RAPPORT VAN BEVINDINGEN ONDERZOEK BIJ o.b.s. Jan Ligthart School/instelling: o.b.s. Jan Ligthart Plaats: Delfzijl BRIN-nummer: 14BD Onderzoeksnummer: Onderzoek uitgevoerd op: 4 november 2008 Conceptrapport verzonden op: 14 november 2008 Rapport vastgesteld te Groningen op: 16 december 2008 Reproductie van het rapport zonder toestemming van de inspectie of de school/instelling vindt niet plaats anders dan in zijn volledige vorm.
1. ONDERZOEK Onderzoek De inspectie heeft op 4 november 2008 een onderzoek uitgevoerd op de openbare basisschool Jan Ligthart om na te gaan of er sprake is van tekortkomingen in de naleving van wet- en regelgeving en/of van de kwaliteit van het onderwijs. Aanleiding In een onderzoek uitgevoerd op 18 en 19 september 2006 zijn tekortkomingen in de kwaliteit van het onderwijs geconstateerd. In het bestuursgesprek op 16 september 2008 is niet duidelijk geworden of tekortkomingen in de kwaliteit van het onderwijs zijn opgeheven. In dit kader is een heronderzoek uitgevoerd gericht op in hoeverre de kwaliteit van het onderwijs nu aan de maat is dan wel de vaststelling van (nog) mogelijke tekortkomingen in het onderwijs. Onderzoeksmethode Deze rapportage is gebaseerd op: Onderzoek en analyse van documenten en gegevens over de school die bij de inspectie aanwezig zijn. Analyse van de zelfevaluaties en eigen rapportages van de school zoals het schooljaarverslag en tevredenheidsonderzoeken. Onderzoek op locatie, waarbij: o schooldocumenten zijn bestudeerd; o o de onderwijspraktijk is geobserveerd; gesprekken met de directie, zorgcoördinator en met leraren zijn gehouden. Toezichtkader Het onderzoek is uitgevoerd op basis van het toezichtkader 2005, alsmede de aanvullende normeringen die opgenomen zijn in de notities zoals de beoordeling van de opbrengsten. Deze documenten zijn te vinden op www.onderwijsinspectie.nl. Naast deze kwaliteitsaspecten heeft de inspectie tevens een aantal wettelijke aspecten onderzocht. Opbouw rapport In hoofdstuk 2 staan de bevindingen uit het onderzoek. Bij vastgestelde tekortkomingen is tevens de onderbouwing van deze beoordelingen opgenomen. In hoofdstuk 3 volgt de conclusie uit het onderzoek en het vervolg van het toezicht, in de vorm van het toezichtarrangement.
Ontwikki lmi) v in IcprliiKiiMi 13.1 De resultaten van de leerlingen voor Nederlandse taal en voor rekenen en wiskunde tijdens de schoolperiode liggen ten minste op het niveau dat op grond van de kenmerken van de leerlingenpopulatie mag worden verwacht. 13.2 Leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften ontwikkelen zich naar hun mogelijkheden. 13.3 De leerlingen doorlopen in beginsel de school binnen de verwachte periode van 8 jaar. Kwaliteitszorg 3 4 1.1 De school heeft inzicht in de verschillen in onderwijsbehoeften van haar leerlingenpopulatie. 1.2 De school evalueert jaarlijks systematisch de kwaliteit van haar opbrengsten. 1.3 De school evalueert regelmatig het leren en onderwijzen. 1.4 De school werkt planmatig aan verbeteractiviteiten. 1.5 De school borgt de kwaliteit van het leren en onderwijzen. 1.6 De school rapporteert aan belanghebbenden inzichtelijk over de gerealiseerde kwaliteit van het onderwijs. 1.7 De school waarborgt de sociale veiligheid voor leerlingen en personeel. 1.8 De school draagt zorg voor de kwaliteit van het onderwijs gericht op bevordering van sociale integratie en actief burgerschap, met inbegrip van het overdragen van kennis over en kennismaking met de diversiteit in de samenleving. Leerstofaanbod 3.1 Du aangeboden leerinhouden voor Nederlandse taal cn voor rekenen en wiskunde zijn dekkend voor de kerndoelen. 3.4 De leerinhouden voor Nederlandse taal en voor rekenen en wiskunde worden aan voldoende leerlingen aangeboden tot en met het niveau van leerjaar 8. 3.5 De leerinhouden in de verschillende leerjaren sluiten op elkaar aan. 3.6 De leerinhouden voor Nederlandse taal en rekenen en wiskunde zijn afgestemd op de onderwijsbehoeften van individuele leerlingen. 3.8 De school met een substantieel aantal leerlingen met een leerlingengewicht biedt leerinhouden aan bij Nederlandse taal die passen bij de onderwijsbehoeften van leerlingen met een taalachterstand. 3 4 Tijd 4.4 De leraren maken efficiënt gebruik van de geplande onderwijstijd. 4.5 De school stemt de hoeveelheid tijd voor leren en onderwijzen bij Nederlandse taal en rekenen en wiskunde af op de onderwijsbehoeften van teerlingen. 3 Pcdiujoyioili luiidülcn O.Ö ue leraren zorgen ervoor aai leeriingen op een respectvoile manier met elkaar omgaan.
2. BEVINDINGEN Openbare basisschool Jan Ligthart Delfzijl Naleving nicuevmy De inspectie heeft onderzocht of wordt voldaan aan de naleving van wettelijke voorschriften over onderstaande onderwerpen 1. Schoolplan in art. 16, lid 1 en 3 WPO Schoolgids in art. 16, lid 2 en 3 WPO Onderwijstijd in art. 8, lid 7, onder b WPO Zorgplan in art. 19, lid 1 en 3 WPO Wel aanwezig Wel aanwezig Wel voldaan aan naleving Wel aanwezig Er zijn geen tekortkomingen in de naleving van wettelijke voorschriften geconstateerd. Kwaliteit Legenda: In onderstaande tabel vermeldt de inspectie welke indicatoren in dit onderzoek zijn betrokken en tot welke bevindingen dit heeft geleid. De bevindingen zijn weergegeven in de vorm van een score. De score geeft aan in welke mate de indicator bijdraagt aan de kwaliteit van het onderwijs: 1. draagt niet of nauwelijks bij; 2. draagt onvoldoende bij; 3. draagt voldoende bij; 4. draagt in hoge mate bij 5. niet te beoordelen (alleen bij opbrengsten) Oordelen op indicatoren Hieronder volgen tabellen met de onderzochte indicatoren, beoordeeld op een 5 puntsschaal. Te beginnen met opbrengsten en vervolgens alle andere onderzochte indicatoren in volgorde van de presentatie in het waarderingskader. Rfulntrn 12.1 De resultaten van de leerlingen aan het eind van de schoolperiode liggen ten minste op het niveau dat op grond van de kenmerken van de leerlingenpopulatie mag worden verwacht. 12.2 De sociale vaardigheden van de leerlingen liggen op een niveau dat mag worden verwacht. 1 Deze onderwerpen gelden voor het school c.q. cursusjaar 2008-2009. De inspectie stelt jaarlijks de onderwerpen vast.
Ten slotte merkt de inspectie op dat het onderwijs plaatsvindt in een kindvriendelijke, stimulerende en geordende omgeving. Bovendien is een voor leerlingen en personeel veilige leeromgeving aangetroffen. Toelichting Resultaten De inspectie beoordeelt nu alle indicatoren gericht op de opbrengsten als voldoende. Dit baseert zij op een analyse van de resultaten van begrijpend lezen en rekenen en wiskunde van groep 8, gerekend over drie schooljaren. De laatste twee schooljaren zijn van een voldoende niveau, derhalve worden de leerresultaten op het einde van het basisonderwijs als voldoende gewaardeerd. Alle resultaten gedurende de schoolperiode van het schooljaar 2007-2008 zijn eveneens van een voldoende niveau. Dit oordeel is gebaseerd op een analyse van de resultaten voor technisch lezen in de groepen 3, 4 en 5, begrijpend lezen in groep 5 en 6 en rekenen en wiskunde in de groepen 4, 5 en 6. De resultaten op alle toetsen voldoen aan de criteria die de inspectie hieraan stelt. Tijdens het onderzoek was er één leerling met leerlinggebonden financiering dan wel een enkele leerling die onderwijs volgens een eigen leerlijn op een vakgebied volgt. Voor deze leerlingen heeft de school een ontwikkelingsperspectief en uitstroomniveau opgesteld. Uit de dossiers is vast te stellen dat deze leerlingen zich naar verwachting ontwikkelen. De inspectie heeft geen oordeel gegeven over de sociale vaardigheden van de leerlingen, omdat de school niet beschikt over genormeerde gegevens waarop de inspectie een oordeel kan baseren. Wel maakt de school gebruik van een observatieinstrument om de emotionele ontwikkeling en de sociale vaardigheden in beeld te brengen en stelt zij jaarlijks per groep een sociogram op. Op basis van genoemde activiteiten worden zonodig maatregelen en interventies genomen. Kwaliteitszorg In relatie tot het inspectieonderzoek in 2006 is het kwaliteitszorgsysteem op peil gebleven en op onderdelen verder ontwikkeld. De school heeft essentiële verbeteractiviteiten in gang gezet of in haar schooljaarplan gepland. Dit betreft vooral het versterken van het leerstofaanbod, het didactisch handelen en het klassenmanagement, de realisatie van een verantwoord systeem van zorg en begeleiding en de interventies op het gebied van het verbeteren van de leerresultaten. Inmiddels beschikt de school over beleid gericht op veiligheid en actief burgerschap. De inspectie merkt op dat binnen de school sprake is van een verantwoord en veilig schoolklimaat en leerlingen en leraren werken binnen een sociaal veilige werkomgeving en sfeer. Bovendien beschikt de school over een veiligheidsplan. Ook doen zich op de school geen risico's voor op het gebied van integratie en burgerschap. De school heeft haar visie op dit gebied uitgewerkt, maar ook hoe zij op een planmatige wijze uitwerking en invulling geeft aan deze visie. Onderwijsleerproces
Didactisch handelen 1 2 3 6.1 De leraren realiseren een taakgerichte werksfeer. * 6.3 De leraren leggen duidelijk uit. 6.5 De leraren geven expliciet onderwijs in strategieën voor # denken en leren. Afstemming 7.1 De leraren volgen de vorderingen van hun leerlingen systematisch. 7.3 De leraren stemmen de instructie en verwerking af op de. _ verschillen in ontwikkeling tussen de leerlingen. Actiuve cn 7ulfstani1if]e lol leerlingen 8.1 De leerlingen zijn actief betrokken bij de _ onderwijsactiviteiten. 8.3 De leerlingen hebben verantwoordelijkheid voor de organisatie van hun eigen leerproces die past bij hun ontwikkelingsniveau. Sfeer op school 9.5 De leerlingen en het personeel voolen zich aantoonbaar veilig ^ op school. Begeleiding 10.1 De school gebruikt een samenhangend systeem van instrumenten en procedures voor het volgen van de prestaties en de ontwikkeling van de leerlingen. Zoiq 11.2 Op basis van een analyse van de verzamelde gegevens, # bepaalt de school de aard van de zorg voor de zorgleerlingen. 11.3 De school voert de zorg planmatig uit. 11.4 De school gaat de effecten van de zorg na. Algemeen beeld De inspectie van het onderwijs komt tot de conclusie dat de inspanningen van basisschool Jan Ligthart tot het gewenste resultaat hebben geleid. Naar aanleiding van het kwaliteitsonderzoek in 2006 zijn gerichte verbeteractiviteiten uitgevoerd dan wel geïmplementeerd. Alle indicatoren zijn nu als voldoende beoordeeld. Op de volgende onderdelen is de kwaliteit kenmerkend gestegen: Ten eerste zijn de opbrengsten nu van een voldoende niveau. Ten tweede zijn essentiële onderdelen van het leerstofaanbod verbeterd en is de leerlingenzorg verbreed en verdiept. Ten derde is het beleid omtrent kwaliteitszorg in niveau gestegen en tijdens dit onderzoek in zijn geheel als voldoende beoordeeld. Een essentiële constatering is dat binnen de school sprake is van een professionele en opbrengstgerichte schoolcultuur, die voldoende basis biedt voor verdere ontwikkeling van de school. Het getoonde onderwijskundig management, de veranderingscapaciteit van het schoolteam en de onderlinge samenwerking leveren een belangrijke bijdrage aan het behaalde resultaat.
Aan het gunstige kwaliteitsprofiel van basisschool Jan Ligthart hebben de volgende factoren een bijdrage geleverd. Er wordt onderwijs geboden dat dekkend is voor de kerndoelen. In de kleuterbouw is een beredeneerd ontwikkelingsaanbod voor het jonge kind, daarnaast beschikt de school over verschillende bronnenboeken die het aanbod voor het jonge kind een verbreding en verdieping geven. Ook is er een doorgaande lijn qua structuur en opbouw van de leerstof tot en met het niveau van groep 8. Daarnaast heeft de school concrete taalactiviteiten in haar aanbod opgenomen gericht op een populatie leerlingen met een taalachterstand. Dit betreft onder andere de invoering van het bronnenboek de ontwikkeling van het fonemisch bewustzijn, de invoering van een nieuwe methodiek gericht op het voortgezet technisch lezen, de nieuwe taalmethode voorzien van een woordenschatlijn en extra leertijd dan wel aandacht voor het begrijpend lezen. De volgende stap is deze activiteiten op te nemen in een taalbeleidsplan. De school heeft het ontwikkelen van een taalbeleidsplan opgenomen in haar ontwikkelingsplan. Tevens is er sprake van een gestructureerd, ordelijk en vooral veilig schoolklimaat, waarin leerlingen voldoende tot leren komen. Vervolgens is de uitleg, die overwegend plaatsvindt volgens het model voor directe instructie, duidelijk. Bovendien wordt de instructie en verwerking voldoende afgestemd op de verschillen in onderwijsbehoeften van leerlingen. Differentiatie in instructie en verwerking behoort tot het handelingsrepertoire van de leraren en hiertoe worden onder andere de instructietafel (voor pre- en reteaching) en taakbrieven (dag- en weektaak) benut. Hoewel er voldoende basiskwaliteit is op genoemde onderdelen, plaatst de inspectie wel een enkele kanttekening. Er bestaan verschillen tussen leraren in de mate waarin zij hun lessen afstemmen op het niveau van leerlingen. In de eerste plaats zijn meerdere (klassikale) instructies te lang. De inspectie vraagt aandacht voor gerichte, korte instructies voor de gehele groep en verlengde instructies voor groepen van leerlingen, dit afhankelijk van de kindkermerken en het niveau van deze leerlingen. Vervolgens vraagt de inspectie aandacht voor de registratie van begrijpend lezen. Gezien de kindkenmerken zal de ontwikkeling van leerlingen op dit gebied frequenter gevolgd kunnen worden en de rapportage moet een hoge, informatieve waarde hebben, zodat aansluitend gerichte vervolgactiviteiten gaan plaatsvinden. Leerlingenzorg Het systeem van leerlingenzorg is op orde. De school heeft een functionele basisvoorziening voor zorg en begeleiding gerealiseerd. Hierdoor is er sprake van een helder en transparant systeem: leerlingen worden overzichtelijk gevolgd in hun vorderingen, de school beschikt over een verantwoord zorgdossier en voor leerlingen die zwak presteren zijn er plandocumenten zoals handelingsplannen en plannen van aanpak. De plannen voldoen aan de vereiste criteria en zijn een sturingsdocument voor de leraar. Ook bieden de plannen na uitvoering van de periode van extra hulp en ondersteuning voldoende houvast om de effecten van de zorg te bepalen. Enkele handelingsplannen kunnen nog aan kwaliteit winnen door in expliciete zin een meetbaar doel op te stellen. Dit geldt zowel voor plandocumenten gericht op de cognitieve ontwikkeling dan wel een enkel plan gericht op gedragsproblematiek.
lp o INSPECTIE van hetonderwus Format: 2680397-2
9 o INSPECTIE van hetonderwus 3. CONCLUSIE EN VERVOLG Conclusie Het onderwijs is over het geheel genomen van voldoende kwaliteit. Ook in de naleving van wettelijke voorschriften zijn geen tekortkomingen geconstateerd. Toezichtarrangement Op grond van het voorgaande, heeft de inspectie voor basisschool Jan Ligthart het basistoezicht vastgesteld. Dit betekent dat de school het vertrouwen heeft van de Inspectie van het Onderwijs. De inspectie heeft geen reden om het toezicht te verscherpen. Format: 2680397-2