4.5 Proefles Vlottenrace Beste onderwijsprofessional, Bedankt voor uw interesse in De Techniek Torens! U vindt op de komende bladzijden het volgende: De fotokaart van de bijbehorende leskist 4.5 (Groep 4) Het leerkrachtblad en leerlinglesblad voor de onderzoekende les 4.5 Vlottenrace uit De Techniek Torens Het Quizblad dat als optionele afsluiting in de leeromgeving is toegevoegd. De uitleg over Leren Onderzoekend en Ontwerpend Leren met De Techniek Torens en de uitgewerkte ontwerpende Prezi behorende bij les 4.5 Vlottenrace. Een overzicht van alle lessen en de kerndoelendekking van De Techniek Torens. Wist u dat wij regelmatig in het land infosessies houden in ervaringsscholen? Wilt u De Techniek Torens eens van dichtbij bekijken? Kijk/meldt u aan op www.creativekidsconcepts.com/workshopsevents! We wensen u veel lesplezier met les 4.5 Vlottenrace Het Team van Creative Kids Concepts. +31 (0) 113 257 000 info@creativekidsconcepts.com www.creativekidsconcepts.com/detechniektorens www.ckcwebshop.com/detechniektorens
Een voorbeeld van de inhoudskaart (van de leskist) die bij deze les hoort.
4.5 Vlottenrace Leerkrachten lesblad 2x2 kinderen, les 4.5 Thema( s) / Domein(en): Constructie, Duurzame energie, Transport, Domein A Activiteit: Kinderen maken een vlot met een zeil en testen of het goed blijft drijven en of het voortbeweegt op windkracht (blazen!). Doel(en) van de activiteit: Ervaring opdoen met bouwen van een stabiel vlot naar eigen ontwerp. Leren dat het formaat en de vorm van het zeil van invloed is op de snelheid, maar ook op de stabiliteit van het vaartuig (hefboomwerking). Windkracht (blazen) als energiebron om voort te bewegen. Voorbereiding door leerkracht: Een bak met water om de vlottenrace in te houden. Bij voorkeur gebruik van de waterbak in een onderbouwklas (vanwege het formaat). Lesverloop: Teams van 2 kinderen gaan aan het werk. Elk team gaat een vlot maken. 1. Ze beginnen met het ontwerp. Daarvoor kijken ze eerst in de leskist en zien ze met welke materialen het vlot kan worden gebouwd. Ze tekenen samen hun ontwerp uit op een wit A4-papier. Dit mag niet te lang duren! De randvoorwaarden voor het vlot zijn: Het vlot moet stevig zijn en niet zinken. Het vlot moet voorzien zijn van een mast en een zeil. Het vlot moet worden gemaakt met spullen die in de leskist zitten. 2. Als het ontwerp klaar is, overleggen de kinderen waarmee ze zullen beginnen en wie wat doet. Ze moeten het echt samen maken! 3. Het vlot mag pas te water als het helemaal af is. Eerder mag niet. Dat wordt dus spannend! 4. Als de kinderen snel klaar zijn met het vlot, dan mogen ze het nog schilderen of kleuren. 5. Lijkt jullie vlot ook op de tekening die jullie vooraf maakten? Wat wel? Wat niet? Waarom is het soms anders? 6. Tenslotte, als beide teams klaar zijn, mogen de vlotten voorzichtig te water gelaten worden. Blijven ze drijven? Kiepen ze om? Welke ligt het stevigste (stabielste)? Welke, denken de kinderen, zal het beste gaan varen als ze tegen het zeil blazen? Daarna blazen ze zo hard mogelijk!!! Deze les is tevens bevorderlijk voor: Samen overleggen. Leren werken met beperkte middelen. Eenvoudig ontwerp maken en werktekening maken. Bouwen conform werktekening. Resultaat samen (zelf) evalueren.
4.5 Vlottenrace Leerlingen lesblad 2x2 kinderen, les 4.5 Wat heb je nodig? Uit de leskist: Ongeveer 100 kurken 2 prikpennen Cocktailprikkers 2 scharen Houten spatels Satéstokjes Natuurtouw Schilderstape Setje viltstiften Uit de Techniek Torens: Wit A4-papier Gekleurd A4-papier Droogdoek Verder: Waterbak Wat gaan jullie doen? Jullie gaan 2 aan 2 zitten. Elk team maakt een vlot. 1. Maak eerst samen een ontwerp. Kijk daarvoor in de leskist om te weten waarmee jullie een vlot kunnen bouwen. Teken jullie ontwerp uit op een wit papier. Het vlot moet:...stevig zijn en niet zinken....voorzien zijn van een mast en een zeil....worden gemaakt met spullen die in de leskist zitten. 2. Als het ontwerp klaar is, overleg dan hoe jullie zullen gaan werken en wie wat doet. Jullie moeten het echt samen eens zijn en het vlot samen maken! 3. Het vlot mag pas te water gaan als ze alle twee af zijn. Eerder mag niet. Dat wordt dus spannend! Zijn jullie snel klaar, dan mogen jullie het vlot nog schilderen of kleuren. 4. Bespreek dan samen: Lijkt jullie vlot ook op de tekening die jullie vooraf maakten? Wat wel? Wat niet? Waarom is het soms anders? 5. Als beide teams klaar zijn, mogen de vlotten voorzichtig te water gelaten worden in een waterbak. Blijven ze drijven? Kiepen ze om? Welke ligt het stevigste (stabielste?). Welk vlot, denken jullie, zal het beste varen als jullie tegen het zeil blazen? Blaas samen zo hard mogelijk!!! De race is gestart! 6. Maak de lesdoos en alle spullen weer goed droog voordat je alles opruimt!
Quiz Na afloop van de lesactiviteit kunnen de leerlingen deze quiz maken 4.5. Vlottenrace Leeropbrengsten (info voor de leerkracht): Leerdoelen bij deze lesactiviteit: constructie, balans, transport, duurzame energie (wind); domein A en B ervaring opdoen met drijfvermogen van verschillende vormen in/op water. experimenteren met drijfvermogen en stabiliteit van bepaalde vormen, principe van basisverbreding ter stabilisering van een object. ontwerpen, uitvoeren en testen; creëren Geoefende vaardigheden tijdens deze lesactiviteit: Samen werken, overleggen en refl ecteren; Ontwerpen, maken, testen; bouwwerk maken met beperkte middelen. Naam:............................................................. Datum:........................ Samengewerkt met:................................................................................. Jullie hebben in deze les Een vlot ontworpen met een mast en zeil. Dat hebben jullie met de leskist materialen gemaakt en vervolgens hebben jullie de vlotten getest in een waterbak. Bleven ze goed drijven? Konden ze ook een beetje zeilen? Vraag 1 Waardoor blijft jouw vlot zo goed drijven? (NB: twee antwoorden zijn goed) A. door de materialen waarvan het gemaakt is B. door de kleur van het vlot C. door de vorm van het vlot D. mijn vlot dreef niet, maar is gezonken Vraag 2 Wat zou je nog kunnen verbeteren aan het vlot zodat het vlot meer gewicht zou kunnen dragen? Teken dat op de achterkant van dit blad: Bonusvraag 3 Maak op de achterzijde van dit blad ook een ontwerp van jouw ideale vlot (als je dat in t echt zou mogen bouwen). Geef daarbij aan met welke materialen en in welk formaat (de afmetingen) het vlot moet worden gebouwd. Aantal punten vraag 1:.... Aantal punten vraag 2:.... Aantal punten vraag 3:.... Tel alles bij elkaar op + 1 punt = Jouw score:
Leren Onderzoekend en Ontwerpend Leren (LOOL) Bij verschillende lessen van De Techniek Torens is een ondersteunende multimediale tool ontwikkeld, waarmee de leerlingen (en leerkrachten) intensiever kunnen werken met de empirische cyclus: het Onderzoekend en het Ontwerpend Leren. N N VERK PRO B BRAI N ER O UITV EXPE RESU ORM & ST ONTWERPCYCLUS PRES HYPO PRES VERD OND E VERD AT LT MT UI RI OER TV Z UI SIE & Q LU TER TWERP ON ONDERZOEKSCYCLUS EMSTEL LE NG LI ESE TH TER PING IE TEST E VERK OEKSV RZ AG RA PING IE CON C N Prezi Bij de technieklessen uit De Techniek Torens zijn speciale Prezi-presentaties ontwikkeld. Tijdens het doorlopen van zo n Prezi leren de leerlingen (en de leerkracht) werken in de stappen van het Onderzoekend Leren of het Ontwerpend Leren. Daarbij werken ze online. In de fasen van experiment / uitvoering gaan ze ook aan de slag met de leerlingenlesbrief en de leskist uit De Techniek Torens. Waar vind je de LOOL Prezi? Voor meer dan 10 lessen uit de Techniek Torens zijn LOOL-Prezi s gratis beschikbaar in de leerlingenportal op www.ckcportal.com. LOOL uitleg 1 van 4
Hoe zet je de LOOL Prezi in? Als de leerlingen aan de hand van de Prezi de techniekles gaan doen, dan zijn er voor de leerkracht verschillende manieren om dat in te zetten: Manier 1: De leerlingen werken geheel zelfstandig met de Prezi. Laat het groepje van 2 of 4 leerlingen zelf achter een computer zitten en de Prezi doorlopen. Geef ze de instructie dat ze alle stappen van de Prezi moeten doorlopen en dat ze halverwege dan vanzelf met de leskist en de lesbrief aan de slag kunnen. Geef duidelijk aan dat ze de Prezi tot het einde moeten doorlopen; na de uitvoering/ experiment moeten ze immers nog (volgens de empirische cyclus) de resultaten presenteren. Manier 2: De leerkracht introduceert klassikaal met de Prezi de les op het smartboard. Met name het stuk verkenning en de filmpjes. Vervolgens gaan de leerlingen gedurende de week om de beurt, zelfstandig in groepjes, aan de slag met de Prezi en de leskist. Manier 3: De leerkracht introduceert met de Prezi de les bij het groepje leerlingen dat ermee aan de slag gaat (op het smartboard of op een computer). Vervolgens gaat dat groepje leerlingen zelfstandig aan de slag met de rest van de Prezi en de leskist. Natuurlijk kunnen de leskisten van De Techniek Torens ook gewoon zonder de Prezi-tool worden ingezet in de klas. In dat geval is het Leren Onderzoekend en Ontwerpend Leren nog steeds aan de orde, maar minder expliciet gestructureerd voor leerling en leerkracht. Waarom zijn de LOOL Prezi s ontwikkeld? Deze tool is ontwikkeld om de leerkracht en leerlingen te laten zien hoe eenvoudig je, volgens een empirische cyclus, met de leskisten van De Techniek Torens kunt werken. Zo kun je Onderzoekend en Ontwerpend leren met de technieklessen die reeds gegeven worden. Op deze manier kan Wetenschap & Techniek op een heldere, laagdrempelige manier voor de leerkracht een structurele plaats krijgen in het curriculum van de basisschool. Dit is gemakkelijk haalbaar, efficiënt qua kosten en tijdsbesteding. De leerkrachten leren LOOL on the job. LOOL uitleg 2 van 4
Voorbeeld van de LOOL-Prezi bij deze les Wilt u deze Prezi digitaal doorlopen ga dan naar: www.creativekidsconcepts.com/lool LOOL uitleg 3 van 4
Voorbeeld van leerkrachtblad bij de Prezi van deze les. Leerkracht informatieblad leerlijn/leerdoelen lessen DTT gr 3&4 (naar LOOL theorie Graft & Kemmers, 2007) Ontwerpend leren : 4.5. Vlottenrace Fase: Activiteit/vraag aan leerling Mogelijke antwoorden/actie: Verkennen: oriëntatie op onderwerp en de (sociale) context; (h)erkennen probleem of behoefte; eisen formuleren; behoefte vertalen naar een oplossing; voorspellingen doen; woordenschat en voorkennis Altijd afhankelijk van (niveau van) de voorkennis van leerlingen. In de verkenningsfase kan de voorkennis worden gepeild en verbreed. verbreden; Vraag 1: Heb je wel eens een vlot gebouwd waarop je zelf kon zitten of staan? Wanneer was dat? Met wie heb je dat gebouwd en van welk materiaal? Leerling afhankelijk Vraag 2: Welke materialen zijn geschikt voor het bouwen van een vlot? Noem eens wat verschillende materialen. Waarom zijn die daarvoor geschikt? Vraag 3: Wat betekent stabiel? Wat maakt een vlot stabiel, denk je? Wat maakt een vlot stevig? Bekijk de korte filmpjes via de leerlingenportal bij les 4.5 op www.techniektorens.nl: Vlot bouwen (2:47 min) Vlotvaren (0:45 min) Coole kikkers gaan vlotvaren (totaal 6:30 min, bekijk daarvan de eerste 3:30 minuten) Wereldkampioenschap vlot varen (2 min) Probleemstelling: Focus van de aandacht van de leerlingen op bepaalde aspecten van het probleem en het bijbehorende programma van eisen waaraan het ontwerp moet voldoen; Evenals de randvoorwaarden. Probleemstelling bij les 4.5.: Bouw een stevig en stabiel vlot. Brainstorm & Ontwerp: Leerlingen bedenken en bespreken samen oplossingen voor het probleem; analyseren de eisen; samenhang tussen onderdelen aangeven; oriëntatie op benodigd materiaal en gereedschap; aanrommelen met materiaal; reflecteren op technische principes en vorm-functie relaties. Ontwerpvraag bij les 4.5.: ontwerp samen jullie vlot! Uitvoeren/maken: Al doende oplossing uitvoeren; Materialen onderscheiden op basis van eigenschappen; Ervaring opdoen met gereedschappen; Onderdelen van een oplossing/product kennen. Leerlingen gaan zelfstandig in groepjes aan de slag met de lesopdracht 4.5. en de materialen uit de leskist. Testen: Leerlingen testen hun product op de randvoorwaarden die bij het probleem gesteld waren. Eventuele verbeteringen toepassen. Beoordelen van verschillende uitwerkingen. Bevindingen noteren. Testvraag bij les 4.5.: Werkt het vlot naar wens? Blijft het vlot stabiel drijven op het water? Presenteren: Leerlingen maken een (kort) verslag waarin ze uitleggen wat de probleemstelling was, wat hun oplossing was en hoe ze die hebben uitgewerkt. Ze vertellen over hun bevindingen. Voor -en nadelen; Portfolio aanleggen. Lichte materialen, spullen die blijven drijven, hout, opblaasband, dichte lege flessen Stabiel: brede basis en goede verdeling van de constructie. Stevig: goede verbindingen en verbanden in de constructie. Leerlingen worden zich bewust van een concreet technisch probleem, dat moet worden opgelost. Randvoorwaarden: maak een mast en zeil; het vlot moet stevig zijn en stabiel drijven. Gebruik alleen de materialen uit de leskist. Leerlingen bekijken en bespreken de materialen uit de leskist. Ze bedenken, bespreken en tekenen samen 1 ontwerp voor het vlot. Ze lezen samen de lesinstructies, ze bouwen, verbinden, meten, maken onderdelen op maat, vergelijken, constateren. Leerlingen testen samen hun vlot in een waterbak. Ze zijn pas klaar met de opdracht als alles goed functioneert en aan de gestelde eisen voldoet. Presentatievorm naar keuze: Mondeling of schriftelijk verslag. Ze geven aan wat wel en wat niet zo goed aan hun ontwerp en/of uitvoering was. LOOL uitleg 4 van 4