Draaiboek bevolkingsonderzoek baarmoederhalskanker voor zelfuitnodigende huisartsen 2015

Transcriptie

1 Draaiboek bevolkingsonderzoek baarmoederhalskanker voor zelfuitnodigende huisartsen 2015

2 Pagina 2

3 Algemeen Dit draaiboek biedt huisartsen die zelf vrouwen in de praktijk uitnodigen voor het bevolkingsonderzoek baarmoederhalskanker een leidraad en de voorwaarden voor de uitvoering van het bevolkingsonderzoek. Het draaiboek is afgestemd met de samenwerkende partijen binnen het bevolkingsonderzoek baarmoederhalskanker. Huisartsen die in het kader van het bevolkingsonderzoek baarmoederhalskanker vrouwen uitnodigen, gaan automatisch akkoord met onderstaande werkwijzen. Bij de uitvoering van het bevolkingsonderzoek kunt u ondersteuning en advies krijgen van Bevolkingsonderzoek Noord. Voor de daadwerkelijke uitvoering blijft u vanzelfsprekend eindverantwoordelijk. Het bevolkingsonderzoek verandert in 2016 Vanaf 2016 verandert het bevolkingsonderzoek baarmoederhalskanker. Dit heeft de minister van VWS besloten op 18 oktober In het vernieuwde bevolkingsonderzoek baarmoederhalskanker wordt eerst gekeken of in het uitstrijkje het hoog-risicotype van het Humaan Papillomavirus (hrhpv) aanwezig is. Alleen als dit virus aanwezig is, vindt cytologische beoordeling plaats. hrhpv veroorzaakt baarmoederhalskanker. Door te screenen op hrhpv is eerder duidelijk of vrouwen risico lopen op het krijgen van baarmoederhalskanker. Het bevolkingsonderzoek blijft bestaan uit een uitnodiging om een uitstrijkje te laten maken bij de huisarts. Nieuw is dat vrouwen bij een herinnering een zelfafnameset kunnen aanvragen om thuis materiaal uit hun vagina af te nemen. Hierdoor kunnen vrouwen die geen uitstrijkje willen laten maken ook deelnemen aan het bevolkingsonderzoek. Het zelf afgenomen materiaal wordt door de vrouw opgestuurd en in het laboratorium getest op aanwezigheid van hrhpv. De zelfafnameset is geschikt voor hrhpv-analyse, maar niet voor cytologische beoordeling. Als hrhpv wordt gevonden, moet de vrouw alsnog een uitstrijkje laten maken bij de huisartsenpraktijk. Met dit vernieuwde bevolkingsonderzoek kan baarmoederhalskanker nog beter worden voorkomen of eerder worden ontdekt. Dit voorkomt jaarlijks ongeveer 75 extra gevallen van baarmoederhalskanker en 18 sterfgevallen. In 2015 verandert er voor u nog niets en voeren wij het bevolkingsonderzoek baarmoederhalskanker op dezelfde wijze uit als nu. Vanaf 2016 nodigen wij als screeningsorganisatie vrouwen zelf uit om deel te nemen aan het bevolkingsonderzoek baarmoederhalskanker. Hiermee vervalt deze rol voor de zelf uitnodigende huisarts. De huisartsenpraktijk blijft een belangrijke rol spelen in de voorlichting, het onderzoek en de verwijzing van vrouwen. 1. De doelgroep Vrouwen in de leeftijd van 30 tot en met 60 jaar worden iedere vijf jaar uitgenodigd voor het bevolkingsonderzoek baarmoederhalskanker. In 2015 nodigt u de geboortejaren 1985, 1980, 1975, 1970, 1965, 1960 en 1955 uit. 2. Het matchen Voordat u vrouwen kunt uitnodigen, moet worden nagegaan of ze uitgenodigd mogen worden. Dat is toegestaan als ze in de Gemeentelijke Basis Administratie (GBA) voorkomen. Ter controle vindt matching plaats van uw gegevens met de gegevens die Bevolkingsonderzoek Noord van de GBA ontvangen heeft. 2.1 Het matchrapport Na het matchen ontvangt u van ons een matchrapport. Dit rapport bestaat uit: Een lijst met namen van vrouwen, die voorkomen in het HIS en in de GBA en die u als huisarts kunt uitnodigen. Pagina 3

4 Let op: adreswijzigingen die in het matchresultaat zijn weergegeven (via de opmerking let op -adres gewijzigd ) moet u zelf in het HIS doorvoeren. Bij het matchrapport ontvangt u ook: Laboratoriumformulieren Voor elke uit te nodigen vrouw ontvangt u een voorgedrukt laboratoriumformulier. Hierop staat, ter identificatie van de vrouw, een uitnodigingsnummer. De formulieren dienen ook als extra controle met betrekking tot opkomst en uitsluitingen. Mist u vrouwen uit uw praktijk op de lijst van uit te nodigen vrouwen, dan adviseren wij u contact op te nemen met Bevolkingsonderzoek Noord. Standaard uitnodigingsbrieven; Afmeldformulieren (op de achterzijde van de uitnodigingsbrief) De meest recente voorlichtingsfolder van het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM); 2.2 Welke gematchte vrouwen niet uitnodigen Selecteer uit de lijst gematchte vrouwen de vrouwen die: zwanger zijn; U houdt het laboratoriumformulier in uw bezit en roept zes maanden na de zwangerschap mevrouw alsnog op. Borstvoeding is geen contra-indicatie en kan worden ingevuld op het laboratoriumformulier (rubriek 13 lactatie); recent (= < 1 jaar geleden) een uitstrijkje hebben laten maken; U zendt het laboratoriumformulier retour naar Bevolkingsonderzoek Noord, onder vermelding van recent uitgestreken ; onder behandeling zijn bij de gynaecoloog; U zendt het laboratoriumformulier retour naar Bevolkingsonderzoek Noord, onder vermelding van onder behandeling van de gynaecoloog ; Het totaal aantal afmeldformulieren dat wij hebben ontvangen vindt u terug in de Spiegelinformatie; definitief niet (meer) deelnemen omdat bij hen sprake is van uterus extirpatie; Om te voorkomen dat vrouwen die geen baarmoedermond meer hebben ten onrechte iedere 5 jaar een uitnodiging ontvangen, kunt u hen de verklaring van niet-deelname laten ondertekenen waarmee zij zich definitief af kunnen melden voor het bevolkingsonderzoek. definitief niet (meer) deelnemen omdat zij principiële bezwaren hebben tegen deelname. Definitief niet deelnemende vrouwen stuurt u de verklaring van niet-deelname toe om te ondertekenen. Deze vindt u achter op de uitnodigingsbrief. Definitieve afmeldingen kunnen alleen verwerkt worden wanneer deze door de vrouw is ondertekend.. Ingevulde en ondertekende verklaringen stuurt u op naar Bevolkingsonderzoek Noord. 3. Het uitnodigen 3.1 Het uitnodigingsschema In het uitnodigingsschema staat wanneer u de vrouwen met de betreffende geboortejaren in 2015 moet uitnodigen. Let op: het schema voor 2015 is ten opzichte van voorgaande jaren gewijzigd. Wij verzoeken u dringend het uitnodigingsschema te volgen. Als u een achterstand oploopt bij het uitnodigen van vrouwen, willen wij dat graag tijdig van u horen, zodat we samen naar een oplossing kunnen zoeken. U kunt hiervoor contact opnemen met ons cervix-team, telefoonnummer Uitnodigingsschema 2015 In 2015 worden vrouwen uit de geboortejaren 1985, 1980, 1975, 1970, 1965, 1960, en 1955 uitgenodigd. Vrouwen uit deze geboortejaren ontvangen de uitnodiging in hun geboortemaand Pagina 4

5 Gaat u lopende het kalenderjaar met pensioen of draagt u de praktijk over aan een andere huisarts, dan bent u verplicht de uitnodigingen van het lopende jaar te voltooien of over te dragen aan een opvolger. 3.2 Uitnodiging Voor het uitnodigen maakt u gebruik van de landelijk vastgestelde, standaard uitnodigingsbrief. U krijgt voorgedrukte brieven aangeleverd bij het matchresultaat. U kunt de brief ook downloaden via onze website U vindt de brief ook in de NHG-handleiding. Wilt u aanvullende, praktijkgebonden informatie geven of vrouwen op datum en tijd uitnodigen, dan kan dit in een eigen brief, die u met de standaarduitnodiging meezendt. Bij de uitnodigingsbrief zendt u het laboratoriumformulier en de actuele folder Onderzoek baarmoederhalskanker mee. Vrouwen worden alleen schriftelijk uitgenodigd. Vrouwen wordt niet telefonisch gevraagd deel te nemen, dit om hun keuzevrijheid te respecteren. Laboratoriumformulier Op het laboratoriumformulier zijn de persoonsgegevens van de vrouw vermeld, evenals haar bevolkingsonderzoek registratienummer. Deze informatie is van belang voor de geautomatiseerde verwerking van gegevens en voor de vergoedingen aan de huisartsen en de laboratoria. Op de achterzijde van het laboratoriumformulier staat een afmeldformulier. Het laboratoriumformulier wordt altijd meegestuurd met de uitnodiging en niet achtergehouden in de praktijk. Hierdoor worden vrouwen in staat gesteld een eigen uitstrijklocatie te kiezen of zich af te melden bij de screeningsorganisatie. Folder De folder Onderzoek baarmoederhalskanker bevat informatie over baarmoederhalskanker, het onderzoek en de mogelijke uitslagen. U ontvangt uitnodigingsbrieven, laboratoriumformulieren en folders van Bevolkingsonderzoek Noord. De informatiefolder is gratis. Gebruik alleen de actuele folder, oude folders kunt u vernietigen. U registreert in het HIS alle uitnodigingen die zijn verzonden. Dit gebeurt bij de meeste automatiseringssystemen automatisch. 3.3 Brieven en folders in meerdere talen De landelijke informatiefolder, uitnodigingsbrief en de verschillende uitslagbrieven zijn in het Engels, Arabisch en Turks beschikbaar via onze website, Alternatieve uitstrijkmogelijkheden Als een vrouw niet in uw praktijk uitgestreken wil of kan worden, kan zij via Bevolkingsonderzoek Noord informatie krijgen over alternatieven of worden doorverwezen naar een andere huisartsenpraktijk. De eigen huisarts blijft verantwoordelijk voor de eventuele follow-up, ongeacht door wie de uitstrijk wordt gemaakt. Het is daarom belangrijk dat de gegevens van de uitstrijkende arts, evenals de gegevens van de eigen huisarts van de vrouw op het laboratoriumformulier vermeld worden. Het laboratorium verstuurt de uitslag naar beide artsen. 4. Herinneren De herinneringsuitnodiging is voor vrouwen die niet hebben gereageerd op de eerste uitnodiging om mee te doen aan het bevolkingsonderzoek. U stuurt 9 tot16 weken na de eerste uitnodiging schriftelijk eenmalig een herinnering. U kunt de herinneringsuitnodiging downloaden via onze site, U vindt de herinneringsuitnodiging ook in de NHG- Pagina 5

6 Praktijkhandleiding. 5. Het onderzoek De vrouw maakt een afspraak met de huisarts(assistente) voor het laten maken van het uitstrijkje. Meer informatie over het uitstrijken vindt u in de NHG -Praktijkhandleiding. Voor het bevolkingsonderzoek baarmoederhalskanker mag u uitsluitend het voorgedrukte laboratoriumformulier van Bevolkingsonderzoek Noord gebruiken. Het is belangrijk dat het formulier volledig en juist wordt ingevuld. Als het laboratoriumformulier ontbreekt, kunt u contact opnemen met de screeningsorganisatie. Wij sturen u dezelfde dag een duplicaat-formulier toe. Let op! Voor een uitstrijkje op medische indicatie mag u geen laboratoriumformulieren van Bevolkingsonderzoek Noord gebruiken. Gebruik hiervoor de formulieren die u van het laboratorium ontvangt. Versturen van het uitstrijkje Uitstrijkje en laboratoriumformulier worden vanuit de huisartspraktijk verstuurd naar het laboratorium of opgehaald door het laboratorium (dit is afhankelijk van de werkwijze van het laboratorium). Bij het laboratorium kunt u (gratis) verzendmaterialen aanvragen. 6. De uitslag Het laboratorium stuurt de uitslag van het uitstrijkje digitaal naar de huisartsenpraktijk en naar Bevolkingsonderzoek Noord. De uitslag wordt geregistreerd volgens de KOPAC-codering (zie pag. 7). Bevolkingsonderzoek Noord stuurt de vrouw altijd schriftelijk een uitslagbrief. U vindt de uitslagbrieven op onze website, en in de NHG- Praktijkhandleiding. Als er afwijkingen zijn gevonden waarvoor vervolgonderzoek is geïndiceerd neemt u (mogelijk) eerst contact op met de vrouw. Het moment van verzending van de uitslagbrief is zodanig dat u voldoende tijd (minimaal 5 werkdagen) heeft om de vrouw eerst op de hoogte te brengen van de uitslag. Bij ernstige afwijkingen neemt Bevolkingsonderzoek Noord contact met u op voor het verzenden de uitslagbrief. Herhaal- en vervolgonderzoek Vrouwen met een uitslag PAP 0 krijgen bij de uitslag een nieuw laboratoriumformulier toegezonden, te gebruiken bij de herhaaluitstrijk na zes weken. Gebruik alleen dit formulier voor de herhaaluitstrijk. Wanneer op basis van de uitslag het advies wordt gegeven om na zes maanden nogmaals een uitstrijkje te laten maken, valt dit niet onder het bevolkingsonderzoek, maar gaat het om een uitstrijk op medische indicatie. Gebruik hiervoor een formulier van uw eigen laboratorium. 7. Vergoeding huisarts Het tarief voor het maken van een uitstrijkje in het kader van het bevolkingsonderzoek baarmoederhalskanker is 12,62 euro. Alleen uitstrijkjes in het kader van het bevolkingsonderzoek baarmoederhalskanker worden vergoed (inclusief herhalingsuitstrijkjes na PAP 0). Declaraties kunnen alleen ingediend en verwerkt worden als de juiste AGB-code is ingevuld. De zelf-uitnodigende huisarts ontvangt voor het uitnodigen en herinneren een vergoeding van 4,32 euro per cliënt. De huisarts ontvangt de vergoeding van Bevolkingsonderzoek Noord. De betaling vindt maandelijks automatisch plaats. Pagina 6

7 Het KOPAC B-classificatiesysteem K O P A C Kwaliteit Ontstekingsverschijnselen Plaveisel Andere afwijkingen Cilinder endocervix 0. onvoldoende n.v.t. n.v.t. n.v.t. n.v.t. 1. endocervicale (ec) 2. squameus metaplastische (sm) cellen 3. (em) 4. ec + sm cellen 5. ec + em cellen 6. sm + em cellen 7. ec + sm + em cellen 8. uitsl. plaveiselcellen virusinfectie geen afwijkingen geen andere afwijkingen trichomonas vaginalis bacteriële infectie candida (monilia) albicans haemophilus (gardnerella) vaginalis geen tekenen van ontsteking 9. n.v.t. niet-specifieke ontsteking abnormale plaveiselcellen atypische sq. metaplasie geringe dysplasie matige dysplasie ernstige dysplasie atrofie atypische reparatiereactie geringe atypie matige atypie ernstige atypie actinomyces carcinoma in situ adenocarcinoom chlamydia metastase maligne tumor invasief plaveisel cel carcinoom n.v.t. geen afwijkingen geen endocervicaal enkele atypische endocervicale cellen geringe atypie endocervicaal matige atypie endocervicaal ernstige atypie endocervicaal adenocarcinoma in situ n.v.t. adenocarcinoom van de endocervix B Beoordeelbaarheid * Probleem m.b.t. de beoordeelbaarheid 1. goed beoordeelbaar 2. voldoende beoordeelbaar, maar beperkt door: (probleem typering *) 3. niet beoordeelbaar door: (probleem typering *) Herhalings/vervolgadvies op basis van KOPAC-B classificatie Na zes weken B3 - Niet beoordeelbaar Na zes weken Cervix niet gezien, geen endocervix Na zes maanden P2-4, A1, C3-5 geringe afwijkingen Na vijf jaar B1, P1, A1-2, C1-2 geen afwijkingen Direct verwijzen P5-9, A4-8, C6-9 (matige) ernstige afwijkingen A B C D E F G H J veel bloed veel leucocyten (te) weinig cellen slechte fixatie mechanische beschadiging cytolyse (te) dikke uitstrijk (te) weinig plaveiselcellen bij veel endocervicale cylindercellen geen cylindercellen Pagina 7

8 Bevolkingsonderzoek Noord Postbus 425, 9700 AK Groningen (informatielijn) Cervix-team Pagina 8