Folders Voor beide bevolkingsonderzoeken worden folders gebruikt om cliënten te informeren. Deze folders worden meegestuurd met de uitnodigingen en herinneringen en ze staan in onze folderrekken in de onderzoekscentra. Ook worden de folders naar huisartsen gestuurd om in de wachtkamer neer te leggen. De folders worden elk jaar geactualiseerd. Het is belangrijk dat de meest actuele folders worden gebruikt. Op dit moment zijn dat de folders waar het jaartal 2012 op de voorzijde staat (op de achterzijde staat de datum van druk, december 2011). Mocht u oude folders in uw bezit hebben, verzoeken wij u om die te vernietigen. U kunt nieuwe folders aanvragen bij ons secretariaat: p.beckers@bevolkingsonderzoekzuid.nl, 088 00 01 367. Filmpjes Op de website www.bevolkingsonderzoeknaarbaarmoederhalskanker.nl en op www.levenenlijf.nl zijn informatieve filmpjes geplaatst over (aspecten van) het bevolkingsonderzoek baarmoederhalskanker. Ook treft u hier in meerdere talen een animatie over de verschillende stappen van het bevolkingsonderzoek baarmoederhalskanker aan. In de filmpjes geven deskundigen (gynaecoloog, huisarts, patholoog en verpleegkundig specialist) informatie over onderwerpen als HPV, baarmoederhalskanker, HPV-test en thuistest. De filmpjes zijn geproduceerd in opdracht van het RIVM. Op de website www.bevolkingsonderzoeknaarborstkanker.nl is een informatieve animatie geplaatst over het bevolkingsonderzoek borstkanker. Plaatjes en korte tekst lichten alle stappen van het bevolkingsonderzoek toe. Ook deze animatie is in meerdere talen te bekijken. Juni 2012 Highlights: Naamsbekendheid Bevolkingsonderzoek Zuid Screening Darmkanker Digitale snelweg MammoXL Ondersteuning huisartsenpraktijken in eigen huis Colofon Screen is een uitgave van Bevolkingsonderzoek Zuid Teksten/ foto s/ redactie: Petra Mevissen, Karlijn de Jongh Vormgeving & Druk: DRD Support BV Larixplein 5 Postbus 690 5600 AR Eindhoven t 088 00 01 300 - f 088 00 01 399 info@bevolkingsonderzoekzuid.nl www.bevolkingsonderzoekzuid.nl Vanaf 2013 invoering screening darmkanker Op 1 juni 2011 heeft minister Schippers van VWS besloten tot de invoering van een bevolkingsonderzoek darmkanker. Een bevolkingsonderzoek darmkanker kan op termijn jaarlijks 2.400 sterfgevallen voorkomen. De voorbereidingen voor het bevolkingsonderzoek zijn in volle gang. Vanaf september 2013 zullen de eerste uitnodigingen worden verstuurd. Zie pagina 4 en 5. Beelduitwisseling via digitale snelweg: MammoXL In de tweede helft van 2012 start de landelijke invoering van het project MammoXL waarbij uitwisseling van digitale beelden tussen screeningsorganisaties en ziekenhuizen mogelijk wordt. De screeningsopnamen worden langs digitale weg beschikbaar gesteld aan deelnemende ziekenhuizen. In de regio van Bevolkingsonderzoek Zuid nemen het Catharina ziekenhuis in Eindhoven en het Amphia ziekenhuis in Breda deel aan de pilot van dit project. Zie pagina 11. Samenvatting Jaarbericht 2011 In deze Screen bieden wij u een samenvatting van het jaarbericht 2011 aan. In dit Jaarbericht staat een overzicht van de belangrijkste activiteiten en productiecijfers van 2011. Aanvullende informatie kunt u vinden op onze website www.bevolkingsonderzoekzuid.nl. Op onze website is ook het financiële en sociale jaarverslag te vinden. Zie pagina 6 tot en met 9.
Screen en Jaarbericht 2011 gebundeld Naamsbekendheid Bevolkingsonderzoek Zuid In februari 2012 heeft Bevolkingsonderzoek Zuid, middels een telefonische enquête, een onderzoek gedaan naar haar naamsbekendheid. Het onderzoek is gehouden onder cliënten en ketenpartners. In 2009 is Bevolkingsonderzoek Zuid gefuseerd. Nu, 3 (actief en passief) en de bekendheid met de bevolkingsonderzoeken. jaar na de fusie, rijst de vraag of de nieuwe naam van de organisatie al enige bekendheid heeft. Daarom heeft Bevolkingsonderzoek Zuid is de screeningsorganisatie die in de Bevolkingsonderzoek Zuid een onderzoek laten uitvoeren Van de ondervraagde (potentiële) cliënten was 32,5% provincies Noord-Brabant en Limburg de bevolkingsonderzoeken (0-meting). Het doel van het onderzoek is inzicht te man en 65,8% vrouw. verkrijgen in de naamsbekendheid van Bevolkingsonderzoek Bij de vraag over welke bevolkingsonderzoeken er voor Zuid onder de inwoners van Noord-Brabant en vrouwen in Nederland zijn, antwoordt 39,4% van de borstkanker en baarmoederhalskanker uitvoert en naar verwachting Limburg. Het gaat daarbij om (potentiële) cliënten, vrouwen het bevolkingsonderzoek borstkanker en het vanaf september 2013 verantwoordelijk is voor de uitvoering van het (potentiële) medewerkers en ketenpartners. Ook willen bevolkingsonderzoek baarmoederhalskanker. Dit antwoord bevolkingsonderzoek darmkanker in bovengenoemde provincies. wordt ook door 37,7% van de mannen gegeven. we inzicht krijgen in de bekendheid met de bevolkingsonderzoeken die uitgevoerd worden: het bevolkingsonderzoek borstkanker en het bevolkingsonderzoek baarmoederhalskanker. De naamsbekendheid van Bevolkingsonderzoek Zuid is 34%: 25% onder de mannen en 39% onder de vrouwen. 2 Om een betrouwbare uitspraak te kunnen doen, hebben De naamsbekendheid is het grootst in de leeftijdsgroep 3 Volgens een onderzoek naar de naamsbekendheid van Bevolkingsonderzoek Zuid is de bovenstaande tekst alleen organisaties en natuurlijk informatie over het bevolkingsonderzoek darmkanker. 400 personen deelgenomen aan het onderzoek. De gestelde vragen zijn gericht op de naamsbekendheid 51-60 jaar. nog echt nieuws voor een klein percentage van onze ketenpartners. Verreweg de meesten van u blijken bekend De voorbereidingen van de invoering van dit nieuwe Onder de huisartsen en te zijn met onze organisatie en haar doelstellingen. (Zie bevolkingsonderzoek gaan in hoog tempo. Dat moet ook Naamsbekendheid Bevolkingsonderzoek Zuid praktijkassistenten is de pagina 3). wel, want de startdatum september 2013 nadert met rasse per leeftijdsgroep naamsbekendheid van Waarschijnlijk is de Screen, ons periodieke informatieblad, dan ook geen onbekend fenomeen voor u. Toch hebben wij schreden. Er zijn inmiddels aanbestedingen gestart voor de bouw van het ondersteunende ICT systeem (ColonIS) en de levering van de IFOBT test. De aanbesteding van de Bevolkingsonderzoek Zuid 94,1%. Naar aanleiding van dit iets nieuws voor u. Deze Screen is namelijk laboratoria die de beoordeling zullen uitvoeren onderzoek worden per doelgroep en bevolkingsonderzoek een combinatie van het gebruikelijke en de leverancier van het verpakkingsmateriaal zijn in voorbereiding. Eind van informatieblad en een samenvatting interventies opgesteld gericht van ons Jaarbericht over 2011. Deze samenvatting van ons Jaarbericht, met daarin de belangrijkste resultaten van deze maand zal bekend worden gemaakt aan welke kwaliteitseisen de coloscopiecentra dienen te voldoen om aan het bevolkingsonderzoek op de verhoging van de naamsbekendheid van Bevolkingsonderzoek Zuid. In 2014 volgt een 1-meting. De te mogen naamsbekendheid moet dan Bevolkingsonderzoek Zuid in met 20% zijn toegenomen. 2011, treft u in het midden van deelnemen. deze Screen aan. Kortom, een terugblik en ook Naast het Jaarbericht vindt u in deze Screen onder andere nieuws veel nieuws in deze Screen. Ik wens u veel leesplezier. over het project MammoXL, dat zich richt op de geautomatiseerde informatieuitwisseling tussen ziekenhuizen en screenings- Mark Steinbusch Bestuurder
Bevolkingsonderzoek darmkanker vanaf 2013 Op 1 juni 2011 heeft minister Schippers van VWS besloten tot de invoering van een bevolkingsonderzoek darmkanker. Een bevolkingsonderzoek darmkanker kan op termijn jaarlijks 2.400 sterfgevallen voorkomen. De voorbereidingen voor het bevolkingsonderzoek zijn in volle gang. Vanaf september 2013 zullen de eerste uitnodigingen worden verstuurd. Waarom een bevolkingsonderzoek darmkanker? Darmkanker is een van de meest voorkomende doodsoorzaken in Nederland. In 2008 overleden ongeveer 4.800 mensen aan darmkanker en werd bij ongeveer 12.000 mensen darmkanker vastgesteld. Als er niets gebeurt, neemt dit aantal als gevolg van de vergrijzing verder toe. Naar verwachting zal het aantal nieuwe gevallen in 2015 zijn gestegen tot 14.000 per jaar. Voor wie? Mannen en vrouwen van 55 tot en met 75 jaar krijgen elke 2 jaar een uitnodiging om deel te nemen aan het bevolkingsonderzoek. Zij krijgen een zelfafnametest (ifobt) thuisgestuurd, die zij terugsturen na afname van een fecesmonster. Stapsgewijze invoering in 2013-2019 Het bevolkingsonderzoek darmkanker is bedoeld voor mannen en vrouwen van 55 tot en met 75 jaar. Dat zijn in totaal meer dan 4 miljoen mensen. De grote omvang van het onderzoek vraagt om een zorgvuldige voorbereiding. Er is bijvoorbeeld tijd nodig om voldoende zorgverleners op te leiden die een inwendig kijkonderzoek (coloscopie) kunnen verrichten. Als het bevolkingsonderzoek te snel uitgebreid wordt, ontstaan er te lange wachtlijsten. Daar is niemand bij gebaat. Om die reden wordt het bevolkingsonderzoek tussen 2013 en 2019 stapsgewijs ingevoerd. In 2013 ontvangen de 65- en 75-jarigen een uitnodiging. Dit betekent dat 338.000 mannen en vrouwen uit deze leeftijdsgroep een uitnodiging ontvangen. In de jaren daarna wordt dit uitgebreid met de overige leeftijdscategorieën. Indien zich tijdens de invoering geen capaciteitsproblemen voordoen en de wachttijden niet oplopen, zal in 2019 iedereen tussen 55 en 75 jaar minimaal één keer uitgenodigd zijn. Zelfafnametest Het bevolkingsonderzoek bestaat uit een ontlastingstest, die men thuisgestuurd krijgt. Deelnemers sturen deze zelfafnametest (ifobt) naar een laboratorium waar getest wordt of er bloed in de ontlasting zit. Bloed in de ontlasting kan een teken zijn van darmkanker. Dit is niet altijd met het blote oog zichtbaar. Als sprake is van een afwijkende uitslag wordt verwezen voor nader onderzoek, een coloscopie. Dit is nodig om te bepalen of er sprake is van darmkanker. ColonIS ColonIS is de werknaam van het te ontwikkelen landelijk IT-systeem voor het bevolkingsonderzoek darmkanker. ColonIS gaat het uitnodigen van de grote aantallen cliënten voor het bevolkingsonderzoek ondersteunen. De uitslag van de ifobt-test wordt in het systeem vastgelegd. Vervolgens kunnen de huisarts en cliënt geïnformeerd worden over de uitslag. De cliënt krijgt de uitslag per brief toegestuurd waarbij ook een voorstel voor datum en tijd van de afspraak voor het intakegesprek bij een coloscopiecentrum opgenomen wordt. Via een webportaal kunnen cliënten, maar ook zorgverleners toegang krijgen tot onderdelen van ColonIS. Taakverdeling binnen het bevolkingsonderzoek darmkanker Bij het bevolkingsonderzoek darmkanker zijn de volgende 4 organisaties en beroepsgroepen betrokken: projectleider darmkankerscreening heeft tot taak het regionaal 5 De minister van VWS geeft opdracht tot het bevolkingsonderzoek en financiert het. Daarnaast beslist de minister over de vergunningen in het kader van de Wet op het Bevolkingsonderzoek (WBO) van de screeningsorganisaties. Het RIVM-CvB (Centrum voor Bevolkingsonderzoek) voert de centrale regie op het bevolkingsonderzoek. Dat houdt onder andere in dat het CvB het onderzoek coördineert, monitort en evalueert. Daarnaast is het CvB verantwoordelijk voor de kwaliteit van de uitvoering, de communicatie met betrokken partijen, het bundelen van kennis, het signaleren van innovatie en het informeren en adviseren van beleidsmakers. De Landelijke commissie bevolkingsonderzoek darmkanker adviseert het RIVM-CvB over de uitvoering van het bevolkingsonderzoek en de kwaliteit van aansluitende zorg. De screeningsorganisaties, die ook de bevolkingsonderzoeken borst- en baarmoederhalskanker uitvoeren, coördineren de regionale uitvoering van het bevolkingsonderzoek. Zij selecteren de doelgroep, versturen uitnodigingen en verwijzen mensen met een afwijkende testuitslag naar coloscopiecentra. De screeningsorganisaties vragen de WBO-vergunning aan en hebben de taak om uitvoerders te contracteren en de kwaliteit te borgen. Bij het inrichten van het bevolkingsonderzoek staan de belangen van burgers centraal. Zij worden in de Adviescommissie vertegenwoordigd door patiënten- en consumentenorganisaties, zoals de SPKS (Stichting voor mensen met kanker aan het spijsverteringskanaal) en de NFK (Nederlandse Federatie van Kankerpatiëntenorganisaties). De uitvoering is in handen van de volgende beroepsgroepen: De screeningsorganisaties selecteren de doelgroep, versturen de uitnodiging en verwijzen cliënten met een afwijkende testuitslag naar coloscopiecentra Laboratoria analyseren de ifobt Huisartsen informeren deelnemers over een afwijkende uitslag van de ifobt Endoscopisten voeren de coloscopieën uit Pathologen stellen zo nodig een diagnose Chirurgen en oncologen voeren de behandeling uit. Projectleider darmkankerscreening Bevolkingsonderzoek Zuid Per 1 juli 2012 start Yvonne van Oosterhout als Projectleider darmkankerscreening bij Bevolkingsonderzoek Zuid. De begeleiden van het traject tot invoering van het bevolkingsonderzoek darmkanker binnen Bevolkingsonderzoek Zuid. Daarnaast zal zij samen met de landelijke projectleider darmkankerscreening het traject tot invoering van het bevolkingsonderzoek darmkanker begeleiden ten behoeve van alle screeningsorganisaties. Meer informatie over het bevolkingsonderzoek darmkanker vindt u op www.bevolkingsonderzoeknaardarmkanker.nl
Hierbij bieden wij u een samenvatting van het Jaarbericht 2011 aan. U treft een overzicht van de belangrijkste activiteiten en productiecijfers aan. Aanvullende cijfers en informatie over onze overige activiteiten kunt u vinden op onze website www.bevolkingsonderzoekzuid.nl. Op onze website is ook het financiële en sociale jaarverslag te vinden. Bevolkingsonderzoek borstkanker Resultaten 6 In onderstaande tabel staan de opkomst- en verwijscijfers van de laatste 3 jaren. Omdat het screeningsinterval 2 jaar is, dient het opkomstcijfer van 2011 vergeleken te worden met dat van 2009. We zien dan een daling van detectiecijfer gestegen. Van alle onderzochte vrouwen is 2,1% verwezen voor nader onderzoek. Iets minder dan een derde van deze groep had daadwerkelijk borstkanker. 2010. Dit is voor een groot deel te verklaren door het feit dat er gedurende het hele jaar gebruik is gemaakt van de vernieuwde reactieformulieren. Sinds de invoering van het nieuwe reactieformulier (april 2010) is het aantal reacties 7 0,8%. Het is voor het eerst dat het opkomstcijfer is 2010 2009 2008 sterk toegenomen. Deze trend heeft zich in 2011 voortgezet. Het formulier in de kleedruimtes biedt cliënten een gedaald. De daling komt overeen met de landelijke trend. detectiecijfer in % 0,6 0,5 0,5 Eén ICT systeem voor Er wordt landelijk en regionaal onderzocht wat de oorzaak makkelijke en toegankelijke mogelijkheid om te reageren. het bevolkingsonderzoek is van deze daling. Resultaten van dit onderzoek zullen waarschijnlijk pas op langere termijn beschikbaar komen. baarmoederhalskanker Aantal reacties afgehandeld door klachtenfunctionaris Het verwijspercentage vertoont nog steeds een stijgende trend. Een belangrijke oorzaak voor deze stijging is de digitalisering. Meer cijfers, zoals de opkomst per leeftijdscohort en per gemeente, vindt u op onze website www.bevolkingsonderzoekzuid.nl 2011 2010 2009 aantal uitnodigingen 256.834 253.602 242.526 aantal onderzoeken 211.704 211.864 201.745 opkomst in % 82,4 83,5 83,2 afmeldingen in % 7 7,3 7,2 non-response in % 10,6 9,3 9,6 aantal verwijzingen 4.941 4.370 3.820 verwijzingen in % 2,3 2,1 1,9 Detectiecijfer Het detectiecijfer geeft aan hoeveel cliënten terecht zijn doorverwezen. Het percentage wordt berekend door het aantal terecht verwezen cliënten te delen door het aantal onderzoeken. Het detectiecijfer van 2011 kan pas in de tweede helft van 2012 berekend worden. In onderstaande tabel staan de detectiecijfers van 2008, 2009 en 2010. In 2010 is het verwijscijfer gestegen. Dit heeft waarschijnlijk te maken met de digitalisering. In 2010 is ook het HKZ certificaat verlengd In september vond de externe audit plaats. Gedurende 3 dagen is de gehele organisatie rondom het bevolkingsonderzoek borstkanker onder de loep genomen. De auditor heeft een positieve indruk gekregen van onze organisatie. Er waren enkele kleine tekortkomingen. Hiervoor is een plan van aanpak ingediend. Dit plan van aanpak is goedgekeurd. Het certificaat is verlengd en daar zijn we met z n allen heel trots op. Reacties van cliënten Cliënten kunnen op verschillende manieren een reactie geven op het onderzoek. De meeste reacties worden afgehandeld door de laboranten in het onderzoekscentrum of door de medewerkers van de informatiepunten. Het is ook mogelijk om een reactie te geven via de klachtenfunctionaris. Dat kan een vraag, suggestie, compliment of klacht zijn. Bevolkingsonderzoek borstkanker In 2011 hebben 1010 cliënten een reactie gegeven. Bij een aantal reacties betrof het verschillende onderwerpen (bijvoorbeeld een compliment met een vraag). Hierdoor is het aantal onderwerpen hoger dan het aantal cliënten dat gereageerd heeft. Het aantal reacties is licht gestegen in vergelijking met 2011 1010 reacties 1 op de 210 onderzochte cliënten 2010 784 reacties 1 op de 269 onderzochte cliënten 2009 252 reacties 1 op de 800 onderzochte cliënten Meest voorkomende onderwerpen (totaal 1220) Complimenten 49% (594) Klachten 28% (345) organisatorisch 8% (95) pijn 8% (93) bejegening 7% (89) Vragen en suggesties 23% (281) organisatorisch 9% (108) pijn 7% (85) Er is in 2011 één schadeclaim ingediend bij de verzekering. Er is één klacht ingediend bij de landelijke klachtcommissie met betrekking tot het bevolkingsonderzoek borstkanker. Bevolkingsonderzoek baarmoederhalskanker In 2011 zijn er 21 reacties binnengekomen met betrekking tot het bevolkingsonderzoek baarmoederhalskanker. Er zijn 16 klachten binnengekomen en 5 vragen/suggesties. Alle reacties waren van organisatorische aard. Er is in 2011 één klacht ingediend bij de landelijke klachtcommissie met betrekking tot het bevolkingsonderzoek baarmoederhalskanker. Om onze dienstverlening nog verder te optimaliseren, zijn de landelijke databases van de 5 screeningsorganisaties in Nederland samengevoegd tot één database: CIS. In de gehele regio van Bevolkingsonderzoek Zuid wordt sinds 2011 met deze database gewerkt. Voor die tijd bestonden er twee verschillende ICT systemen. Het werken met één landelijke database biedt verschillende voordelen. Het is bijvoorbeeld eenvoudiger als cliënten uit de regio verhuizen. De gegevens uit het bevolkingsonderzoek verhuizen dan gewoon mee. Benchmarking is eenvoudiger en het levert een kostenbesparing op.
Bevolkingsonderzoek baarmoederhalskanker Resultaten De tabel geeft de resultaten weer van het bevolkingsonderzoek baarmoederhalskanker van de laatste 3 jaren. Het opkomstcijfer in 2011 is licht gedaald. Dit is conform de landelijke trend. Er wordt onderzocht waarom het opkomstcijfer is gedaald. Het resultaat van dit onderzoek zullen wij publiceren op onze website. Scholing praktijkassistenten In 2010 heeft Bevolkingsonderzoek Zuid een scholing voor praktijkassistenten opgezet. Na een pilot in 2010 is de scholing in 2011 in de hele regio van Bevolkingsonderzoek Zuid ingezet. De basiscursus heeft in 2011 5 keer plaatsgevonden en de opfriscursus 3 keer. In veel huisartspraktijken worden de uitstrijkjes door de praktijkassistenten uitgevoerd. Het is belangrijk dat zij op de hoogte zijn van de vereiste kwaliteitseisen en de relevante regelgeving. De behandeling is voor cliënten vaak ingrijpend en de juiste kennis en vaardigheden zijn van groot belang. De scholing biedt een mooi aanknopingspunt om de Verhuizingen Het kantoor van Bevolkingsonderzoek Zuid in Den Bosch, het informatiepunt baarmoederhalskanker, het informatiepunt borstkanker en het onderzoekscentrum in Eindhoven zijn eind 2011/begin 2012 verhuisd naar één gezamenlijke locatie in Eindhoven. Naast de medewerkers van de informatiepunten en de laboranten van het onderzoekscentrum, werkt in Eindhoven een deel van het MT en de stafafdeling. Door te werken vanuit één locatie kan er nog beter samengewerkt worden tussen een aantal stafonderdelen, de laboranten en de informatiepunten. Deze manier van werken zorgt voor korte lijnen, snelle feedback en gedeelde deskundigheid. Bevolkingsonderzoek Zuid behelst een groot geografisch gebied. Daarom is er nog een kantoor, namelijk in Maastricht. Ook daar wordt zoveel mogelijk met korte lijnen gewerkt. In Maastricht bevindt zich een informatiepunt borstkanker en er werkt, net als in Eindhoven, een deel van het MT en de stafafdeling. Vanuit Maastricht vindt het grootste deel van de distributie van onze brieven en voorlichtingmaterialen plaats. Verder zijn er op de locaties Venlo en Breda informatiepunten borstkanker. Door de geografische spreiding van onze kantoren hopen wij onze medewerkers en cliënten zo goed mogelijk te kunnen voorzien van informatie. Meer informatie over onze activiteiten en aanvullende cijfers vindt u op onze website www.bevolkingsonderzoekzuid.nl samenwerking met de huisartsen in de regio verder te De cijfers zijn elk jaar op dezelfde datum berekend, zodat versterken. ze met elkaar vergeleken kunnen worden. Na deze peildatum stijgt het opkomstcijfer altijd nog licht. Er zijn Voor meer informatie over de scholingen of het aanbod in immers vrouwen die het onderzoek uitstellen, bijvoorbeeld 2012 zie onze website www.bevolkingsonderzoekzuid.nl in verband met zwangerschap. 8 9 Het definitieve opkomstcijfer van 2009 is 69% en van 2010 68,1%. Het opkomstcijfer van 2011 zal naar verwachting ook nog iets stijgen. Meer cijfers vindt u op onze website www.bevolkingsonderzoekzuid.nl 2011* 2010* 2009* aantal uitnodigingen 164.640 165.282 168.374 aantal onderzoeken 109.279 110.770 113.560 opkomst in % 66,4 67 67,5 beschermingsgraad in % 70,2 71,2 72 verwijzingen naar 998 1.080 957 gynaecoloog verwijzingen naar 0,9 1,0 0,8 gynaecoloog in % advies herhaling 3.194 3.020 3.006 na 6 maanden advies herhaling 2,9 2,7 2,7 na 6 maanden in % afmeldingen in % 8,8 9,1 8,7 non-response in % 24,9 23,8 23,4 * peildatum: 14 mei Toelichting bij de tabel: Het opkomstcijfer wordt berekend door het aantal onderzoeken te delen door het aantal uitnodigingen. Bij het berekenen van de beschermingsgraad worden de cliënten bij wie de baarmoederhals en/of baarmoeder is verwijderd en de cliënten die recent een uitstrijk hebben laten maken bij het aantal onderzochte cliënten opgeteld. Dit aantal wordt gedeeld door het aantal uitnodigingen. Een impressie van ons nieuwe pand in Eindhoven.
Feestelijke opening kantoor Eindhoven Vol trots opende Bevolkingsonderzoek Zuid op donderdag 26 april officieel de deuren van haar nieuwe onderzoekscentrum en kantoor aan het Larixplein in Eindhoven. Het onderzoekscentrum is ruim en modern ingericht met frisse kleuren. Het kantoor is omgebouwd tot een inspire- Beelduitwisseling via digitale snelweg MammoXL In de tweede helft van 2012 start de landelijke invoering van het project MammoXL waarbij uitwisseling van digitale beelden tussen screeningsorganisaties en ziekenhuizen mogelijk wordt. De screeningsopnamen worden langs digitale weg beschikbaar gesteld aan deelnemende ziekenhuizen. In de regio van Bevolkingsonderzoek Zuid nemen het Catharina ziekenhuis in Eindhoven en het Amphia ziekenhuis in Breda deel aan de pilot van dit project. Wat is MammoXL Dankzij MammoXL kunnen mammogrammen rende werkplek. Er is een juiste balans De mammogrammen van alle cliënten die worden (zonder kwaliteitsverlies) en verslagen direct na de gecreëerd tussen werkplekken, vergaderruimten verwezen vanuit de screening komen direct in verwijzing worden opgevraagd en kunnen deze door MammoXL. Dit is een speciaal ontwikkeld database- de radioloog bekeken worden voordat de cliënt op en ontmoetingsplekken. systeem voor het uitwisselen van informatie met haar afspraak verschijnt. Een ander voordeel van ketenpartners. Ziekenhuizen kunnen via een MammoXL is dat in het ziekenhuis over het algemeen XDS-verbinding of middels een webportal inloggen geen foto s meer overgemaakt hoeven te Het pand is officieel geopend door de voorzitter van de op MammoXL en de foto s opvragen van cliënten die worden. Raad van Toezicht. Onder het genot van een hapje en voor een vervolgonderzoek een afspraak hebben gemaakt bij de radioloog of de mammapoli. De Foto s eerdere screening een drankje vertelde de bestuurder drs. Mark Steinbusch mammogrammen van het bevolkingsonderzoek Niet alleen foto s van verwezen cliënten zullen in meer over de verhuizing en de kanker- kunnen niet alleen bekeken worden, ze kunnen ook MammoXL beschikbaar zijn. Ook als het gaat om opgeslagen worden in het ziekenhuis informatiesysteemkingsonderzoek een patiënt die niet naar aanleiding van het bevolscreening en gaf Henriëtte van Veldhuizen, projectleider in het ziekenhuis komt, maar wel 10 bevolkingsonderzoek darmkanker, een eerder bij de screening is geweest, kunnen die 11 presentatie over het nieuwe bevolkingsonderzoek. In maart is ook het kantoor Breda verhuisd naar een nieuwe locatie in Breda. Het informatiepunt borstkanker is nu gesitueerd in een mooi kantorenpand aan de Bijster in Breda. Het nieuwe kantoor biedt vele voordelen ten opzichte van het oude kantoor, zoals een eigen vergaderruimte met faciliteiten voor de fotobespreking en videoconferencing, gescheiden beoordelingsruimten voor radiologen en een goede locatie qua ligging en bereikbaarheid. Het doel van MammoXL MammoXL heeft als doel het verbeteren van de informatieoverdracht in de mammacare-keten. Het snel beschikbaar stellen van beelden en screeningsverslagen voor chirurgen en radiologen in ziekenhuizen staat hierbij centraal. Met de landelijke implementatie van MammoXL is de volgende stap gezet in de digitalisering van de Nederlandse borstkankerscreening. Middels MammoXL vindt de uitwisseling van beelden en screeningsverslagen tussen de screeningsorganisatie en het ziekenhuis plaats via een beveiligde internetverbinding. De snelle informatie-uitwisseling via MammoXL levert zowel de zorgprofessionals als de patiënten veel voordelen op. Voor de specialisten in het ziekenhuis is het van belang dat zij inzage hebben in beeld en verslag van het screeningsonderzoek en geen onnodig extra onderzoek hoeven te verrichten. Tijdwinst Tot nu toe wordt bij verwijzing vanuit de screening een CD ROM met borstfoto s meegestuurd voor de specialist in het ziekenhuis. In het ziekenhuis moeten de beelden ingeladen worden in het ziekenhuissysteem en dat kost allemaal tijd. Als de beelden via MammoXL online beschikbaar zijn kan dit het diagnostische traject in belangrijke mate versnellen. screeningsfoto s op verzoek van het ziekenhuis direct door de screeningsorganisatie online gezet worden. Zo kan de specialist binnen 10 minuten beschikken over screeningsfoto s die in de afgelopen jaren gemaakt zijn. Wat verandert er? Met MammoXL vervalt de CD ROM. Bij een verwijzing worden de screeningsbeelden en het verslag automatisch aangemeld bij de centrale verwijsindex van MammoXL. Hierin zijn ze voortaan digitaal opvraagbaar en direct beschikbaar. De radioloog of chirurg krijgt sneller toegang tot de resultaten van het screeningsonderzoek ter voorbereiding op nadere diagnostiek en behandeling. Vertraging landelijke invoering MammoXL De landelijke uitrol van het project MammoXL wordt hoogstwaarschijnlijk opgeschoven tot na de zomer. De uitrol van MammoXL is namelijk onlosmakelijk verbonden met de nieuwe release van onze huidige software. Deze software kent momenteel nog enige gebreken. Meer informatie vindt u op www.mammoxl.nl
Bevolkingsonderzoek borstkanker Feiten en cijfers Bevolkingsonderzoek baarmoederhalskanker Feiten en cijfers Sinds 1990 is er een bevolkingsonderzoek borstkanker. Dankzij het onderzoek wordt borstkanker vaker vroeg ontdekt bij vrouwen van 50 tot en met 75 jaar. Hierdoor is de kans groter dat de behandeling succes heeft en overlijden er landelijk elk jaar ongeveer 700 vrouwen minder aan borstkanker. Sinds 1976 is er een bevolkingsonderzoek baarmoederhalskanker. Dankzij het onderzoek wordt baarmoederhalskanker of een voorstadium daarvan vaker vroeg ontdekt. Daardoor overlijden er elk jaar ongeveer 100 tot 150 vrouwen minder aan baarmoederhalskanker. Een overzicht van de belangrijkste feiten over borstkanker en het bevolkingsonderzoek naar deze vorm van kanker. Vrouwen die eens per 2 jaar deelnemen aan het bevolkingsonderzoek borstkanker, hebben de helft minder kans om aan de ziekte te overlijden. Door het bevolkingsonderzoek worden tumoren sneller ontdekt, wat de overlevingskans bevordert. 12 huisartsen de NHG-standaard te volgen, ook als het Jaarlijks worden er in de regio van Bevolkingsonderzoek onderzoekscentrum op dat moment in de betreffende behandeling succes heeft. De 13 Zuid ruim 250.000 vrouwen uitgenodigd voor gemeente staat. behandeling is vaak ook minder zwaar. deelname aan het bevolkingsonderzoek borstkanker. Ongeveer 82% van de uitgenodigde vrouwen nemen deel aan het onderzoek. Het bevolkingsonderzoek borstkanker is er voor vrouwen van 50 tot en met 75 jaar die géén klachten aan de borsten hebben en staan ingeschreven in de Gemeentelijke Basis Administratie. Zij ontvangen elke 2 jaar een uitnodiging om zich te laten onderzoeken. Het onderzoek bestaat uit het maken van röntgenfoto s. De foto s worden door 2 radiologen (onafhankelijk van elkaar) beoordeeld. De radiologen beoordelen uitsluitend op suspect of niet suspect voor maligniteit. Er vindt dus géén diagnose plaats. Van elke 20 vrouwen die zijn doorverwezen voor nader onderzoek hebben 14 vrouwen géén borstkanker. Borstkanker is de meest voorkomende vorm van kanker bij vrouwen in Nederland. Ongeveer 1 op de 8 vrouwen in Nederland krijgt in haar leven borstkanker. Het bevolkingsonderzoek is uitsluitend bedoeld voor vrouwen die geen klachten aan de borsten hebben. Bij vrouwen met klachten aan de borsten dienen Borstprothesen laten röntgenstraling niet door waardoor afwijkingen gemist kunnen worden. De uitslag van het screeningsmammogram kan dus minder betrouwbaar zijn. Bij Bevolkingsonderzoek Zuid kunnen vrouwen informatie opvragen over screening en prothesen. Meer informatie hierover op www.bevolkingsonderzoekzuid.nl. Een voorstadium is nog geen kanker. Door een voorstadium te behandelen, kunnen we baarmoederhalskanker vaak voorkomen. Wordt er baarmoederhalskanker gevonden? Ook in dat geval is een vroege ontdekking van belang. De kans is dan groter dat de Een overzicht van de belangrijkste feiten over baarmoederhalskanker en het bevolkingsonderzoek naar deze vorm van kanker. Per jaar wordt bij ongeveer 700 vrouwen baarmoederhalskanker vastgesteld. 1,6% van alle vrouwen die kanker krijgen, heeft baarmoederhalskanker. Per jaar overlijden ruim 200 vrouwen aan baarmoederhalskanker. Baarmoederhalskanker komt, in tegenstelling tot veel andere vormen van kanker, bij relatief jonge vrouwen voor. Vrouwen van 30 tot 45 jaar behoren tot de grootste risicogroep. eens in de 5 jaar een uitnodiging voor het bevolkingsonderzoek baarmoederhalskanker, waarin gevraagd wordt om een afspraak te maken met de praktijkassistente of de huisarts om een uitstrijkje te laten maken. Bij 95% van de uitstrijkjes is er niets aan de hand. Als na vervolgonderzoek bij de gynaecoloog een afwijking wordt gevonden, blijkt dit in 90% een voorstadium van baarmoederhalskanker. Ongeveer 10% is baarmoederhalskanker. Iedere deelnemer aan het bevolkingsonderzoek borstkanker ontvangt binnen 2 weken na het onderzoek een brief met de uitslag. Dit valt onder de verantwoordelijkheid van de screeningsorganisaties. Baarmoederhalskanker wordt veroorzaakt door het Humaan Papilloma Virus (HPV) en is niet erfelijk. Alle vrouwen van 30 tot en met 60 jaar krijgen Ook na de overgang komt baarmoederhalskanker nog voor, maar de kans hierop neemt af. Daarom ligt de leeftijdsgrens voor het bevolkingsonderzoek baarmoederhalskanker bij 60 jaar.
Ondersteuning huisartsenpraktijken in eigen huis In huisartsenpraktijken worden cervix uitstrijkjes voor het landelijk bevolkingsonderzoek baarmoederhalskanker uitgevoerd door huisartsen en praktijkassistenten. Het is belangrijk dat zij op de hoogte zijn van de vereiste kwaliteitseisen en de relevante regelgeving. De behandeling is voor cliënten veelal ingrijpend en de juiste kennis en vaardigheden zijn van groot belang. Sinds 2012 heeft Bevolkingsonderzoek Zuid 2 praktijkondersteuners in eigen huis die huisartsen en praktijkassistenten ondersteunen bij de uitvoering van de werkzaamheden ten behoeve van het bevolkingsonderzoek baarmoederhalskanker. betrokken laboratoria. De scholing is ontwikkeld in samenspraak met het Nederlands Huisartsengenootschap (NHG), het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM), Robuust (de regionale ondersteuningstructuur in Zuid- Nederland waar Beyaert, Fast, Rose-Phoenix en Zee-bra onderdeel van zijn) en de Nederlandse Vereniging voor Doktersassistenten (NVDA). Naast het geven van scholing gaan Myran en Els huisartspraktijken bezoeken. Het belangrijkste doel van deze bezoeken is om de kwaliteit en opkomst van het bevolkingsonderzoek baarmoederhalskanker te bevorderen. Daarnaast zullen ze ook informatie verstrekken over de andere bevolkingsonderzoeken. Myran en Els zijn bezig met het schrijven van een plan van aanpak voor de huisartsbezoeken en verwachten na de zomer te starten met het daadwerkelijk bezoeken van huisartspraktijken. Een bezoek kan met de huisarts of de praktijkassistenten plaats vinden. Voor de start van de bezoeken zullen de praktijken een brief met informatie over de planning en de gang van zaken Heeft u vragen of opmerkingen? Neem dan contact op met de praktijkondersteuners: Myran Duste m.duste@bevolkingsonderzoek zuid.nl 06 20 47 82 09 Els Bovy e.bovy@bevolkingsonderzoekzuid.nl 06 20 47 89 88 Even voorstellen Begin 2012 zijn Myran Duste en Els Bovy begonnen als praktijkondersteuners bij Bevolkingsonderzoek Zuid. Vol enthousiasme hebben ze deze functie vorm en inhoud gegeven. Het 15 5 ontvangen. gestart met onderzoeken of en hoe social 14 4 blijft nog steeds een functie in ontwikkeling waar Myran en Els Als laatste proberen de praktijkondersteuners een samenwerking media ingezet kan worden als nieuw met ROC s op te starten om al tijdens de opleiding hard aan werken. Myran Duste is fysiotherapeut, maar heeft 23 jaar lang verschillende voor doktersassistenten scholing te geven over het maken communicatiemiddel. De laatste jaren is functies bij Holland Casino bekleed. Ze is onder- van cervixuitstrijkjes. Het ROC in Eindhoven is het eer- het communicatie speelveld veranderd. tussen al ruim een jaar werkzaam voor Bevolkingsonderzoek ste ROC dat in samenwerking met Bevolkingsonderzoek Niet alleen zie je een duidelijke verschuiving van offline naar online communica- deel van de doelgroep van Bevolkingsonderzoek dus Zuid als teamleider van het informatiepunt baarmoederhalskanker en kent de organisatie dus al goed. Myran zal als Recentelijk heeft het ROC de scholing gegeven aan 25 Zuid scholing geeft over het maken van cervixuitstrijkjes. online is te vinden. praktijkondersteuner van Bevolkingsonderzoek Zuid Noord- derdejaars studenten van de opleiding tot doktersassistenten. De scholing bestond uit een introductieles, een les over Brabant voor haar rekening nemen. tie, ook de manier van communiceren is Bevolkingsonderzoek stelt de klant centraal. Op Els Bovy heeft als afgestudeerd basisarts al veel kennis van de organisatie en de opzet van het bevolkingsonderzoek internet bestaan geen regiogrenzen en zijn we één veranderd. Mensen zijn mondiger, gaan de gezondheidszorg. Verder heeft ze na haar opleiding 2 jaar baarmoederhalskanker, een praktijkles met fantomen over spreekbuis. De nieuwe online communicatiemiddelen lang als biologiedocent in het voortgezet onderwijs gewerkt. het maken van het uitstrijkje en een rondleiding door het zelf op zoek naar informatie en delen gaan Bevolkingsonderzoek de mogelijkheid bieden Els zal namens Bevolkingsonderzoek Zuid met name in Limburg werkzaam zijn. luatie van deze nieuwe scholing en de toepasbaarheid voor beantwoorden en kennis te vergroten. laboratorium van de stichting PAMM te Eindhoven. De eva- hun mening online. Tegenwoordig zijn om direct met cliënten in contact te komen, vragen te andere ROC s volgt in de volgende Screen. steeds meer mensen actief op internet Wat kunnen de praktijkondersteuners voor de en social media. De grootste groep Om de verschuiving van offline naar online communicatie in beeld te brengen en inzicht te krijgen in de huisarts/praktijkassistente betekenen? De praktijkondersteuner is de spreekbuis van de huisarts/ internetters in Nederland heeft zelfs een mate waarin gesproken wordt over Bevolkingsonderzoek op internet is eind 2011 middels een monitoring- praktijkassistente naar de screeningsorganisatie en vise De scholing in de regio van Bevolkingsonderzoek leeftijd van 55 jaar en ouder. versa. De functie bestaat uit een drietal hoofdtaken. Zuid wordt als prettig ervaren en positief geëvalueerd. Daarom is er in april 2011 op initiatief van het tool bijgehouden, welke discussies, waar plaatsvinden en wat de onderwerpen zijn. Via deze monitoringtool Allereerst geven de praktijkondersteuners scholing aan In de Europese Unie lopen de Nederlandse jongeren zijn verschillende social media kanalen geobserveerd. RIVM een werkgroep deskundigheidsbevordering praktijkassistenten over het maken van een cervix uitstrijkje. voorop in het gebruik van social media zoals Facebook, Twitter en Hyves. Internet wordt steeds vaker wordt verder gewerkt aan een eenduidig social media In 2012 is de monitoringtool verder uitgewerkt en bevolkingsonderzoek baarmoederhalskanker van Bevolkingsonderzoek Zuid heeft een scholingsprogramma ontwikkeld speciaal voor praktijkassistenten gericht op de start gegaan met als doel een landelijk uniform boven de traditionele middelen als krant, radio of tv beleid, zodat Bevolkingsonderzoek vanaf medio 2012 werkzaamheden in hun eigen praktijk. De scholing wordt scholingsaanbod te ontwikkelen. verkozen, waardoor gesteld kan worden dat een groot ook online naar de doelgroep toe kan. georganiseerd door Bevolkingsonderzoek Zuid en de Myran Duste Els Bovy Social media bij Bevolkingsonderzoek In 2011 zijn de screeningsorganisaties