Prestatieafspraken Woonservice & gemeente Coevorden

Vergelijkbare documenten
Prestatieafspraken gemeente Hoogeveen

Bod op de Woonvisie gemeente Coevorden. Bod op de Woonvisie gemeente Coevorden

Bod op de Woonvisie gemeente Emmen

Prestatieafspraken 2017 gemeente Emmen

Bod op de Woonvisie gemeente Emmen. Bod op de Woonvisie gemeente Emmen

Prestatieafspraken Woonservice & gemeente Borger-Odoorn

Bod op de Woonvisie gemeente Coevorden. Bod op de Woonvisie gemeente Coevorden

Geacht College van Burgemeester en Wethouders & Bestuur van huurdersvereniging Samen Sterk,

Prestatieafspraken. Prestatieafspraken gemeente Assen

Prestatieafspraken gemeente Hoogeveen

gemeente Midden-Drenthe & Woonservice Nieuwbouw Jade Beilen Vervangende nieuwbouw Verlengde Havenstraat Beilen

Bod op de Woonvisie gemeente Emmen. Bod op de Woonvisie gemeente Emmen

Bod op de Woonvisie gemeente Stadskanaal. Bod op de Woonvisie gemeente Stadskanaal

Prestatieafspraken 2018 gemeente Emmen

Prestatieafspraken gemeente Borger-Odoorn

Activiteitenoverzicht Midden-Groningen 2019

Prestatieafspraken Gemeente Wormerland, WormerWonen, Huurders voor Huurders

Prestatieafspraken Domesta. Borger - Odoorn

Activiteitenoverzicht gemeente Aa en Hunze 2019

Gemeente ~ Emmen. Lefler. Woningvoorraad en betaalbaarbeid. Lefler afspraak Jaarverslag Aan de raad van de gemeente Emmen. BSN. R.

Prestatieafspraken gemeente Assen Woonservice

Prestatieafspraken. Gemeente Assen Omnia Wonen Stichting Huurdersorganisatie Omnia Wonen

Collegebesluit Collegevergadering: 11 december 2018

VERSLAG BIJEENKOMST Hervormde Kerk Hollandscheveld

Volkshuisvestelijk uitvoerings-/activiteitenprogramma. De Huismeesters. voor gemeente Haren

nil octium O 2NOV. 2flJ5 Gemeente Hoogeveen T.a.v. Wethouder A.W. Hiemstra Postbus PA HOOGEVEEN

Bijdrage 2018 WoonFriesland aan de woonvisie gemeente Ooststellingwerf. Samen werken aan goed en betaalbaar wonen

PRESTATIECONTRACT WONEN

WOONLASTENAGENDA BrabantWonen

Bijdrage 2018 WoonFriesland aan de woonvisie gemeente Smallingerland. Samen werken aan goed en betaalbaar wonen

Activiteiten STJA in ALMELO. Bod onderdelen c.f. woningwet Beschikbaarheid woningen en woonvoorzieningen in Almelo:

Prestatie afspraken gemeente Mook en Middelaar 2019

WSW trendanalyse woningcorporaties

Prestatieafspraken. Gemeente Assen Woonzorg Nederland Bewonerscommissies Ankerhof, Peelerhof en Binnenveste

Activiteitenoverzicht Omnia Wonen Gemeente Amstelveen. 1. Beschikbaarheid

Domesta. Gemeente Emmen Aan het College van Burgemeester en Wethouders Postbus RA EMMEN. Geacht College van Burgemeester en Wethouders,

appartement aanleunwoning Zorg complex Borgershoven Wildervanckhuis 97 97

Activiteiten Amsterdam

Kwaliteitsverbetering van de (huur)voorraad in tijden van Krimp Opwierde APPINGEDAM. Delfzijl, 21 november 2013

Bijdrage 2018 WoonFriesland aan de woonvisie gemeente Tytsjerksteradiel. Samen werken aan goed en betaalbaar wonen

Domesta. Geme Sn ente ř oevord. 'ng. 30 : Aan. Class nr. Gemeente Coevorden Aan het College van Burgemeester en Wethouders Postbus AA COEVORDEN

Uitvoeringsagenda bij de Woonvisie Brielle

Prestatieafspra ken. Gemeente Assen Woonconcept

venlo Raadsnotitie GEMEENTEBESTUUR Lokaal woonbeleid 5 H. Brauer

Activiteitenplan 2015 Woonstede in Woudenberg Overzicht van voorgenomen activiteiten in het jaar 2015 in de gemeente Woudenberg

Bijdrage 2018 WoonFriesland aan de woonvisie gemeente Leeuwarden

Activiteitenplan 2015 Woonstede in Wageningen Overzicht van voorgenomen activiteiten in het jaar 2015 in de gemeente Wageningen

Bijlage 2: Financiële paragraaf. Het bod in aantallen

Gemeente Oudewater. Huurdersorganisatie De Woningraat

Q en A s IBW2018 website

Huurbeleid Mooiland. Terugblik op 2017 Vooruitblik op 2018

J1,11!ILIKIJij.,131J1 G D Tf(V(Ce

Vivare Gemeente Renkum

Samenvatting en toelichting op de prestatieafspraken 2017 tot en met 2019 Gemeente, de federatie en Huurdersorganisaties

Activiteiten Beter Wonen in ALMELO

Prestatieafspraken 2017

Addendum bij de Prestatieafspraken Volkshuisvesting voor het Eemsmond gebied, 2019 Eindversie 16 nov 2018

Wonen. Basisinspanning. Ambities. Kansen. Voorkomen

Beleidsplan

Prestatieafspraken Gemeente IJsselstein / / Gemeente *7/ IJsselstein Providesv

Boxmeer Herzieningswetproof. Annemarieke Sandee FRAEY Partners in Publieke Waarde 3 maart 2016

Prestatieafspraken 2019 Gemeente Groningen - Woonzorg Nederland

Prestatie-/jaarafspraken 2016

Woonvisie. Gemeente Nuth Raadsbijeenkomst 12 april 2016

Achtergrondinformatie Woonsymposium WONEN IN STAD.NL SESSIE BETAALBAAR- HEID

Antwoord. van Gedeputeerde Staten op vragen van A. van Hunnik (GroenLinks) (d.d. 15 maart 2016) Nummer 3156

Investeren in groen en betaalbaar wonen

Prestatieafspraken Vestia gemeente Maassluis

Nota. Woning Bouw Productie 2018

Het bod op de woonvisie

Inleiding. Vervolgens worden uitgangspunten geformuleerd die van belang zijn voor de regionale woonvisie.

Samenvattend overzicht bod corporaties reactie gemeente

BELEIDS VISIE OKTOBER

Addendum Prestatieafspraken Gemeente Utrecht, corporatie GroenWest en huurdersorganisatie HV Weidelanden

Thuis in de Drechtsteden inspelen op de sociale vraag & wonen en zorg. Erwin Zwijnenburg Woonkracht10 namens

Prestatieafspraken 2019

Domesta 3 OOKT Gemeente Hoogeveen Aan het College van Burgemeester en Wethouders Postbus PA HOOGEVEEN

Notitie over het scheidings- en splitsingsvoorstel

Samenwerkingsafspraken Enschede Vanuit een gedeelde visie, onderling vertrouwen en gelijkwaardigheid

*ZE9E061ECF3* Raadsvergadering d.d. 19 februari 2015

De woningcorporatiesector in beeld 2016

Uitvoeringsprogramma gemeente Brummen Kenmerk INT

Onderwerp: Woonvisie Brielle en het onderzoek ontwikkeling woningvoorraad Brielle

Streefhuren bij Woonstichting Etten-Leur. 1. Inleiding. 2. Hoe komen huurprijzen tot stand. 3. Wat zijn streefhuren. 4. Streefhuren Etten-Leur bij WEL

Jaarverslag Een fijn huis

III. Standvastwonen 2 9 JUN 2913 INGEKOMEN. Datum. Betreft. Ons kenmerk. Bod Woonopgaven. Vragen IN

Regionale woonvisie Gooi en Vechtstreek

Introductie woningcorporaties. Welkom! Kennismaking raadsleden stadsregio en woningcorporaties. 4 juli 2018

Activiteiten Almere. Eengezinswoning Galerijflat Portiekflat Beneden-/ bovenwoning 95% 6.145

Woonvisie. Steenwijkerland een samenvatting. Goed wonen komt met elkaar voor elkaar

ONINGWET WAT BETEKENT DIT VOOR DE GEMEENTE?

Prestatieafspraken 2018

ACTIVITEITEN AMSTERDAM

Koersplan Woningbouwvereniging Poortugaal. OP HOOF D L I JN EN OP WEG NAAR TOEKOMSTBESTENDIGE VERNIEUWING

prestatieafspraken 201 7

Bijlage 1: Woningbouwprogramma Dommelkwartier en relatie Lage Heide Segment Nieuwbouw Sloop Verkoop Totaal

VERDIEPING FINANCIAL RISK - UITLEG EN BEREKENING FINANCIËLE RATIO S

Nr: Schipluiden: 18 november Aan de Raad

Prestatieafspraken. Gemeente Assen Mooiland Huurdersorganisatie Amstelflat

Woonmonitor Drechtsteden 2010

Transcriptie:

Prestatieafspraken Woonservice & gemeente Coevorden (Impressie Brinkwonen Schoonoord)

H1 Inleiding Woonservice en de gemeente Coevorden maken voor de tweede maal prestatieafspraken, gebaseerd op het door Woonservice uitgebrachte bod op het woonbeleid in de gemeente Coevorden. De uitvoering van het eerste bod dat medio december 2015 is uitgebracht is nu in volle gang. De woningwet schrijft corporaties voor jaarlijks voor 1 juli een bod uit te brengen en dit vooraf af te stemmen, met de eigen huurdersvertegenwoordiging. Op basis van dit bod treden partijen (gemeente, corporatie, huurdersvertegenwoordiging) in overleg. Jaarlijks voor 15 december dient het bod door partijen te zijn uitgewerkt in prestatieafspraken. Dit document bevat de vertaling van het bod van Woonservice naar de onderling overeengekomen prestatieafspraken voor 2017. Een terugblik, het bod 2016, waar staan we nu: In het bod voor 2016 is een aantal prestaties / ontwikkelingen benoemd voor Woonservice, zoals: Voorbereiding nieuwbouwproject Brinkwonen in Schoonoord & verversen Ellertstraat en Hazekampstraat. In de Hazekampstraat zijn medio 2015 en 2016 de eerste en tweede fase gerealiseerd. De derde fase zal eveneens in 2016 aanvangen. Een tweetal kavels is verkocht. De voorbereiding voor het project Brink Wonen achter het Ellertsveld zijn in volle gang; Proactieve rol bij de invulling van de gemeentelijke taakstelling huisvesting statushouders. Woonservice biedt regelmatig beschikbare huurwoningen aan voor de huisvesting van statushouders. Woonservice heeft de gemeente gevraagd naar locaties voor de realisatie van tijdelijke woonruimte voor statushouders. Ook is aangeboden met de gemeente samen te werken rondom het huisvesten van meerdere alleenstaande statushouders in gezinswoningen. Woonservice heeft de verkoop van huurwoningen tijdelijk bevroren en onderzoekt actief de mogelijkheid tot aankoop (op beperkte schaal) van passende koopwoningen. Belangrijke kaders daarbij zijn spreiding, kleinschaligheid en draagkracht; Woonservice heeft het plaatsen van zonnepanelen aantrekkelijk gemaakt voor een grote groep huurders. Voor 12 euro huurverhoging per maand (dit is binnen de huurtoeslag ook nog eens subsidiabel) produceren huurders voor circa 30 aan eigen groene stroom; Woonservice levert een actieve bijdrage aan de prestatieafspraken binnen de gemeente, waarbij het thema Wonen en Zorg specifiek de aandacht heeft (samen met zorgaanbieders); In de gemeente Coevorden zal medio 2016 gestart worden met het formuleren van een nieuwe woonvisie. Woonservice is graag bereid hieraan een actieve bijdrage te leveren en op basis van de nieuwe visie te komen tot nieuwe prestatieafspraken. In het activiteitenoverzicht in H2 zijn, om een vergelijking met de afspraken van 2016 mogelijk te maken, deze additioneel opgenomen. Leeswijzer Dit document is als volgt opgebouwd. In hoofdstuk 2 wordt het bod op de woonvisie inhoudelijk weergegeven. Dit doen we met een uitgebreide tabel met voorgenomen activiteiten en voor zover van toepassing, de daarmee gemoeide investeringen van Woonservice in uw gemeente. De tabel wordt in dit hoofdstuk nader toegelicht. Naast de tabel bestaat het bod ook uit aanvullende afspraken die we graag met de gemeente en Samen Sterk maken.

In hoofdstuk 3 maken we inzichtelijk wat het effect is van de geplande investeringen op de financiële positie en continuïteit van Woonservice. Dit doen we onder andere aan de hand van indicatoren als de solvabiliteit, ICR en DSCR. In de bijlage is een overzicht opgenomen van alle woningen in de gemeente met de strategie verkoopbestemming.

H2 Het bod / prestatieafspraken voor gemeente Coevorden Activiteitenoverzicht Coevorden 2016 2017 2018 Nieuwbouw & aankoop (stand per 31-12) vorig bod Coevorden Coevorden Nieuwbouw (aantal woningen) 16 15 22 Nieuwbouw (aantal zorgplaatsen) - - - Nieuwbouw (investering in woningen) 2.669.000 2.420.000 3.680.000 Nieuwbouw (investering in zorgplaatsen) - - - Ontwikkeling van de woningvoorraad (stand per 31-12) vorig bod Coevorden Coevorden Verkoop bestaand bezit* 2 - - Liberalisatie sociale huurwoningen - - - Sloop / onttrekking 12 16 20 Betaalbaarheid & bereikbaarheid (mei 2016)** vorig bod Coevorden Coevorden Aanbod goedkoop (< 409,92) 102 87 79 Aanbod betaalbaar laag ( 409,92-586,68) 628 636 643 Aanbod betaalbaar hoog ( 586,68-628,76) 33 28 28 Aanbod duur ( 628,76-710,68) 33 30 30 Aanbod geliberaliseerd (> 710,68) 0 0 Woningen zonder streefhuur 28 28 28 Totaal aantal woningen 824 809 808 Huisvesting specifieke doelgroepen vorig bod Coevorden Coevorden zie tekst zie tekst zie tekst Aantal woningen 'seniorgeschikt' vorig bod Coevorden Coevorden Aantal woningen 'seniorgeschikt' (april 2016) 292 312 327 Transformatie woningen naar 'seniorgeschikt' (aantal /jaar)** 4 7 7 Prijs / kwaliteit (stand april 2016) vorig bod Coevorden Coevorden Gemiddeld aantal woningwaarderingspunten (WWS) 166 168 168 Gemiddelde maximaal redelijke huur 819 827 827 Gemiddelde streefhuur per woning 492 497 501 Gemiddeld streefhuurpercentage (t.o.v. maximaal redelijk) 60% 60% 61% Energetische kwaliteit (stand april 2016) vorig bod Coevorden Coevorden Energielabel A % 7,5% 8,3% 8,3% Energielabel B % 14,1% 14,3% 14,3% Energielabel C % 61,7% 61,5% 61,5% Energielabel D % 14,0% 13,5% 13,5% Energielabel E % 2,3% 1,9% 1,9% Energielabel F % 0,4% 0,5% 0,5% Energielabel G % 0,0% 0,0% 0,0% Aantal woningen met zonnepanelen (mei 2016) 33 44 144 Ontwikkeling aantal woningen met zonnepanelen (31-12-2017) 17 100 66 Onderhoud & kwaliteitsverbetering (uitgaven/jaar) vorig bod Coevorden Coevorden Planmatig onderhoud ( totaal) 516.681 2.020.000 2.020.000 Keuzeonderhoud ( indicatie op basis van budget) 214.098 250.000 250.000 Klachten/mutatie onderhoud ( indicatie op basis begroting) 273.591 270.000 270.000 Energetische maatregelen 148.014 420.000 420.000 Seniorgeschikt 202.920 170.000 170.000 Leefbaarheid (uitgaven/jaar) vorig bod Coevorden Coevorden Uitgaven leefbaarheid ( begroot) 56.000 60.000 60.000 * Verkoopprogramma is bevroren ivm opgave huisvesting statushouders. Verkooppoule in bijlage ** Op basis van huidige streefhuren. Streefhuurbeleid wordt herontwikkeld. Zie tekst. *** Woonservice heeft 2.000.000 per jaar extra beschikbaarvoor energetiche verbeteringen **** Jaarlijks 1.000.000 naar rato berekende opgave per gemeente

In het activiteitenoverzicht zijn de belangrijkste activiteiten en prestaties van Woonservice voor de gemeente Coevorden gekwantificeerd (2017 en 2018). Om een vergelijking te kunnen maken met de voor 2016 gemaakte afspraken zijn in de kolom 2016, de op het huidig boekjaar betrekking hebbende activiteiten opgenomen. Hieronder volgt per thema een korte toelichting. Nieuwbouw & aankoop Woonservice heeft in Coevorden het nieuwbouwproject Brinkwonen in Schoonoord in voorbereiding. Het betreft de vervanging van grotendeels reeds gesloopte verouderde seniorenwoningen achter het woonzorgcentrum Ellertsveld. De nieuwbouw wordt in twee fasen gerealiseerd (2017 en 2018). De nieuwe woningen worden in kleine clusters gegroepeerd. Ook binnen het verversingsprojecten (vervangende nieuwbouw) in de Ellertstraat in Schoonoord verwacht Woonservice een zestal nieuwe levensloopbestendige woningen te realiseren. In voorbereiding is daarnaast een herstructureringsproject in Sleen. Woonservice wil hier in meerdere fasen komen tot de vervangende nieuwbouw van zo n 40 huurwoningen. In 2018 staat de oplevering van de eerste fase gepland (10 woningen). Woonservice wil binnen dit project graag in afstemming met de gemeente komen tot integratie en afstemming van de naastgelegen uitbreidingslocatie (plan Jongbloed). Ontwikkeling van de woningvoorraad Gemeente Coevorden is een van de krimpgemeenten binnen de regio Oost-Drenthe. De gemeente vergrijst en de bevolkingsomvang neemt langzaam af. Op termijn wordt ook een daling van de woningvraag verwacht. Woonservice stuurt eveneens op een geleidelijke afname van het huurwoningaanbod. Door verkoop van huurwoningen en door binnen nieuwbouwprojecten minder woningen terug te bouwen. Per saldo verwachten we in de komende jaren nog ongeveer een zelfde aantal woningen te behouden. Betaalbaarheid en bereikbaarheid Woonservice staat bekend als corporatie met relatief goedkope huurwoningen. De tabel laat zien hoe de verdeling is van de huurwoningen naar huurprijs (op basis van streefhuren) over de woningvoorraad van Woonservice is. Woningen zonder streefhuur zijn in de gemeente Coevorden met name recent opgeleverde nieuwbouwwoningen en de zorgwoningen binnen de Schoel die formeel onder de WLZ (wet langdurige zorg) vallen. Rond de zomer van 2016 zal Woonservice de streefhuren actualiseren. Mede als gevolg van de vanaf 2016 ingevoerde passendheidstoets. Deze toets verplicht corporaties huurders met recht op huurtoeslag in een betaalbare huurwoning te huisvesten. Het effect van het actualiseren van de streefhuren is per saldo: - Gemiddeld lagere streefhuren; - Hanteren van harde aftoppingsgrenzen, waarbij de streefhuurprijs van een woning wordt beperkt om deze bereikbaar te houden voor huishoudens met lagere inkomens. specifieke doelgroepen Woonservice zet zich proactief in voor het realiseren van de gemeentelijke taakstelling voor het huisvesten van statushouders. Vanaf 2015 is de taakstelling fors toegenomen. De verwachting is dat

ook de komende jaren nog rekening moet worden gehouden met deze verhoogde taakstelling. Woonservice stuurt op verschillende manieren op het realiseren van de bijdrage in de gemeentelijke taakstelling: - Met voorrang huisvesten van statushouders in de reguliere huurwoningvoorraad; - Meerdere statushouders (tijdelijk) huisvesten in 1 woning. Het betreft met name mannen die in afwachting zijn op gezinshereniging. Zodra het gezin overkomt wordt gezocht naar een passende gezinswoning. - Realiseren van extra woonruimte door verbouw van beschikbaar vastgoed. Zoals school en kantoorpanden. - Incidentele aankoop van betaalbare koopwoningen in kernen met een beperkt huurwoningaanbod. Deze woningen kunnen tijdelijk worden ingezet voor deze doelgroep en indien in de toekomst overbodig als huurwoning, weer worden verkocht. Woonservice doet dit in de gemeente Coevorden onder andere in Sleen. - Binnen de mogelijkheden van de woningwet, uitvoeren van verhuur en beheertaken bij de huisvesting van statushouders in panden die niet van Woonservice zijn. Woonservice wil graag een bijdrage leveren aan de huisvesting van mensen die in hun eigen land geen veilig thuis meer hebben. Statushouders verdienen een warm welkom, maar daarbij willen en kunnen we niet het oog verliezen voor andere doelgroepen op de woningmarkt. De tijdelijk extra opgave vraagt van iedereen om begrip en de bereidheid ruimte te maken. We hechten veel waarde aan een goede balans in de huisvesting van statushouders binnen onze woningvoorraad. We hanteren daarbij de volgende kernbegrippen: - Kleinschaligheid: Woonservice wil statushouders bij voorkeur huisvesten in reguliere huurwoningen of een kleine groep van huurwoningen; - Spreiding: We vinden dat statushouders overal in ons werkgebied een goede plek moeten kunnen krijgen. We willen voorkomen dat statushouders alleen in kernen worden gehuisvest waar minder vraag naar woningen is; - Draagkracht: Woonservice kijkt goed of een wijk, straat of buurt voldoende draagkracht heeft om statushouders op te vangen. In straten waar veel sociale problematiek is, huisvest Woonservice liever geen statushouders; - Samenwerking: Het huisvesten van statushouders is een landelijke taakstelling. Zowel de gemeente als de corporatie hebben hierin een uitvoerende rol. Voor het realiseren van de taakstelling is een goede samenwerking met de gemeente van groot belang. Maar ook met andere instanties, zoals COA, vluchtelingenwerk, lokale partners en bewoners. Aantal woningen seniorgeschikt Het uitbreiden van het aantal seniorengeschikte woningen is voor Woonservice een belangrijk strategisch speerpunt. Woonservice heeft als plattelandscorporatie relatief veel grondgebonden gezinswoningen in haar voorraad, terwijl als gevolg van de vergrijzing en ontgroening de vraag verschuift naar toegankelijke woningen. De tabel geeft inzicht in het huidig aantal seniorengeschikte woningen. De aantallen ontwikkeling seniorengeschikt geven inzicht in de transformatie van gezinswoningen naar toegankelijke woningen in de gemeente. Woonservice heeft hiervoor een project ingericht, waarbij gestuurd wordt op de jaarlijkse realisatie van circa 50 aanbouwen of liften

bij gezinswoningen (gedurende circa 10 jaar). In 2016 (opstartfase) betreft de opgave 25 woningen (corporatieniveau). In de bijlage is een overzicht opgenomen van het gewenste aantal seniorenwoningen per kern in de gemeente (voorraad en ambitie Woonservice). Met de investeringen in het vergroten van het aantal toegankelijke woningen binnen de woningvoorraad van Coevorden dragen we actief bij aan de gemeentelijke opgave. De vaak preventieve investeringen voorkomen enerzijds een beroep op het gemeentelijk WMO budget, maar helpen de gemeente / het sociaal team anderzijds ook bij het vinden van passende woonruimte voor inwoners met mobiliteitsproblemen. Woonservice wil graag komen tot afspraken met de gemeente over een financiële bijdrage in de toegankelijkheidsverbeteringen van bestaande huurwoningen (plaatsen van liften en aanbouwen). Samen met de gemeente en welzijn wil Woonservice de mogelijkheid verkennen, om vergelijkbaar met de voorbeeldwoning in Beilen, ook in Schoonoord een voorbeeld woning te realiseren. De voorbeeldwoning is een goed instrument voor de brede doelgroep senioren, voor bewustwording ten aanzien van het langer zelfstandig wonen. Naast het realiseren van extra seniorgeschikte woningen wil Woonservice een actieve bijdrage leveren aan de samenwerking tussen gemeente, zorgaanbieders en corporaties om te komen tot een goede afstemming en gedeelde verantwoordelijkheid op het gebied van wonen en zorg. Prijs/ kwaliteit In deze rubriek worden de indicatoren getoond die inzicht geven in de verhouding tussen de prijs en kwaliteit van woningen. Het betreft het gemiddelde voor de gemeente. De verwachte toename van de streefhuur bedraagt 1 %. De gemiddelde woningkwaliteit in de gemeente Coevorden ligt met gemiddeld 168 woningwaarderingspunten boven het gemiddelde van Woonservice (158 punten). Energetische kwaliteit Verbetering van de energetische kwaliteit van de woningvoorraad staat hoog op de agenda van Woonservice. Dat heeft er toe geleid dat Woonservice nagenoeg geen woningen meer verhuurt met slechte energielabels (circa 84% heeft een groen energielabel in gemeente Coevorden). Woonservice heeft zicht de afgelopen jaren geconcentreerd op het verbeteren van de isolatie van woningen. Inmiddels is de isolatiewaarde van veel woningen goed op peil. Het accent verschuift nu naar het aanbieden van zonnepanelen om doormiddel van duurzame energieopwekking de woonlasten van huurders verder te verlagen. Medio 2016 is door Woonservice besloten het aanbieden van zonnepanelen fors te subsidiëren. Huurders (met een passend dak) kunnen voor 12 huurverhoging een zonnepanelenpakket afnemen met een gemiddelde maandelijkse energieopbrengst van 30. De 12 wordt bij de huur opgeteld en is subsidiabel (huurtoeslag) voor huurders met een lager inkomen. Het netto voordeel loopt daarmee dus verder op. Daarnaast heeft Woonservice besloten dat zonnepanelen ook geplaatst kunnen worden op woningen behorende tot de goedkope voorraad (tot circa 400). Woonservice verwacht de komende jaren jaarlijks circa 400 woningen te kunnen voorzien van zonnepanelen.

Het is praktisch onmogelijk om een goede voorspelling te maken van het effect van alle door Woonservice ingezette maatregelen op de voor 2017 te verwachten verdeling van energielabelklasse. De volgende factoren zijn (in gunstige zin) hierop van invloed: - Nieuwbouw energiezuinige woningen; - Sloop woningen met matige energetische kwaliteit; - Na-isolatie en plaatsen van zonnepanelen op verzoek van de individuele huurder; - Na-isolatie en plaatsen van zonnepanelen bij mutatie; - Zonnepanelenproject & inzet op promotie / marketing vanaf 2016; - Inzet op innovatieve technieken. Per saldo verwachten we een gestage verdere vergroening van de woningvoorraad. In 2021 heeft de gemiddelde huurwoning van Woonservice gemiddeld energielabel B. Woningen zijn dan goed geïsoleerd en een groot aantal huurders heeft het voordeel van goedkope tot bijna gratis zonnestroom. Omdat het energiebeleid deels wordt gerealiseerd via de aanvragen van huurders en de grondige aanpak bij mutatie, is het niet mogelijk vooraf precies te voorspellen hoe dit uit zal pakken. De begroting ( 420.000 aan energetische maatregelen in Coevorden) laat zien dat Woonservice hier fors op investeert. Zo worden bij mutatie de volgende maatregelen standaard uitgevoerd (voor zover nog niet in de woning aanwezig): Vervangen enkel glas voor isolerende (HR++) beglazing Aanbrengen vloerisolatie (indien niet al aanwezig) Aanbrengen spouwisolatie (indien niet al aanwezig) Aanbrengen zonnepanelen (indien ligging gunstig genoeg) Woonservice heeft begroot in 2017 100 woningen van zonnepanelen te voorzien in de gemeente Coevorden. We gaan ervan uit dat we met deze maatregelen onze doelstelling van gemiddeld energielabel B in 2021 gaan halen. Woningen zijn dan goed geïsoleerd en een groot aantal huurders heeft het voordeel van goedkope tot bijna gratis zonnestroom. Onderhoud en kwaliteitsverbetering Woonservice investeert relatief veel in het onderhoud en verbetering van bestaande woningen. Daarbij is een onderscheid te maken naar verschillende onderhoudssoorten. De tabel geeft inzicht in de voorgenomen investeringen in de gemeente. - Het keuzeonderhoud bestaat hoofdzakelijk uit investeringen in nieuwe keukens en nieuwe badkamers en toiletten. Huurders krijgen daarbij van Woonservice veel keuze en kiezen zelf wanneer de werkzaamheden worden uitgevoerd. - Woonservice heeft jaarlijks 2.000.000 extra begroot voor energetische maatregelen. Een groot deel van dit budget zal besteed worden aan het plaatsen van zonnepanelen, maar er worden ook middelen ingezet voor nieuwe innovatieve energieconcepten. - Jaarlijks is 1.000.000 extra beschikbaar voor investeringen in het seniorgeschikt maken van bestaande huurwoningen. Het budget wordt naar rato van de opgave over de gemeenten ingezet. Krimp en Leefbaarheid De uitgaven aan leefbaarheid bestaan uit een diversiteit aan investeringen. Woonservice heeft een

eigen leefbaarheidsfonds van waaruit leefbaarheidsprojecten in de dorpen en wijken worden ondersteund. Maar ook bepaalde huismeesterskosten, buurtbemiddeling, tweede kansbeleid, etc. AANTAL Coevorden 2015 2020 2025 2030 2035 2040 0-54 22.530 20.580 18.830 17.620 17.180 16.750 55-64 5.290 5.460 5.590 5.200 4.170 3.520 65-74 4.430 4.900 4.900 5.070 5.150 4.760 75-84 2.480 2.870 3.610 3.960 4.010 4.220 85+ 840 870 990 1.230 1.610 1.770 twintigers 3.210 2.950 2.920 2.740 2.360 2.230 senioren (70+) 5.210 6.170 6.960 7.630 8.170 8.500 totaal 35.550 34.680 33.910 33.060 32.110 31.000 (Bron: Provincie Drenthe / bewerking Woonservice) Gemeente Coevorden is een van de Drentse gemeenten die al lange tijd te maken heeft met bevolkingskrimp. Sinds 2010 is de gemeente al met zo n 600 inwoners gekrompen. De komende 25 jaar wordt zoals de tabel laat zien een afname van nog eens 4.500 inwoners verwacht. Tegelijkertijd is er sprake van een forse ontgroening en sterke vergrijzing. Deze krimp en verandering in bevolkingssamenstelling hebben een breed maatschappelijk effect. Op de woningvoorraad en samenstelling, op de leefbaarheid, maar ook op het gebruik van maatschappelijke voorzieningen. Dit vraagt uiteindelijk om keuzes in het wel of niet behouden van deze voorzieningen, maar ook om samenwerking. Zoals bij het organiseren van wonen met een plus (extra diensten, activiteiten en zorg) in kernen waar geen zorgcentrum aanwezig is maar wel veel ouderen wonen. Zoals bij de Korenhof in Aalden en in mindere mate speelt dit ook bij de Schoel in Sleen. De thema s krimp en leefbaarheid, maar ook wonen en zorg, zullen een belangrijk onderwerp vormen in de nieuw op te stellen gemeentelijke woonvisie. Woonservice wil op basis van deze woonvisie graag samen met de gemeente komen tot een nieuwe samenwerkingsagenda / meerjarig kader voor de prestatieafspraken. 2019 en verder De opgenomen tabel geeft concreet inzicht in de activiteiten van Woonservice in 2017 en 2018 in de gemeente. Voor de periode 2019 en verder zal Woonservice de ingezette lijn vervolgen

H3 Woonservice financieel In dit hoofdstuk maken we inzichtelijk wat het effect is van de geplande investeringen op de financiële positie en continuïteit van onze organisatie. Dit inzicht verschaffen wij op corporatieniveau en is gebaseerd verstrekte informatie aan onze externe toezichthouders middels de dpi2015. Deze is eind 2015 ingediend bij Corpodata. In de dpi2015 is de begroting 2016 en de prospectieve informatie over de jaren 2017 tot en met 2020 doorgerekend. Dit zijn de recent vastgestelde en beoordeelde prospectieve cijfers, welke aansluiten bij onze externe verantwoording. De aan u voorgestelde investeringen liggen in lijn met de verwerkte investeringen in de dpi2015. Door temporisering zal het moment van investeren op onderdelen t.o.v. de dpi2015 wellicht afwijken, maar in grote lijnen geeft het verloop van de financiële ratio s een juist beeld van onze financiële positie en continuïteit. Deze financiële ratio s zijn gelijk aan de ratio s welke het Waarborgfonds Sociale Woningbouw gebruikt bij hun jaarlijkse beoordeling van onze financiële positie en continuïteit. 2016 2017 2018 2019 2020 Solvabiliteit 49% 48% 47% 46% 46% ICR (interest Coverage Ratio) 3,6 3,5 3,3 3,1 2,9 DSCR (Debt Service Coverage Ratio) 4,9 4,8 4,4 4,0 3,6 Toelichting ratio s Solvabiliteit ICR DSCR Verhouding Eigen vermogen : Totaal vermogen Interest Coverage Ratio, geeft aan hoe vaak uit de netto kasstroom de verschuldigde rente aan verschaffers van vreemd vermogen kan worden betaald. Met andere woorden, hoe hoger de ratio, des te kleiner is het risico dat de corporatie de renteverplichtingen niet kan nakomen. Deze wordt berekend volgens methodiek WSW: Kasstroom uit operationele activiteiten voor renteontvangsten en rente-uitgaven gedeeld door de bruto rente-uitgaven. Debt Service Coverage Ratio, geeft aan of er voldoende operationele kasstromen worden gegenereerd voor rente en aflossing. Deze wordt berekend volgens methodiek WSW: Kasstroom uit operationele activiteiten voor renteontvangsten en rente-uitgaven plus (onderhoudsuitgaven minus minimaal onderhoud) plus uitgaven met betrekking tot eigen productie gedeeld door de netto rente-uitgaven (exclusief toegerekende aan investeringen) en theoretische jaaraflossing.

Financieel sterk Woonservice is een financieel sterke organisatie. Een goede uitgangspositie voor het investeren in de kwaliteit en betaalbaarheid van onze huurwoningen. Woonservice kan een proactieve houding innemen binnen haar werkgebied en doet dat ook. We zijn aanspreekbaar op de opgave die er in het kernwerkgebied van Woonservice speelt. De afgelopen jaren hebben we ook extra opgaven opgepakt buiten of liever, langs de rand van het eigen werkgebied. We hebben een klein wooncomplex in Smilde gebouwd met een gezondheidscentrum, bij de Schans in Emmen 175 aanleunwoningen gebouwd in samenwerking met Tangenborgh, in Assen is een nieuw gebouwd appartementencomplex van een ontwikkelaar overgenomen, er heeft een fusie plaatsgevonden met wooncentrum t Stroomdal in Beilen en vorig jaar is Woonservice gefuseerd met de SHBB in Borger, waarvoor in 2016 een start wordt gemaakt met de vervangende nieuwbouw van de Borgerhof. Ook in de toekomst hebben we ruimte om in en buiten het eigen werkgebied extra opgaven op te pakken. Op dit moment vindt een verkenning plaats van de mogelijkheden tot fusie met BCM wonen in Stadskanaal en Musselkanaal. Deze woningcorporatie is sterk vervlochten met BCM zorg en biedt met zo n 600 woningen een brede variatie aan wonen, met het accent op wonen in combinatie met zorg. Bij het oppakken van extra opgaven maken we steeds zorgvuldige afwegingen. Voorop staat de eigen opgave in het kernwerkgebied. We hechten veel waarde aan de identiteit van Woonservice als plattelandscorporatie en vinden dat nieuwe opgaven in het verlengde hiervan moeten liggen. Zo zijn Stadskanaal en Musselkanaal belangrijke voorzieningenkernen voor een groot aantal woningen van Woonservice in het Mondengebied.

Bijlage 1: Adressen met verkoopbestemming gemeente Coevorden In de gemeente Coevorden heeft Woonservice in totaal 56woningen met verkoopbestemming. In de bijgevoegde tabel zijn de adressen opgenomen. In principe worden er de komende jaren geen huurwoningen verkocht (bevriezing verkoopprogramma in verband met de huisvesting van statushouders). Objectcode Object omschrijving gemeente 10220100038 Slenerweg 110 SCHOONOORD COEVORDEN 10220400023 Kloosterdwarsweg 3 ZWEELOO COEVORDEN 10220400031 Kloosterdwarsweg 5 ZWEELOO COEVORDEN 10220600057 Oranjekanaal Noordzijde 18 WEZUPERBRUG COEVORDEN 10220600073 Oranjekanaal Noordzijde 16 WEZUPERBRUG COEVORDEN 10221000487 Boerhoornstraat 3 NOORD-SLEEN COEVORDEN 10221000495 Boerhoornstraat 4 NOORD-SLEEN COEVORDEN 10221100015 Splittingstraat 1 SCHOONOORD COEVORDEN 10221100023 Splittingstraat 2 SCHOONOORD COEVORDEN 10221100058 Splittingstraat 4 SCHOONOORD COEVORDEN 10222000189 Stikkerstraat 31 SCHOONOORD COEVORDEN 10222000197 Stikkerstraat 33 SCHOONOORD COEVORDEN 10222000200 Stikkerstraat 35 SCHOONOORD COEVORDEN 10222000219 Stikkerstraat 37 SCHOONOORD COEVORDEN 10222000227 Stikkerstraat 39 SCHOONOORD COEVORDEN 10222000235 Stikkerstraat 41 SCHOONOORD COEVORDEN 10222000243 Stikkerstraat 43 SCHOONOORD COEVORDEN 10222000251 Stikkerstraat 45 SCHOONOORD COEVORDEN 10222000278 Stikkerstraat 47 SCHOONOORD COEVORDEN 10222000286 Stikkerstraat 49 SCHOONOORD COEVORDEN 10222000294 Stikkerstraat 51 SCHOONOORD COEVORDEN 10222000308 Stikkerstraat 53 SCHOONOORD COEVORDEN 10222000324 Stikkerstraat 57 SCHOONOORD COEVORDEN 10222000332 Stikkerstraat 59 SCHOONOORD COEVORDEN 10222000340 Legerstraat 1 SCHOONOORD COEVORDEN 10222000359 Legerstraat 3 SCHOONOORD COEVORDEN 10222000367 Legerstraat 5 SCHOONOORD COEVORDEN 10222000375 Legerstraat 7 SCHOONOORD COEVORDEN 10222000383 Legerstraat 9 SCHOONOORD COEVORDEN 10222000391 Legerstraat 11 SCHOONOORD COEVORDEN 10222000405 Legerstraat 13 SCHOONOORD COEVORDEN 10222000413 Legerstraat 15 SCHOONOORD COEVORDEN 10222200110 Ringstraat 43 SCHOONOORD COEVORDEN 10222200137 Ringstraat 47 SCHOONOORD COEVORDEN 10222200145 Ringstraat 49 SCHOONOORD COEVORDEN 10222200153 Ringstraat 51 SCHOONOORD COEVORDEN 10222200161 Ringstraat 53 SCHOONOORD COEVORDEN 10222200188 Ringstraat 55 SCHOONOORD COEVORDEN 10222200579 Westrupstraat 5 SLEEN COEVORDEN 10222200595 Westrupstraat 9 SLEEN COEVORDEN 10222200609 Batingestraat 17 SLEEN COEVORDEN 10222300050 Tellingakker 18 AALDEN COEVORDEN 10222300077 Wendakker 12 AALDEN COEVORDEN 10222300085 Wendakker 14 AALDEN COEVORDEN 10222400152 Zetveld 19 SCHOONOORD COEVORDEN 10222400209 Zetveld 25 SCHOONOORD COEVORDEN 10222400306 Zetveld 46 SCHOONOORD COEVORDEN 10223300364 Albert Oostingweg 3 WEZUPERBRUG COEVORDEN 10223300372 Albert Oostingweg 3A WEZUPERBRUG COEVORDEN 10224100016 De Goornhoek 17 SLEEN COEVORDEN 10224100024 De Goornhoek 18 SLEEN COEVORDEN 10224100032 De Goornhoek 24 SLEEN COEVORDEN 10224100040 De Goornhoek 27 SLEEN COEVORDEN 10224100059 De Goornhoek 28 SLEEN COEVORDEN 10224700080 Ellertstraat 11 SCHOONOORD COEVORDEN 10229100022 Aelderstraat 10 AALDEN COEVORDEN

Bijlage2: Opgave (meerjarig indicatief) seniorgeschikt Woonservice plaats gemeente totaal aantal vhe's aantal niet toegankelijk aantal toegankelijk gewenst aantal toegankelijk opgave ' T HAANTJE Coevorden 10 4 2 2 0 AALDEN Coevorden 162 72 90 64 0 DE KIEL Coevorden 12 8 4 0 0 NOORD-SLEEN Coevorden 2 2 0 0 0 SCHOONOORD Coevorden 361 269 81 134 53 SLEEN Coevorden 263 138 110 118 8 WEZUPERBRUG Coevorden 4 2 0 0 ZWEELOO Coevorden 5 2 3 3 0 Eindtotaal 819 495 292 321 61