Jaarbericht startpunt van ingrijpende vernieuwingen

Transcriptie

1 Jaarbericht startpunt van ingrijpende vernieuwingen Kwaliteit up to date Voorscreenen verrijking voor laborant én radioloog Organisatie klaar voor de toekomst In dit jaarbericht vindt u een overzicht van de belangrijkste activiteiten en cijfers over Een volledig overzicht vindt u in ons jaarverslag op Hierin zijn ook de resultaten per gemeente opgenomen.

2 Jan Henk Sangers blikt terug en kijkt vooruit: 2011 startpunt van ingrijpende vernieuwingen 2 De Gezondheidsraad adviseerde het bevolkingsonderzoek baarmoederhalskanker ingrijpend te herzien, en minister Schippers besloot tot de invoering van het bevolkingsonderzoek darmkanker: het jaar 2011 is in screenings land niet stilletjes voorbij gegaan Jan Henk Sangers, directeur van Bevolkingsonderzoek Noord, kijk terug en vooruit. Het waren bijzondere dagen. Op 24 mei 2011 presenteerde de Gezondheidsraad haar advies om het bevolkingsonderzoek ingrijpend te veranderen: primair testen op HPV, vijf in plaats van zeven onderzoeksronden, een grotere rol voor de huisarts en de inzet van een thuistest. Dat leverde natuurlijk de nodige gespreksstof op. De dag daarna kwam de beslissing van minister Schippers om in 2013 het bevolkingsonderzoek darmkanker in te voeren. We waren er blij mee, en toch ook een beetje verrast. De verrassing zat niet zozeer in het besluit, maar meer in het moment van besluitvorming. Het RIVM had (in vervolg op een advies van de Gezondheidsraad) een uitvoeringstoets gedaan en deze was al enige tijd in het bezit van de minister. We waren benieuwd naar de reactie, maar die bleef langer uit dan verwacht. Daarom richtten we onze aandacht op het advies van de Gezondheidsraad over het bevolkingsonderzoek baarmoederhals kanker. Een dag na de presentatie hiervan werden we aangenaam verrast met het besluit tot invoering van het nieuwe bevolkingsonderzoek. Het onderzoek naar darmkanker gaat in 2013 van start. Gefaseerd, gezien de omvang van de doelgroep. In totaal gaat het om 4,4 miljoen mensen (mannen en vrouwen) in de leeftijd van 55 tot en met 75 jaar. Voor de eerste uitnodigingen de deur uit kunnen, moet er nog veel geregeld worden. De opzet van een nieuw bevolkings onderzoek is een omvangrijke klus, waar veel partijen sinds het moment van besluitvorming aan werken. Omdat de uitvoering van het bevolkings onderzoek in handen van de screenings organisaties wordt gegeven, zijn wij overal nauw bij betrokken. In de dagelijkse gang van zaken is hier op het kantoor in Groningen niet meteen veel van te merken. De voorbereidende fase is er vooral een van landelijk overleggen en afstemmen. Een aantal van onze medewerkers is daar nauw bij betrokken. De uitvoering van het bevolkingsonderzoek moet in onze organisatie ingebed worden, en daar denken we natuurlijk nu al over na. Concreet is dat bijvoorbeeld zichtbaar in de voorbereidingen die we in 2011 troffen voor een kleine reorganisatie, waarbij de sector Cliëntenservice, administratie & logistiek en de sector Screening in elkaar worden geschoven. De nieuwe organisatie is zo ingericht dat de uitvoering van het nieuwe bevolkingsonderzoek eenvoudig in het werkproces kan worden ingeschoven. Ook wordt rekening gehouden met een eventuele aanpassing van het bevolkings onderzoek baarmoederhalskanker. In vervolg op het advies van de Gezondheidsraad werd in 2011 de aanzet gegeven voor een uitvoeringstoets, waarin de verschillende onderdelen van het advies nader worden onderzocht. Sangers: Besluitvorming hierover wordt verwacht in het voorjaar van 2013, invoering zal niet voor 2014 plaatsvinden. Het advies tot vernieuwing van het bevolkingsonderzoek baarmoederhalskanker en het besluit tot invoering van het bevolkingsonderzoek darmkanker: in 2011 werd binnen een tijdsbestek van twee dagen de kiem gelegd voor twee omvangrijke operaties in screeningsland. Sangers: Er moet nog veel gebeuren, maar in de diverse deelprojecten zijn de eerste stappen al gezet.

3 Loes Dunning, manager sector Screening: Organisatie klaar voor de toekomst In 2011 werden de voorbereidingen getroffen voor een kleine reorganisatie, waarbij per 1 januari 2012 de sector Screening en de sector Cliëntenservice, administratie & logistiek in elkaar werden geschoven. Loes Dunning Loes Dunning, manager van de sector Screening: Bij het ontstaan van Bevolkingsonderzoek Noord in 2010 hebben we ervoor gekozen de werk processen van de bevolkingsonderzoeken borstkanker en baarmoederhalskanker zoveel mogelijk te integreren. Met de reorganisatie kunnen we de werkzaamheden nog verder stroom lijnen en kan ook het bevolkingsonderzoek darmkanker relatief eenvoudig in de organisatie worden ingebed. Janneke Suilen, medewerker cliëntenservice en administratie: Met de reorganisatie is het gehele primaire proces in één sector bijeengebracht. We zijn allround en kennen de ins en outs van de bevolkingsonderzoeken borstkanker en baarmoederhalskanker. En met ingang van 2013 kan het bevolkingsonderzoek darmkanker daar prima bij. 3 Janneke Suilen Organisatie Op 31 december 2011 had Bevolkingsonderzoek Noord 112 medewerkers in dienst (132 in 2010). Het totaal aantal fte daalde van 67,72 in 2010 naar 65,98 fte per ultimo Bijna alle medewerkers hebben een parttime dienst verband, variërend van 22% tot 89%. Twee medewerkers werken fulltime. Het gemiddeld verzuimpercentage bedroeg in ,6%. Ten opzichte van 2010 is dit een stijging van 0,7% (cijfers inclusief 2e verzuimjaar). De gemiddelde meldings frequentie lag met 0,96 lager dan in 2010 (1,21). Medewerkers meldden zich gemiddeld minder vaak ziek, maar de verzuimduur was langer. Dit beeld komt overeen met de landelijk waarneembare trend. Financiën In 2011 bedroegen de opbrengsten ruim 11 miljoen euro, het resultaat 0,265 miljoen. Nadere informatie over het financieel resultaat is opgenomen in de Jaarrekening 2011, die te vinden is op

4 Baarmoederhalskankerscreening Vrouwen in de leeftijd van 30 tot 60 jaar ontvangen om de vijf jaar een uitnodiging voor het bevolkingsonderzoek baarmoederhalskanker. Zij kunnen een uitstrijkje laten maken bij de huisarts, waarna een van de laboratoria in Noord-Nederland het uitgestreken materiaal beoordeelt. De cliënten ontvangen de uitslag van het onderzoek via Bevolkingsonderzoek Noord. Bij een afwijkende uitslag neemt de huisarts contact op met de cliënt. Jaarlijks nodigt Bevolkingsonderzoek Noord rond de vrouwen uit voor dit bevolkingsonderzoek. 4 Opkomst In 2011 werden vrouwen uitgenodigd deel te nemen aan het bevolkingsonderzoek baarmoederhalskanker vrouwen (63,9%) gaven tot dusverre (peildatum 12 maart 2012) gehoor aan deze oproep en lieten een uitstrijkje maken in de huisartspraktijk cliënten (10%) gaven aan (op dit moment) geen gebruik te willen maken van de uitnodiging. De resterende cliënten (26,2%) hadden op de peildatum (12 maart 2012) nog niet gereageerd op de uitnodiging (non-respons). Participatie en non-respons Geboortejaar Uitgenodigd Actieve participatie % ,1% ,0% ,1% ,9% ,6% ,2% ,7% Totaal ,9% Peildatum: 12 maart 2012 Kwaliteit up to date In 2011 zijn de HKZ-certificering voor het bevolkingsonderzoek borstkanker en de ISO9001-certificering voor het bevolkingsonderzoek baarmoederhalskanker verlengd. De hercertificatie audit vond plaats begin maart. Miriam Meinders, kwaliteitsmedewerker: Tijdens deze audit bleek dat het kwaliteitsmanagementsysteem inmiddels diep in de organisatie is geworteld, zowel op management- als medewerkersniveau. We ondersteunen het systeem door het kwaliteits handboek goed te onderhouden. En we hebben ook een goed werkend intern auditsysteem, met bijbehorende interne auditgroep. Matilde Kroes, kwaliteitsmedewerker: Als we naar de meetbare factoren kijken blijkt dat we in 2011 weer goed scoren. Over het algemeen voldoet Bevolkingsonderzoek Noord ruim aan de landelijk vastgestelde normen. Deze beschrijven de termijnen die gesteld zijn voor bijvoorbeeld het versturen van uit-

5 Passieve participatie % Nonrespons % 890 9,2% ,7% ,1% ,0% ,6% ,3% 961 7,8% ,3% 795 6,5% ,9% ,2% ,6% ,0% ,3% ,0% ,2% In deze opkomstcijfers is geen rekening gehouden met het zogenaamde na-ijleffect. Cliënten maken zelf een afspraak voor het bevolkingsonderzoek. Hieraan is geen termijn gebonden. Het kan dus zijn dat cliënten een jaar (of nog langer) na de uitnodigingsdatum alsnog een afspraak maken voor het onderzoek. Ervaring leert dat de uiteindelijke opkomst bijna vijf procent hoger is dan uit de opkomstcijfers van het oproepjaar blijkt. Verwijzingen Bij 3,2% van de cliënten werd geadviseerd het uitstrijkje na een periode van zes maanden te herhalen. 1,5% van de cliënten werd gevraagd na zes weken de uitstrijk te herhalen. 0,9% van de onderzochte cliënten werd doorverwezen naar de gynaecoloog. 64% van deze groep cliënten bevindt zich in de leeftijdsgroep van 30 tot 40 jaar. Scholingsmodule praktijkassistenten In het verslagjaar heeft het RIVM in samenwerking met de screeningsorganisaties en de betreffende beroepsgroepen een scholingsmodule ontwikkeld voor praktijkassistenten voor de baarmoederhalskankerscreening. De module bestaat uit een theoretisch deel, dat grotendeels via e-learning wordt aangeboden, en een praktisch deel, waarin o.m. het maken van een uitstrijkje wordt geoefend. Vanaf 2012 zijn de screeningsorganisaties zelf verantwoordelijk voor het beheer van de module en voor de implementatie ervan in de praktijk. Bevolkings onderzoek Noord en Oost hebben afgesproken de scholing op dezelfde wijze aan te gaan bieden. 5 nodigingen en uitslagbrieven. Maar ook hoe lang een cliënt in de borstkankeronderzoekswagen is wordt gemeten. Met minder verwijzingen meer tumoren opgespoord In 2011 was er ook een medische visitatie van een van de twee bekijkeenheden van de borstkankerscreening. Hierbij wordt gekeken naar de kwaliteit van de door de laboranten gemaakte opnames en naar de beoordeling door de screenings radiologen. Beiden scoorden positief. Er wordt hierbij ook teruggekeken naar de intervalcarcinomen, om te kijken of er niet te veel tumoren gemist worden. De conclusie is dat met beduidend minder verwijzingen dan het landelijk gemiddelde iets meer dan het landelijk gemiddelde aan tumoren gedetecteerd wordt. Matilde Kroes (links) en Miriam Meinders.

6 Borstkankerscreening Jaarlijks nodigt Bevolkingsonderzoek Noord rond de vrouwen in de leeftijd van 50 tot 75 jaar uit om mee te doen aan de tweejaarlijkse screening op borstkanker. Het onderzoek vindt plaats in een van de acht mobiele onderzoekscentra. Deze centra werden in 2011 volgens een vastgesteld tweejaarlijks traject geplaatst op in totaal 178 locaties, verdeeld over 62 gemeenten. De gemaakte mammografieën worden in de bekijkeenheden in Groningen en Meppel beoordeeld door steeds twee radiologen (onafhankelijk van elkaar), waarna de cliënt de uitslag van het onderzoek thuis ontvangt. Bij verdenking van borstkanker wordt de huisarts van de cliënt van te voren geïnformeerd. Opkomst In 2011 werden vrouwen uitgenodigd om deel te nemen aan het bevolkingsonderzoek borstkanker. Van deze vrouwen hebben gehoor gegeven aan de uitnodiging en zijn onder zocht. Het opkomstpercentage komt hiermee op 84,2%. De productietaakstelling bedroeg onderzoeken en is niet gehaald. Non-participatie en non-response In 2011 meldden cliënten (8,0%) zich af voor het onderzoek (passieve participatie). Het aantal cliënten dat niet gereageerd heeft op de eerste uitnodiging en herinneringsuitnodiging (non-respons) bedroeg (7,8%). Kerngegevens Aantal uitnodigingen Aantal onderzoeken Gemiddelde opkomst 84,2% % passieve participatie 8,0% % non-respons 7,8% Aantal verwijzingen Gemiddeld verwijscijfer (per cliënten) 14,9 6 Manager sector Radiologie Dick Reiding: Voorscreenen verrijking voor In 2011 werd het voorscreenen geïntroduceerd bij Bevolkingsonderzoek Noord: laboranten classificeren de door hen zelf gemaakte mammografieën. De definitieve beoordeling wordt gedaan door twee radiologen, onafhankelijk van elkaar. Zij krijgen een melding als de laborant een verdachte afwijking denkt te hebben gezien.

7 Doorverwijzingen In het verslagjaar zijn in totaal cliënten doorverwezen voor nader onder zoek. Het verwijscijfer bedroeg 14,9%. Bij 697 vrouwen (38,4%) werd een maligniteit gediagnosticeerd. Van alle gevonden maligniteiten komt tumorstadium T1c het meeste voor (34%). Dit zijn tumoren met een grootte tussen de 1 en 2 cm ,0% 85,1% 84,7% 86,2% 7,9 7,4 7 7,1 9,2 7,5 8,2 6, , ,1 13,1 Visitatie borstkankerscreening In september heeft een visitatie plaatsgevonden door de landelijke toetsingsorganisatie (LRCB) van de bekijkeenheid (BE) Meppel en de bijbehorende vijf onderzoekswagens. Bij de visitatie worden de resultaten van de screening bekeken. Er wordt teruggekeken naar de intervalcarcinomen en de instel techniek van het onderzoek. De beoordeling van zowel de verslaglegging als de kwaliteit van de vervaardigde opnamen was positief. Met beduidend minder verwijzingen als het landelijk gemiddelde worden er iets meer dan het landelijk gemiddelde tumoren gedetecteerd. MammoXL Voor de uitwisseling van mammografiën met ziekenhuizen is landelijk het MammoXL project gestart. In 2011 zijn de voorbereidingen voor de uitrol begonnen. De uitrol wordt aangestuurd door een landelijk projectteam, waarin Bevolkingsonderzoek Noord participeert. Stagebegeleiding in de eigen organisatie In het kader van het besluit van het RIVM om de opleiding voor MBB-er in de borstkankerscreening (deels) door de screeningorganisaties te laten verzorgen is in 2011 de stage begeleiding in eigen organisatie gestart. Dit betekent dat het tweede deel van de praktijkopleiding in de eigen organisatie kan worden gevolgd. In 2011 zijn vier stagebegeleiders opgeleid die in totaal driemaal een kandidaat hebben begeleid. 7 laborant én radioloog Dick Reiding, manager sector Radiologie: Deze werkwijze heeft een positief effect op het opsporen van afwijkingen. Dat is gebleken uit wetenschappelijk onderzoek. Voor mij is de melding van de laborant een trigger. Ook in geval van twijfel is het prettig als er nog een extra paar ogen naar gekeken heeft. Voor de laborant is het voorscreenen een verrijking van het werk. Kina Koburg-Martens: We kijken niet alleen of de foto technisch gelukt is, maar geven ook een eerste beoordeling. Ik vind het mooi dat we op deze manier vanuit onze deskundigheid iets extra s kunnen bijdragen. Dick Reiding Kina Koburg-Martens

8 Medewerkersonderzoek In juni van 2011 hebben alle medewerkers van Bevolkings onderzoek Noord een uitnodiging gehad om mee te werken aan een medewerkersonderzoek, bestemd voor de mede werkers van de vijf screeningsorganisaties. De resultaten zijn in juli bekend gemaakt. Medewerkers van Bevolkings onderzoek Noord gaven het cijfer 8 voor de algemene tevredenheid. Dit ligt ruim boven het landelijk gemiddelde. Externe communicatie Reacties cliënten 8 Bevolkingsonderzoek Noord presenteerde zich tijdens de Eerstelijnsdag in Drachten en tijdens de Open dag van de Zorg in Assen. Ook werd een aantal presentaties gegeven tijdens scholingsbijeenkomsten voor praktijkassistenten en werden interviews gegeven aan lokale omroepen. Om de gang van zaken en eventuele verbeterpunten te bespreken met de mammateams werden de ziekenhuizen in de regio bezocht. Een vertegenwoordiger van het Integraal Kankercentrum Nederland (IKNL) verzorgde tijdens deze bezoeken een presentatie over de resultaten van het borstkanker natraject. In het verslagjaar is het informatiemagazine Screen, dat wordt verspreid onder de ketenpartners, vier maal verschenen. Naast de reguliere uitgaven werd in februari een algemene special uitgebracht en in december een Cervix-special, met daarin alle voor huisartsen relevante informatie over het bevolkingsonderzoek baarmoeder halskanker. Bevolkingsonderzoek Noord nodigt cliënten nadrukkelijk uit te reageren. Dit kan bijvoorbeeld via de reactieformulieren die in de mobiele onderzoekscentra worden aangeboden en via de website. Ook op andere manieren, persoonlijk of telefonisch, kunnen reacties doorgegeven worden aan alle medewerkers van Bevolkingsonderzoek Noord. Ten opzichte van 2010 nam het aantal reacties toe: van 338 reacties in 2010 naar 444 reacties in Een kleine 30 procent bestond uit complimenten en andere positieve reacties en 10 procent waren verzoeken om een andere locatie. Raad van bestuur per 31 december 2011: Drs J.H. Sangers Raad van Toezicht per 31 december 2011: Mevrouw A.A. Berendsen MBA (vice- voorzitter, lid renummeratiecommissie) Mevrouw Dr. P. Huijbregts (lid, lid auditcommissie) Drs. D J. Krul RA (lid, lid auditcommissie) Drs. K. Schuurman (voorzitter, lid renummeratiecommissie) Dr. J.W.D. de Waard (lid) Colofon Uitgave: Bevolkingsonderzoek Noord Redactie: Angelieke Burgers en Gea Geers Ontwerp: Gerrit de Jong Studio Graps Druk: Grafische Industrie de Marne Bevolkingsonderzoek Noord Queridolaan 5, Groningen Postbus 425, 9700 AK Groningen Info@bevolkingsonderzoeknoord.nl