Docentenhandleiding CP27 OMGAAN MET ARBOVOORSCHRIFTEN. dh27-v2.0. daar gaan we werk van maken! 2007 ITpreneurs Nederland BV. All Rights Reserved

Transcriptie

1 Docentenhandleiding CP27 OMGAAN MET ARBOVOORSCHRIFTEN dh27-v2.0 INBURGEREN daar gaan we werk van maken! 2007 ITpreneurs Nederland BV. All Rights Reserved

2 Handel en Dienstverlening Arbo-voorschriften CP27 Waar gaat het over? In Nederland hebben we een uitgebreide wetgeving voor arbeidsomstandigheden. De werknemer heeft recht op een veilige, hygiënische en gezonde werksituatie. Naast deze rechten heeft de werknemer ook arbo-plichten. In deze CP leert de cursist als werknemer de arbo-voorschriften begrijpen en toepassen. Ook leert hij hoe zijn behoefte aan aanpassingen bespreekbaar kan maken. De algemene doelstellingen zijn de volgende: De kandidaat kan arbo-voorschriften met betrekking tot zijn eigen werkzaamheden begrijpen en toepassen. De kandidaat kan behoefte aan aanpassingen van de voorschriften op de werkplek bespreekbaar maken. CH1: Teksten lezen over gezond, hygiënisch en veilig werken 1. De kandidaat kan voor hem bestemde teksten over veiligheid, gezondheid en hygiëne begrijpen. CH2: In gesprek over arbo op het werk 1. De kandidaat kan praktische vragen stellen over consequenties van instructies, gedrag, lichaamshouding, kledingsvoorschriften en beschermingsmiddelen. 2. De kandidaat kan met leidinggevende of arbo-deskundige praten over eigen klachten en behoeften. 3. De kandidaat kan aan leidinggevende of arbo-deskundige vragen stellen over veiligheidsvoorschriften. 4. De kandidaat kan een (nieuwe) collega kort wijzen op veiligheidsmaatregelen, gewenst gedrag en het gebruik van beschermingsmiddelen. CH3: Een demonstratie of korte cursus over veiligheid volgen 1. De kandidaat kan die informatie uit een demonstratie, cursus over veiligheid, gezondheid en hygiëne begrijpen die betrekking heeft op zijn eigen werkzaamheden en concrete handelen, mits er met visuele ondersteuning gewerkt wordt. 2. De kandidaat kan vragen stellen over de arbo-demonstratie of veiligheidsinstructie als hij iets niet begrijpt. 3. De kandidaat kan tijdens de cursus eenvoudige vragen over arbo- en hygiëne t.a.v. de eigen werkplek beantwoorden. KNS Deze praktijksituatie sluit niet aan bij een van de eindtermen voor Kennis van de Nederlandse Samenleving. Aandachtspunten Arbo-voorschriften waartoe een werkgever verplicht is zijn onder meer: - Organisatie van de arbeid, inrichting van de werkplek en gebruikte methoden mogen de werkplek niet nadelig beïnvloeden; - Collectieve bescherming gaat voor individuele bescherming; - Rekening houden met persoonlijke eigenschappen; - Arbeid moet bijdragen aan de vakbekwaamheden en contact met collega s mogelijk maken. 1

3 Plichten van de werknemers zijn onder andere: - Machines, stoffen en hulpmiddelen op de juiste wijze gebruiken; - Persoonlijke beschermingsmiddelen op de juiste wijze gebruiken; - Aangebrachte beveiligingen niet veranderen; - Opgemerkte gevaren signaleren aan de werkgever of leidinggevende. Op de werkvloer doen zich diverse knelpunten voor omtrent de arbo-wetgeving. Voorbeelden hiervan zijn: - Tijdelijke werknemers zijn vaak minder goed geïnformeerd en krijgen te weinig instructies. - Tijdelijke werknemers krijgen niet altijd persoonlijke beschermingsmaterialen. - De werkdruk vormt een risico voor naleving van de arbo-voorschriften. Men moet hard werken, er is minder tijd voor overleg, minder oog voor problemen. - Taalproblemen en cultuurverschillen: men kan instructies niet lezen of niet begrijpen of men durft geen vragen te stellen. - Werknemers worden niet geïnformeerd over specifieke bedrijfsrisico s en beroepsziektes. - Aanpassing aan de bedrijfscultuur: zij houden zich niet aan de regels, dus ik ook niet. - Men vindt de maatregelen overdreven of lastig en gaat er slordig mee om. Dit als gevolg van slordigheid of onwetendheid. - Men heeft geen ervaring met veiligheidsmaatregelen in het land van herkomst, geen kennis van symbolen en pictogrammen van chemische stoffen e.d. - Men durft niet te praten over onveilige situaties uit vrees voor ontslag. Meer weten? Met ingang van 1 januari 2007 is de Arbeidsomstandighedenwet in Nederland gewijzigd. Werkgevers en werknemers hebben door de nieuwe Arbowet meer mogelijkheden gekregen om zelf invulling te geven aan de wijze waarop ze in de eigen sector aan de wetgeving voldoen. Per 2010 moet dit zijn vastgelegd in een arbo-catalogus. Voor meer informatie kunt u de website van het Ministerie van Sociale zaken en werkgelegenheid raadplegen: 2

4 Lessuggesties De film In de film heeft Ilias een ongeluk gehad in de snackbar. Hanan maakt zich zorgen: Gaat alles wel volgens de Arbo-regels in de snackbar? Jan en Dennis zeggen dat er na zo n bedrijfsongeval wel eens een Arbo-inspecteur langs kan komen. Aziz wordt zenuwachtig van dat idee. 1 e ronde filmkijken Bespreek de volgende twee vragen nadat de cursisten de film hebben gezien. 1. Wat is er met Ilias gebeurd? a. Hij heeft zijn hand verbrand aan het frituurvet. b. Er is een zware doos op zijn voet gevallen. c. Hij heeft zijn hand bezeerd aan een machine. 2. Wat is een EHBO-kist? Wat zit erin? Is er bij u op het werk/de stage een EHBO-kist? Waar ligt die? 2 e ronde filmkijken In de film zegt Hanan tegen Aziz: Jij bent hier verantwoordelijk voor de veiligheid. Wat betekent deze zin? Dit betekent dat Aziz als werkgever verplicht is om onveilige situaties op het werk te voorkomen. (zo zegt Jan het even later) Ilias werkt soms in de snackbar van Aziz. Toch is Aziz geen werkgever van Ilias. Waarom niet? Aziz is geen werkgever van Ilias omdat Ilias geen loon krijgt. 3 e ronde filmkijken Jan zegt tegen Aziz dat er misschien vandaag nog een arbocontroleur op bezoek komt. Wat is een arbocontroleur? Een arbocontroleur is iemand die komt controleren of er veilig gewerkt wordt. Is de meneer die vraagt of hij even mag rondkijken een arbocontroleur? Nee, Aziz denkt dat hij een arbocontroleur is maar hij blijkt gewoon een klant te zijn! Tot slot: Vraag aan de cursisten of ze vinden dat er op hun werk/stage veilig gewerkt wordt. Bespreek ook wat ze het beste kunnen doen als ze daar twijfels of vragen over hebben. 3

5 De praktijk De volgende lessuggesties zijn voorbereidende opdrachten bij de praktijkopdrachten en suggesties ter evaluatie. De eerste lessuggestie kunt u al gebruiken voordat de cursisten zijn begonnen met de e-learning. 1. Woordkaartjes: Veiligheidsmaatregelen (bij praktijkopdracht 1) Beginners & Gevorderden Bespreek het begrip veiligheidsmaatregelen op het werk. Inventariseer voorbeelden van veiligheidsmaatregelen (zie praktijkopdracht 1!), bijvoorbeeld: een EHBO-kist, een brandblusser, een nooduitgang etc. Geef cursisten de opdracht om foto s te maken van veiligheidsmaatregelen in de school of op het werk/stage. Laat de cursisten de foto s aan uw geven voor de volgende les! Verzamel de foto s op een computer met beamer of druk de foto s af. Laat de foto s van veiligheidsmaatregelen zien en laat ze benoemen. Zet de woorden/korte omschrijvingen van de veiligheidsmaatregelen op het bord zodat de cursisten de bijbehorende woorden leren. Laat gevorderden in groepjes een dictee doen met de foto s. Persoon A laat de foto zien, de anderen schrijven het bijbehorende woord op. Aan het einde vergelijken ze de woorden en letten ze op de spelling. Oefen de woorden met beginners mondeling in: laat een foto zien en laat één of meerdere cursisten de afbeelding benoemen. Benodigdheden & organisatie: - Foto s van veiligheidsmaatregelen op het werk/stage (door cursisten laten meebrengen!). - Verzamel de meegebrachte foto s op een computer met beamer of druk de foto s af! Feedback Geef feedback op de woordkennis van cursisten. Stimuleer de cursisten zelf hun woordenschat te oefenen en vergroten d.m.v. woordkaartjes of foto s met op de achterzijde het bijbehorende woord en een zin met het woord. 2. Raadsels maken: Zwaar werk (bij praktijkopdracht 5) Beginners & Bespreek het begrip lichamelijke belasting. Geeft uw werk u Gevorderden lichamelijke belasting? Wat doet u dan? Laat cursisten uitbeelden wat ze doen. Maak er een raadsel van: Ra, ra, wat doet hij/zij? De anderen raden en alle raadwoorden worden verzameld op het bord, bijv. bukken, (dozen) tillen, sjouwen etc. Vervolgens kunt u de cursisten de woorden op het bord laten oefenen door er in groepjes raadsels mee te maken, bijvoorbeeld: ik sta, ik loop, ik buk, ik til dozen, ik verplaats dozen in kasten en stellingen etc. Ra, ra, wat voor werk doe ik? werk in het magazijn 4

6 Maak heterogene groepjes zodat de beginners een voorbeeld kunnen nemen aan de gevorderden! Bespreek tot slot klassikaal of in groepjes tips om zwaar werk lichter en prettiger te maken, bijvoorbeeld door het gebruik van hulpmiddelen, korte onderbrekingen, frisse lucht etc. Benodigdheden & organisatie: geen. Feedback Bij het maken van raadsels kunt u aangeven dat de cursisten moeten proberen zo precies mogelijk te beschrijven want de ander of hij/zijzelf doet. Woordenschatuitbreiding en woordgebruik staan hierbij centraal. Bij het uitwisselen van de tips gaat het om de inhoud en niet om de taalvaardigheid van de cursisten. 3. Rollenspel: Onveilige situaties (bij praktijkopdracht 6 en 7) Beginners & Laat cursisten in tweetallen twee onveilige situaties op hun Gevorderden werk/stage bedenken. Koppel beginners en gevorderden aan elkaar! Inventariseer de situaties op het bord en bespreek hoe je de situaties kan melden. Hoe zeg je het duidelijk en beleefd? Wijs op het belang van een vriendelijke intonatie (stijgend aan het eind van de zin)! Bijv. situatie: machine voor een nooduitgang, Wat zeg je?: Er staat een machine voor de nooduitgang. Dat is toch onveilig! Laat het rollenspel in dezelfde tweetallen doen als hiervoor. Geef de volgende instructie: Persoon A (beginner) speelt de werknemer die de onveilige situatie meldt bij persoon B, de leidinggevende (gevorderde). Werkgever en werknemer bedenken samen een oplossing voor het probleem. Zorg ervoor dat het gesprek vriendelijk verloopt en dat het geen ruzie wordt. Wissel van rol! Tot slot vertellen de cursisten welke oplossingen ze in hun rollenspel hebben besproken. Benodigdheden & organisatie: geen. Feedback Loop rond en geef feedback op begrijpelijkheid, verstaanbaarheid, intonatie (vriendelijkheid, beleefdheid). Evaluatie praktijkopdrachten Hier volgen suggesties ter evaluatie van uitgevoerde praktijkopdrachten die u kunt gebruiken in een individueel coachingsgesprek of als lesactiviteit. Evaluatie praktijkopdracht 1, 2, 6, 7 en 8 Spreekbeurt: Arbo en veiligheid op mijn werk De cursisten hebben d.m.v. deze praktijkopdrachten informatie verzameld over zaken omtrent de veiligheid en arbeidsomstandigheden op hun werk/stage. Laat (enkele) cursisten hiervan verslag uitbrengen in de vorm van een korte spreekbeurt. Geef aan dat deze opdracht lijkt op het panelgesprek van de inburgeringstoets! Na afloop kunnen de 5

7 andere cursisten vragen stellen en feedback geven op de spreekbeurt. Tot slot geeft de docent feedback. Ga vooral in op begrijpelijkheid en verstaanbaarheid! Evaluatie praktijkopdracht 3 en 4 Evaluatie praktijkopdracht 5 en 9 Waarschuwingen begrijpen Laat de cursisten hun instructie/poster/etiket over veiligheid en of arbo van praktijkopdracht 3 meebrengen. Laat ze in tweetallen aan elkaar vragen en vertellen waar de tekst over gaat. De docent loopt hierbij rond en gaat na of de cursisten de teksten voldoende hebben begrepen. Bespreek na afloop of de cursisten denken dat ze voldoende begrijpen om veilig te kunnen werken. Wat voor waarschuwingen en adviezen horen ze op het werk/de stage? Laat de notities bij praktijkopdracht 4 erbij nemen, zet voorbeeldzinnen op het bord en laat ze toelichten. (Groeps)gesprek: werksituatie en arbo-voorschriften Bespreek wat de cursisten onder zwaar werk verstaan. Wat kun je doen om je werksituatie te verbeteren? Laat de cursisten kennis en tips uitwisselen. Vraag ook wat ze hebben geleerd van de cursus of demonstratie die ze voor praktijkopdracht 9 hebben gevolgd. Ter inspiratie Waarschuwing/advies over veiligheid Oefen met het formuleren van waarschuwingen en adviezen over veiligheid op het werk. Bespreek eerst wanneer je iemand waarschuwt (bij direct gevaar) en wanneer je een advies geeft (geen direct gevaar). De docent geeft een aanzet, bijvoorbeeld: aan de kant gaan voor de heftruck. Cursist A formuleert dezelfde boodschap in de vorm van een waarschuwing, bijvoorbeeld: Aan de kant voor de heftruck! Daarna formuleert cursist B de boodschap als een algemeen advies, bijv. Als er een heftruck aan komt, moet je aan de kant gaan. 6