Inhoudsopgave. 1. Introductie pagina 3

Transcriptie

1 JAARBERICHT 2015

2 Inhoudsopgave 1. Introductie pagina 3 2. Organisatie pagina 4 I. Personeel en verzuim pagina 4 II. Financieel resultaat pagina 4 III. Kwaliteit pagina 5 3. Bevolkingsonderzoek borstkanker pagina 6 I. Cijfers pagina 6 II. Natraject pagina 6 III. Werken aan de toekomst pagina 7 4. Bevolkingsonderzoek baarmoederhalskanker pagina 8 I. Cijfers pagina 8 II. Vernieuwing pagina 8 III. Basisscholing cervixscreening doktersassistenten pagina 9 5. Bevolkingsonderzoek darmkanker pagina 10 I. Cijfers pagina 10 II. Samenwerking ketenpartners pagina 11 III. Capaciteit pagina 11 2

3 1. Introductie Bevolkingsonderzoek Noord voert in Groningen, Friesland en Drenthe de bevolkingsonderzoeken borstkanker, baarmoederhalskanker en darmkanker uit. Deelname aan deze onderzoeken is gratis en vrijwillig. Het uitvoeren van deze onderzoeken is een omvangrijke organisatie. In 2015 nodigde Bevolkingsonderzoek Noord in totaal ruim mensen uit voor een van de bevolkingsonderzoeken. Zij kregen allen een uitnodiging, sommigen een herinnering en de deelnemers een uitslagbrief. Per week gaan er ruim brieven de deur uit. Bij onze informatielijn staat de telefoon nooit stil. Cliënten kunnen bellen met vragen of om hun afspraak te verzetten. Wat speelde er zoals in 2015? In het bevolkingsonderzoek borstkanker hebben we in 2015 ruim vrouwen gescreend waarvan er zijn doorverwezen voor nader onderzoek. Dit verslagjaar hebben we goede afspraken gemaakt met de ziekenhuizen over het uitwisselen van informatie over doorverwezen vrouwen. Wij sturen de borstfoto s digitaal naar de ziekenhuizen en krijgen van hen informatie terug over de bevindingen op de mammapoli. In 2014 werd het bevolkingsonderzoek darmkanker ingevoerd. Dit onderzoek wordt in de komende jaren verder uitgerold. Het bevolkingsonderzoek is voor mannen en vrouwen tussen 55 en 75 jaar. Zij krijgen iedere twee jaar een uitnodiging. In 2015 hebben we samen met de ziekenhuizen en de zorgverzekeraars hard gewerkt aan het vergroten van de capaciteit voor het vervolgonderzoek. We verwachten dat in 2016 alle doorverwezen cliënten tijdig en in een ziekenhuis bij hen in de buurt terecht kunnen voor een intakegesprek en coloscopie. Het bevolkingsonderzoek baarmoederhalskanker wordt in 2017 vernieuwd. In 2015 werd hard gewerkt aan de voorbereiding voor de vernieuwing. Een van de veranderingen is dat deelneemsters gebruik kunnen maken van een zelfafnameset. Zo kunnen ook vrouwen die om welke reden dan ook geen uitstrijkje kunnen of willen laten maken toch meedoen aan het bevolkingsonderzoek. In dit jaarbericht hebben wij de belangrijkste cijfers en activiteiten uit 2015 op een rijtje gezet. Ons uitgebreide jaarverslag vindt u op onze website: 3

4 2. Organisatie Bevolkingsonderzoek Noord is een van de vijf screeningsorganisaties die in Nederland verantwoordelijk zijn voor de uitvoering van de bevolkingsonderzoeken borstkanker, baarmoederhalskanker en darmkanker. Het werkgebied van Bevolkingsonderzoek Noord omvat de provincies Drenthe, Friesland en Groningen. I. Personeel en verzuim Op 31 december 2015 had Bevolkingsonderzoek Noord 123 medewerkers in dienst. Het totale aantal fte is gestegen van 70,08 in 2014 naar 76,85 in Het gemiddeld verzuimpercentage in 2015 bedroeg 3,6%. Dit is een daling van 1,1% ten opzichte van 2014, toen was het 4,7%. Het verzuimpercentage ligt onder het landelijk gemiddelde van 5,27% in de zorgsector (bron: Vernet). De meldingsfrequentie is 0,08. II. Financieel Resultaat Het boekjaar 2015 is afgesloten met een negatief resultaat van afgerond Er was een negatief resultaat van begroot. Door het negatieve resultaat daalt het eigen vermogen. Het resultaat is beïnvloed door een aantal incidentele posten: Bevolkingsonderzoek Noord heeft zich, evenals de vier collega-screeningsorganisaties, verbonden aan het project ScreenIT. Dit project omvat de bouw van een applicatie ten behoeve van de screening. Dit miljoenenproject wordt onder meer gefinancierd vanuit de bestemmingsreserves van een aantal regio s. Regio Noord levert een substantiële financiële bijdrage. De facturatie voor de digitale beeldopslag is medio 2015 gewijzigd. Facturatie vindt plaats op basis van Moving Monthly Total (MMT); de dataopslag wordt voortschrijdend over een periode van 78 maanden (6,5 jaar) gefactureerd. Voorheen werd uitgegaan van een bewaartermijn van mammografieën van 6 jaar. Meer informatie over het financieel resultaat is te vinden in de jaarrekening 2015 van Bevolkingsonderzoek Noord. Deze is te vinden op 4

5 III. Kwaliteit Bevolkingsonderzoek Noord voldeed in 2015 aan de voorwaarden zoals omschreven in het HKZ-certificatieschema versie 2006 (bevolkingsonderzoek borstkanker) en de ISO9001:2008 (bevolkingsonderzoek baarmoederhalskanker). In 2015 zijn beide certificeringen verlengd. Alle vijf screeningsorganisaties in Nederland hebben ervoor gekozen om conform de NEN- EN 15224:2012, ook wel 'ISO voor de Zorg' genoemd, te werken. In 2015 hebben we alle voorbereidingen uitgevoerd om in het eerste kwartaal van 2016 succesvol op te kunnen gaan voor de audit ten behoeve van certificering voor de drie bevolkingsonderzoeken. 5

6 3. Bevolkingsonderzoek borstkanker Vrouwen in de leeftijd van 50 tot en met 75 jaar ontvangen om de twee jaar een uitnodiging voor het bevolkingsonderzoek borstkanker. Het onderzoek bestaat uit het maken van röntgenfoto s van de borsten in een van onze acht onderzoekscentra. De gemaakte mammografieën worden in de bekijkeenheid in Groningen beoordeeld door twee radiologen (onafhankelijk van elkaar), waarna de cliënt de uitslag per post ontvangt. Bij verdenking van borstkanker wordt de huisarts van de cliënt van tevoren geïnformeerd. De huisarts draagt zorg voor verwijzing naar een mammapoli in het ziekenhuis. Door het bevolkingsonderzoek borstkanker overlijden er elk jaar ongeveer 775 vrouwen minder aan borstkanker. I. Cijfers In 2015 nodigde Bevolkingsonderzoek Noord vrouwen uit om deel te nemen aan het bevolkingsonderzoek borstkanker. Van deze vrouwen hebben gehoor gegeven aan de uitnodiging en zijn onderzocht. Het opkomstpercentage komt hiermee op 81,8% (in 2014: 80,7%). De productie in 2015 was iets hoger dan de taakstelling ( onderzoeken). In 2015 meldden cliënten (9,5%) zich af (non-participatie). In 2014 was dit ook 9,5%. Van de non-participanten meldden vrouwen (17,7%) zich definitief af voor het onderzoek. Bij de overige cliënten is de afmelding van tijdelijke aard. Het aantal cliënten dat niet reageerde op de eerste uitnodiging noch op de herinneringsuitnodiging (nonrespons) bedroeg (8,7%). In 2014 waren dit er (9,8%). II. Natraject In 2015 werden vrouwen doorverwezen voor vervolgonderzoek. Bij 798 van hen werd borstkanker gevonden (terecht positief). Bij vrouwen werd bij nader onderzoek niets gevonden (fout-positief), van 65 vrouwen is de definitieve diagnose nog niet bekend. Het detectie percentage over 2015 is 0,7% en het verwijscijfer is 1,80%. Deze cijfers vallen ruim binnen de landelijke streefwaarden. 6

7 III. Werken aan de toekomst In 2015 is gestart met de voorbereidingen voor de vervanging van de mammografen, de ICT-systemen voor beeldopslag (inclusief beeldmanagement) en de bekijkstations. Dit project draagt de naam BK De eerste voorbereidingen bestonden uit het vormen van een kernteam en het plannen en voorbereiden van marktverkenningen. De mammografen worden als eerste vervangen. Dit zal gebeuren vanaf In het programma van eisen voor de aanbesteding van de mammografen is aandacht voor het verminderen van de pijn die een deel van de cliënten ervaren. 7

8 4. Bevolkingsonderzoek baarmoederhalskanker Vrouwen in de leeftijd van 30 tot en met 60 jaar ontvangen om de vijf jaar een uitnodiging voor het bevolkingsonderzoek baarmoederhalskanker. Zij worden uitgenodigd om een uitstrijkje te laten maken bij de huisarts, waarna een pathologielaboratorium het uitgestreken materiaal beoordeelt. De cliënten ontvangen per brief de uitslag van het onderzoek van Bevolkingsonderzoek Noord. Bij een (matig tot ernstig) afwijkende uitslag neemt de huisarts van de cliënt contact op met de cliënt voordat zij de uitslag thuis ontvangt. Het bevolkingsonderzoek baarmoederhalskanker redt nu jaarlijks 225 levens, de verwachting is dat met het vernieuwde bevolkingsonderzoek jaarlijks nog 30 vrouwen minder aan deze ziekte zullen overlijden. I. Cijfers In 2015 werden vrouwen uitgenodigd deel te nemen aan het bevolkingsonderzoek baarmoederhalskanker vrouwen, ofwel 62,2% (ter vergelijking: 62,4% in 2014), gaven gehoor aan deze oproep en lieten een uitstrijkje maken cliënten (8,6%) gaven aan (op dit moment) geen gebruik te willen maken van de uitnodiging (nonparticipatie). Van hen meldden (27,6%) zich definitief af voor het bevolkingsonderzoek. Bij cliënten (52,4%) was de afmelding van tijdelijke aard cliënten (19,9%) gaven aan deze keer niet mee te doen omdat zij recent een uitstrijkje hadden laten maken cliënten (29,3%) hadden op de peildatum, 21 maart 2016, (nog) niet gereageerd op de uitnodiging (non-respons). Herhaal- en vervolgonderzoek Omdat het uitstrijkje niet beoordeelbaar was, kreeg 1,9% van de cliënten een uitnodiging voor een herhaaluitstrijkje na zes weken. 4,1% van de cliënten werd geadviseerd na zes maanden een vervolguitstrijkje te laten maken. 0,9% van de onderzochte cliënten (ter vergelijking: 0,8% in 2014) werd doorverwezen naar de gynaecoloog. Het merendeel van deze cliënten (63,6%) is tussen de 30 en 40 jaar oud. II. Vernieuwing bevolkingsonderzoek baarmoederhalskanker Het bevolkingsonderzoek baarmoederhalskanker wordt vernieuwd. Het vernieuwde bevolkingsonderzoek zou medio 2016 worden ingevoerd. Eind oktober 2015 liet minister Schippers de Tweede Kamer weten dat de invoering wordt uitgesteld. De invoeringsdatum was onder druk komen te staan door juridische procedures rond de aanbestedingen. Deze kostten meer tijd dan verwacht. Invoering van het vernieuwde bevolkingsonderzoek staat gepland vanaf 1 januari Het bestaande bevolkingsonderzoek baarmoederhalskanker loopt in 2016 nog door. Vooruitlopend op het vernieuwde onderzoek nodigen screeningsorganisaties met ingang van 2016 alle cliënten zelf uit. De zelfuitnodigende huisartsen in onze regio hebben het uitnodigen van vrouwen uit hun praktijk overgedragen aan Bevolkingsonderzoek Noord. 8

9 III. Basisscholing Cervixscreening doktersassistenten In 2015 hebben 104 cursisten de Basisscholing Cervixscreening gevolgd. Deze scholing is voor doktersassistenten die uitstrijkjes (gaan) maken in het kader van het bevolkingsonderzoek baarmoederhalskanker. Bevolkingsonderzoek Noord organiseerde de scholing in samenwerking met twee docenten en met de pathologielaboratoria in Hoogeveen, Leeuwarden en Groningen. Op verzoek van een opleidingsinstituut is een aangepaste Basisscholing Cervixscreening samengesteld, voor doktersassistenten in opleiding in Leeuwarden en Groningen. Er is voor 2016 nogmaals een vergelijkbare scholing gepland. 9

10 5. Bevolkingsonderzoek darmkanker In januari 2014 is de gefaseerde invoering van het bevolkingsonderzoek darmkanker gestart. Dit bevolkingsonderzoek is voor mannen en vrouwen van 55 tot en met 75 jaar. Zij ontvangen iedere twee jaar een uitnodiging voor het bevolkingsonderzoek. Volgens planning is het bevolkingsonderzoek in 2019 volledig ingevoerd. Het bevolkingsonderzoek bestaat uit een ontlastingstest, die met de uitnodiging per post wordt meegezonden. In het laboratorium wordt onderzocht of er bloed in de ontlasting zit. Bevolkingsonderzoek Noord verstuurt de uitslag per post aan de cliënt. Als er bloed in de ontlasting is aangetroffen, wordt bij de uitslag direct een uitnodiging voor een intakegesprek voor vervolgonderzoek meegezonden. Het vervolgonderzoek (intake en coloscopie) vindt plaats in een coloscopiecentrum. Het bevolkingsonderzoek kan op termijn jaarlijks sterfgevallen aan darmkanker helpen voorkomen. I. Cijfers In het verslagjaar zijn volgens de planning mannen en vrouwen uitgenodigd uit de geboortejaren 1940, 1946, 1948, 1950, 1952 en Ook werd nog een groep mensen uitgenodigd die volgens de planning in 2014 de eerste uitnodiging had moeten ontvangen. Vanwege een tekort aan capaciteit voor vervolgonderzoek was dit niet gelukt en zijn ze in 2015 uitgenodigd. In totaal nodigde Bevolkingsonderzoek Noord in mannen en vrouwen uit voor het bevolkingsonderzoek darmkanker (in 2014: ). Er werden (73,8%) beoordeelbare ontlastingstesten teruggestuurd deelnemers (93,8%) ontvingen een gunstige uitslag. Bij personen (6,2%) werd bloed in de ontlasting gevonden. Zij ontvingen bij de uitslag een uitnodiging voor een intakegesprek voor vervolgonderzoek in een van de aangesloten coloscopiecentra. 10

11 Van de verwezen personen zijn er naar het intakegesprek geweest personen ondergingen een coloscopie. Dit verschil in aantal is te verklaren doordat tijdens de intake kan blijken dat een coloscopie niet mogelijk of zinvol is (bijv. door gezondheidsredenen of medicijngebruik). Ook kan een cliënt er zelf voor kiezen geen coloscopie uit te laten voeren. Bij 8,7% van de deelnemers die een coloscopie ondergingen werd darmkanker gevonden, bij 48,6% vergevorderde poliepen en bij 14,6% beginnende poliepen. Bij 15,1% werden geen afwijkingen gevonden. Bij de resterende coloscopieën bleek sprake van goedaardige poliepen, overige maligniteiten en andere bevindingen. II. Samenwerking ketenpartners Bevolkingsonderzoek Noord heeft overleg gevoerd met de coloscopiecentra en zorgverzekeraars in de regio Noord. Ook werd een bijeenkomst georganiseerd speciaal voor intakers. Rondetafelconferentie met coloscopiecentra en zorgverzekeraars Eind juni 2015 organiseerde Bevolkingsonderzoek Noord een rondetafelconferentie met de coloscopiecentra en zorgverzekeraars uit ons werkgebied. Partijen hebben constructief met elkaar gesproken over knelpunten, met name het capaciteitstekort voor coloscopieën. Dit tekort werd deels veroorzaakt doordat sommige coloscopiecentra geen overeenkomsten hadden met de zorgverzekeraars. De bijeenkomst werd door alle partijen als prettig ervaren en heeft tot concrete resultaten geleid bij het vergroten van de capaciteit. Bijeenkomst met intakers Bevolkingsonderzoek Noord organiseerde medio juni 2015 ook een bijeenkomst voor intakers uit de coloscopiecentra in regio Noord. Deze bijeenkomst was georganiseerd als vervolg op de regionale netwerkbijeenkomst in november Hier bleek dat onder intakers de behoefte bestond om kennis en ervaringen met elkaar te delen. De bijeenkomst werd als erg prettig ervaren en veel van de aangesloten coloscopiecentra waren vertegenwoordigd. Er werd afgesproken om de bijeenkomst te herhalen en om een digitaal platform voor intakers in te richten. III. Capaciteit In 2015 was sprake van een tekort aan capaciteitstekort voor vervolgonderzoek. Ook was de beschikbare capaciteit niet evenwichtig verdeeld over de regio. Hierdoor konden er in sommige delen van ons werkgebied minder cliënten uitgenodigd worden. Naar verwachting zal het capaciteitsaanbod in 2016 uitgebreid zijn. Bevolkingsonderzoek Noord Queridolaan SZ Groningen Postbus AK Groningen info@bevolkingsonderzoeknoord.nl Juli