Cursusoverzicht Werken naar vermogen

Cursusoverzicht Werken naar vermogen

Versie 2.0 augustus 2012 Opdrachtgever Ministerie SZW Projectmanager Hans Sliepenbeek Projectleider Marian de Regt

Inhoudsopgave Inhoudsopgave... 3 Inleiding... 4 Training Computervaardigheden... 5 Doel... 5 Programma... 5 Aandachtspunten... 5 Training Taalvaardigheid... 6 Doel... 6 Programma... 6 Aandachtspunten... 6 Training Werknemersmentaliteit... 7 Doel... 7 Programma... 7 Aandachtspunten... 7 Training Veilig werken... 8 Doel... 8 Programma... 8 Aandachtspunten... 8 Training Kwaliteit en hygiëne... 10 Doel... 10 Programma... 10 Aandachtspunten... 10 Training Ketenbewustzijn... 11 Doel... 11 Programma... 11 Aandachtspunten... 11 Training Rekenvaardigheden... 12 Doel... 12 Programma... 12 Aandachtspunten... 12 Werkplekopdrachten... 13 Uitgangspunten leer- en lesmateriaal... 14 Scholingsadvies voor bedrijfsbegeleiders en trainers... 17 Cursus voor trainers: Procesgericht trainen (Didactische Vaardigheden)... 17 Workshop voor begeleiders en trainers... 17 Bijlage 1- Macro lesplannen... 18 Bijlage Ia - Macrolesplan computervaardigheden deel 1... 18 Bijlage Ib Macrolesplan computervaardigheden deel 2... 20 Bijlage II - Macrolesplan taalvaardigheid... 22 Bijlage III Macrolesplan werknemersmentaliteit... 25 Bijlage IV Macrolesplan rekenvaardigheden... 28 Bijlage Va Macrolesplan veilig werken deel 1... 32 Bijlage Vb Macrolesplan veilig werken deel 2... 34 Bijlage VI Macrolesplan kwaliteit en hygiëne... 35 Bijlage VII Macrolesplan ketenbewustzijn... 38 Bijlage 2 Procesgericht Trainen... 41 Bijlage 3 Bronverwijzingen en leveranciers... 42

Inleiding Deze cursuscatalogus biedt u handvatten om mensen die geïndiceerd zijn op te leiden voor een baan in het bedrijfsleven, specifiek de procesindustrie. Mensen die geïndiceerd zijn hebben vaak extra hulp en ondersteuning nodig om hun bijdrage te leveren op de arbeidsmarkt. SW-bedrijven bieden o.a. die hulp en ondersteuning. Deze cursuscatalogus of ook wel scholingsvoorstel dient weer ter ondersteuning van die instellingen die zich inzetten om de mensen die geïndiceerd zijn naar de arbeidsmarkt toe te leiden. In deze catalogus zijn een aantal modules uitgewerkt die nodig zijn om te kunnen werken in de procesindustrie. Deze catalogus komt voort uit de taakanalyses die door Kenniscentrum PMLF zijn uitgevoerd bij diverse bedrijven in de procesindustrie 1, als onderdeel van een opdracht van het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid. Deze cursuscatalogus is zo opgebouwd dat er per module wordt aangegeven wat de leerdoelen, programma en benodigde tijd is. Soms worden er ook een aantal tips voor de te gebruiken leermiddelen gegeven. In de bijlages treft u per module het macro-lesplan aan. Dit is een meer gedetailleerde uitwerking van de module. Na de modulebeschrijvingen volgen er nog een aantal richtlijnen en tips voor het ontwikkelen en gebruiken van leermaterialen. Tevens wordt er een advies gegeven over scholing van docenten en begeleiders. Deze modulen die voorgesteld zijn in deze catalogus zijn niet af. Bij elk onderwerp wordt een voorzet gegeven hoe de cursus verzorgd kan worden. Instanties hebben daarin de vrijheid om ook hun eigen materialen aan de cursus toe te voegen. Let er wel op: deze modules zijn ontwikkeld met de procesindustrie als achtergrond. Indien er elementen weg worden gehaald, kan de link met deze branche vervagen. 1 Project Werken naar Vermogen iov het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid.

Training Computervaardigheden Doel Aan het eind van de cursus is de deelnemer in staat om: - de computer aan- en uit te zetten (SW) - de muis te bedienen (SW) - zich aan te melden (SW) - een programma op te starten (Office? SW) - teksten op te stellen op de computer (SW) - te zoeken binnen het benodigde programma (bedrijf) - SAP op te starten (SW via Elearning) - De transacties binnen SAP uit te voeren, die nodig zijn (bedrijf via Elearning) Programma Computervaardigheden - deel 1 Computervaardigheden - deel 2 Onderdelen van de computer De computer De computer opstarten Tekst opstellen in een programma Aanmelden op de computer SAP opstarten De muis bedienen Inloggen in SAP Een programma opstarten Iconen binnen SAP Een programma afsluiten Transactie x uitvoeren Afsluiting deel 1 Afsluiting deel 2 Benodigde tijd Computervaardigheden - deel 1 Computervaardigheden - deel 2 150 minuten 180 minuten Aandachtspunten 1. Bij bedrijven dient nagevraagd te worden met welke computerprogramma s gewerkt wordt en waarop deze draaien (bv Windows). Op basis daarvan dienen instructiekaarten opgesteld te worden. Denk hierbij aan: - Instructiekaart opstarten en instructiekaart bedienen PC - Elearning filmpjes SAP transacties - Instructiekaarten zoeken in programma X/Y/Z 2. Overigens is het SW bedrijf vrij om met eigen materialen aan te sluiten op het macro lesplan. 3. Tip: Op http://www.steffie.nl/ heb je duidelijke filmpjes staan over zoeken op internet of e- mailen etc.

Training Taalvaardigheid Doel Aan het eind van de cursus is de deelnemer in staat om op minimaal A2 niveau: - Formulieren, die gebruikt worden bij bedrijven, te lezen en in te vullen (SW algemeen, waarbij bedrijven formulieren geven als input, bedrijf doet het nogmaals specifiek) - een briefje (denk aan input voor overdracht rapport) op te stellen (SW algemeen, waarbij bedrijven voorbeelden aanleveren, bedrijf doet het nogmaals specifiek) - werkinstructies te lezen (en op te volgen) (SW algemeen, bedrijf specifiek) - informatie op informatie borden te lezen (SW algemeen, bedrijf specifiek) Programma Taalvaardigheid Badge/ werkpasje Formulier lezen en invullen Werkinstructies lezen Hoe te handelen bij ongevallen en incidenten? Informatie van informatieborden Een briefje opstellen Afsluiting Benodigde tijd Taalvaardigheid 170 minuten Aandachtspunten 1. Bij bedrijven dient nagevraagd te worden welke formulieren de deelnemer moet gaan invullen. Op basis daarvan dienen instructiekaarten per formulier opgesteld te worden. 2. Overigens is het SW bedrijf vrij om met eigen materialen aan te sluiten op het macro lesplan. 3. Tip: Herhaling via maandelijkse sessie met behulp van de Start!-krant Indien nodig kan de instelling ism het bedrijf maandelijks een sessie organiseren om de taalvaardigheid op peil te houden. Dit kan gedaan worden door elke deelnemer een abonnement op Start! Te geven. De Start!-krant helpt werknemers op de werkvloer bij het verbeteren van basisvaardigheden, die onder meer belangrijk zijn voor zelfvertrouwen en goed functioneren. De Start!-krant biedt binnen- en buitenlands nieuws, artikelen over sport, gezondheid, vrije tijd en entertainment: allemaal in eenvoudige taal. Voordeel is dat bij de Start!-krant een gratis lesbrief hoort. Daarin staan opdrachten om begrijpend lezen te stimuleren en te toetsen. Met behulp van de startkrant en het lesplan kan je dan een maandelijkse sessie organiseren. Zo bevorder je het lezen van de mensen en het bespreken van wereldkundige onderwerpen. Zo geef je de mensen ook weer een mogelijkheid om aansluiting te vinden (in pauzes) met de andere medewerkers van het bedrijf. Verschijnt: 10 maal keer per jaar. Omvang: 12 pagina's. Hieraan zijn kosten verbonden. Een voordeel van het in-company organiseren van dergelijke maandelijkse sessies is dat er ook overige zaken besproken kunnen worden. Het vormt dan ook direct een vast evaluatieonderdeel.

Training Werknemersmentaliteit Doel Aan het eind van de cursus is de deelnemer in staat om: - te zeggen welke houding/gedrag van hem verwacht wordt in het bedrijf - hierbij ook voorbeelden benoemen en dit ook al te laten zien in de cursus - het principe op tijd komen toepassen tijdens de cursus (en later voor het werk) - te laten zien hoe je persoonlijke hygiëne toepast - te laten zien hoe je gekleed naar je werk gaat Programma Werknemersmentaliteit Regels binnen de les Regels binnen een bedrijf Pesten Omgaan met elkaar Afsluiting Benodigde tijd Werknemersmentaliteit 115 minuten Aandachtspunten 1. Instructiekaart: pesten (achter in deze catalogus) 2. In deze cursus wordt gebruik gemaakt van de E-learning module omgaan met elkaar uit Handige Herman. Handige Herman is aan te vragen bij SBCM. 3. Eventueel kan de brochure met uitleg over hoe je jezelf verzorgt aangeschaft worden (ISBN: 978-90-8696-071-2) 4. Eventueel kan het beeldmateriaal gebruikt worden: Pesten op het werk. (http://youtu.be/pbyb3alrbfe) 5. Overigens is het SW bedrijf vrij om met eigen materialen aan te sluiten op het macro lesplan. 6. Let op: als cursisten nog nooit hebben gewerkt bij een bedrijf, is het nodig om een rondleiding te organiseren bij een bedrijf. Op deze wijze krijgen de deelnemers een beeld hoe een bedrijf er aan de binnenkant uitziet. 7. Let op: in de eerste werkweek van de kandidaat binnen het bedrijf, dient de kandidaat de werkplekopdracht omgaan met elkaar te maken. Deze opdracht is te vinden in de E-learning module Handige Herman onder opdrachten en links.

Training Veilig werken Doel Aan het eind van de cursus is de deelnemer in staat om: - te vertellen welke persoonlijke beschermingsmiddelen hij moet gebruiken en hoe (SW algemeen, bedrijf specifiek); - te benoemen welke regels voor hem van toepassing zijn (SW algemeen, bedrijf specifiek); - te vertellen wat de meest voorkomende risico s bij zijn werk voor bedrijf X zijn en hoe hij deze risico s kan voorkomen of beperken(sw algemeen, bedrijf specifiek); - te vertellen welke functies de diverse veiligheidsborden/ pictogrammen bij bedrijven hebben (SW algemeen, bedrijf specifiek) o nooduitgangen te herkennen etc.; - te vertellen hoe hij veilig met gereedschappen kan werken; - te vertellen hoe hij op een goede manier moet tillen; - elementen uit de basisveiligheid te herkennen en te benutten op de werkplek, denk daarbij aan hoe te handelen bij noodsituaties, bij brand, beknelling etc. Programma Veilig werken - deel 1 Veilig werken - deel 2 Handige Herman veilig werken bij o Werkplek en omgeving o Veiligheid op de werkplek o Veiligheidsregels toepassen Herkennen van borden Handige Herman veilig werken bij o Rommel opruimen o Rondrijdend materieel o Veiligheidsregels rondrijdend materieel Veilig werken Handige Herman Basisveiligheid je werk en de wet Basisveiligheid veilig werken Basisveiligheid machines en hulpmiddelen Basisveiligheid signalering Basisveiligheid noodsituaties Test jezelf Handige Herman machines en gereedschappen: o PBM s o Waarschuwingstekens op borden o Gereedschappen o Noodstop Belasting van het lichaam Werkhouding Afsluiting deel 1 Afsluiting deel 2 Benodigde tijd Veilig werken - deel 1 Veilig werken - deel 2 170 minuten 130 minuten Aandachtspunten 1. In deze cursus wordt gebruik gemaakt van de E-learning Veilig werken uit Handige Herman. Handige Herman is aan te vragen bij SBCM. 2. Overigens is het SW bedrijf vrij om met eigen materialen aan te sluiten op het macro lesplan.

3. Let op: in de eerste werkweek van de kandidaat binnen het bedrijf, dient er samen met de aandacht besteed te worden aan veilig werken. Dit kan op basis van de opdrachten uit de module Handige Herman onder opdrachten en links.

Training Kwaliteit en hygiëne Doel Aan het eind van de cursus is de deelnemer in staat om: - te vertellen wat een product is en wat voedselveiligheid is; - te vertellen waarom hygiëne belangrijk is voor zichzelf en voor het bedrijf; - te vertellen welke factoren een rol spelen bij hygiëne; - te vertellen wat persoonlijke hygiëne inhoudt; - te vertellen wat omgeving hygiëne inhoudt; - te vertellen waarom opruimen, reinigen en desinfecteren nodig is. - te vertellen welke formulieren en instructies binnen een bedrijf een rol spelen in het kader van hygiëne en voedselveiligheid Programma Kwaliteit en hygiëne Wat is hygiëne? Waarom is hygiëne belangrijk voor een bedrijf? Persoonlijke hygiëne Omgevingshygiëne Hygiëne en gevolgen voor opruimen, reinigen en desinfecteren Formulieren en instructies Bedrijfskleding Eventueel: voedselveiligheid Gezamenlijke toets: goede hygiëne of niet? Benodigde tijd Kwaliteit en hygiëne 100 minuten Aandachtspunten 1. Vooraf aan de cursus moeten er genoeg foto s verzameld zijn van goede en slechte hygiëne (vaak hebben bedrijven zelf ook al foto s vraag hiernaar); 2. Ook dienen er foto s aanwezig te zijn van (vaak hebben bedrijven zelf ook al foto s vraag hiernaar): a. Schoonmaakmaterialen b. Locatie schoonmaakmaterialen (5S bord) c. Reinigingsmiddelen met gevaren-etiketten -indien van toepassingd. Desinfectiemiddel e. PBM s 3. Overigens is het SW bedrijf vrij om met eigen materialen aan te sluiten op het macro lesplan. 4. Eventueel kan gebruik gemaakt worden van de brochure: Hygiëne op het werk met lesbrief (ISBN: 978-90-8696-093-4) 5. Eventueel kan gebruik gemaakt worden van de les Hygiëne op Basisoperator niveau (VAPRO)

Training Ketenbewustzijn Doel Aan het eind van de cursus is de deelnemer in staat om: - aan te geven op welke afdeling hij komt te werken - aan te geven wat hij moet doen en waarom - aan te geven wat er voor hem is gebeurd in het productieproces met het product, en wat er na hem mee gebeurt - aan te geven wat het gevolg is van bepaalde fouten - aan te geven waarom het belangrijk is om fouten te melden - aan te geven wat hij moet doen als hij een fout opmerkt Programma Ketenbewustzijn Werkkleding en PBM s Rondleiding Schema weergave van product De werkplek van de kandidaat Welke fouten kunnen er gemaakt worden? Hoe gaan we met fouten om? Benodigde tijd Ketenbewustzijn 225 minuten Aandachtspunten 1. Vooraf aan de cursus moeten er genoeg foto s verzameld zijn van fouten (vaak hebben bedrijven zelf ook al foto s vraag hiernaar); 2. Ook dienen er foto s aanwezig te zijn van het product en de werkplek van de deelnemer (vraag het bedrijf hiernaar): 3. Overigens is het SW bedrijf vrij om met eigen materialen aan te sluiten op het macro lesplan.

Training Rekenvaardigheden Doel Aan het eind van de cursus is de deelnemer in staat om: - Positief, hele getallen op te tellen, af te trekken, te vermenigvuldigen en te delen (1 100) - Sommen te maken met maximaal 2 decimalen - Een tabel en een staafdiagram te kunnen lezen en summier uit te leggen Programma Rekenvaardigheden Rekenprogramma: FF Rekenen Check niveaus Het lezen van een tabel Het lezen van een staafdiagram Benodigde tijd Rekenvaardigheden 150 minuten (+ 50 minuten voor tabellen en staafdiagrammen) Aandachtspunten 1. In deze cursus wordt gebruik gemaakt van het E-learning programma FF Rekenen. FF Rekenen is aan te vragen bij SBCM. 2. In deze cursus wordt gebruik gemaakt van voorbeelden uit de les Tabellen, diagrammen en afronden. Deze les is aan te vragen bij VAPRO. 3. Eventueel kan de cd les Exact 1 ingezet kunnen worden. Deze cd-rom is aan te vragen bij VAPRO. 4. Op oefenen.nl/sw onder de knop Rekenen staat naast FF Rekenen, nog meer oefeningen. Bijvoorbeeld over geld en rekenen. 5. Overigens is het SW bedrijf vrij om met eigen materialen aan te sluiten op het macro lesplan.

Werkplekopdrachten In diverse trainingen wordt gebruik gemaakt van het E-learning programma Handige Herman. Deze is op te vragen via SBCM. In het programma Handige Herman zit een verwijzing naar opdrachten en links. Hier staan opdrachten omschreven die een deelnemer goed kan gebruiken als hij eenmaal op zijn werkplek bezig is. Deze kunnen goed als basis dienen. Met name de opdrachten omgaan met elkaar en over veiligheid zijn te gebruiken. Beiden zouden in overleg met het werkbedrijf nog verder aangepast kunnen worden.

Uitgangspunten leer- en lesmateriaal Uitgangspunten leermateriaal Niet alles lesmaterialen zijn ontwikkeld. Bedrijven en SW bedrijven hebben namelijk vaak ook voorbeeldmaterialen die gebruikt kunnen worden. Uitgangspunt is dat die materialen zoveel mogelijk gebruikt kunnen worden. Wel kunnen we een aantal criteria formuleren, die van toepassing moeten zijn op de materialen. Voorbeeldmaterialen en instructiekaarten moeten: - visueel sterk aantrekkelijk zijn; - korte zinnen bevatten; - weinig teksten bevatten. Richtlijnen tijdens instructies en gebruik lesmateriaal Daarbij dient tijdens de instructies de volgende richtlijnen gehanteerd te worden: - hanteer het model van Procesgericht trainen (zie korte omschrijving in bijlage) o Bestaat uit drie fasen: geleide fase, begeleide fase en zelfstandige fase o Zeker de begeleide fase is voor deze doelgroep belangrijk. In deze fase mag de SWer fouten maken, zodat hij bijvoorbeeld zelf kan ontdekken welke de beste handelswijze is voor bepaalde zaken. Zodat de SW-er zelf ziet welk fout hij maakt en uitgenodigd wordt om deze zelf te corrigeren. - bied ruimte voor veel herhaling; o dit zie je ook soms terug in de modules onderling. - Geef directe en concrete feedback op de prestaties. o Geef concreet aan wat goed gaat, zodat de medewerker weet wat hij goed kan. (Dit vergroot het gevoel van vertrouwen dat de medewerker heeft in zijn/haar kunnen.) - Bespreek telkens het hoe en waarom van de te leren onderwerpen en de uit te voeren taken (met name in de module ketendenken)

Voorbeelden van instructiekaart pesten Voorbeeldsjabloon instructiekaart

Volgorde modulen Onderstaande tabel behelst een advies over de volgorde van de modules. Dit is echter geen absolute volgordelijkheid. Er is dus enige ruimte om te wisselen tussen modules. Let daarbij welk op of er wel/ geen voorkennis nodig is. Neem de tijd tussen de modules. Doe bijvoorbeeld 1 of 2 modules per week. Module Duur Voorkennis Opmerkingen Computervaardigheden deel 1 2:30 Taalvaardigheid 2:50 Werknemersmentaliteit 1:55 Rondleiding indien een of meer kandidaten nog nooit bij bedrijf gewerkt hebben Rekenvaardigheden 2:40 (+0:50) Computervaardigheden deel 2 1:40 ( Taalvaardigheid Veilig werken deel 1 2:50 Computervaardigheden Veilig werken deel 2 2:10 Computervaardigheden Kwaliteit en hygiëne 1:40 Werknemersmentaliteit Ketenbewustzijn 3:45 Kwaliteit en hygiëne

Scholingsadvies voor bedrijfsbegeleiders en trainers Cursus voor trainers: Procesgericht trainen (Didactische Vaardigheden) Het dient aanbeveling om trainers in een cursus uitleg te geven over de leermethode Procesgericht Trainen in een dergelijke cursus kan er ook eventueel verdieping en/of verbreding gegeven worden aan de didactische vaardigheden van de trainers. Tevens kan er in een dergelijke cursus ook materialen uitgewerkt worden die passen bij de modules die staan vermeld in deze cursuscatalogus. Workshop voor begeleiders en trainers Het dient aanbeveling om begeleiders/ buddy s (uit bedrijven) een workshop te laten volgen over het omgaan met mensen die geïndiceerd zijn en in aanmerking komen voor baan in de procesindustrie. Overigens heeft SBCM (A&O fonds sociale werkvoorziening) een aantal begeleidingskaarten uitgegeven. Deze begeleidingskaarten dienen als hulpmiddel bij de dagelijkse begeleiding op de werkplek van medewerkers met een psychische arbeidsbeperking en/of gedragsprobleem. De kaarten kunnen ondersteunend zijn in het identificeren van gedragskenmerken en deze bespreekbaar te maken met de begeleider vanuit het SW bedrijf/ andere instantie. SBCM heeft zeven begeleidingskaarten van de volgende gedragskenmerken: 1) Kenmerken van faalangstig gedrag 2) Kenmerken van teruggetrokken gedrag 3) Kenmerken van verstandelijk zwak gedrag 4) Kenmerken van concentratiezwak gedrag 5) Kenmerken van impulsief gedrag 6) Kenmerken van vasthoudend gedrag 7) Kenmerken van niet-sociaal gedrag

Bijlage 1- Macro lesplannen Bijlage Ia - Macrolesplan computervaardigheden deel 1 Onderwerp Leerdoelen Voorkennis Totale tijd Hulpmiddelen Werken met een computer Aan het eind van de cursus is de deelnemer in staat om: de computer aan- en uit te zetten (SW) de muis te bedienen (SW) zich aan te melden (SW) een programma op te starten (Office? SW) teksten op te stellen op de computer (SW) na module taalvaardigheid te zoeken binnen het benodigde programma (bedrijf) SAP op te starten (SW via Elearning) De transacties binnen SAP uit te voeren, die nodig zijn (bedrijf via Elearning) SW-er kan eenvoudige aanwijzingen en instructies opvolgen. Deel 1: 150 minuten Deel 2: 180 minuten (voor groep die geen SAP nodig heeft circa 100 minuten) Computer per deelnemer, muis, bij bedrijven meest voorkomende programma s die door SW-er gebruikt moeten worden. Deel 1 - programma PGT 2 Tijd Onderwerp/ uitleg Benodigdheden/ tips voor voortgangscontrole G 10 De computer - voorkennis - Wie heeft er wel eens met een computer gewerkt? - Wat heb je dan gedaan? G 10 De computer Laat een computer zien en vraag wat ze zien. Uitleg computer: - beeldscherm - toetsenbord - muis - G 10 De computer Uitleg computer: wat doe je met elk onderdeel? G 5 Demo: computer opstarten Zorg dat je de handelingen rustig laat zien en uitleg wat je doet. Computer met muis en toetsenbord Computer met muis en toetsenbord Computer met muis en toetsenbord Computer PGT Tijd Onderwerp/ uitleg Benodigdheden/ tips voor voortgangscontrole B 10 Opdracht: start de computer op werkinstructie: opstarten computer 2 Zie bijlage over ProcesGericht Trainen

computer per deelnemer G 5 Demo: aanmelden op computer Zorg dat je de handelingen rustig laat zien en uitleg wat je doet. Computer B 10 Opdracht: aanmelden op computer werkinstructie: aanmelden computer per deelnemer G 5 Demo: muis bedienen Zorg dat je de handelingen rustig laat zien en uitleg wat je doet. Computer B 15 Opdracht: muis bedienen Computer per deelnemer Doe dit bijvoorbeeld door een programma op te starten met een kleurplaat. Om kleuren te kiezen en vlakken in te kleuren moet je de muis bedienen. G 5 Demo: programma opstarten Zorg dat je de handelingen rustig laat zien en uitleg wat je doet. Computer B 10 Opdracht: programma opstarten werkinstructie: opstarten programma computer per deelnemer G 5 Demo: programma en computer afsluiten Zorg dat je de handelingen rustig laat zien en uitleg wat je doet. B 10 Opdracht: programma en computer afsluiten Z 30 Opdracht: waarin alle facetten die behandeld zijn getoetst worden. Help waar nodig door eerst aan te geven dat ze de instructiekaarten moeten gebruiken. Lukt het echt niet, dan ondersteun je. LET OP: neem het niet over, maar activeer de deelnemer. Computer werkinstructie: afsluiten programma en computer computer per deelnemer Let op: opdracht moet duidelijk en eenvoudig opgesteld zijn. Laat de deelnemers het zo veel mogelijk zelf doen mbv de werkinstructie kaarten. G 10 Complimenteer en afsluiting - Geef complimenten - Geef aan wanneer volgende les - Sluit op gezellige manier af Check leerdoelen deel 1: De leerdoelen worden op de volgende wijze afgetoetst: via een eindopdracht aan het eind van dit deel van de cursus. Ook zullen ze bij de volgende les de computer weer moeten opstarten met een programma. Zo wordt een en ander dus direct weer herhaald.

Bijlage Ib Macrolesplan computervaardigheden deel 2 Deel 2 programma: let op dit deel pas doen na cursus taalvaardigheid PGT Tijd Onderwerp/ uitleg Benodigdheden/ tips voor voortgangscontrole G 5 De Computer voorkennis activeren - uit welke onderdelen bestaan een computer ook al weer en wat doe je met elk onderdeel? B 25 De computer voorkennis activeren door opdracht Laat de deelnemers de computer en programma opstarten. G 10 Demo: tekst opstellen in programma x Wanneer moet je een tekst invullen? Thuis? En als je zou werken? G 15 Opdracht: tekst opstellen in programma x Computer met muis en toetsenbord Computer per deelnemer Opdracht (eventueel de eindopdracht van deel 1) Instructiekaarten Computer werkinstructie: opstarten programma en tekst ingeven computer per deelnemer 10 Pauze Zij die niet met SAP werken, krijgen een eindopdracht (20 minuten). Zij die met SAP moeten werken, komen na de pauze terug. G 5 Demo: SAP opstarten (en inloggen) SAP/ Elearning, computer B 10 Opdracht: SAP opstarten (en inloggen) G 10 Uitleg: belangrijkste iconen (max. 6?) B 10 Opdracht: trek een lijn tussen de icoon en de actie SAP/ Elearning per deelnemer Kaarten met afbeeldingen iconen Bespreek met andere groep de eindopdracht. Sluit voor hen les af. G 10 Demo: transactie x uitvoeren Afhankelijk wat gedaan moet worden, moet de demo in brokken verdeeld worden. Aangeraden wordt om zowel een instructie op papier te hebben als een E-learning filmpje hierover. SW- bedrijven hebben vaak geen SAP, dus kunnen dan werken via E- learning. B 20 Opdracht: via E-learning transactie uitvoeren G 5 Demo: SAP afsluiten B 5 Opdracht: SAP afsluiten Z 30 Eindopdracht: 1) start programma x op om een tekst in te geven 2) start SAP op en voer een transactie uit Let op: opdracht moet duidelijk en eenvoudig opgesteld zijn. Laat de deelnemers het zo veel mogelijk zelf doen mbv de werkinstructie kaarten.

PGT Tijd Onderwerp/ uitleg Benodigdheden/ tips voor voortgangscontrole G 10 Complimenteer en afsluiting - Geef complimenten - Geef aan wanneer volgende les - Sluit op gezellige manier af Check leerdoelen deel 2: De leerdoelen worden op de volgende wijze afgetoetst: via een eindopdracht aan het eind van dit deel van de cursus. Bij het bedrijf wordt een groot deel van de handelingen nog eens herhaald.

Bijlage II - Macrolesplan taalvaardigheid Onderwerp Leerdoelen Voorkennis Totale tijd Hulpmiddelen Taalvaardigheid Aan het eind van de cursus is de deelnemer in staat om: Formulieren, die gebruikt worden bij bedrijven, te lezen en in te vullen (SW algemeen, waarbij bedrijven formulieren geven als input, bedrijf doet het nogmaals specifiek) een briefje (denk aan input voor overdracht rapport) op te stellen (SW algemeen, waarbij bedrijven voorbeelden aanleveren, bedrijf doet het nogmaals specifiek) werkinstructies te lezen (en op te volgen) (SW algemeen, bedrijf specifiek) informatie op informatie borden te lezen (SW algemeen, bedrijf specifiek) Deelnemer zit op minimaal A2 taalniveau. Computervaardigheden deel 1 170 minuten Computer Formulieren (van bedrijven) Werkinstructies (van bedrijven) Website: http://www.taalplek.nl/woordenregen_vtt.htm (indien nodig) Start!-krant (indien gewenst) PGT Tijd Onderwerp/ uitleg Benodigdheden/ tips voor voortgangscontrole G 5 Welkom en uitleg cursus Cursus beslaat vooral lezen en begrijpen wat er staat. Soms moet je ook wat schrijven. Dat betekent dat deze les vooral bestaat uit opdrachten. Je moet veel doen. G 5 Badge/ Werkpasje Laat een werkpas zien (met foto, naam medewerker en bedrijf). Stel de vragen: 1) van wie is deze badge? 2) Waar werkt deze persoon? G 15 Formulier lezen en invullen Laat zien welke formulieren veelal bij de werkbedrijven gebruikt worden. Leg voor 1 formulier uit wat het inhoudt. Geef voor de overige formulieren een uitleg op papier per formulier. B 15 Opdracht: Formulier invullen Vul nu zelf een formulier in. Opdracht badge (=een starter) Opdracht formulier Formulieren en instructie per formulier Als de trainer al weet wie bij welk bedrijf komt, dan zoveel mogelijk formulier van dat bedrijf geven. Denk bv. ook aan verlofaanvraag. PGT Tijd Onderwerp/ uitleg Benodigdheden/ tips voor voortgangscontrole

G 10 Werkinstructies lezen Leg uit wat werkinstructies zijn. Laat werkinstructie zien. Geef duidelijk aan dat er stap voor stap staat uitgelegd wat iemand moet doen. B 15 Opdracht: werkinstructie Geef de deelnemers een werkinstructie van een bedrijf. Stel een aantal vragen, bijvoorbeeld: 1) voor wie is deze werkinstructie bedoeld? 2) waar gaat de werkinstructie over? 3) wat moet je doen als je gedaan hebt? 4) wat is het resultaat van de werkinstructie? 5) bij wie moet je zijn als je iets niet begrijpt uit de werkinstructie? Voor bespreken en lezen: 7 minuten Uitvoeren en nabespreken: 8 minuten G 20 Hoe te handelen bij ongevallen en incidenten? Bij elk bedrijf heb je wel een overzicht wat er gedaan moet worden bij ongevallen en incidenten. Vraag een formulier bij een bedrijf (of gebruik het voorbeeldformulier uit de taalscan). 1) Laat de deelnemers de tekst lezen. 2) geef de volgende situatie: je collega is gevallen. Hij heeft een grote schaafwond op zijn arm en zijn arm doet pijn. 3) Vraag: wat moet je doen (antwoord: het ongeval melden bij de aanwezige EHBO/ BHV er) Voorbespreken en lezen: 10 minuten Uitvoeren en nabespreken: 10 minuten 10 Pauze B 20 Opdracht - Informatie van informatieborden Vraag na bij de bedrijven welke andere belangrijke informatie op de informatieborden staan. En maak hier ook nog een opdracht van. Werkinstructie van bedrijf Vragen zijn afhankelijk van de genomen werkinstructie. Let op: werkinstructies moeten kort en bondig zijn (dus geen procedures). Deze opdracht is ook weer te gebruiken (misschien ander voorbeeld noemen) bij de cursus veiligheid. Opdracht: hoe handelen bij ongevallen en incidenten? Opdracht over informatie van informatieborden Voor bespreken: 5 minuten Uitvoeren: 10 minuten Nabespreken: 5 minuten G 10 Een briefje opstellen Soms moet je bij een bedrijf op papier zetten wat je hebt gedaan. Laat een voorbeeld zien van een dergelijk formuliertje. Zorg ook hiervoor voor uitleg hoe het formulier is opgebouwd. Voorbeeld formulier/ inputbriefje voor wachtoverdracht/ gerealiseerd product PGT Tijd Onderwerp/ uitleg Benodigdheden/ tips voor voortgangscontrole B 30 Opdracht: een briefje opstellen Geef een korte situatieomschrijving op papier Opdracht: een briefje opstellen

en leg het ook mondeling uit. Laat de deelnemers vervolgens een formulier invullen/ briefje opstellen. Voor bespreken: 5 minuten Uitvoering: 15 minuten Nabespreken: 10 minuten G 5 Afsluiting als je bemerkt dat de deelnemers nog moeite hebben met het lezen, geef ze dan de opdracht om op de website: http://www.taalplek.nl/woordenregen_vtt.htm te oefenen met allerlei opdrachten. Laat ze zien hoe ze daar moeten komen. Zorg ook dat je dit op papier hebt staan. Voordeel van deze oefening is dat ze dan ook weer computervaardigheden herhalen. G 10 Complimenteer en afsluiting - Geef complimenten - Geef aan wanneer volgende les - Sluit op gezellige manier af =Advies Check leerdoelen: De leerdoelen worden op de volgende wijze afgetoetst: Via de opdrachten wordt op een speelse manier gekeken of de deelnemers het begrijpen. Mocht er wat twijfel zijn, geef dat de deelnemer(s) in kwestie de opdracht mee om nog verder te oefenen via de genoemde website. Optioneel: Herhaling via maandelijkse sessie mbv de Start!-krant.

Bijlage III Macrolesplan werknemersmentaliteit Onderwerp Leerdoelen Voorkennis Totale tijd Hulpmiddelen Werknemersmentaliteit Aan het eind van deze training is de deelnemer in staat om: te zeggen welke houding/gedrag van hem verwacht wordt in het bedrijf hierbij ook voorbeelden benoemen en dit ook al te laten zien in de cursus het principe op tijd komen toepassen tijdens de cursus (en later voor het werk) te laten zien hoe je persoonlijke hygiëne toepast te laten zien hoe je gekleed naar je werk gaat zich een beeld te vormen hoe he met elkaar dient om te gaan Cursisten hebben al een keer rondgelopen/ gewerkt bij een bedrijf. 115 minuten Flipover met stiften om te schrijven en om te accentueren Handige Herman omgaan met elkaar Computers met internetverbinding Eventueel beeldmateriaal: Pesten op het werk. Duur: 2.41 - Basisvaardigheden. Het filmpje gaat over pesten op werk. Een collega pest de ander voortdurend. Op de film is te zien hoe je fout en goed kan reageren. Fout: niks er van zeggen. Goed: aangeven dat je dit niet pikt en het gaat bespreken met je baas. http://youtu.be/pbyb3alrbfe Nota bene: als cursisten nog nooit hebben gewerkt bij een bedrijf, is het nodig om een rondleiding te organiseren bij een bedrijf. Zodat ze een beeld krijgen hoe een bedrijf er aan de binnenkant uit ziet. PGT Tijd Onderwerp/ uitleg Benodigdheden/ tips voor voortgangscontrole G 5 Welkom en uitleg cursus Cursus gaat vooral over afspraken en regels die je na dient te komen als je werkt bij een bedrijf. G 15 Regels binnen de les Stel de vraag: welke regels gelden er tijdens de les. Noteer de antwoorden op een flip over vel. Voorbeelden van regels zijn: op tijd komen netjes verzorgd zijn (geen kauwgom, schone kleren, gewassen) elkaar uit laten spreken vragen stellen mag begrip voor elkaar we lachen elkaar niet uit we blijven van elkaar af als ik iets niet prettig vind, zeg ik dat Flipover PGT Tijd Onderwerp/ uitleg Benodigdheden/ tips voor voortgangscontrole

G 15 Regels binnen een bedrijf Stel de vraag: welke regels gelden bij een bedrijf als je er werkt? Onderstreep de regels die dezelfde zijn en al genoteerd zijn. Laat de mensen eventueel regels aanvullen. Vul eventueel zelf ook aan. Zorg vervolgens voor concrete voorbeelden/ praktijksituaties. Dus als je om 8 uur op je werk moet beginnen, hoe laat ben je dan op je werk? Om 7:45. Bij netjes verzorgd kun je diverse foto s laten zien en de cursisten laten vertellen of het verzorgd is of niet. Ingaan op persoonlijke hygiëne: wat is dat? Wat betekent dat? (wordt tijdens les kwaliteit en hygiëne herhaald) Handen wassen na het plassen/ voor het eten/ na het eten, 20 G Pesten Laat het filmpje van youtu.be zien over pesten. Bespreek dit filmpje: Heb jij wel eens gepest? Ben jij wel eens gepest? Hoe vond je dat? Hoe is het opgelost? Hoe zou je dit pestgedrag oplossen? Laat vervolgens de rest van het filmpje zien, hoe deze jongen het heeft opgelost. Bespreek dit na: wat vond je hoe deze jongen het aan heeft gepakt? Zou jij dat ook zo doen? Waarom wel/niet? Geef een duidelijke instructie over hoe omgaan met pesten: Instructie: wat te doen bij pesten: 1) Pesten moet je niet pikken 2) Als je gepest wordt, moet je het aan iemand vertellen 3) Laat die persoon beloven, dat die er iets aan zal doen en vraag wat die persoon van plan is te doen. Flipover Eventueel brochure met uitleg over hoe je jezelf verzorgt. ISBN: 978-90-8696-071-2 Indien nodig kan je op het onderwerp pesten ingaan, door eerst het filmpje over pesten te laten zien en deze te bespreken. Eventueel beeldmateriaal: Pesten op het werk. Duur: 2.41 - Basisvaardigheden. Het filmpje gaat over pesten op werk. Een collega pest de ander voortdurend. Op de film is te zien hoe je fout en goed kan reageren. Fout: niks er van zeggen. Goed: aangeven dat je dit niet pikt en het gaat bespreken met je baas. http://youtu.be/pbyb3alrbfe Instructiekaart pesten PGT Tijd Onderwerp/ uitleg Benodigdheden/ tips voor voortgangscontrole B 60 Module omgaan met elkaar Vanwege het interactieve karakter

Onderdelen die bekeken en geoefend worden zijn: Samenwerken Verantwoord werken Ongewenst gedrag Ongenoegen uiten Begrip voor elkaar Pesten Seksuele intimidatie Discriminatie Agressie in groepsverband, wordt het vervolg gedeelte rustiger ingericht. Laat de cursisten plaatsnemen achter de computers, en laat ze Handige Herman op starten, module: Omgaan met elkaar. Computers Handige Herman omgaan met elkaar Dit is op eigen tempo. Dus als de cursist klaar is, mag hij iets anders doen. Check leerdoelen: De leerdoelen worden op de volgende wijze afgetoetst: 1. Via de module Omgaan met elkaar uit Handige Herman 2. Door tijdens de vervolgmodules te letten op de volgende regels: - Op tijd komen - Verzorgd zijn - Omgaan met elkaar Nota Bene: Op de eerste werkdag (of tenminste in de eerste werkweek) dient de kandidaat in de gelegenheid gesteld te worden om de regels en de praktische invulling die gelden binnen het bedrijf op te schrijven. Gebruik hiervoor de werkplekopdracht: Opdrachten omgaan met elkaar

Bijlage IV Macrolesplan rekenvaardigheden Onderwerp Leerdoelen Voorkennis Totale tijd Hulpmiddelen Rekenvaardigheden Aan het eind van deze training is de deelnemer in staat om: Positief, hele getallen op te tellen, af te trekken, te vermenigvuldigen en te delen (1 100) Sommen te maken met maximaal 2 decimalen Een tabel en staafdiagram te kunnen lezen en summier uit te leggen Enige basiskennis van rekenen 160 (+ 50) minuten Flipover met stiften om te schrijven en om te accentueren FF Rekenen Eventueel les: Tabellen, diagrammen en afronden Eventueel cd-rom: Exact1 Computers met internetverbinding PGT Tijd Onderwerp/ uitleg Benodigdheden/ tips voor voortgangscontrole G 30 Welkom en uitleg van het rekenprogramma. B 120 FF Rekenen Laat deelnemers starten met het rekenprogramma ff rekenen. Dit is een rekenprogramma met opbouw. Zo kan een ieder op zijn eigen tempo rekenen en kan je uiteindelijk zien wie welk niveau heeft. Laat de deelnemers zoveel mogelijk oefenen. Zorg telkens voor een pauze van 10 minuten na circa 20 minuten rekenen. Dus 4 x rekenen van 20 minuten en 4x pauze van 10 minuten. 10 Check de niveaus in het programma en bepaal met wie je de onderdelen: Tabellen, lijn- en staafdiagram lezen en uitleggen kunt doen. G 10 Het lezen van een tabel Leg uit wat een tabel is: een tabel is een hulpmiddel als je veel gegevens moet opschrijven. Met een tabel zet je de gegevens overzichtelijk op papier. Wat er in staat Wat je mee kunt doen Schat op basis van het rekenprogramma in op welk niveau de mensen zitten. De les is sterk afhankelijk van het niveau. In deze les gaan we vervolgens een aantal oefeningen doen, zorg voor visueel aantrekkelijke hulpmiddelen. Doe dit vooraf aan een pauze, zodat de anderen tijdens de pauze wegkunnen. Indien tabellen voorkomen op de werkplek van de persoon/ binnen een van de bedrijven. Gebruik dan ook een (versimpeld) voorbeeld van zo n tabel.

PGT Tijd Onderwerp/ uitleg Benodigdheden/ tips voor voortgangscontrole Vervolg: het lezen van een tabel Voorbeeld van een tabel: Nu komen de voorbeelden uit de les: Tabellen, diagrammen en afronden (Open Leren Les uit de Basisoperator opleiding). B 5 Gezamenlijke opdracht: tabel lezen Geef de deelnemers een tabel en vraag hen: wat ze zien wat er in de tabel staat Stel hen een vraag over de inhoud van de tabel. G 10 Een staafdiagram Leg uit wat een staafdiagram is: overzicht waarin de lengte van de staven de waarde van de gegevens aangeeft. Daarmee kan je snel zien of iets toeneemt of juist afneemt. Wat er in staat Wat je mee kunt doen Een voorbeeld van een staafdiagram (met dezelfde input als de tabel:

PGT Tijd Onderwerp/ uitleg Benodigdheden/ tips voor voortgangscontrole B 5 Gezamenlijke opdracht: staafdiagram lezen Geef deelnemers een tabel en vraag hen: wat ze zien wat er in de staafdiagram staat Stel hen een vraag over de inhoud van de staafdiagram; bijvoorbeeld neemt iets af of toe. B/Z 20 Opdrachten: Ondersteun waar nodig. Deze opdrachten zijn vooral opdrachten waarin begeleid mag worden en niet zo zeer een toets. Zorg voor genoeg hulp in de diagram dat ze het kunnen. Vul bijvoorbeeld al de verticale en horizontale as in. Opdracht: zet de tabel over naar een staafdiagram: G Complimenteren en afsluiten les

Check leerdoelen: De leerdoelen worden op de volgende wijze afgetoetst: Enerzijds zien we wat ieders rekenniveau is met behulp van ff rekenen. Middels de vier opdrachten over tabellen en staafdiagrammen kijken we af of de deelnemers deze kunnen lezen en kunnen uitleggen. Echt sprake van een toets doen we op deze twee elementen niet. Op oefenen.nl/sw onder de knop Rekenen staat naast FF Rekenen, nog meer oefeningen. Bijvoorbeeld over geld en rekenen.

Bijlage Va Macrolesplan veilig werken deel 1 Onderwerp Leerdoelen Voorkennis Totale tijd Hulpmiddelen Veilig werken Aan het eind van deze training is de deelnemer in staat om: te vertellen welke persoonlijke beschermingsmiddelen hij moet gebruiken en hoe (SW algemeen, bedrijf specifiek) te benoemen welke regels voor hem van toepassing zijn (SW algemeen, bedrijf specifiek); te vertellen wat de meest voorkomende risico s bij zijn werk voor bedrijf X zijn en hoe hij deze risico s kan voorkomen of beperken (SW algemeen, bedrijf specifiek); te vertellen welke functies de diverse veiligheidsborden/ pictogrammen bij bedrijven hebben (SW algemeen, bedrijf specifiek) o nooduitgangen te herkennen etc te vertellen hoe hij veilig met gereedschappen kan werken; te vertellen hoe hij op een goede manier moet tillen; elementen uit de basisveiligheid te herkennen en te benutten op de werkplek (deel 2) computervaardigheden Deel 1: 170 minuten Deel 2: 130 minuten Flipover met stiften om te schrijven en om te accentueren Handige Herman Oefenmateriaal voor werkhouding Computers met internetverbinding PGT Tijd Onderwerp/ uitleg Benodigdheden/ tips voor voortgangscontrole G 10 Welkom Veilig werken is erg belangrijk. Het behandelen van veilig werken doen we via Handige Herman. Leg werkwijze uit en laat deelnemers op eigen tempo door handige Herman lopen. G/B 20 Handige Herman Veilig werken bij het inpakken: werkplek en omgeving veiligheid op de werkplek veiligheidsregels toepassen a. verbodsborden b. gebodsborden c. waarschuwingsborden d. aanwijzingsborden B 10 Oefening: herkennen van borden Gezamenlijk bespreken Zorg voor extra borden met pictogrammen.

PGT Tijd Onderwerp/ uitleg Benodigdheden/ tips voor voortgangscontrole G/B 10 Handige Herman Veilig werken bij het inpakken: Rommel opruimen Let op rondrijdend materieel Veiligheidsregels rondrijdend materieel B 10 Oefeningen: veilig werken Gezamenlijk bespreken 15 Pauze G/B 20 Handige Herman Machines en gereedschappen Veilig werken aan machines Persoonlijke beschermingsmiddelen Waarschuwingstekens op borden Gereedschap gebruiken waar deze voor bedoeld zijn Noodstop B 15 Oefeningen veilig werken aan machines en met gereedschappen G 20 Veilig werken belasting van het lichaam - Werkhouding - Rug - Nek - Knieën Zodra de deelnemer in een bedrijf aan de slag gaat, is het nodig om hem een herhalingsoefening mee te geven. Gebruik hiervoor de opdracht werkplek en omgeving inpakken. Deze is ook te downloaden van oefenen.nl B 10 Opdrachten belasting van het lichaam Zodra de deelnemer in een bedrijf aan de slag gaat, is het nodig om hem een herhalingsoefening mee te geven. Gebruik hiervoor de opdracht belasting van het lichaam_inpakken. Deze is ook te downloaden via Handige Herman. B 30 Oefenen met werkhouding Zorg voor een oefenomgeving waarin de deelnemers kunnen oefenen met hun werkhouding. Complimenteer en sluit af Check leerdoelen deel 1: De leerdoelen worden op de volgende wijze afgetoetst: Tijdens de les via opdrachten Ook dient er op de werkplek aandacht besteed te worden aan veilig werken. Dit kan door de werkplekopdrachten uit te voeren.

Bijlage Vb Macrolesplan veilig werken deel 2 PGT Tijd Onderwerp/ uitleg Benodigdheden/ tips voor voortgangscontrole G 10 Welkom Veilig werken is erg belangrijk. Het behandelen van veilig werken doen we via Handige Herman. Leg werkwijze uit en laat deelnemers op eigen tempo door handige Herman lopen. G/B 20 Basisveiligheid je werk en de wet G/B 20 Basisveiligheid veilig werken G/B 20 Basisveiligheid Machines en hulpmiddelen G/B 20 Basisveiligheid signalering G/B 20 Basisveiligheid noodsituaties Z 20 Test jezelf Complimenteren en afsluiten Module Basisveiligheid uit Handige Herman Check leerdoelen deel 2: De leerdoelen worden op de volgende wijze afgetoetst: Tijdens de les via opdrachten Ook dient er op de werkplek aandacht besteed te worden aan veilig werken. Dit kan door de werkplekopdrachten uit te voeren. Ook moet er aandacht besteed worden en blijven aan basisveiligheid.

Bijlage VI Macrolesplan kwaliteit en hygiëne Onderwerp Leerdoelen Voorkennis Totale tijd Hulpmiddelen Kwaliteit en hygiëne Aan het eind van deze training is de deelnemer in staat om: Wat product en voedselveiligheid is Waarom hygiëne belangrijk is voor hemzelf en voor het bedrijf Wat persoonlijke hygiëne inhoudt Wat omgeving hygiëne inhoudt Waarom opruimen, reinigen en desinfecteren is. Welke formulieren en instructies binnen een bedrijf een rol spelen in het kader van hygiëne en voedselveiligheid Uitleggen wat kwaliteit is en hoe een bedrijf kwaliteit controleert werknemersmentaliteit 100 minuten Flipover met stiften om te schrijven en om te accentueren Foto s van goede en slechte hygiëne Afbeeldingen van schoonmaakmaterialen, locatie schoonmaakmaterialen, reinigingsmiddelen met gevaren-etiketten indien van toepassing, desinfectiemiddel, persoonlijke beschermingsmiddelen etc Eventueel: Hygiëne op het werk (ISBN 978-90-8696-093-4) met lesbrief. Formulieren die bedrijven gebruiken bij controles voor hygiëne en kwaliteit (+instructies)oefenmateriaal voor werkhouding PGT Tijd Onderwerp/ uitleg Benodigdheden/ tips voor voortgangscontrole G 5 Welkom wat is hygiëne? Om een goede gezondheid te houden, moet je gezond leven. Gezond leven betekent oa dat we onszelf en onze omgeving schoon houden. Persoonlijke verzorging en een nette, schone omgeving horen bij elkaar. Dit noem je ook wel hygiëne. In de procesindustrie speelt hygiëne een belangrijke rol. Voorbeelden zijn: - De voedingsmiddelenindustrie: voedingsmiddelen mogen geen stoffen bevatten die schadelijk of nadelige gevolgen hebben voor de gezondheid - Bedrijven die verzorgingsproducten maken: Zeep, crème, shampoo komen in contact met je huid. Je kunt huidirritatie krijgen als er schadelijke stoffen in de producten zitten. Eventueel kan het boek Hygiëne op het werk gebruikt worden met een aantal vragen uit de lesbrief. In het lesplan worden enkele vragen uit de lesbrief benoemd.

PGT Tijd Onderwerp/ uitleg Benodigdheden/ tips voor voortgangscontrole G 10 Waarom is hygiëne belangrijk voor een bedrijf? Stel vragen als: - Wat zou er kunnen gebeuren als je thuis eten klaar maakt met vieze handen? - Wat zou er kunnen gebeuren als je in je handen niest en daarna iemand met dezelfde hand een hand geeft? - Wat zou er kunnen gebeuren als een klant een stukje ijzer vindt tussen zijn eten? - Leg aan de hand van de antwoorden op de vragen uit waarom hygiëne belangrijk is voor een bedrijf. G 10 Persoonlijke hygiëne Bespreek de volgende zaken op interactieve wijze: - Persoonlijke hygiëne: Wat is dat? Verwijzen naar les over werknemersmentaliteit. - Hoe zorg je voor persoonlijke hygiëne? - Waarom is het belangrijk dat je schoon bent? - Wat doe jij om schoon te zijn? - Leg uit hoe jij je handen wast. - Hoe vaak was jij jezelf? G 10 Omgeving hygiëne Bespreek de volgende zaken op interactieve wijze: - Omgeving hygiëne: Wat is dat? - Hoe houd je je ruimte schoon? - Wie houdt de ruimte schoon? - Waarom houd je de ruimte schoon? G 10 Hygiëne en gevolgen voor opruimen, reinigen en desinfecteren Als de omgeving netjes moet zijn, hoe doe je dat dan? Wat is opruimen? Waar vind je de materialen waar je mee kunt opruimen? Wat doe je met het afval? Moet materiaal na afloop gereinigd worden? Wat wel/ niet? Wat is desinfecteren? Wanneer doe je dat? Moet je speciale dingen dragen wanneer je schoonmaakt of desinfecteert? G 20 Formulieren en instructies Bespreek een tweetal formulieren die gebruikt worden binnen bedrijven tav hygiëne/ kwaliteitscontroles. Afbeeldingen van: - Schoonmaakmaterialen - Locatie schoonmaakmaterialen - Reinigingsmiddelen met gevaren-etiketten indien van toepassing - Desinfectiemiddel - Persoonlijke beschermingsmiddelen Voorbeelden formulieren + uitleg hoe formulier te lezen/ in te vullen/ af te werken.

PGT Tijd Onderwerp/ uitleg Benodigdheden/ tips voor voortgangscontrole G 5 Bedrijfskleding Leg uit: Ook je kleding dient schoon te zijn. Bij sommige bedrijven moet je kleding van het bedrijf aan. Als de kleding vies is, lever je deze in bij het bedrijf en krijg je schone kleren. Foto s van bedrijfskleding G 10 Eventueel voedselveiligheid Voedselveiligheid bij levensmiddelenbedrijf. Wanneer je in de winkel een voedingsmiddel koopt dan wil je dat dit bijvoorbeeld lekker smaakt. Daarnaast mag het voedingsmiddel niet schadelijk zijn voor je gezondheid. Voedingsmiddelbedrijven moeten zorgen dat voedingsmiddelen niet schadelijk zijn. Daarom besteden voedingsmiddelenbedrijven veel aandacht aan voedselveilig werken. Voedselveilig werken betekent dat we er alles aan moeten doen om te voorkomen dat de consument bijvoorbeeld zijn tand breekt of ziek wordt wanneer hij een product eet. Om voedselveilig te kunnen werken is een goede hygiëne altijd belangrijk. Vandaar gelden er in de voedingsmiddelbedrijven altijd speciale hygiëneregels waar iedereen zich aan moet houden. Ga in op regels tav voedselveiligheid bij levensmiddelenbedrijven. Vertaal dit wederom zo praktisch mogelijk, gebruik daarbij de voorbeelden die tijdens de les al benoemd zijn. Gebruik eventueel pictogrammen. Z 20 Gezamenlijke toets: goede hygiëne of niet? Maak een toets met foto s van goede en van slechte hygiëne. Laat de cursisten telkens aangeven of de hygiëne in orde is. Probeer ze ook te laten beredeneren waarom het goed is of slecht is. Bij slecht: hoe zij het zouden gaan doen/ verbeteren. Complimenteer en sluit af Toets met foto s Check leerdoelen: De leerdoelen worden op de volgende wijze afgetoetst: Via een gezamenlijke fototoets. Ook zal er op de werkplek nog een keer aandacht besteed moeten worden aan hygiëne op het werk.

Bijlage VII Macrolesplan ketenbewustzijn Onderwerp Leerdoelen Voorkennis Totale tijd Hulpmiddelen Ketenbewustzijn Aan het eind van deze training is de deelnemer in staat om: Aan te geven op welke afdeling hij komt te werken Aan te geven wat hij moet doen en waarom Aan te geven wat er voor hem is gebeurd met het product, en wat er na hem mee gebeurt Aan te geven wat het gevolg is van bepaalde fouten Aan te geven waarom het belangrijk is om fouten te melden Aan te geven wat hij moet doen als hij een fout opmerkt kwaliteit en hygiëne 225 minuten, inclusief rondleiding Flipover met stiften om te schrijven en om te accentueren Foto s van fouten, van de werkplek en het product Papier om schema s op te tekenen Instructie wat te doen bij fouten PGT Tijd Onderwerp/ uitleg Benodigdheden/ tips voor voortgangscontrole G 10 Welkom en korte uitleg Korte uitleg over wat bedrijf maakt. Laat bijv. het eindproduct zien en zeg: dit wordt hier gemaakt en jij gaat ons hier mee helpen. G 20 Werkkleding en PBM Zorg voor werkkleding en PBM. Laat indien nodig de kandidaat zien, waar hij moet zijn. Leg uit hoe hij kleding en PBM moet dragen. B 45 Rondleiding op werkplek Aanwijzen wat werkplek kandidaat wordt, laten zien wat zijn taak zal worden, waar product vandaan komt en waar het heen gaat. Laat kandidaat product zelf voelen als dat mogelijk is. Wijs op belangrijke aandachtspunten en wijs die onderdelen aan die kandidaat later ook op foto terug zal zien. Vertel dit ook, dat hier foto s van zijn die hij later terug zal zien. Werkkleding PBM Geef rustig en op vriendelijke toon uitleg. Afhankelijk van concentratie deelnemers: Laat ook zien wat er eventueel fout kan gaan en wat de stappen zijn wanneer een fout wordt geconstateerd. Hou het zo concreet en praktisch mogelijk.