart met een 30-tal ZBBI plaatsen in de inrichting. Hiervoor zijn de nodige aanpassingen doorgevoerd. Per december is de ZBBI capaciteit uitgebreid met 24 plaatsen, waardoor er 24 gevangenis plaatsen zijn ingeleverd.
Bijzonderheden van de zijde van de commissie van toezicht bij de vergaderingen: - Verzoekbriefjes De commissie constateert dat er door de afdelingshoofden erg laat of niet wordt gereageerd op de verzoekbriefjes van de gedetineerden. De commissie heeft voor deze kwestie dringend aandacht gevraagd. - Zittingen - Commissieleden Met de directie is afgesproken dat indien de directieleden verhinderd zijn de zitting bij te wonen en er geen vervanging kan worden geregeld, de zitting gewoon doorgang zal vinden en de klachten op de door de directie geleverde schriftelijke verweren zal worden afgedaan. In 2016 hebben twee leden de Commissie verlaten en is er één nieuw lid benoemd. - Landelijke Dag Commissie van Toezicht Deze jaarlijks terugkerende dag is door een aantal leden van de Commissie van Toezicht bezocht. 5. De werkzaamheden van de maandcommissaris De Commissie van Toezicht bestaat momenteel uit 13 leden, inclusief de voorzitter. De leden komen uit verschillende maatschappelijke geledingen, zoals b.v. rechterlijke macht, maatschappelijk werk, medische sector. Bij toerbeurt, volgens een van tevoren vastgesteld schema, hebben telkens twee leden van de Commissie van Toezicht, de functie van maandcommissaris (hierna te noemen weekcommissaris) vervuld. Het rooster wordt jaarlijks vastgesteld. Bij verhindering wordt in onderling overleg geruild. In 2016 hebben de weekcommissarissen iedere week de inrichting bezocht. Gedetineerden kunnen door middel van een spreekbriefje kenbaar maken dat zij de weekcommissaris willen spreken. Deze briefjes worden gedeponeerd in de speciale brievenbus van de Commissie van Toezicht in de inrichting. Conform de Penitentiaire Beginselenwet worden ook de gedetineerden die een beklagformulier hebben ingediend bezocht door de weekcommissaris. De ervaring heeft geleerd dat een groot deel van de in de beklagformulieren aan de orde gestelde problematiek, ook buiten de beklagcommissie om, voor de betreffende gedetineerde afdoende geregeld kunnen worden. De gedetineerde wordt expliciet gevraagd of hij zijn beklag - na het bezoek van de weekcommissaris alsnog aan de beklagcommissie wenst voor te leggen of dat de klacht inmiddels naar tevredenheid is opgelost. Indien men het beklag wil doorzetten, krijgt betrokkene een bevestiging van ontvangst van zijn beklagformulier en wordt hij op de gebruikelijke wijze door de beklagcommissie gehoord. Door deze werkwijze krijgen gedetineerden zeer snel aandacht van de Commissie van Toezicht, hetgeen leidt tot een beperking van de klachten te behandelen door de beklagcommissie.
De weekcommissarissen brengen jaarlijks circa 700/750 bezoeken aan gedetineerden en spreken met hen over het door hen opgevoerd probleem. De beklagen en verzoekbriefjes behelzen uiteenlopende onderwerpen. Grotendeels kunnen deze op dezelfde wijze worden gerubriceerd als de klachtonderwerpen. Alle klachten, op- of aanmerkingen zijn na het bezoek door de weekcommissaris met het afdelingshoofd of een lid van de directie besproken. In de daarvoor geëigende gevallen is er direct een adequate oplossing gevonden en tot uitvoering gebracht. De weekcommissaris brengt op de eerstvolgende vergadering verslag uit van het tijdens het bezoek besprokene en de eventuele resultaten van het overleg daaromtrent met de directie c.q. afdelingshoofden Het schriftelijke verslag van de weekcommissaris wordt aan ieder lid van de commissie van toezicht verstrekt. Tijdens het bezoek van de weekcommissarissen, wordt door hen tevens iedere week de afzonderingsafdeling bezocht. In overleg met het dienstdoende personeel wordt bekeken of de daar verblijvende gedetineerde persoonlijk wordt bezocht. Het secretariaat wordt per e-mail op de hoogte gesteld van de plaatsingen op de isolatieafdeling, met de daarbij behorende bijzonderheden. Verslag portefeuillehouders Medische dienst Overzicht medische klachten behandeld door Hoofd Zorg in 2016. Sinds 3 jaar vindt er regelmatig een overleg plaats, tussen het Hoofd Zorg en de portefeuillehouder medische zaken binnen de CvT. In 2016 heeft dit overleg slechts twee maal plaatsgevonden, daar het huidige Hoofd Zorg zich in 2016 nog moest inwerken en zij het daarbij zonder een overdracht van haar voorgangster moest stellen. Totaal aantal klachten 59. 1: Hiervan zijn 45 klachten, of voorbemiddeld en afgehandeld of zijn geen klacht geworden/ niet doorgezet naar de CvT. 2: Aantal organisatorische klachten doorgezonden naar de CvT: 0 3: Aantal door de Beklag Commissie gegrond verklaarde klachten: n.v.t. ( zie 3) 4; Aantal medische klachten doorgezonden naar de medisch adviseur: 14 5: Aantal klachten doorgestuurd naar de RSJ: 5 6: Aantal klachten gegrond verklaard door de RSJ: 1 Medisch inhoudelijke klachten De meeste klachten hadden betrekking op het wel of niet arbeidsgeschikt zijn en bezwaar aantekenen tegen het plaatsen op een MPC(meer persoons cel) op medische gronden. Binnen de PI Dordrecht wordt gezocht naar passende arbeid voor de gedetineerde. Als een gedetineerde buiten de PI, arbeidsongeschikt verklaard is wil dat echter niet zeggen dat hij binnen de PI geen passende arbeid kan verrichten. Het kost vaak tijd om een gedetineerde hierbij het verschil uit te leggen tussen iemand arbeidsongeschikt verklaren en het verrichten van passende arbeid. In alle gevallen wordt hierbij, indien van toepassing,ook de medische kaart uit een vorige PI opnieuw beoordeeld. De reden dat AO kaarten niet worden overgenomen ligt aan het feit dat iedere PI andere arbeidstaken heeft. Ingeval van plaatsing op een MPC brengt de Medische Dienst advies uit aan het MDO( multidisciplinair overleg). De MD hanteert de regel dat een contra MPC multidisciplinair wordt bepaald in het MDO. Het is geen besluit van zorg alleen. Hierbij zijn m.n. de adviezen van de psycholoog en de psychiater van groot belang. Contra MPC neemt af, er wordt minder dubbel geplaatst.
Door het onverwacht overlijden van de psychiater is er in die periode een toename van klachten over het niet krijgen van medicatie (justitiabelen die op de revisielijst stonden) en over het wachten op een oproep om gezien te worden door de psychiater. Terechte klachten, het heeft even geduurd voordat het NIFP een nieuwe psychiater kon aanstellen. Ook het verstrekkingen pakket (vademecum) en dan met name alleen noodhulp van de tandarts is reden voor klagen door justitiabelen in het HvB. Vanuit de MD is er nog eens nadrukkelijk op gewezen dat bij klachten over de MD het klachtenformulier van de MD ingevuld dient te worden en dat het klachtenformulier van de CvT hiervoor niet geschikt is, daar op het klachtenformulier van de CvT niet vermeld staat dat er toestemming gegeven wordt om het betreffende medisch dossier te raadplegen. Nu de personele bezetting van de MD weer op sterkte is gaat de CvT ervan uit dat het regulier overleg weer plaats zal vinden zoals dat met elkaar is afgesproken. 6. De Beklagcommissie De beklagcommissie wordt samengesteld uit leden van de Commissie van Toezicht. De voorzitter van de commissie van Toezicht treedt tevens op als beklagrechter naast een vast benoemde beklagrechter. Zij wisselen elkaar af. Voor de twee overige leden van de beklagcommissie wordt jaarlijks een schema opgesteld, waardoor ieder lid van de commissie van toezicht een aantal keren bij de beklagzitting aanwezig is. De beklagcommissie wordt bijgestaan door de secretaris. De werkwijze Aan het begin van het lopende jaar wordt een zittingsschema vastgesteld op basis van één zitting per twee weken. De daarvoor in aanmerking komende klaagschriften zijn steeds behandeld door de beklagcommissie. Zeer eenvoudige klachten en klachten die naar het oordeel van de voorzitter van de beklagcommissie kennelijk ongegrond of kennelijk niet ontvankelijk waren, zijn door de voorzitter schriftelijk afgehandeld. Bij de klachtenbehandeling wordt eerst bezien of de klacht ontvankelijk is, dat wil zeggen valt onder de wettelijk genoemde beklaggronden conform artikel 60 Penitentiaire Beginselenwet. Daarnaast wordt bekeken of de klacht is ingediend binnen redelijke termijn. Indien dit het geval is wordt de klacht verder behandeld en gegrond of ongegrond verklaard. Wordt een klacht gegrond verklaard, dan kan aan de gedetineerde compensatie worden toegekend. Zowel de directeur, als de gedetineerde kunnen tegen een uitspraak van de beklagcommissie in beroep gaan bij de Beroepscommissie uit de Centrale Raad voor Strafrechtstoepassing en Jeugdbescherming Sedert 2013 streeft de beklagcommissie er naar, zoveel mogelijk klachten tijdens de zitting mondeling af te doen. Afgezien van de werkbesparing, levert dit naar de mening van de beklagvoorzitter als groot voordeel op, dat aan klager direct, uitgebreid en met redenen omkleed door de voorzitter de beslissing op zijn beklag wordt medegedeeld. Het is de ervaring van de beklagcommissie dat deze gevolgde werkwijze zeer naar tevredenheid van betrokkenen werkt. Bij de behandeling van de klachten door de beklagcommissie was steeds een directielid aanwezig.
7. Cijfers Overzicht klachten 2016 Geregistreerde klachten 864 (uitstroom 887) verzoeken tot rogatoire horen 80 Overgedragen klachten 15 Uitspraken mondelinge uitspraken 187 schriftelijk gemotiveerd 275 gegrond 24 ongegrond 140 niet ontvankelijk 161 Ingetrokken klachten door klager zelf 269 na bemiddeling 199
Overzicht klachten per onderwerp Activiteiten (arbeid) 74 Activiteiten (diversen) 32 Activiteiten (luchten) 28 Activiteiten (sport) 17 Bejegening 33 Contact buitenwereld (telefoneren) 20 Contact buitenwereld (bezoek) 61 Contact buitenwereld (post) 9 Controle 44 DBT 27 Disciplinaire straf 122 Eisen verblijfsruimte 2 Geweld 1 Informatie/procedure 64 Nog onbekend 3 Ordemaatregel 13 Persoonlijke voorwerpen 36 Regime 18 Rekening courant 19 Overplaatsing (extern) 8 Overplaatsing (intern) 15 Toezicht 1 Transport 5 Schadeverhaal 5 Verlaten inrichting 24 Verzorging (diversen) 43 Verzorging (levensbeschouwing 4 Verzorging (medisch) 25 Verzorging (persoonlijk) 24 Slot Dit jaarverslag is vastgesteld op de vergadering van de commissie van toezicht van en is door de voorzitter en de secretaris getekend.