> Retouradres Postbus 2518 6401 DA Heerlen AANTEKENEN Stichting Aafje Thuiszorg Huizen Zorghotels Raad van bestuur Postbus 8604 3009 AP ROTTERDAM Stadsplateau 1 3521 AZ Utrecht Postbus 2518 6401 DA Heerlen T 088 120 50 00 F 088 120 50 01 www.igz.nl Inlichtingen bij ri.utrecht@igz.nl Onderwerp aanwijzing ex artikel 27 Wet kwaliteit, klachten en geschillen zorg V1014265 Geachte raad van bestuur, Per aangetekende brief en e-mail van 30 januari 2017 heeft de Inspectie voor de Gezondheidszorg (IGZ) u geïnformeerd over haar voornemen tot het geven van een aanwijzing ex artikel 27 van de Wet kwaliteit, klachten en geschillen zorg (Wkkgz) aan Stichting Aafje Thuiszorg Huizen Zorghotels (hierna: Aafje). Met deze brief geeft de inspectie gevolg aan haar voornemen en geeft u een aanwijzing. Hiermee wordt u verplicht om binnen zes maanden maatregelen te treffen voor alle intramurale locaties (inclusief de locaties met deels of uitsluitend cliënten met een volledig pakket thuis (VPT) en exclusief de locaties met geriatrische revalidatie zorg (GRZ)), zodat wordt voldaan aan de in deze aanwijzing geformuleerde punten. Zienswijze aanwijzing U heeft, op maandag 6 februari 2017, in de door u gegeven schriftelijke en mondeling toegelichte zienswijze (kort samengevat) het volgende aangevoerd: Algemeen Aafje erkent en herkent de door de inspectie geconstateerde tekortkomingen op de thema s cliëntdossier en sturen op kwaliteit en veiligheid. De raad van bestuur geeft aan dat Aafje te maken heeft met een toename van het aantal cliënten met een complexe zorgvraag en een zeer krappe arbeidsmarkt in Rotterdam. Eind 2016 besloot de raad van bestuur tot het stopzetten van de zelforganisatie binnen de intramurale locaties van Aafje. Sinds oktober 2016 zijn per locatie plannen van aanpak opgesteld. Deze plannen van aanpak zijn en worden geïmplementeerd. Interne auditoren van Aafje monitoren de voortgang van de plannen door het uitvoeren van audits. De raad van bestuur geeft aan dat in het directieteam frequent wordt gestuurd op het gewenste resultaat. Kwaliteit en veiligheid U geeft aan vragen te hebben over de inhoud van dit onderdeel van de aanwijzing. Pagina 1 van 7
Het eerste aspect van het onderdeel kwaliteit en veiligheid betreft: - De zorgaanbieder verzamelt en registreert op systematische wijze gegevens betreffende de kwaliteit van zorg en toetst aan de hand van deze gegevens op systematische wijze of de wijze waarop de zorgaanbieder uitvoering geeft aan artikel 3 Wkkgz leidt tot goede zorg; U geeft aan de huidige kwartaalrapportages te vullen met analyses, acties en controles zodat de cyclus van borging gewaarborgd is. Hierbij stelt u dat u de voorgenomen aanwijzing zo opvat dat Aafje bij het consistent hanteren van dit dasboard voldoet aan dit aspect van de aanwijzing. Voor wat betreft het aantoonbaar analyseren en registreren van alle MICmeldingen en het inzichtelijk maken van het systeem waarmee het resultaat van verbeteringen wordt geëvalueerd, geeft u aan dat er binnen twee locaties een model is ontwikkeld en dat dit voor alle locaties gaat gelden. De centrale en decentrale MIC-commissies zullen hierin worden getraind. Daarnaast is een nieuw softwarepakket aangeschaft voor het MIC-systeem. Cliëntdossier Binnen Aafje is een methodische leerlijn opgezet die de komende maanden via intensieve scholing wordt uitgerold over alle locaties. Naast instructie en werkplekcoaching, zal controle van de dossiers plaatsvinden. Na implementatie van het methodisch werken zal Aafje overgaan tot het invoeren van het elektronisch cliëntendossier. Termijn van de aanwijzing Aafje stelt dat voor beide onderdelen van de aanwijzing - cliëntdossier en kwaliteit en veiligheid - een termijn van vier maanden te kort is om te kunnen voldoen aan de aanwijzing. Een termijn van zes maanden zou hiervoor wel voldoende zijn. Weging zienswijze De inspectie heeft de zienswijze gewogen. Met betrekking tot sturen op kwaliteit en veiligheid dient te worden opgemerkt dat het inrichten van een kwaliteitsysteem of dasboard alleen niet voldoende is en dat de inspectie toetst of het kwaliteitsbeleid aantoonbaar op de locaties leidt tot de gewenste verbeteringen in de kwaliteit van zorg. De door Aafje aangeleverde zienswijze bevat voor de inspectie geen argumenten om van de voorgenomen aanwijzing af te zien. De door u aangevoerde argumenten met betrekking tot de termijn van de aanwijzing, zijn voor de inspectie wel aanleiding de termijn aan te passen van vier naar zes maanden. Bevindingen De IGZ komt (met in achtneming van het voorgaande) tot de volgende bevindingen. Het inspectieonderzoek heeft bestaan uit onaangekondigde inspectiebezoeken en hertoetsbezoeken aan verschillende intramurale locaties van Aafje - waar verpleeghuiszorg wordt geboden, al dan niet in combinatie met zorg aan VPT-cliënten - en een bestuursgesprek. Pagina 2 van 7
Locatie Aafje Slinge Inspectiebezoeken 19 maart 2015, 16 maart 2016 en 26 augustus 2016 De inspectie heeft op 19 maart 2015 een bezoek gebracht aan locatie Aafje Slinge (hierna: Slinge). Slinge bleek, vooral binnen de thema s cliëntdossier, medicatieveiligheid en sturen op kwaliteit en veiligheid, niet te voldoen aan 14 normen. Na dit bezoek ontving de inspectie van Aafje op 17 september 2015 een resultaatverslag, waarin stond dat Slinge inmiddels aan de door de inspectie getoetste normen voldeed. Op 16 maart 2016 heeft de inspectie Slinge opnieuw bezocht. Slinge voldeed nog niet aan 14 van de getoetste normen en een extra norm. De normoverschrijdingen werden wederom vooral geconstateerd binnen de thema s cliëntdossier, medicatieveiligheid en sturen op kwaliteit en veiligheid Naar aanleiding van de bevindingen van het bezoek aan Slinge vond op 16 juni 2016 een bestuursgesprek plaats. De raad van bestuur erkende de ernst van de situatie en stelde verbetermaatregelen te zullen treffen. De inspectie gaf aan dat zij de resultaten opnieuw zou toetsen op Slinge en/of een andere locatie en dat zij maatregelen overwoog indien er geen of onvoldoende verbetering zichtbaar was. Tevens vroeg de inspectie om een kwaliteitsfoto van alle intramurale locaties van Aafje (inclusief de locaties met uitsluitend of deels cliënten met een VPT). Op 26 augustus 2016 vond een derde inspectiebezoek aan Slinge plaats. De inspectie constateerde dat er veel verbeteringen waren doorgevoerd, maar vroeg onder andere nog aandacht voor de analyse van de MIC-meldingen en het aantoonbaar methodisch werken in het cliëntdossier. Het toezichttraject werd afgesloten met de mededeling dat de inspectie verwachtte dat de zorgaanbieder controleerde of ook de zorg die overige locaties of teams bieden, aan alle getoetste normen voldeden. En dat de zorgaanbieder zo nodig passende verbetermaatregelen zou treffen. Locaties Aafje Hoppesteyn, t Ronde Sant en Boekenrode Inspectiebezoeken op 8 november, 16 november en 30 november 2016 De inspectie ontving van Aafje op 30 september 2016 per locatie, een kwaliteitsfoto (de stand van zaken op het gebied van de vijf inspectiethema s en de daarbij behorende normen en een plan van aanpak). Hieruit bleek dat er op alle locaties van Aafje, binnen alle thema s waarop de inspectie toetst, normen onvoldoende waren. Ook ontving de inspectie op 30 september 2016 plannen van aanpak voor alle locaties van Aafje. De ontvangen stukken hebben, in combinatie met een aantal recente meldingen aan de inspectie, geleid tot een inspectiebezoek aan locatie Hoppesteyn op 8 november 2016. De resultaten van dit bezoek waren aanleiding om nog twee locaties van Aafje te bezoeken, te weten t Ronde Sant (16 november 2016) en Boekenrode (30 november 2016). Binnen deze drie locaties waren respectievelijk 31 (Hoppesteyn), 23 ( t Ronde Sant) en 18 (Boekenrode) van de getoetste normen onvoldoende. Deze normen hadden vooral betrekking op de thema s medicatieveiligheid, cliëntdossier, inzet en deskundigheid personeel en sturen op kwaliteit en veiligheid. Pagina 3 van 7
De inspectie constateerde dat er nog onvoldoende sprake was van een effectieve kwaliteitscyclus, waarbij de zorgaanbieder op structurele wijze kwaliteitsinformatie verzamelt en gebruikt voor kwaliteitsverbetering. Hierdoor was het niet mogelijk om het zorgproces cyclisch te volgen, te evalueren en bij te stellen. Dit gold bijvoorbeeld voor het systeem van MIC-meldingen. Meldingen werden in onvoldoende mate geanalyseerd naar basisoorzaken en passende verbetermaatregelen waren daardoor niet aanwezig. De deskundigheid van het personeel was niet altijd voldoende in relatie tot de zorgzwaarte van de cliënten en methodisch werken was onvoldoende onderdeel van het werkproces. Ook werden cliëntervaringen en klachten niet structureel gebruikt voor verbeteracties. De inspectie zag dat de cliëntdossiers niet volledig en actueel waren en derhalve niet voldeden aan Richtlijn Verpleegkundige en verzorgende verslaglegging, 2011. Daarnaast stelde de inspectie vast dat niet voldaan werd aan alle normen op het thema medicatieveiligheid. Inspectiebezoeken 12 januari 2017 Op basis van de bezoeken in november 2016, heeft de inspectie aan Hoppesteyn, t Ronde Sant en Boekenrode gevraagd om binnen vier weken directe verbetermaatregelen op het gebied van medicatieveiligheid te treffen. Op 12 januari 2017 heeft de inspectie op alle drie de locaties een hertoetsbezoek op het thema medicatieveiligheid gebracht. De verbetermaatregelen op het vlak van medicatieveiligheid waren voldoende uitgevoerd op t Ronde Sant en Boekenrode. Locatie Hoppesteyn voldeed nog steeds niet aan vijf van de zes getoetste normen en kreeg een verlengde verbetertermijn van vier weken. De inspectie zal locatie Hoppesteyn daarom extra blijven monitoren op dit thema. Beoordeling van de zorgverlening Gedurende het gehele inspectietraject heeft de IGZ, op basis van de eerdere bezoeken aan Aafje, aan de raad van bestuur van Aafje gevraagd om verbetermaatregelen te nemen en om deze te verbreden naar alle locaties van Aafje. De thema s cliëntdossier en sturen op kwaliteit en veiligheid waren hier steeds onderdeel van. Ondanks de door de raad van bestuur ingezette verbeteracties concludeert de inspectie dat op de bezochte locaties (delen van) essentiële normen niet worden nageleefd. Voor de betreffende normen verwijzen wij u naar de rapportages van de bezoeken in 2015 en 2016. De inspectie constateerde dat de uitwerking van de toegezonden plannen van aanpak en resultaatsverslagen op de werkvloer onvoldoende bekend en zichtbaar waren. Een noodzakelijke voorwaarde voor goede zorg is dat op schrift gesteld(e) beleid, procedures en werkwijzen, cyclisch en structureel geëvalueerd en zo nodig bijgesteld worden. Ook moet erop toegezien worden dat er gewerkt wordt volgens deze documenten. Hierdoor ontstaat een kwaliteitcyclus met borging rondom het betreffende beleid. Er is bij Aafje sprake van onvoldoende sturing op de kwaliteit van de zorg, onvoldoende controle op naleving van werkafspraken, procedures en protocollen. Uit het feit dat een dergelijke kwaliteitscyclus binnen Aafje onvoldoende aanwezig is, concludeert de inspectie dat de raad van bestuur de afgelopen jaren in onvoldoende mate zijn verantwoordelijkheid heeft genomen. Pagina 4 van 7
Gelet op de bevindingen uit het gehele inspectieonderzoek, stelt de inspectie vast dat Aafje de artikelen 2, 7 en 9 van de Wkkgz niet of onvoldoende naleeft. De inspectie heeft onvoldoende vertrouwen in de verbeterkracht van Aafje vanwege het al doorlopen tijdpad vanaf maart 2015 en het feit dat afspraken binnen Aafje over de kwaliteit van zorg nog structureel niet worden nagekomen. Naar het oordeel van de inspectie is de sturing van de raad van bestuur op de thema s cliëntdossier en kwaliteit en veiligheid onvoldoende geweest om de kwaliteit en veiligheid van de zorgverlening te waarborgen. Dit leidt ertoe dat de IGZ er onvoldoende vertrouwen in heeft dat de vereiste verbeteringen zonder het geven van een maatregel door de inspectie gerealiseerd en geborgd worden. De inspectie acht het in het belang van de cliëntveiligheid noodzakelijk een maatregel op te leggen aan de gehele organisatie zodat bereikt wordt dat de benodigde maatregelen organisatiebreed worden getroffen en op de structurele naleving daarvan adequaat wordt gestuurd. Aanwijzing Gelet op het vorenstaande geef ik thans Aafje krachtens artikel 27 van de Wet kwaliteit, klachten en geschillen zorg een aanwijzing met de volgende inhoud. U moet zo spoedig mogelijk, doch uiterlijk op 17 augustus 2017, op alle locaties van Aafje die intramurale zorg en/of VPT-zorg bieden (exclusief GRZzorg), aan onderstaande voldoen: Kwaliteit en veiligheid; artikel 7 en 9 Wkkgz: - De zorgaanbieder verzamelt en registreert op systematische wijze gegevens betreffende de kwaliteit van zorg en toetst aan de hand van deze gegevens op systematische wijze of de wijze waarop de zorgaanbieder uitvoering geeft aan artikel 3 Wkkgz leidt tot goede zorg; - De zorgaanbieder analyseert aantoonbaar alle geregistreerde MICmeldingen (dit is inclusief de (calamiteiten)meldingen aan de inspectie); - De zorgaanbieder maakt aantoonbaar welke verbetermaatregelen zij treft op basis van die analyse; - De zorgaanbieder laat zien volgens welk systeem zij het resultaat van verbeteringen evalueert. Cliëntdossier; artikel 2 Wkkgz: - Iedere cliënt beschikt over een actueel en compleet cliëntdossier wat voldoet aan de beschrijving uit de Richtlijn Verpleegkundige en verzorgende verslaglegging, 2011. De inspectie verwacht dat Aafje haar een voortgangsrapportage stuurt, in de vorm van een resultaatsverslag, uiterlijk 17 mei 2017. Ter beoordeling van het eindresultaat verwacht de inspectie ook een resultaatsverslag uiterlijk op de dag waarop de aanwijzing afloopt, te weten uiterlijk op 17 augustus 2017. Pagina 5 van 7
In deze resultaatverslagen staat per locatie en per bovengenoemde norm beschreven: - Welke aanpak en acties Aafje heeft ingezet om aan de normen te kunnen voldoen; - Hoe en wanneer Aafje heeft gemeten of de locatie binnen de gestelde termijn volledig aan de norm voldoet; - Wat de meetresultaten waren qua niveau van verbetering- in kwalitatieve en kwantitatieve zin. Uiterlijk op 17 augustus 2017 dient aan de aanwijzing gevolg te zijn gegeven. Indien u binnen deze termijn geen gevolg heeft gegeven aan de aanwijzing, kan de inspectie een last onder bestuursdwang dan wel een last onder dwangsom opleggen teneinde de naleving van de aanwijzing af te dwingen. Openbaarmaking U heeft tijdens het zienswijzegesprek op maandag 6 februari 2017 aangegeven geen bedenkingen te hebben over het voornemen van de IGZ de aanwijzing actief openbaar te maken. Overeenkomstig het actieve openbaarmakingbeleid van de IGZ wordt de inhoud van deze aanwijzing, met inachtneming van de wettelijke normen, door de inspectie actief openbaar gemaakt. Dit houdt in dat de onderliggende rapporten, de aanwijzing en het persbericht integraal worden gepubliceerd op de website. Deze actieve openbaarmaking vindt plaats op donderdag 16 februari 2017 te 10.00 uur. Ik ga ervan uit u met het bovenstaande voldoende te hebben geïnformeerd. Indien u een toelichting op dit besluit wenst dan kunt u contact opnemen met N.N., senior inspecteur, onder telefoonnummer. De Minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport, namens deze, de hoofdinspecteur, mevrouw drs. A.M.M. Jonkers Pagina 6 van 7
Bezwaar Heeft u vragen over deze beslissing of bent u het er niet mee eens? Kijk dan op http://www.rijksoverheid.nl/ministeries/vws/bezwaarschriften-vws. Daar wordt uitgelegd wat u kunt doen als u het niet eens bent met de beslissing en misschien bezwaar wilt maken. Er staan voorbeelden waarmee u de kans op een succesvol bezwaar kunt inschatten. Wilt u een bezwaarschrift sturen, dan moet dit binnen zes weken na de datum die bovenaan deze brief staat. Let op: doe dit op tijd, anders kan uw bezwaar niet worden behandeld. Het bezwaarschrift e-mailt u naar: WJZ.bezwaarenberoep@minvws.nl, bij voorkeur met een ingescande handtekening. Indien u het bezwaarschrift per e-mail indient zonder ondertekening, bestaat de mogelijkheid dat u op een later moment verzocht wordt om bewijs te leveren dat u bevoegd bent tot het indienen van het bezwaar. Indien u niet kunt of wilt e-mailen, kunt u uw bezwaarschrift ook versturen per post naar: de Minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport, Directie Wetgeving en Juridische Zaken, Postbus 20350, 2500 EJ Den Haag. U kunt uw bezwaarschrift ook faxen naar: (070) 340 59 84. Noem in het bezwaarschrift: uw naam en adres de datum het kenmerk van deze brief (deze gegevens vindt u in de rechterkantlijn) geef aan waarom u het niet eens bent met de beslissing Vergeet niet om uw bezwaarschrift te ondertekenen en van een datum te voorzien. Wilt u zo vriendelijk zijn om een kopie van deze brief mee te sturen met het bezwaarschrift? Voorlopige voorziening Het indienen van een bezwaarschrift heft de werking van dit besluit niet op. Als u een bezwaarschrift heeft ingediend, dan kunt u daarnaast ook een voorlopige voorziening aanvragen waarmee mogelijk de werking van dit besluit, betreffende de aanwijzing en de openbaarmaking, kan worden opgeschort. Indien dit, gelet op de betrokken belangen, onverwijlde spoed vereist dan kunt u de voorzieningenrechter van de sector bestuursrecht van de rechtbank van het arrondissement waarbinnen u gerechtigd bent beroep in te stellen, verzoeken een voorlopige voorziening te treffen. Voor de regio-indeling en de adressen van de rechtbanken verwijs ik naar de volgende website: http://www.rechtspraak.nl/organisatie/rechtbanken/pages/default.aspx Mocht u naast een eventueel bezwaar een verzoek om een voorlopige voorziening doen, dan verzoek ik u mij middels bekend e-mailadres daarvan vóór (16 februari 2017 te 09.00 uur in kennis te stellen onder gelijktijdige verzending van het verzoekschrift. Bij het verzoek om een voorlopige voorziening wordt griffierecht geheven. Pagina 7 van 7