Het afwijkende uitstrijkje. Polikliniek Gynaecologie (TZA)

Transcriptie

1 Het afwijkende uitstrijkje Polikliniek Gynaecologie (TZA)

2 In het kader van het bevolkingsonderzoek of omdat u klachten heeft, is er bij u een uitstrijkje gemaakt. De uitslag van dit uitstrijkje blijkt afwijkend. Daarom heeft uw huisarts u voor verder onderzoek verwezen naar de gynaecoloog. Deze folder geeft u informatie over de gang van zaken en over de onderzoeken die verricht kunnen worden. Afspraak maken U wordt verzocht zelf een afspraak te maken bij Gynaecologie (op werkdagen bereikbaar van 9.00 uur tot uur) Vermeld s.v.p. bij het maken van een afspraak dat het gaat om de klacht afwijkend cervixuitstrijkje en of u gezien moet worden in het colposcopisch spreekuur. U kunt binnen 2 weken terecht. De baarmoeder De baarmoeder bestaat uit het baarmoederlichaam en de baarmoederhals. De baarmoederhals is bekleed met twee soorten cellen. Plaveiselcellen, een soort platte cellen, bekleden de buitenkant van de baarmoederhals en de wand van de vagina (schede). Het kanaaltje in de baarmoederhals naar de binnenkant van de baarmoederholte is bekleed met cellen die slijm maken. Deze cellen van de binnenkant van de baarmoederhals (cervix) worden endocervicale cellen of cilindercellen genoemd. Op de baarmoederhals bevindt zich het overgangsgebied van het slijmvlies van de buitenkant naar het slijmvlies van de binnenkant van de baarmoederhals. Dit overgangsgebied heet de transformatiezone. Een uitstrijkje Uitstrijkjes worden gemaakt om te onderzoeken of u (een voorstadium van) baarmoederhalskanker hebt. Bij een uitstrijkje worden met een soort kwastje cellen van de transformatiezone afgenomen. Afwijkingen van de baarmoederhals die te zien zijn in het uitstrijkje treden namelijk meestal rond deze transformatiezone op. Daarna vindt onderzoek in het laboratorium plaats. Meestal kunnen afwijkingen al in een stadium worden gevonden waarin er nog geen sprake is een kwaadaardigheid. Afwijkingen worden vaak veroorzaakt door het humane papilloma virus (HPV). Dit virus wordt meestal seksueel overgedragen; sommige vrouwen blijven drager van dit virus en hebben kans op het vaker voorkomen van afwijkende uitstrijkjes, ook na behandeling van de baarmoederhalsafwijkingen. Dit virus komt zeer veel voor (tot 80% van de mensen), en is dus op zich geen reden om u extra ongerust te maken. Het virus kan zelf nog niet behandeld worden, maar het is belangrijk dat de afwijkingen aan de baarmoederhalscellen, die door dit virus veroorzaakt kunnen worden, goed bekeken worden. 2

3 Uitslagen van het uitstrijkje Er bestaan twee soorten uitslagen van een uitstrijkje: de Pap-uitslag en de KOPAC-uitslag. Pap is een afkorting van Papanicolaou, degene die deze indeling van de uitslagen van uitstrijkjes heeft gemaakt. Bij de KOPAC-uitslag staat elke letter voor een onderdeel van de beoordeling: K voor kwaliteit, O voor een ontsteking, P voor plaveiselcellen, A voor andere afwijkingen en C voor cilindercellen. De Pap-uitslagen lopen van 1 tot 5. Pap 1 betekent een normaal uitstrijkje. Bij een hogere Papuitslag is er reden voor herhaling of onderzoek door de gynaecoloog. Bij Pap 0 is het uitstrijkje niet goed te beoordelen. De KOPAC-uitslag geeft voor elke letter een cijfer tussen 0 en 9. Zo betekent P1 normale plaveiselcellen. Bij P2 t/m P4 adviseert men een herhalingsuitstrijkje na zes maanden, en bij P5 of hoger onderzoek door de gynaecoloog. Ook een hoog cijfer van een andere letter is soms reden voor verder onderzoek. Soms wordt door middel van een afwijkend uitstrijkje een afwijking van het slijmvlies van het baarmoederlichaam ontdekt. Dit kan reden zijn om ander nader onderzoek te doen (zie folder Bloedverlies na de overgang ) Colposcopisch onderzoek Als u voor een afwijkend uitstrijkje wordt verwezen zal de huisarts of uw gynaecoloog een afspraak maken voor colposcopisch onderzoek. Dit is het uitgebreide onderzoek van de baarmoederhals met behulp van een microscoop. Bij een colposcopisch onderzoek worden de cellen vaak gekleurd met behulp van azijnzuur en/of een jodiumoplossing. U kunt tijdens dit onderzoek (als u dit wilt) meekijken op een monitor die op de microscoop is aangesloten. Het onderzoek heeft tot doel te beoordelen of er sprake is van een afwijking van de transformatiezone (het overgangsgebied van het slijmvlies van de buitenkant naar het slijmvlies van de binnenkant van de baarmoederhals). Het colposcopisch onderzoek vindt plaats op de Operatiekamer. Wij adviseren u een begeleider / chauffeur mee te nemen. Colposcopie met weefselonderzoek. Als uw gynaecoloog bij het colposcopisch onderzoek een afwijking constateert van de transformatiezone zal daarvan een stukje weefsel worden weggenomen (biopsie). De gynaecoloog zal u, voordat het stukje weefsel wordt weggehaald, meestal eerst plaatselijk verdoven. Het weggenomen weefsel wordt vervolgens onderzocht in het laboratorium. Hieronder beschrijven wij de meest voorkomende uitslagen van weefselonderzoek. Natuurlijk kan er sprake zijn normaal weefsel; de afwijkende weefsels worden ingedeeld in goedaardig en kwaadaardig weefsel. De goedaardige afwijkingen worden geclassificeerd volgens de CIN classificatie (cervicale intra-epitheliale neoplasie). Afhankelijk van de ernst van de afwijkingen is er sprake van CIN I, CIN II, CIN III of CIS afwijking. CIN I: de weefselopbouw van de baarmoederhals is licht afwijkend, maar het is geen kanker. 3

4 CIN II: de weefselopbouw van de baarmoederhals is iets meer afwijkend, maar het is geen kanker. CIN III of CIS afwijking: de weefselopbouw is nog meer afwijkend. Men spreekt hier van een voorstadium van baarmoederhalskanker. Een voorstadium betekent niet dat u zonder behandeling werkelijk kanker zult krijgen. De meeste vrouwen met een CIN III krijgen ook zonder behandeling waarschijnlijk nooit baarmoederhalskanker. Binnen 10 dagen na het colposcopisch onderzoek belt de gynaecoloog u met de uitslag. De verdere behandeling Afhankelijk van de uitslag van de colposcopie, kan de gynaecoloog in overleg met u kiezen voor een verdere behandeling. Zo kan er gekozen worden voor een LETZ procedure of een exconisatie (zie de folder LETZ/exconisatie). Hierbij wordt een iets groter deel van de baarmoederhals verwijderd. Als de afwijking afdoende behandeld is zal de gynaecoloog met u een controle afspraak maken voor een nieuw uitstrijkje van de baarmoederhals. Tot slot Mochten er nog onduidelijkheden bestaan, dan kunt u altijd contact opnemen met ons, elke werkdag tussen en uur (zie achterpagina) of met uw huisarts. Ook verwijzen we u graag naar de folders / informatie op de website van het ziekenhuis: Colposcopisch onderzoek/letzbehandeling. Bloedverlies na de overgang Patiëntengids Afdeling Dagverpleging. Tevens vindt u uitgebreide informatie over een uitstrijkje op de website van onze beroepsvereniging onder de knop voorlichting / gynaecologie. 4

5 Gynaecologie Meldpunt Oost 11 Afsprakennummer: Op werkdagen: en uur Informatienummer Op werkdagen: en uur Dagverpleging Meldpunt Oost 31 Telefoon Op werkdagen van uur Internet