E,tl Onderbanken aan het Werk de gemeentelijke economie in beeld
Onderbanken aan het Werk de gemeentelijke economie in beeld Colofon Postbus 1016 6201 BA Maastricht Tel.: +31 (0)43 350 62 80 Fax.: +31 (0)43 350 62 81 E-mail: info@etil.nl Internet: www.etil.nl Wilhelminasingel 68 C 6221 BK Maastricht S.(Sandra) A.G. van de Ven R.(Roger) C.M. Vaessens Maastricht, december
Voorwoord Voor u ligt de Etil-rapportage ''. Deze rapportage is onderdeel van de publicatiereeks 'Limburg aan het Werk'. Dit in door Etil ontwikkelde informatieproduct wordt jaarlijks geactualiseerd en geeft inzicht in de economische ontwikkelingen in Limburg, haar regio's en gemeenten. Etil wil met de publicatiereeks 'Limburg aan het Werk' overheidspartijen van accurate en actuele informatie voorzien over de regionale en lokale economie en biedt daarmee aanknopingspunten voor beleid op het terrein van onder meer economie, arbeidsmarkt en ruimte. Daarnaast wil Etil ook het Limburgse bedrijfsleven en beginnende ondernemers de juiste sturingsinformatie bieden. In het kader van de publicatiereeks is op provinciaal niveau en voor iedere regio en gemeente in Limburg een vergelijkbare rapportage beschikbaar. De voorliggende rapportage gaat in op de vestigingen- en werkgelegenheidsstructuren en -ontwikkelingen in de gemeente Onderbanken. De structuur wordt beschreven voor de peildatum 1 januari, waarbij de ontwikkelingen vooral betrekking hebben op het jaar. In de rapportage wordt dit vanuit verschillende invalshoeken in beeld gebracht. Aan bod komen provinciale en landelijke ontwikkelingen, het gemeentelijke perspectief, de bedrijvendynamiek, sector- & branche-ontwikkelingen en de verschillende vestigingsmilieus. De voorliggende rapportage betreft een kwantitatieve analyse van de vestigingen en werkgelegenheid in de gemeente Onderbanken, waarbij in ieder hoofdstuk de ontwikkelingen en structuren middels tabellen en grafieken in beeld worden gebracht. De rapportage is door Etil samengesteld op basis van gegevens uit het Vestigingenregister Limburg (VRL) dat door Etil wordt beheerd. Het VRL bestaat uit een adressenbestand van alle vestigingen van bedrijven en instellingen in Limburg. Het register wordt op maandelijkse basis ondermeer geactualiseerd middels mediaberichten en een koppeling met het Handelsregister van de Kamer van Koophandel. Daarnaast wordt ieder jaar de werkgelegenheid geactualiseerd en het vestigingenbestand gecontroleerd door middel van een jaarlijkse werkgelegenheidsenquête. Etil hoopt dat de voorliggende rapportage u voorziet in uw behoefte aan informatie over de lokale en regionale economie. Indien u vragen heeft dan staan wij u graag ter beschikking. Sandra van de Ven senior adviseur Etil Ruimtelijke Economie & Vastgoed (RE&V) 1
2
Inhoudsopgave VOORWOORD 1 INHOUDSOPGAVE 3 INLEIDING 5 SAMENVATTING 7 1 IN PERSPECTIEF: HET LANDELIJKE BEELD 11 Vestigingen in perspectief () 12 Werkgelegenheid in perspectief () 14 2 VESTIGINGEN & WERKGELEGENHEID 17 Vestigingen 18 Vestigingenontwikkeling 19 Werkgelegenheid 21 Werkgelegenheidsontwikkeling 22 Regiogemeenten 24 Top 20 branches en vestigingen 25 3 BEDRIJVENDYNAMIEK 27 Dynamiek in 28 Oprichtingen 29 Opheffingen 30 Intergemeentelijke verhuizingen 31 Autonome ontwikkeling - 32 Faillissementen 33 Starters 34 4 BEDRIJFSSECTOREN 35 Sectorvergelijking 36 Landbouw 37 Industrie 38 Bouwnijverheid 39 Groothandel 40 Detailhandel 41 Vervoer en opslag 42 Horeca 43 Informatietechnologie 44 Financiële instellingen 45 Zakelijke dienstverlening 46 Overheid 47 Onderwijs 48 Gezondheids- en welzijnszorg 49 Cultuur, sport en recreatie 50 Overige dienstverlening 51 5 SPEERPUNTSECTOREN 53 Toerisme & Recreatie 54 Zorg & zorggerelateerde branches 56 6 VESTIGINGSMILIEUS 59 Vergelijking vestigingsmilieus 60 Bedrijventerreinen 61 Stedelijke dienstenterreinen 62 Winkelgebieden 63 BIJLAGEN 65 Bijlage 1 Overzicht naar wijk 66 Bijlage 2 Overzicht naar buurt 67 Bijlage 3 Overzicht naar sector en branche 68 Bijlage 4 Overzicht naar vestigingsmilieu 71 Bijlage 5 Onderzoeksverantwoording 72 Bijlage 6 Begrippen en definities 77 Bijlage 7 Afbakening speerpuntsectoren 78 Bijlage 8 Etil en Ruimtelijke Economie & Vastgoed 79 3
4
Inleiding Rapportage De voorliggende rapportage '' is de jaarlijkse monitorrapportage over de vestigingen- en werkgelegenheidsontwikkeling van en bij bedrijven en instellingen in de gemeente Onderbanken en gaat in op de situatie op de peildatum 1 januari en de ontwikkelingen in. Achtergrond en basis In het Vestigingenregister Limburg (VRL) registreert en monitort Etil de in Limburg aanwezige vestigingen van bedrijven en instellingen. Op basis van gegevens uit dit register wordt de voorliggende monitorrapportage samengesteld. Het VRL is een van de basismonitors van Etil en dient als basis voor een aantal afgeleide monitors (detailhandels- en kantorenmonitor) en input voor onder meer de provinciale bedrijventerreinenmonitor REBIS en het Etil-informatieproduct 'Centrum- c.q. Winkelgebieden in Kaart (CiK). Het register is onderdeel van het overkoepelend ruimtelijk-economisch monitorsysteem van Etil ('Vastgoedkaart Limburg') dat ingaat op het vestigings- en woonklimaat in Limburg. Indeling rapportage Dit inleidende hoofdstuk wordt gevolgd door de volgende inhoudelijke hoofdstukken: In de samenvatting wordt de structuur per 1 januari en de ontwikkelingen in beknopt weergegeven. Daarbij wordt de gemeente Onderbanken ook vergeleken met de andere Limburgse regio's en gemeenten, zodat de ontwikkelingen in een juist perspectief geplaatst worden. Hoofdstuk 1 zet de ontwikkelingen en structuren in landelijk en provinciaal perspectief. Daarbij wordt de provincie Limburg vergeleken met de andere provincies in Nederland. Hoofdstuk 2 gaat in op de in de gemeente gevestigde bedrijfsvestigingen en de daaraan verbonden werkgelegenheid. De ontwikkelingen worden gespecificeerd naar sectoren en de verschillende vestigingsmilieus, waarbij niet alleen wordt ingegaan op de ontwikkelingen in het afgelopen jaar, maar ook op de trend in de afgelopen tien jaar. Hoofdstuk 3 gaat specifiek in op de bedrijvendemografie in de gemeente Onderbanken. Er wordt hierbij gekeken naar veranderingen in het aantal bedrijfsvestigingen en het werkgelegenheidseffect daarvan als gevolg van oprichtingen, opheffingen, verhuizingen en ontwikkelingen bij bestaande vestigingen. Hoofdstuk 4 beschrijft de ontwikkelingen naar sector. Op basis van de standaard bedrijvenindeling (SBI) van het CBS worden sectorale verschillen in ontwikkeling van vestigingen en werkgelegenheid toegelicht. Ook wordt ingegaan op de branches. Hoofdstuk 5 gaat in op de regionale speerpuntsectoren in de gemeente Onderbanken. Het betreft hierbij een tweetal sectoren; 'Toerisme & Recreatie' en 'Zorg & zorggerelateerde branches'. Hoofdstuk 6 zoomt in op de in de gemeente aanwezige bedrijventerreinen, stedelijke dienstenterreinen (grootschalige kantoren- en retaillocaties) en centrum- c.q. winkelgebieden. In de bijlagen is detailinformatie opgenomen. Zo geeft bijlage 1 en 2 een overzicht van het aantal vestigingen en werkzame personen in de wijken en de verschillende buurten. Bijlage 3 gaat in detail in op de verschillende sectoren en branches. In bijlage 4 wordt per bedrijventerrein, stedelijk dienstenterrein en centrumgebied (c.q. winkelgebied) een overzicht gegeven van het aantal vestigingen en werkzame personen. Informatie over het Vestigingenregister Limburg (onderzoeksopzet, -verantwoording en definities) is te vinden in bijlage 5 en 6. In bijlage 7 is op basis van SBI de afbakening van de speerpuntsectoren te vinden. Bijlage 8 tenslotte geeft inzicht in het ruimtelijk-economisch informatieaanbod van Etil (Etil-RE&V) en de positie van het Vestigingenregister Limburg daarbinnen. 5
6
Samenvatting Voorafgaand aan de inhoudelijke hoofdstukken wordt in deze samenvatting de vestigingen- en werkgelegenheidsstructuren en -ontwikkkelingen beknopt weergegeven. Daarbij wordt de gemeente Onderbanken ook vergeleken met de andere Limburgse gemeenten en regio's, zodat de ontwikkelingen in een juist perspectief geplaatst kunnen worden. 7
Vestigingenbalans Onderbanken Aantal vestigingen 1 januari 541 vestigingen Sectoren Aantal In % Landbouw 37 6,8% Industrie 15 2,8% Bouwnijverheid 69 12,8% Groothandel 28 5,2% Detailhandel 45 8,3% Vervoer en opslag 7 1,3% Horeca 33 6,1% Informatie en communicatie 21 3,9% Financiële instellingen 2 0,4% Zakelijke dienstverlening 101 18,7% Overheid 3 0,6% Onderwijs 21 3,9% Gezondheids- en welzijnszorg 67 12,4% Cultuur, sport en recreatie 39 7,2% Overige dienstverlening 53 9,8% Totaal 541 10% Vestigingenontwikkeling in 27 vestigingen 5,3% Sectoren Aantal In % Landbouw -1-2,6% Industrie 0 % Bouwnijverheid 3 4,5% Groothandel -1-3,4% Detailhandel -1-2,2% Vervoer en opslag 2 4% Horeca 3 1% Informatie en communicatie 2 10,5% Financiële instellingen 0 % Zakelijke dienstverlening 16 18,8% Overheid 0 % Onderwijs 0 % Gezondheids- en welzijnszorg -6-8,2% Cultuur, sport en recreatie 3 8,3% Overige dienstverlening 7 15,2% Totaal 27 5,3% 8
Werkgelegenheidsbalans Onderbanken Werkgelegenheid 1 januari 1.034 werkzame personen Sectoren Aantal In % Landbouw 60 5,8% Industrie 19 1,8% Bouwnijverheid 100 9,7% Groothandel 63 6,1% Detailhandel 104 10,1% Vervoer en opslag 11 1,1% Horeca 109 10,5% Informatie en communicatie 29 2,8% Financiële instellingen 3 0,3% Zakelijke dienstverlening 127 12,3% Overheid 65 6,3% Onderwijs 74 7,2% Gezondheids- en welzijnszorg 170 16,4% Cultuur, sport en recreatie 43 4,2% Overige dienstverlening 57 5,5% Totaal 1.034 10% Werkgelegenheidsontwikkeling - 5 werkzame personen 0,5% Sectoren Aantal In % Landbouw -3-4,8% Industrie -1-5,0% Bouwnijverheid 6 6,4% Groothandel -4-6,0% Detailhandel -8-7,1% Vervoer en opslag 2 22,2% Horeca 1 0,9% Informatie en communicatie 6 26,1% Financiële instellingen 0 % Zakelijke dienstverlening 20 18,7% Overheid 0 % Onderwijs -2-2,6% Gezondheids- en welzijnszorg -20-10,5% Cultuur, sport en recreatie 3 7,5% Overige dienstverlening 5 9,6% Totaal 5 0,5% 9
Onderbanken versus Limburg Ranglijst Limburgse regio's Vestigingenontwikkeling Ranglijst Limburgse regio's Werkgelegenheidsontwikkeling Ontwikkeling in In % Abs. Westelijke Mijnstreek +2,8% +318 Maastricht & Mergelland +2,5% +420 Noord-Limburg +2,1% +477 Midden-Limburg +1,9% +382 Parkstad Limburg +2,2% +345 Ontwikkeling in In % Abs. Westelijke Mijnstreek +0,4% +257 Maastricht & Mergelland -1,0% -983 Parkstad Limburg -1,4% -1.331 Noord-Limburg -1,5% -2.111 Midden-Limburg -2,1% -2.287 LIMBURG +2,3% +1.942 LIMBURG -1,3% -6.455 Ranglijst Limburgse gemeenten Vestigingenontwikkeling Ranglijst Limburgse gemeenten Werkgelegenheidsontwikkeling Ontwikkeling - In % Abs. Onderbanken +5,3% +27 Voerendaal +4,9% +47 Vaals +4,5% +32 Eijsden-Margraten +4,5% +95 Simpelveld +4,4% +30 Nuth +4,3% +55 Stein +3,5% +60 Schinnen +3,5% +35 Peel en Maas +3,2% +113 Maasgouw +2,9% +60 Sittard-Geleen +2,8% +200 Kerkrade +2,7% +71 Venlo +2,6% +197 Roerdalen +2,5% +38 Horst aan de Maas +2,5% +87 Maastricht +2,5% +238 Roermond +2,1% +98 Landgraaf +2,0% +42 Venray +1,9% +65 Bergen (L) +1,8% +20 Weert +1,8% +71 Nederweert +1,6% +29 Meerssen +1,6% +25 Gulpen-Wittem +1,6% +21 Beek +1,6% +23 Echt-Susteren +1,5% +43 Leudal +1,4% +43 Heerlen +1,3% +73 Valkenburg +0,6% +9 Beesel +0,5% +4 Brunssum % 0 Gennep -0,1% -1 Mook en Middelaar -1,1% -8 Ontwikkeling - In % Abs. Simpelveld +3,6% +78 Brunssum +3,5% +255 Echt-Susteren +2,1% +253 Vaals +1,0% +25 Sittard-Geleen +0,9% +441 Onderbanken +0,5% +5 Kerkrade +0,2% +26 Beek -0,4% -37 Eijsden-Margraten -0,4% -31 Gennep -0,4% -38 Bergen (L) -0,5% -20 Peel en Maas -0,7% -113 Voerendaal -0,7% -18 Leudal -0,7% -102 Venlo -0,8% -448 Maastricht -0,9% -614 Mook en Middelaar -0,9% -19 Roerdalen -1,0% -51 Stein -1,0% -93 Nuth -1,1% -67 Schinnen -1,7% -54 Nederweert -1,8% -107 Meerssen -1,9% -94 Gulpen-Wittem -1,9% -79 Beesel -2,1% -74 Heerlen -2,4% -1.330 Maasgouw -2,4% -213 Horst aan de Maas -2,7% -511 Roermond -2,8% -996 Landgraaf -2,9% -280 Valkenburg -3,0% -190 Venray -3,3% -888 Weert -4,2% -1.071 10
In perspectief: het landelijke beeld 1 In dit hoofdstuk worden de Limburgse ontwikkelingen afgezet tegen de landelijke ontwikkelingen op basis van de landelijke LISA-databank. In Nederland werken 20 regionale registers in het kader van de landelijke Stichting LISA samen. Zo is ook Etil met het Vestigingenregister Limburg (VRL) een van de LISA-partners. Middels deze samenwerking ontstaat ook op landelijk niveau inzicht in de vestigingen- en werkgelegenheidsontwikkeling en kunnen provincies met elkaar vergeleken worden. Landelijke gegevens over zijn momenteel helaas nog niet beschikbaar. In de eerste maanden van 2016 worden de gegevens uit de regionale registers voor het monitorjaar samengevoegd tot één landelijk bestand. Deze gegevens komen aan het eind van het eerste kwartaal van 2016 beschikbaar. Om toch het gemeentelijke beeld te kunnen positioneren ten opzichte van de landelijke ontwikkelingen hebben de gegevens in het voorliggende hoofdstuk betrekking op het jaar en de ontwikkelingen in de periode -. 11
Vestigingen in perspectief () Aantal vestigingen, naar provincie - Abs. In % Noord-Holland 278.702 21,2% 6.916 2,5% Noord-Brabant 203.863 15,5% 4.232 2,1% Zuid-Holland 180.185 13,7% -1.118-0,6% Gelderland 166.349 12,6% 4.622 2,9% Utrecht 117.028 8,9% 4.777 4,3% Limburg 86.126 6,5% 1.813 2,2% Overijssel 76.678 5,8% 1.973 2,6% Friesland 55.270 4,2% 1.635 3,0% Groningen 43.463 3,3% -275-0,6% Drenthe 39.628 3,0% -922-2,3% Flevoland 35.602 2,7% 197 0,6% Zeeland 32.820 2,5% 239 0,7% Nederland totaal 1.315.714 10% 24.089 1,9% Aantal vestigingen, naar provincie (, in %) Overijssel Groningen Friesland Drenthe Flevoland Zeeland Noord-Holland Limburg Utrecht Noord-Brabant Gelderland Zuid-Holland Ontwikkeling van het aantal vestigingen, naar provincie (-, in %) 5,0 4,0 3,0 2,0 1,0-1,0-2,0 Utrecht Friesland Gelderland Noord-Holland Noord-Brabant Overijssel Limburg Zeeland Flevoland Groningen Zuid-Holland Drenthe -3,0 12
Vestigingen in perspectief () Vestigingen Limburg - Vestigingen Nederland - Abs. Aandeel in % in % Abs. Aandeel in % in % Landbouw 5.046 6% -2,4% Industrie 4.191 5% 1,0% Bouwnijverheid 6.990 8% 0,4% Vervoer en opslag 2.099 2% % Handel 16.836 20% 0,4% Horeca 4.611 5% 1,4% Informatie en communicatie 3.192 4% 3,3% Zakelijke dienstverlening 18.741 22% 3,5% Overheid 294 0% -3,3% Onderwijs 3.893 5% 6,9% Gezondheids- en welzijnszorg 9.195 11% 4,8% Overige dienstverlening 11.038 13% 3,2% Totaal 86.126 100% 2,2% 73.517 6% -0,9% 56.336 4% -0,2% 127.975 10% 0,4% 32.407 2% 0,5% 241.644 18% % 51.063 4% 1,6% 69.311 5% 3,0% 338.913 26% 2,7% 3.538 0% -1,9% 56.691 4% 4,7% 116.537 9% 4,2% 147.782 11% 3,6% 1.315.714 100% 1,9% Vestigingenstructuur Limburg ; naar sector, in % Vestigingenstructuur Nederland ; naar sector, in % Gezondheidsen welzijnszorg Overige dienstverlening Landbouw Industrie Bouwnijverheid Gezondheidsen welzijnszorg Overige dienstverlening Landbouw Industrie Bouwnijverheid Onderwijs Vervoer en opslag Onderwijs Overheid Vervoer en opslag Overheid Zakelijke dienstverlening Informatie en communicatie Horeca Handel Zakelijke dienstverlening Informatie en communicatie Horeca Handel 12,0 1 8,0 6,0 4,0 2,0-2,0 Vestigingenontwikkeling Limburg -; naar sector, in % 12,0 1 8,0 6,0 4,0 2,0-2,0 Vestigingenontwikkeling Nederland -; naar sector, in % -4,0 Landbouw Industrie Bouwnijverheid Vervoer en opslag Handel Horeca Informatie en communicatie Zakelijke dienstverlening Overheid Onderwijs Gezondheids- en welzijnszorg Overige dienstverlening -4,0 Landbouw Industrie Bouwnijverheid Vervoer en opslag Handel Horeca Informatie en communicatie Zakelijke dienstverlening Overheid Onderwijs Gezondheids- en welzijnszorg Overige dienstverlening 13
Werkgelegenheid in perspectief () Werkgelegenheid, naar provincie - Abs. In % Zuid-Holland 1.501.144 18,9% -30.889-2.0% Noord-Holland 1.437.894 18,1% 2.473 0.2% Noord-Brabant 1.217.236 15,3% -12.205-1.0% Gelderland 968.803 12,2% -11.976-1.2% Utrecht 665.624 8,4% -4.206-0.6% Overijssel 536.809 6,8% -3.453-0.6% Limburg 514.055 6,5% -8.666-1.7% Friesland 280.908 3,5% -2.987-1.1% Groningen 269.374 3,4% -3.515-1.3% Drenthe 212.869 2,7% -5.747-2.6% Flevoland 173.753 2,2% -2.296-1.3% Zeeland 171.351 2,2% -2.186-1.3% Nederland totaal 7.949.820 10% -85.653-1,1% Werkgelegenheid, naar provincie (, in %) Limburg Groningen Friesland Drenthe Flevoland Zeeland Zuid-Holland Overijssel Utrecht Noord-Holland Gelderland Noord-Brabant Werkgelegenheidsontwikkeling, naar provincie (-, in %) 0,4-0,4-0,8-1,2-1,6-2,0-2,4 Noord-Holland Utrecht Overijssel Friesland Noord-Brabant Gelderland Zeeland Groningen Flevoland Limburg Zuid-Holland Drenthe -2,8 14
Werkgelegenheid in perspectief () Werkgelegenheid Limburg - Werkgelegenheid Nederland - Abs. Aandeel in % in % Abs. Aandeel in % in % Landbouw 16.678 3% -7,0% Industrie 76.269 15% -2,1% Bouwnijverheid 21.847 4% -4,3% Vervoer en opslag 28.228 5% -2,5% Handel 92.192 18% 0,1% Horeca 27.725 5% % Informatie en communicatie 10.104 2% % Zakelijke dienstverlening 66.615 13% -0,8% Overheid 25.444 5% -5,3% Onderwijs 31.215 6% -3,1% Gezondheids- en welzijnszorg 94.901 18% -1,3% Overige dienstverlening 22.837 4% 0,2% Totaal 514.055 100% -1,7% 212.470 3% -2,9% 859.404 11% -1,7% 427.736 5% -3,5% 408.571 5% -0,9% 1.407.768 18% -0,4% 359.862 5% 0,6% 264.708 3% 0,1% 1.388.725 17% -0,7% 429.494 5% -2,2% 533.976 7% -0,9% 1.302.433 16% -1,3% 354.673 4% % 7.949.820 100% -1,1% Werkgelegenheidsstructuur Limburg ; naar sector, in % Werkgelegenheidsstructuur Nederland ; naar sector, in % Gezondheidsen welzijnszorg Onderwijs Overheid Overige dienstverlening Landbouw Industrie Bouwnijverheid Vervoer en opslag Overige dienstverlening Gezondheidsen welzijnszorg Onderwijs Overheid Industrie Landbouw Bouwnijverheid Vervoer en opslag Zakelijke dienstverlening Handel Zakelijke dienstverlening Handel Informatie en communicatie Horeca Informatie en communicatie Horeca Werkgelegenheidsontwikkeling Limburg -; naar sector, in % 4,0 Werkgelegenheidsontwikkeling Nederland -; naar sector, in % 4,0 2,0 2,0-2,0-2,0-4,0-4,0-6,0 Landbouw Industrie Bouwnijverheid Vervoer en opslag Handel Horeca Informatie en communicatie Zakelijke dienstverlening Overheid Onderwijs Gezondheids- en welzijnszorg Overige dienstverlening -6,0 Landbouw Industrie Bouwnijverheid Vervoer en opslag Handel Horeca Informatie en communicatie Zakelijke dienstverlening Overheid Onderwijs Gezondheids- en welzijnszorg Overige dienstverlening 15
16
Vestigingen & werkgelegenheid 2 In dit hoofdstuk wordt de vestigings- en werkgelegenheidsstructuren en -ontwikkelingen in de gemeente Onderbanken nader geanalyseerd. Daarbij wordt ingegaan op de stand per 1 januari en op de ontwikkelingen in de laatste 10 jaar, waarbij in het bijzonder op de periode januari - januari. 17
Vestigingen Vestigingen naar sector Vestigingen naar vestigingsmilieu Landbouw 37 6,8% Industrie 15 2,8% Bouwnijverheid 69 12,8% Groothandel 28 5,2% Detailhandel 45 8,3% Vervoer en opslag 7 1,3% Horeca 33 6,1% Informatie en communicatie 21 3,9% Financiële instellingen 2 0,4% Zakelijke dienstverlening 101 18,7% Overheid 3 0,6% Onderwijs 21 3,9% Gezondheids- en welzijnszorg 67 12,4% Cultuur, sport en recreatie 39 7,2% Overige dienstverlening 53 9,8% Totaal 541 10% Centrumgebieden 38 7,0% Solitaire locaties 503 93,0% Totaal 541 10% Vestigingen naar sector, in % 2 16,0 12,0 8,0 4,0 Landbouw Industrie Bouwnijverheid Groothandel Vervoer en opslag Horeca Detailhandel Financiële instellingen Informatie en communicatie Zakelijke dienstverlening Overheid Onderwijs Gezondheidsen welzijnszorg Cultuur, sport en recreatie Overige dienstverlening Vestigingen naar grootteklasse (aantal vestigingen naar grootteklasse in werkzame personen) 1 werkzame persoon 410 76% 2 t/m 4 werkzame personen 98 18% 5 t/m 9 werkzame personen 23 4% 10 t/m 19 werkzame personen 8 1% 20 t/m 49 werkzame personen 1 0% 50 t/m 99 werkzame personen 1 0% Totaal 541 100% 50-99 wp 20-49 wp 10-19 wp 2-4 wp 5-9 wp 1 wp 18
Vestigingenontwikkeling Vestigingenontwikkeling 2005 376 395 427 429 436 462 499 510 513 514 541 per jaar Abs. In % 19 5,1% 32 8,1% 2 0,5% 7 1,6% 26 6,0% 37 8,0% 11 2,2% 3 0,6% 1 0,2% 27 5,3% De gemiddelde groei van het aantal vestigingen in de afgelopen 10 jaar bedraagt: 4,4% 1 Vestigingenontwikkeling in de laatste 10 jaar, in % 8,0 6,0 4,0 8,1 8,0 2,0 5,1 6,0 5,3 2005 0,5 1,6 2,2 0,6 0,2 Vestigingenontwikkeling -, naar sector 01 Landbouw 37-1 -2,6% 02 Industrie 15 0 % 03 Bouwnijverheid 69 3 4,5% 04 Groothandel 28-1 -3,4% 05 Detailhandel 45-1 -2,2% 06 Vervoer en opslag 7 2 4% 07 Horeca 33 3 1% 08 Informatie en communicatie 21 2 10,5% 09 Financiële instellingen 2 0 % 10 Zakelijke dienstverlening 101 16 18,8% 11 Overheid 3 0 % 12 Onderwijs 21 0 % 13 Gezondheids- en welzijnszorg 67-6 -8,2% 14 Cultuur, sport en recreatie 39 3 8,3% 15 Overige dienstverlening 53 7 15,2% Totaal 541 27 5,3% 01 02 03 04 05-2,6 4,5-3,4-2,2 06 4 07 08 1 10,5 09 10 18,8 11 12 13-8,2 14 8,3 15 15,2-1 1 2 3 4 19
Werkgelegenheid Werkgelegenheid naar sector Werkgelegenheid naar vestigingsmilieu Landbouw 60 5,8% Industrie 19 1,8% Bouwnijverheid 100 9,7% Groothandel 63 6,1% Detailhandel 104 10,1% Vervoer en opslag 11 1,1% Horeca 109 10,5% Informatie en communicatie 29 2,8% Financiële instellingen 3 0,3% Zakelijke dienstverlening 127 12,3% Overheid 65 6,3% Onderwijs 74 7,2% Gezondheids- en welzijnszorg 170 16,4% Cultuur, sport en recreatie 43 4,2% Overige dienstverlening 57 5,5% Totaal 1.034 10% Centrumgebieden 161 15,6% Solitaire locaties 873 84,4% Totaal 1.034 10% 18,0 Werkgelegenheid naar sector, in % 16,0 14,0 12,0 1 8,0 6,0 4,0 2,0 Landbouw Industrie Bouwnijverheid Groothandel Detailhandel Vervoer en opslag Horeca Financiële instellingen Informatie en communicatie Zakelijke dienstverlening Overheid Onderwijs Gezondheidsen welzijnszorg Cultuur, sport en recreatie Overige dienstverlening Werkgelegenheid naar grootteklasse (aantal werkzame personen naar grootteklasse) 1 werkzame persoon 410 40% 2 t/m 4 werkzame personen 251 24% 5 t/m 9 werkzame personen 163 16% 10 t/m 19 werkzame personen 107 10% 20 t/m 49 werkzame personen 48 5% 50 t/m 99 werkzame personen 55 5% 10-19 wp 20-49 wp 50-99 wp 1 wp Totaal 1.034 100% 5-9 wp 2-4 wp 20
Werkgelegenheid Werkgelegenheid naar sector en geslacht, in % Mannen Vrouwen Landbouw 71,7% 28,3% Industrie 68,4% 31,6% Bouwnijverheid 91,0% 9,0% Groothandel 74,6% 25,4% Detailhandel 45,2% 54,8% Vervoer en opslag 90,9% 9,1% Horeca 49,5% 50,5% Informatie en communicatie 82,8% 17,2% Financiële instellingen 66,7% 33,3% Zakelijke dienstverlening 68,5% 31,5% Overheid 55,4% 44,6% Onderwijs 27,0% 73,0% Gezondheids- en welzijnszorg 2% 8% Cultuur, sport en recreatie 65,1% 34,9% Overige dienstverlening 24,6% 75,4% 484 Mannen Vrouwen 550 Totaal 53,2% 46,8% 180 160 140 120 100 80 60 40 20 0 Werkgelegenheid naar sector en geslacht (abs.) Vrouwen Mannen Landbouw Industrie Bouwnijverheid Groothandel Detailhandel Vervoer en opslag Horeca Financiële instellingen Informatie en communicatie Zakelijke dienstverlening Overheid Onderwijs Gezondheids- en welzijnszorg Cultuur, sport en recreatie Overige dienstverlening Werkgelegenheid naar type In % Fulltime in dienst Parttime in dienst 797 217 77,1% 21,0% 217 20 Totaal in dienst 1.014 98,1% Uitzendkracht fulltime 18 1,7% 797 Uitzendkracht parttime 2 0,2% Totaal uitzendkracht 20 1,9% Totaal 1.034 10% fulltime dienstverband parttime dienstverband uitzendkrachten 21
Werkgelegenheidsontwikkeling Werkgelegenheidsontwikkeling 2005 1.030 1.044 1.030 1.049 1.069 1.033 1.115 1.115 1.046 1.029 1.034 per jaar Abs. In % 14 1,4% -14-1,3% 19 1,8% 20 1,9% -36-3,4% 82 7,9% 0 % -69-6,2% -17-1,6% 5 0,5% De gemiddelde groei van de werkgelegenheid in de afgelopen 10 jaar bedraagt: % 8,0 Werkgelegenheidsontwikkeling in de laatste 10 jaar, in % 6,0 4,0 7,9 2,0-2,0 1,4-1,3 1,8 1,9-3,4-1,6 0,5-6,2-4,0-6,0-8,0 2005 Werkgelegenheidsontwikkeling -, naar sector 01 Landbouw 60-3 -4,8% 02 Industrie 19-1 -5,0% 03 Bouwnijverheid 100 6 6,4% 04 Groothandel 63-4 -6,0% 05 Detailhandel 104-8 -7,1% 06 Vervoer en opslag 11 2 22,2% 07 Horeca 109 1 0,9% 08 Informatie en communicatie 29 6 26,1% 09 Financiële instellingen 3 0 % 10 Zakelijke dienstverlening 127 20 18,7% 11 Overheid 65 0 % 12 Onderwijs 74-2 -2,6% 13 Gezondheids- en welzijnszorg 170-20 -10,5% 14 Cultuur, sport en recreatie 43 3 7,5% 15 Overige dienstverlening 57 5 9,6% Totaal 1.034 5 0,5% 01 02-4,8-5,0 03 6,4 04 05-6,0-7,1 06 22,2 07 0,9 08 26,1 09 10 18,7 11 12-2,6 13-10,5 14 15 7,5 9,6-15,0-1 -5,0 5,0 1 15,0 2 25,0 3 22
Werkgelegenheidsontwikkeling Werkgelegenheidsontwikkeling - naar sector en geslacht Absoluut In % Mannen Vrouwen Mannen Vrouwen Landbouw 2-5 Industrie -1 0 Bouwnijverheid 6 0 Groothandel -1-3 Detailhandel -2-6 Vervoer en opslag 2 0 Horeca 2-1 Informatie en communicatie 4 2 Financiële instellingen 0 0 Zakelijke dienstverlening 13 7 Overheid 0 0 Onderwijs 0-2 Gezondheids- en welzijnszorg -6-14 Cultuur, sport en recreatie 3 0 Overige dienstverlening 1 4 Totaal 23-18 4,9% -22,7% -7,1% % 7,1% % -3,1% -11,0% -3,1% -11,0% 25,0% % 3,8% -1,8% 2% 66,7% % % 17,6% 21,2% % % % -3,6% -15,0% -9,3% 12,0% % 7,7% 10,3% 4,4% -3,6% 8 Werkgelegenheidsontwikkeling - naar sector en geslacht, in % 6 Mannen Vrouwen 4 2-2 -4 Landbouw Industrie Bouwnijverheid Groothandel Detailhandel Vervoer en opslag Horeca Financiële instellingen Informatie en communicatie Zakelijke dienstverlening Overheid Onderwijs Gezondheids- en welzijnszorg Cultuur, sport en recreatie Overige dienstverlening Werkgelegenheidsontwikkeling -, naar type Abs. In % 2 Werkgelegenheidsontwikkeling - in %, naar type Fulltime in dienst -5-0,6% 16,0 Parttime in dienst 7 3,3% 12,0 Totaal in dienst 2 0,2% 8,0 Uitzendkracht fulltime 3 2% 4,0 Uitzendkracht parttime Totaal uitzendkracht 0 3 % 17,6% Totaal 5 0,5% -4,0 Fulltime in dienst Parttime in dienst Totaal in dienst Uitzendkracht fulltime Uitzendkracht parttime Totaal uitzendkracht Totaal 23
Regiogemeenten Vestigingenontwikkeling - regiogemeenten Werkgelegenheidsontwikkeling - regiogemeenten Brunssum 1.557 0 % Heerlen 5.718 73 1,3% Kerkrade 2.748 71 2,7% Landgraaf 2.164 42 2,0% Nuth 1.339 55 4,3% Onderbanken 541 27 5,3% Simpelveld 712 30 4,4% Voerendaal 998 47 4,9% Totaal 15.777 345 2,2% Brunssum 7.510 255 3,5% Heerlen 53.448-1.330-2,4% Kerkrade 15.023 26 0,2% Landgraaf 9.301-280 -2,9% Nuth 6.006-67 -1,1% Onderbanken 1.034 5 0,5% Simpelveld 2.243 78 3,6% Voerendaal 2.646-18 -0,7% Totaal 97.211-1.331-1,4% Vestigingenontwikkeling - per regiogemeente, in % 5,3 Onderbanken 4,9 Voerendaal 4,4 Simpelveld 4,3 Nuth 2,7 Kerkrade 2,0 Landgraaf 1,3 Heerlen Brunssum 1,0 2,0 3,0 4,0 5,0 6,0 Werkgelegenheidsontwikkeling - per regiogemeente, in % 3,6 Simpelveld 3,5 Brunssum 0,5 Onderbanken 0,2 Kerkrade -0,7 Voerendaal -1,1 Nuth -2,4 Heerlen -2,9 Landgraaf -3,0-2,0-1,0 1,0 2,0 3,0 4,0 24
Top 20 branches en vestigingen Top 20 branches op basis van werkgelegenheid Branche Werkgelegenheid Algemeen overheidsbestuur 100 Basisonderwijs voor leerplichtigen 100 Verzorgingshuizen 0 Restaurants 0 Algemene burgerlijke en utiliteitsbouw 0 Cafetaria's, lunchrooms, snackbars, ijssalons, eetkramen e.d 0 Cafés 0 Organisatie-adviesbureaus 0 Thuiszorg 0 Ingenieurs en overig technisch ontwerp en advies 0 Haarverzorging 0 Teelt van granen, peulvruchten en oliehoudende zaden 0 Overige paramedische praktijken (geen fysiotherapie, psych.) 0 Praktijken van huisartsen 0 Supermarkten en dergelijke winkels met een algemeen assort. 0 Detailh. via postorder/internet in kleding en mode-artikelen 0 Schoonheidsverzorging, pedicures en manicures 0 Groothandel in hout en plaatmateriaal 0 Praktijken van fysiotherapeuten 0 Wegenbouw 0 Werkgelegenheid (fulltime, parttime en uitzendkrachten) afgerond op 100-tallen. Top 20 vestigingen op basis van werkgelegenheid Naam Branche Gemeente Onderbanken Zorgcentrum aan de Bleek Plus Hensgens Schinveld Basisschool Schinveld - Onderbouw Restaurant Schinvelderhoeve Houthandel Diederen Schinveld B.V. Esso Schinveld Basisschool Schinveld - Bovenbouw Buurtzorg Nederland Team Onderbanken Huisartsenpraktijk Gezondheidscentrum Schinveld Chinees Restaurant Boeddha Basisschool St. Jozef Basisschool St. Gertrudis Bastin Pallets Cafe de Kloes Basisschool de Spil Mediq Apotheek Schinveld Ruiter-Kramer V.O.F. Huisartspraktijk I. Buijs Gastronomie Smeets Algemeen overheidsbestuur Verzorgingshuizen Supermarkten en dergelijke winkels met een algemeen assort. Basisonderwijs voor leerplichtigen Restaurants Groothandel in hout en plaatmateriaal Benzinestations Basisonderwijs voor leerplichtigen Thuiszorg Praktijken van huisartsen Restaurants Basisonderwijs voor leerplichtigen Basisonderwijs voor leerplichtigen Groothandel in emballage Cafés Basisonderwijs voor leerplichtigen Apotheken Groothandel in groenten en fruit Praktijken van huisartsen Restaurants Op te merken is dat het bovenstaande overzicht in gaat op de grootste vestigingen en niet op de grootste ondernemingen. Ondernemingen kunnen namelijk bestaan uit meerdere vestigingen c.q. filialen. 25
26
Bedrijvendynamiek 3 In dit hoofdstuk wordt de bedrijvendynamiek in de gemeente Onderbanken in beeld gebracht. Evenals bij bevolkingsvraagstukken is met betrekking tot toename en afname van vestigingen en werkgelegenheid onderscheid te maken in natuurlijke ontwikkeling (saldo oprichtingen en opheffingen) en migratiestromen (verplaatsers). Bij de toename en/of afname van de werkgelegenheid speelt echter nog een ander aspect een rol, namelijk de ontwikkeling bij reeds bestaande, niet verplaatste, vestigingen (= autonome ontwikkeling). Op te merken is dat de bedrijvendynamiek betrekking heeft op de periode van 2 januari tot en met 1 januari. Daarnaast zijn de oprichtingen en opheffingen exclusief vestigingen die in de bovengenoemde periode zijn opgericht en tevens zijn opgeheven en betreffen verhuizingen alleen verhuizingen tussen gemeenten. 27
Bedrijvendynamiek -: saldo Bedrijvendynamiek -, in aantallen Bedrijvendynamiek -, in % Vestigingen Werkgelegenheidseffect Vestigingen Werkgelegenheidseffect 1-1- 514 1.029 Oprichtingen Opheffingen 45-25 50-44 8,8% -4,9% 4,9% -4,3% Saldo 20 6 3,9% 0,6% Vestiging Vertrek Saldo 19-12 7 28-15 13 3,7% -2,3% 1,4% 2,7% -1,5% 1,3% Vestigingen met wp+ Vestigingen met wp- Saldo 19 28 21 35-14 3,7% 5,4% 2,0% 3,4% -1,4% Correcties 0 0 % % Groei 27 5 5,3% 0,5% 1-1- 541 1.034 In het bovenstaande overzicht betreffende de vestigingendynamiek is het aantal vestigingen weergegeven en het werkgelegenheidseffect (aantal werkzame personen). - Vestigingen die in de periode zijn opgericht en tevens zijn opgeheven zijn in het overzicht buiten beschouwing gelaten. - Vestigingen met wp+ betreft het aantal vestigingen (die niet zijn verhuisd) waarbij de werkgelegenheid in de afgelopen periode is toegenomen c.q. de toename van het aantal werkzame personen bij deze vestigingen. - Vestigingen met wp- betreft het aantal vestigingen (die niet zijn verhuisd) waarbij de werkgelegenheid in de afgelopen periode is afgenomen c.q. de afname van het aantal werkzame personen bij deze vestigingen. - Gegevens over vestiging en vertrek betreffen alleen verhuisbewegingen tussen gemeenten. Verhuisbewegingen binnen dezelfde gemeente (intragemeentelijke verhuizingen) zijn in het bovenstaande overzicht buiten beschouwing gelaten. Het werkgelegenheidseffect betreft dan ook de werkgelegenheidsverandering bij vestigingen die in de afgelopen periode van of naar een andere gemeente zijn verhuisd. Bedrijvendynamiek - - werkgelegenheidseffect naar type Oprichtingen Opheffingen Vestiging Vetrek Vestigingen met wp+ Vestigingen met wp- -60-40 -20 0 20 40 60 28
Oprichtingen Oprichtingen -, naar sector Vestigingen Werkgelegenheidseffect Abs. In % Ver. in % Ver. in % Landbouw 0 0% % 0 0% % Industrie 1 2% 6,7% 1 2% 5,0% Bouwnijverheid 3 7% 4,5% 3 6% 3,2% Groothandel 1 2% 3,4% 1 2% 1,5% Detailhandel 4 9% 8,7% 4 8% 3,6% Vervoer en opslag 3 7% 6% 3 6% 33,3% Horeca 5 11% 16,7% 6 12% 5,6% Informatie en communicatie 1 2% 5,3% 3 6% 13,0% Financiële instellingen 0 0% % 0 0% % Zakelijke dienstverlening 18 40% 21,2% 20 40% 18,7% Overheid 0 0% % 0 0% % Onderwijs 1 2% 4,8% 1 2% 1,3% Gezondheids- en welzijnszorg 2 4% 2,7% 2 4% 1,1% Cultuur, sport en recreatie 3 7% 8,3% 3 6% 7,5% Overige dienstverlening 3 7% 6,5% 3 6% 5,8% Totaal 45 100% 8,8% 50 100% 4,9% In het bovenstaande overzicht is het aantal oprichtingen weergegeven en het werkgelegenheidseffect (aantal werkzame personen) daarvan. Vestigingen die in de periode zijn opgericht en tevens zijn opgeheven, zijn in het overzicht buiten beschouwing gelaten. Werkgelegenheidseffect oprichtingen -, naar sector 20 16 12 8 4 0 Landbouw Industrie Bouwnijverheid Groothandel Detailhandel Vervoer en opslag Horeca Financiële instellingen Informatie en communicatie Zakelijke dienstverlening Overheid Onderwijs Gezondheids- en welzijnszorg Cultuur, sport en recreatie Overige dienstverlening 29
Opheffingen Opheffingen -, naar sector Vestigingen Werkgelegenheidseffect Abs. In % Ver. in % Ver. in % Landbouw -1 4% -2,6% -1 2% -1,6% Industrie 0 0% % 0 0% % Bouwnijverheid -1 4% -1,5% -1 2% -1,1% Groothandel -1 4% -3,4% -1 2% -1,5% Detailhandel -5 20% -10,9% -8 18% -7,1% Vervoer en opslag -2 8% -4% -3 7% -33,3% Horeca -2 8% -6,7% -4 9% -3,7% Informatie en communicatie 0 0% % 0 0% % Financiële instellingen 0 0% % 0 0% % Zakelijke dienstverlening -4 16% -4,7% -5 11% -4,7% Overheid 0 0% % 0 0% % Onderwijs -2 8% -9,5% -2 5% -2,6% Gezondheids- en welzijnszorg -6 24% -8,2% -18 41% -9,5% Cultuur, sport en recreatie 0 0% % 0 0% % Overige dienstverlening -1 4% -2,2% -1 2% -1,9% Totaal -25 100% -4,9% -44 100% -4,3% In het bovenstaande overzicht is het aantal opheffingen weergegeven en het werkgelegenheidseffect (aantal werkzame personen) daarvan. Vestigingen die in de periode zijn opgericht en tevens zijn opgeheven, zijn in het overzicht buiten beschouwing gelaten. 0 Werkgelegenheidseffect opheffingen -, naar sector -4-8 -12-16 -20 Landbouw Industrie Bouwnijverheid Groothandel Detailhandel Vervoer en opslag Horeca Financiële instellingen Informatie en communicatie Zakelijke dienstverlening Overheid Onderwijs Gezondheids- en welzijnszorg Cultuur, sport en recreatie Overige dienstverlening 30
Intergemeentelijke verhuizingen Intergemeentelijke verhuizingen van en naar de regio -, naar sector Vestigingen Werkgelegenheidseffect Vestiging Vertrek Saldo Vestiging Vertrek Saldo Landbouw 0 0 0 Industrie 0-1 -1 Bouwnijverheid 2-1 1 Groothandel 0-1 -1 Detailhandel 2-2 0 Vervoer en opslag 1 0 1 Horeca 0 0 0 Informatie en communicatie 1 0 1 Financiële instellingen 0 0 0 Zakelijke dienstverlening 5-3 2 Overheid 0 0 0 Onderwijs 1 0 1 Gezondheids- en welzijnszorg 2-4 -2 Cultuur, sport en recreatie 0 0 0 Overige dienstverlening 5 0 5 Totaal 19-12 7 0 0 0 0-1 -1 3-1 2 0-4 -4 2-2 0 2 0 2 0 0 0 5 0 5 0 0 0 8-3 5 0 0 0 1 0 1 2-4 -2 0 0 0 5 0 5 28-15 13 In het bovenstaande overzicht is het aantal intergemeentelijke verhuizingen van en naar Onderbanken weergegeven en het werkgelegenheidseffect (aantal werkzame personen) daarvan. Gegevens over verhuizingen (vestiging en vertrek) betreffen alleen verhuisbewegingen van en naar gemeenten. Verhuisbewegingen binnen dezelfde gemeente (intragemeentelijke verhuizingen) zijn in het bovenstaande overzicht buiten beschouwing gelaten. Het werkgelegenheidseffect betreft dan ook de werkgelegenheidsverandering bij vestigingen die in de afgelopen periode van of naar een andere gemeente zijn verhuisd. 6 Werkgelegenheidseffect intergemeentelijke verhuizingen -, naar sector 4 2 0-2 -4 Landbouw Industrie Bouwnijverheid Groothandel Detailhandel Vervoer en opslag Horeca Financiële instellingen Informatie en communicatie Zakelijke dienstverlening Overheid Onderwijs Gezondheids- en welzijnszorg Cultuur, sport en recreatie Overige dienstverlening 31
Autonome ontwikkeling - Autonome groei en krimp -, naar sector Vestigingen Werkgelegenheidseffect WP+ WP- Saldo WP+ WP- Saldo Landbouw 4-8 -4 Industrie 0-2 -2 Bouwnijverheid 3-4 -1 Groothandel 3-1 2 Detailhandel 4-8 -4 Vervoer en opslag 0-1 -1 Horeca 8-1 7 Informatie en communicatie 0-1 -1 Financiële instellingen 0 0 0 Zakelijke dienstverlening 0-3 -3 Overheid 2-1 1 Onderwijs 1-3 -2 Gezondheids- en welzijnszorg 5-4 1 Cultuur, sport en recreatie 2-2 0 Overige dienstverlening 0-2 -2 Totaal 32-41 -9 5-13 -8 0-6 -6 4-6 -2 4-1 3 7-45 -38 0-1 -1 18-1 17 0-1 -1 0 0 0 0-5 -5 3-3 0 1-7 -6 38-5 33 2-2 0 0-3 -3 82-99 -17 In het bovenstaande overzicht is per sector de autonome ontwikkeling weergegeven in de afgelopen 5 jaar. De autonome ontwikkeling wordt berekend op basis van de werkgelegenheidsontwikkeling bij vestigingen die zowel aan het eind alsook aan het eind van de periode in de gemeente gevestigd waren. Het betreft zodoende de werkgelegenheidsontwikkeling exclusief het effect van oprichtingen, opheffingen en verhuisbewegingen van en naar de regio. WP+ Vestigingen; het aantal vestigingen waarbij de werkgelegenheid in de afgelopen 5 jaar is toegenomen. WP- Vestigingen; het aantal vestigingen waarbij de werkgelegenheid in de afgelopen 5 jaar is afgenomen. WP+ Werkgelegenheidseffect; de toename van het aantal werkzame personen bij vestigingen waarbij de werkgelegenheid in de afgelopen 5 jaar is toegenomen. WP- Werkgelegenheidseffect; de afname van het aantal werkzame personen bij vestigingen waarbij de werkgelegenheid in de afgelopen 5 jaar is afgenomen. Top 10 branches met de grootste autonome werkgelegenheidsgroei - 32 28 24 20 16 12 8 4 0 Verzorgingshuizen Cafetaria's, lunchrooms, e.d. Restaurants Praktijken van huisartsen Praktijken fysiotherapeuten Algemeen overheidsbestuur Fokken en houden van melkvee Apotheken Cafés Grth. in hout en plaatmat. 32
Faillissementen Onder faillissementen worden bedrijfsbeëindigingen verstaan als gevolg van een faillissementverklaring van de rechter (gerechtelijk beslag op het vermogen). De gegevens zijn afkomstig uit het Handelsregister van de Kamer van Koophandel. In de onderstaande overzichten zijn bedrijfsbeeindigingen als gevolg van andere redenen buiten beschouwing gelaten. Op te merken is dat ook faillissementen van bedrijven zijn opgenomen die op een later tijdstip een doorstart maken. Faillissementen in naar sector Bouwnijverheid 0 0% Detailhandel 0 0% Vervoer en opslag 0 0% Zakelijke dienstverlening 0 0% Totaal 0 0% Top 10 Faillissementen - naar branche Goederenvervoer over de weg Leggen v. kabels Particuliere beveiliging Winkels dieren, hengelsport Winkels overige art. 1 0 Faillissementen - 2 2,0 1,6 1,2 1 1 1 0,8 0,4 0 0 Faillissementen - naar sector Bouwnijverheid 0 0 0 1 0 0 Detailhandel 0 0 2 0 0 0 Vervoer en opslag 0 0 0 0 1 0 Zakelijke dienstverlening 1 0 0 0 0 0 Totaal 1 0 2 1 1 0 33
Starters Onder starters worden startende ondermingen verstaan. Dit kunnen zzp -ers zijn, maar ook grotere nieuwe ondernemingen. De gegevens over starters zijn afkomstig uit het Handelsregister van de Kamer van Koophandel. In de onderstaande overzichten zijn dus nieuwe vestigingen als gevolg van andere redenen (zoals nieuwe nevenvestigingen van bestaande ondernemingen) buiten beschouwing gelaten. Starters in naar sector Top 10 Starters - naar branche Landbouw 0 0% Industrie 1 2% Bouwnijverheid 4 9% Groothandel 1 2% Detailhandel 8 19% Vervoer en opslag 2 5% Horeca 1 2% Informatie en communicatie 1 2% Financiële instellingen 0 0% Zakelijke dienstverlening 16 37% Onderwijs 1 2% Gezondheids- en welzijnszorg 3 7% Cultuur, sport en recreatie 2 5% Overige dienstverlening 3 7% Totaal 43 100% Alg. burgerl./utiliteitsbouw Organisatie-adviesbureaus Haarverzorging Thuiszorg Ingenieurs/ov. techn.ontwerp Ov.paramed.praktijken Schoonheidsverz., pedicures Cafés Cafetaria's, lunchrooms, e.d. Dh. po/int. kleding/mode-artikelen 18 16 14 12 10 8 6 4 2 0 Starters - 49 50 46 43 40 36 37 36 30 20 10 0 Starters - naar sector Landbouw 1 0 0 3 0 0 Industrie 2 0 4 0 0 1 Bouwnijverheid 3 7 6 11 5 4 Groothandel 1 0 1 1 0 1 Detailhandel 3 4 8 2 6 8 Vervoer en opslag 0 3 0 2 0 2 Horeca 1 1 3 2 4 1 Informatie en communicatie 4 2 1 0 2 1 Financiële instellingen 0 0 0 1 0 0 Zakelijke dienstverlening 9 7 10 14 7 16 Onderwijs 0 2 0 1 3 1 Gezondheids- en welzijnszorg 5 3 5 4 4 3 Cultuur, sport en recreatie 4 2 0 2 2 2 Overige dienstverlening 3 6 8 6 3 3 Totaal 36 37 46 49 36 43 34
Bedrijfssectoren 4 In dit hoofdstuk wordt ingezoomd op de afzonderlijke sectoren in de gemeente Onderbanken. Op te merken is dat de sectoren winning van delfstoffen en nutsbedrijven in de voorliggende rapportage binnen de sector 'Industrie' vallen. Deze beide sectoren hebben een te beperkt aantal arbeidsplaatsen voor nadere analyse. 35
Sectorvergelijking Vestigingenontwikkeling - Werkgelegenheidsontwikkeling - Landbouw 37-1 -2,6% Industrie 15 0 % Bouwnijverheid 69 3 4,5% Groothandel 28-1 -3,4% Detailhandel 45-1 -2,2% Vervoer en opslag 7 2 4% Horeca 33 3 1% Informatie en communicatie 21 2 10,5% Financiële instellingen 2 0 % Zakelijke dienstverlening 101 16 18,8% Overheid 3 0 % Onderwijs 21 0 % Gezondheids- en welzijnszorg 67-6 -8,2% Cultuur, sport en recreatie 39 3 8,3% Overige dienstverlening 53 7 15,2% Totaal 541 27 5,3% 60-3 -4,8% 19-1 -5,0% 100 6 6,4% 63-4 -6,0% 104-8 -7,1% 11 2 22,2% 109 1 0,9% 29 6 26,1% 3 0 % 127 20 18,7% 65 0 % 74-2 -2,6% 170-20 -10,5% 43 3 7,5% 57 5 9,6% 1.034 5 0,5% Vestigingenontwikkeling, in % Landbouw Industrie - 10-jaarsgemiddelde Bouwnijverheid Groothandel Detailhandel Vervoer en opslag Horeca Financiële instellingen Informatie en communicatie Zakelijke dienstverlening Overheid Onderwijs Gezondheids- en welzijnszorg Cultuur, sport en recreatie Overige dienstverlening -1 1 2 3 4 Werkgelegenheidsontwikkeling, in % Landbouw Industrie - 10-jaarsgemiddelde Bouwnijverheid Groothandel Detailhandel Horeca Vervoer en opslag Financiële instellingen Informatie en communicatie Zakelijke dienstverlening Overheid Onderwijs Gezondheids- en welzijnszorg Cultuur, sport en recreatie Overige dienstverlening -15,0-1 -5,0 5,0 1 15,0 2 25,0 3 36
Landbouw Vestigingenontwikkeling - Landbouw 37-1 -2,6% Werkgelegenheidsontwikkeling - Landbouw 60-3 -4,8% Vestigingenontwikkeling, in % 6,0 Werkgelegenheidsontwikkeling, in % 16,0 4,0 12,0 2,0-2,0 5,3 2,5-4,9-2,6-2,6 8,0 4,0-4,0-8,0-3,9 12,3 2,4 3,6-12,6 1,3-11,7-7,4-4,8-4,0-12,0-6,0 2005-16,0 2005 Vestigingenontwikkeling -, naar branche Werkgelegenheidsontwikkeling -, naar branche Teelt van gewassen 20-1 -4,8% Fokken en houden van dieren 11 0 % Akkebouw in comb. met veehouderij 2 0 % Dienstverlening voor de landbouw 4 0 % CBS landbouwtelling 0 0 Totaal 37-1 -2,6% 34-4 -10,5% 18 0 % 2 0 % 6 1 2% 0 0 60-3 -4,8% 37
Industrie Vestigingenontwikkeling - Industrie 15 0 % Werkgelegenheidsontwikkeling - Industrie 19-1 -5,0% Vestigingenontwikkeling, in % 2 Werkgelegenheidsontwikkeling, in % 2 15,0 1 2 1 5,0-5,0-6,2 2 11,1-5,9-6,2-1 -2-34,1 11,1-5,6-8,8 3,2-18,7-7,7-16,7-5,0-1 -15,0-3 -15,0 2005-4 2005 Vestigingenontwikkeling -, naar branche Werkgelegenheidsontwikkeling -, naar branche Voedings- en genotmiddelen 0 0 Textiel en textielprodukten 1 0 % Artikelen van hout (excl. meubels) 0 0 Papierwaren, uitgeverijen en drukkerijen 5 1 25,0% Chemische- rubber- en kunststofprodukten 0 0 Metalen en produkten van metaal 3 0 % Elektrische en optische apparaten 1 0 % Machines en apparaten 2-1 -33,3% Meubels 2 0 % Overige goederen en SW-bedrijven 1 0 % Totaal 15 0 % 0 0 1 0 % 0 0 7 0 % 0 0 5 0 % 1 0 % 2-1 -33,3% 2 0 % 1 0 % 19-1 -5,0% 38
Bouwnijverheid Vestigingenontwikkeling - Bouwnijverheid 69 3 4,5% Werkgelegenheidsontwikkeling - Bouwnijverheid 100 6 6,4% Vestigingenontwikkeling, in % 3 Werkgelegenheidsontwikkeling, in % 12,0 25,0 8,0 2 15,0 1 29,3 4,0-1,1 6,8 9,6 6,8 4,1-5,0-2,1 6,4 5,0-2,4 11,3 3,4 8,2-4,5 9,5-4,3 4,5-4,0-8,0-11,8-5,0 2005-12,0 2005 Vestigingenontwikkeling -, naar branche Werkgelegenheidsontwikkeling -, naar branche Algemene burgerlijke en utiliteitsbouw 24 1 4,3% Grond-, water- en wegenbouw 5 0 % Slopen van bouwwerken, grondverzet 2 1 10% Bouwinstallatie 11 0 % Afwerking van gebouwen 19 1 5,6% Gespecialiseerde werkzaamheden 8 0 % Totaal 69 3 4,5% 30 2 7,1% 16 0 % 2 1 10% 11 0 % 33 3 1% 8 0 % 100 6 6,4% 39
Groothandel Vestigingenontwikkeling - Groothandel 28-1 -3,4% Werkgelegenheidsontwikkeling - Groothandel 63-4 -6,0% Vestigingenontwikkeling, in % 16,0 Werkgelegenheidsontwikkeling, in % 16,0 12,0 12,0 8,0 4,0 12,5 7,7 14,3 8,0 14,5 13,1-4,0-8,0 3,7-7,1-9,4-3,4 4,0-4,0 6,3-4,5 1,6-3,1-4,8 1,7-2,9-6,0-12,0 2005-8,0 2005 Vestigingenontwikkeling -, naar branche Werkgelegenheidsontwikkeling -, naar branche Handel in auto s en aanhangers 3-1 -25,0% Gespecialiseerde reparatie van auto's 1 0 % Handel in auto-onderdelen en -accessoires 1 0 % Handelsbemiddeling 4 0 % Groothandel in landbouwproducten 4 0 % Groothandel in voedings- en genotmiddelen 2 0 % Groothandel in ov. consumentenartikelen 5 0 % Groothandel in ICT-apparatuur 2 0 % Groothandel in machines, apparaten 1 0 % Overige groothandel 5 0 % Totaal 28-1 -3,4% 4-3 -42,9% 2-1 -33,3% 1 0 % 5 0 % 6 0 % 9 0 % 5 0 % 2 0 % 9 0 % 20 0 % 63-4 -6,0% 40
Detailhandel Vestigingenontwikkeling - Detailhandel 45-1 -2,2% Werkgelegenheidsontwikkeling - Detailhandel 104-8 -7,1% Vestigingenontwikkeling, in % 3 Werkgelegenheidsontwikkeling, in % 12,0 25,0 8,0 2 15,0 1 5,0-5,0-10,9-4,9 2,6 27,5-7,8-4,3 2,2-2,2 4,0-4,0-8,0-9,8-4,8 2,9 2,1-4,1 10,6-12,8-15,4-2,6-7,1-1 -12,0-15,0 2005-16,0 2005 Vestigingenontwikkeling -, naar branche Werkgelegenheidsontwikkeling -, naar branche Voedings- en genotmiddelen 6 0 % Kleding, mode art. en textiel 1 0 % Persoonlijke verzorging 0-1 -10% Wonen en wooninrichting 2 1 10% Huishoudelijke artikelen 1 0 % Consumentenelectronica 0 0 Doe-het-zelf 0 0 Vrije tijd en educatie 5 0 % Overige detailhandel non food 0 0 Apotheken 1 0 % Markthandel 7 0 % Detailhandel niet via winkel of markt 22-1 -4,3% Totaal 45-1 -2,2% 34-5 -12,8% 3 1 5% 0-4 -10% 4 0 % 6 1 2% 0 0 0 0 11 0 % 0 0 8 2 33,3% 10-1 -9,1% 28-2 -6,7% 104-8 -7,1% 41
Vervoer en opslag Vestigingenontwikkeling - Vervoer en opslag 7 2 4% Werkgelegenheidsontwikkeling - Vervoer en opslag 11 2 22,2% Vestigingenontwikkeling, in % 4 Werkgelegenheidsontwikkeling, in % 3 2 2-2 -4-12,5 28,6-44,4 4 14,3 37,5-36,4-28,6 4 1-1 -2-3 12,5-14,8-4,3-9,1 1 9,1-5 -25,0 22,2-4 -6 2005-5 2005 Vestigingenontwikkeling -, naar branche Werkgelegenheidsontwikkeling -, naar branche Vervoer over de weg 6 1 2% Post- en koeriersdiensten 1 1 Totaal 7 2 2% 10 1 11,1% 1 1 11 2 11,1% 42
Horeca Vestigingenontwikkeling - Horeca 33 3 1% Werkgelegenheidsontwikkeling - Horeca 109 1 0,9% Vestigingenontwikkeling, in % 12,0 Werkgelegenheidsontwikkeling, in % 12,0 8,0 8,0 4,0 6,1 3,7 10,7 7,1 1 4,0-0,9 4,4-2,1 8,7 2,0 1,0 4,9 0,9-4,0-4,0-8,0-14,3-1 -9,7-8,0-12,0-18,9-12,0-16,0-16,0 2005-2 2005 Vestigingenontwikkeling -, naar branche Werkgelegenheidsontwikkeling -, naar branche Hotels, pensions en conferentie-oorden 1 0 % Vakantiehuisjes, -bungalowparken e.d. 1 0 % Kampeerterreinen 1 0 % Cafés 10 0 % Restaurants 6 0 % Cafetaria s en ijssalons 11 3 37,5% Kantines en catering 3 0 % Totaal 33 3 1% 2-1 -33,3% 3 0 % 3 0 % 26-1 -3,7% 40 1 2,6% 28 1 3,7% 7 1 16,7% 109 1 0,9% 43
Informatie en communicatie Vestigingenontwikkeling - Informatie en communicatie 21 2 10,5% Werkgelegenheidsontwikkeling - Informatie en communicatie 29 6 26,1% Vestigingenontwikkeling, in % 25,0 Werkgelegenheidsontwikkeling, in % 3 2 25,0 15,0 1 5,0-5,0-1 -15,0 25,0 13,3-17,6 21,4 5,9 5,6 10,5 2 15,0 1 5,0-5,0 26,7 10,5-9,5-5,3 16,7 9,5 26,1-2 2005-1 2005 Vestigingenontwikkeling -, naar branche Werkgelegenheidsontwikkeling -, naar branche Uitgevers v. kranten, tijdschriften en software 1 0 % Prod. en distr. van radio, televisie en films 5 1 25,0% Radio- en televisieomroepen 1 0 % Gegevensverwerking, webhosting 1 0 % Dienstverlening t.b.v. informatietechnologie 13 1 8,3% Totaal 21 2 10,5% 1 0 % 7 1 16,7% 2 0 % 2 0 % 17 5 41,7% 29 6 26,1% 44
Financiële instellingen Vestigingenontwikkeling - Financiële instellingen 2 0 % Werkgelegenheidsontwikkeling - Financiële instellingen 3 0 % Vestigingenontwikkeling, in % 2 Werkgelegenheidsontwikkeling, in % 2 1 2 1-1 18,2-23,1 1-18,2-11,1-1 -2-2 -33,3-3 -62,5-3 -5-4 -5-4 -6-5 2005-7 2005 Vestigingenontwikkeling -, naar branche Werkgelegenheidsontwikkeling -, naar branche Banken 0 0 Financiële bemiddeling en advisering 2 0 % Totaal 2 0 % 0 0 3 0 % 3 0 % 45
Zakelijke dienstverlening Vestigingenontwikkeling - Zakelijke dienstverlening 101 16 18,8% Werkgelegenheidsontwikkeling - Zakelijke dienstverlening 127 20 18,7% Vestigingenontwikkeling, in % 2 Werkgelegenheidsontwikkeling, in % 2 16,0 12,0 8,0 4,0 10,6 17,3 4,9 3,1 10,6 17,8 2,3-1,1-2,3 18,8 15,0 1 5,0-5,0-1 -15,0-2 13,3 8,5-2,9 6,1 19,0 9,6 2,9-22,0-2,7 18,7-4,0 2005-25,0 2005 Vestigingenontwikkeling -, naar branche Werkgelegenheidsontwikkeling -, naar branche Handel en verhuur van onroerend goed 4 0 % Rechtskundige dienstverlening 1 0 % Accountancy, belastingadvies en adm. 2-3 -6% Overige zakelijke dienstverlening 19 6 46,2% Advisering op het gebied bedrijfsvoering 29 4 16,0% Architecten-, ingenieursbureaus 19 5 35,7% Speur- en ontwikkelingswerk 0 0 Onderzoeks-, reclame- en pr-bureaus 5 0 % Industrieel ontwerp 5 0 % Fotografie en ontwikkelen van foto's 2 1 10% Verhuur van roerende goederen 6 1 2% Uitzendbureaus en arbeidsbemiddeling 3 0 % Gespecialiseerde reiniging van gebouwen 2 2 Reisbemiddeling en reisorganisatie 2 0 % Beveiliging en opsporing 1 0 % Facility management en reiniging 1 0 % Totaal 101 16 16,5% 5 0 % 3 0 % 2-3 -6% 27 9 5% 32 5 18,5% 25 5 25,0% 0 0 5 0 % 6 0 % 2 1 10% 8 1 14,3% 3 0 % 2 2 2 0 % 4 0 % 1 0 % 127 20 16,8% 46
Overheid Vestigingenontwikkeling - Overheid 3 0 % Werkgelegenheidsontwikkeling - Overheid 65 0 % Vestigingenontwikkeling, in % 6,0 Werkgelegenheidsontwikkeling, in % 12,0 4,0 8,0 2,0 4,0-4,0 4,5 7,1 8,3 3,1-3,0-2,0-8,0-12,0-2 -4,0-16,0-6,0 2005-2 2005 Vestigingenontwikkeling -, naar branche Werkgelegenheidsontwikkeling -, naar branche Openbaar bestuur 2 0 % Brandweer 1 0 % Totaal 3 0 % 61 0 % 4 0 % 65 0 % 47
Onderwijs Vestigingenontwikkeling - Onderwijs 21 0 % Werkgelegenheidsontwikkeling - Onderwijs 74-2 -2,6% Vestigingenontwikkeling, in % 2 16,0 Werkgelegenheidsontwikkeling, in % 16,0 12,0 12,0 8,0 14,3 8,0 4,0-4,0 5,9 16,7-9,5 5,3 5,0-4,8 5,0 4,0-4,0-8,0-12,0-16,3 1,1-1,1-2,3 4,7-14,6-2,6-8,0-16,0-12,0 2005-2 2005 Vestigingenontwikkeling -, naar branche Werkgelegenheidsontwikkeling -, naar branche Primair en speciaal onderwijs 5 0 % Voortgezet onderwijs 0 0 Overig onderwijs 16 0 % Totaal 21 0 % 54-2 -3,6% 0 0 20 0 % 74-2 -2,6% 48